Biuletyn 15/2015, Warszawa Ocena bazy dydaktycznej, administracji i organizacji procesu kształcenia podsumowanie (Wydział Zamiejscowy SAN w Warszawie). (Raport w całości jest dostępny na stronie www Działu Jakości Kształcenia, w zakładce BADANIA EWALUACYJNE. Niniejszy biuletyn uwzględnia jedynie jego fragmenty.) opracowanie: Dział Jakości Kształcenia W semestrze letnim roku akademickiego 2014/2015 została przeprowadzona III edycja badania bazy dydaktycznej, administracji i organizacji procesu kształcenia. Badanie jest na stałe wpisane w harmonogram prac Działu Jakości Kształcenia i realizowane, zgodnie z procedurą P-07 ( Ewaluacja warunków technodydaktycznych procesu kształcenia dokonywana przez studentów ), nie rzadziej niż raz na dwa lata. Odbywa się na wszystkich Wydziałach. Jego pierwsza edycja miała miejsce w roku akademickim 2009/2010. Badanie bazy dydaktycznej jest badaniem ewaluacyjnym. Jego głównym celem jest ocena warunków kształcenia w Społecznej Akademii Nauk w Łodzi, na które składa się baza dydaktyczna, obsługa administracyjna oraz organizacja procesu dydaktycznego. W III edycji badania uwzględniono m.in. następujące aspekty pracy szkoły: baza lokalowa i wyposażenie, Biblioteka (zasoby biblioteczne, jakość obsługi, dostępność literatury obowiązkowej, itd.), jakość obsługi studentów w Dziekanacie, dostępność wykładowców i Władz Wydziału, przepływ informacji w Uczelni, możliwości rozwoju osobistego, możliwość spędzania czasu wolnego na terenie Wydziału i in. 1
Głównym adresatem raportu uwzględniającego wyniki z badania są jednostki administracyjne i osoby, które realizują działania podlegające w badaniu ocenie. W założeniu Działu Jakości Kształcenia badanie ma pomóc zidentyfikować nieprawidłowości w sposobie organizowania procesu dydaktycznego oraz te obszary związane z zapleczem dydaktycznym, z których studenci nie są zadowoleni. Wyniki badania stanowią zatem punkt wyjścia dla strategii doskonalenia organizacji procesu kształcenia i bazy dydaktycznej oraz planów zarządzania Uczelnią. Dostarczają Władzom Wydziału i Uczelni informacji na temat obszarów, w których konieczne jest podjęcie natychmiastowych działań zmierzających do poprawy sytuacji. W badaniu wykorzystano kwestionariusz opracowany przez Dział Jakości Kształcenia oraz Uczelnianą Komisję ds. Jakości Kształcenia. Zawarto w nim 24 pytania zamknięte oraz 2 pytania otwarte, w których poproszono studentów o wypowiedzenie się na temat wad i zalet studiowania na Wydziale Zamiejscowym SAN w Warszawie. W kwestionariuszu zawarto także podstawowe informacje na temat respondentów kierunek i rok studiów, płeć oraz wiek. Realizacja badania bazy dydaktycznej i organizacji procesu kształcenia miała miejsce w semestrze letnim roku akademickiego 2014/2015. Objęto nim studentów wszystkich kierunków i semestrów, studiujących zarówno stacjonarnie, jak i niestacjonarnie. W badaniu wykorzystano technikę ankiety audytoryjnej kwestionariusze rozdawane były studentom w przerwie między zajęciami, kiedy pozostawali jeszcze w salach i po wypełnieniu studenci mogli oddać je ankieterowi lub wrzucić do przygotowanej wcześniej urny. Przypadki odmowy udziału w badaniu zdarzały się sporadycznie i można powiedzieć, że studenci podeszli do niego poważnie. W badaniu wzięło udział łącznie blisko 1700 studentów. Zdecydowana większość badanych to studenci trybu niestacjonarnego (82%), gdyż to oni właśnie stanowią większość studentów SAN. Największą grupę badanych stanowią studenci zarządzania oraz filologii, na których na Wydziale Zamiejscowym SAN w Warszawie studiuje największa liczba studentów. Dość licznie reprezentowani są także studenci kierunków: logistyka, finanse i rachunkowość, fizjoterapia, bezpieczeństwo narodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Najmniej liczną grupę stanowią studenci grafiki oraz turystyki i rekreacji. Dla tego drugiego kierunku odnotowano jednak najwyższy poziom realizacji badania (88%). 2
Tab. 1 Respondenci z podziałem na kierunek studiów Patrząc na wyniki tegorocznej edycji badania, nasuwają się następujące wnioski i rekomendacje: wyniki badania nastrajają optymistycznie - dla 14 aspektów funkcjonowania Uczelni odnotowano wzrost w porównaniu do badania zrealizowanego w roku akademickim 2012/2013; kształtuje się on na poziomie 0,1 0,7; najwyższy wzrost średniej oceny odnotowano dla użyteczności strony www Wydziału (II edycja - 3,2, III edycja 3,9); w przypadku 3 elementów średnie oceny pozostały takie same, jak w edycji II, są to: dostosowanie sal dydaktycznych do liczby studentów, godziny pracy Dziekanatu, godziny pracy Biblioteki; w przypadku 1 elementu (możliwości i warunki odpoczynku na terenie Wydziału) obserwuje się spadek średniej oceny w porównaniu do edycji wcześniejszej wynosi on 0,2; respondenci są zadowoleni z kompetencji i stosunku do studentów nauczycieli akademickich, z którymi mają zajęcia; 390 osób pozytywnie ocenia kompetencje kadry, a 190 - przyjazny stosunek kadry do studentów; studenci dość wysoko oceniają także dostępność kadry i możliwość korzystania z konsultacji (średnia ocena dla całego Wydziału 3,8); można wnioskować, że do stosunkowo wysokiej oceny przyczyniło się tutaj zwiększenie liczby osób monitorowanych przez DJK w zakresie odbywania konsultacji; na ten aspekt pracy kadry narzekają jednak w pytaniu otwartym studenci kierunku architektura i urbanistyka, to oni 3
także przyznali najniższą średnią ocenę za dostępność wykładowców i możliwość korzystania z konsultacji (3,5); należy regularnie przypominać studentom o tym, że nauczyciele realizują konsultacje w godzinach popołudniowych oraz w weekendy i bezwzględnie objąć monitoringiem ten obszar pracy kadry na kierunku architektura i urbanistyka ; rekomenduje się działania mające na celu poprawę przepływu informacji; w porównaniu do I i II edycji ten element uległ zdecydowanej poprawie; średnia ocena zadowolenia w III edycji wyniosła 3,7, a zatem nie jest specjalnie niska; na przepływ informacji narzeka jednak pewna grupa respondentów w pytaniu otwartym dotyczącym wad studiowania w SAN; najczęściej studenci mają tutaj zastrzeżenia do tego, że zmiany w planie zajęć są wprowadzane na tzn. ostatnia chwilę ; wdrożenia działań naprawczych nadal wymagają warunki odpoczynku na terenie Uczelni; jest to najniżej oceniony element w całym badaniu (średnia ocena 2,8); na brak warunków odpoczynku na terenie Uczelni wskazują także respondenci w pytaniu otwartym (113 wskazania); w świetle tego, że studenci niestacjonarni spędzają na Uczelni cały dzień (często mają zajęcia od 8 do 20), konieczne wydaje się zorganizowanie studentom przestrzeni i właściwych warunków do zregenerowania sił, zwłaszcza, że w ich planie pojawiają się niekiedy tzn. okienka, a więc czas wolny, który mogą wykorzystać na odpoczynek; poprawy zdecydowanie wymagają warunki sanitarne; respondenci przyznali tutaj średnią ocenę zadowolenia 3,5 i odnotowano wzrost w porównaniu do I i II edycji; na warunki sanitarne narzeka jednak pewna grupa respondentów w pytaniu otwartym (168 wskazań); są to niemal wyłącznie studenci niestacjonarni, a ich zastrzeżenia dotyczą zbyt małej ilości toalet, braku papieru i mydła w toaletach, itd.; podjęcia działań naprawczych wymaga również praca dziekanatów; choć średnia ocena zadowolenia z jakości ich pracy wzrosła w porównaniu do poprzednich edycji badania, to jednak należy tutaj nadal kontynuować szkolenia z zakresu obsługi klienta; rekomenduje się także kontynuowanie badania tajemniczy klient w celu dokładniejszego zdiagnozowania problemów w tym obszarze; niezbędne wydaje się zdiagnozowanie tego, jakich możliwości rozwoju oczekują studenci; w pytaniach otwartych narzekają na to, że na Uczelni brak aktywnie działających kół naukowych, czy zajęć dodatkowych; tymczasem na Uczelni działa wiele kół naukowych, z których część nie cieszy się zbyt dużym zainteresowaniem ze strony studentów; tłumaczą oni się tym, że nie mają czasu na takie formy aktywności z uwagi na swoją pracę zawodową; należy tutaj pamiętać 4
o specyfice studentów SAN są to w znacznej większości studenci niestacjonarni, którzy od poniedziałku do piątku pracują; wielu studentów mieszka również poza Warszawą; ani jedni, ani drudzy nie mogą sobie pozwolić na przyjeżdżanie na spotkania kół w ciągu tygodnia; tak przynajmniej wynika z ich deklaracji; podobnie, nie są zainteresowani wyjazdami na stypendium gdyż koliduje to z ich pracą zawodową; wydaje się jednak, że zależy im na rozwoju i podnoszeniu kompetencji, pod warunkiem, że kompetencje te są przydatne w ich pracy zawodowej; dlatego, warto za pośrednictwem Samorządu Studenckiego lub opiekunów kierunków poznać oczekiwania studentów w tym zakresie; Uczelnia mogłaby wtedy przygotować ofertę zajęć dodatkowych, która byłaby bardziej atrakcyjna i lepiej odpowiadała oczekiwaniom studentów SAN; mogłyby to być np. warsztaty, dodatkowe zajęcia z praktykami lub poszerzenie oferty wykładów realizowanych w języku obcym; należy dokonać wnikliwej analizy średnich ocen zadowolenia dla poszczególnych kierunków studiów; wyniki badania pokazują bowiem, że studenci niektórych z nich są szczególnie niezadowoleni z warunków studiowania, a dla innych występują pewne specyficzne obszary budzące niezadowolenie; dotyczy to zarówno średnich ocen zadowolenia przyznanych w pytaniach zamkniętych, jak i analizy odpowiedzi na pytania otwarte; można zatem wnioskować, że istnieją pewne specyficzne obszary, na które narzekają studenci poszczególnych kierunków; studenci doceniają różnorodną ofertę edukacyjną proponowaną przez Uczelnię; wielu studentów wymienia ją jako plus studiowania w SAN; o różnorodności oferty przemawia, ich zdaniem, nie tylko duża ilość kierunków, ale także fakt, że są to studia zarówno I, jak i II stopnia, a także studia podyplomowe; jednocześnie respondenci dostrzegają brak studiów II stopnia na niektórych kierunkach i oczekują wzbogacenia oferty szkoły w niedalekiej przyszłości; najczęściej wymieniają tutaj architekturę i urbanistykę oraz dziennikarstwo i komunikację społeczną ; rekomenduje się zatem dalszy rozwój Uczelni w zakresie poszerzenia oferty studiów II stopnia, aby studenci chcący kontynuować edukację, mogli to robić w Społecznej Akademii Nauk; konieczne jest podjęcie działań mających na celu zwiększenie zaangażowania studentów w prace uczelnianych ciał kolegialnych (takich, jak np. Komisje Programowe, Wydziałowe Komisje ds. Programowych i Jakości Kształcenia), spotkania z opiekunami kierunków, obrady Rad Wydziałów, itd.; studenci narzekają na wiele rzeczy w pytaniach otwartych, ale rzadko zgłaszają swoje pomysły, które miałyby służyć poprawie sytuacji; sporadycznie zabierają głos na 5
spotkaniach Rad Wydziałów, czy Komisji Programowych; nie korzystają z możliwości wpływania na modyfikacje w programie studiów; pomimo wzrostu odnotowanego w średnich ocenach dla poszczególnych elementów uwzględnionych w badaniu należy kontynuować działania mające na celu poprawę warunków studiowania; należy tutaj pamiętać o tym, że wyciągnięcie ostatecznych wniosków, jak i opracowanie właściwej strategii poprawy warunków studiowania należą do Władz Uczelni i Wydziału oraz Uczelnianej i Wydziałowej Komisji ds. Jakości Kształcenia; Dział Jakości Kształcenia może tutaj jedynie sygnalizować, które obszary wymagają podjęcia działań i zgłaszać propozycje w tym zakresie; 6