Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych na rynku pracy województwa podlaskiego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Janina Mironowicz Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku Białystok, 30 maja 2011r. Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy 2
Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych stopniowo zwiększa się, nadal jednak jest ok. 4-krotnie mniejsza niŝ aktywność zawodowa osób sprawnych; Poziom aktywności jest ściśle związany ze stopniem niepełnosprawności i poziomem wykształcenia; im wyŝsze wykształcenie, tym większa aktywność; Źródło: GUS, Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności W końcu 2009 r. w woj. podlaskim pracowało 207,2 tys. osób (w podmiotach zatrudniających powyŝej 9 osób), w tym 5,7 tys. osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawni stanowili 2,8% ogółu pracujących w woj. podlaskim. W skali kraju odsetek pracujących osób niepełnosprawnych jest wyŝszy i wynosi 3,6% ogółu pracujących (odpowiednio: 8492,6 tys. pracujących, w tym 304,2 tys. osób niepełnosprawnych). Źródło: Pracujący w gospodarce narodowej w 2008r., GUS, Warszawa 2009
Dane: obliczenia własne WUP na podstawie sprawozdania MPiPS-07 za II półrocze 2010r. Niepełnosprawni zarejestrowani jako bezrobotni w powiatowych urzędach pracy W powiatowych urzędach pracy woj. podlaskiego zarejestrowanych jest 4,1 tys. osób niepełnosprawnych, w tym 3,3 tys. jako bezrobotne, tj. 5,1% ogółu bezrobotnych (w kraju - 5,2%) oraz 0,8 tys. osób jako poszukujące pracy i nie pozostające w zatrudnieniu, tj. 59,2% ogółu poszukujących pracy (w kraju 51,4%). Poziom bezrobocia osób niepełnosprawnych jest zróŝnicowany terytorialnie: największy % udział w ogólnej liczbie bezrobotnych odnotowano w: - m. ŁomŜa 8,4% - m. Suwałki 7,7% - m. Białystok 6,9%, najniŝszy udział na terenie: - powiat sejneński 1,0% - powiat kolneński 2,1%, - powiat grajewski 2,4%. Dane: obliczenia własne WUP, stan na koniec kwietnia 2011r.
Struktura bezrobotnych osób niepełnosprawnych w województwie podlaskim przewaŝają męŝczyźni 60%, kobiety stanowią 40%, w większości to mieszkańcy miast 78%, 22% to mieszkańcy wsi, prawo do zasiłku posiada 12,5% osób niepełnosprawnych, dominują osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności 84% ogółu rejestrujących się niepełnosprawnych, 15% posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności, a 1% - znaczny stopień niepełnosprawności, wśród rodzajów niepełnosprawności najczęściej występują: upośledzenie narządu ruchu 31%, choroby psychiczne 12%, choroby układu oddechowego i krąŝenia 11%, choroby narządu wzroku 11%, bezrobotni niepełnosprawni to w 64% osoby powyŝej 45 roku Ŝycia, reprezentują głównie niŝsze poziomy wykształcenia 71% posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe i niŝsze, a jedynie 4,0% ma wykształcenie wyŝsze, długotrwałe bezrobocie to problem 52% bezrobotnych niepełnosprawnych.
Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP w woj. podlaskim w latach 2009-2010 Oferty pracy dla osób niepełnosprawnych stanowią niewiele ponad 2% ogółu ofert pracy zgłaszanych do PUP. W 2010r. pracodawcy zgłosili 618 ofert pracy skierowanych do osób niepełnosprawnych (w tym 33% - 201 ofert pracy na miejsca zatrudnienia subsydiowanego). W ciągu 2010r. pracę podjęło 1251 osób niepełnosprawnych, w tym 26% - 320 osób na subsydiowanych miejscach pracy (z czego 37 miejsc finansowanych było ze środków PFRON). Wyszczególnienie 2009 r. 2010 r. Podjęcia pracy przez osoby niepełnosprawne ogółem, w tym: 941 1251 na miejscach pracy subsydiowanych przez PFRON 45 37 w zakładach pracy chronionej (na terenie woj. podlaskiego funkcjonuje 27 ZPCh) 3 2 prace interwencyjne 66 103 roboty publiczne 67 118 dotacje na działalność gospodarczą 44 37 Niepełnosprawni skierowani na: szkolenie 203 147 staż 244 191 prace społecznie użyteczne 115 109 zajęcia w Centrum Integracji Społecznej 20 4
Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 7
Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku pełni rolę Instytucji Pośredniczącej II Stopnia dla Działania 6.1 i Działania 8.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013
Podziałania PO KL, wdraŝane przez WUP w Białymstoku, w ramach których istnieje moŝliwość realizacji projektów skierowanych do osób niepełnosprawnych Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy; Poddziałanie 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie aktywności zawodowej osób bezrobotnych; Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw; Poddziałania 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie.
Wsparcie osób niepełnosprawnych Osoby niepełnosprawne mogą korzystać ze wsparcia w ramach wszystkich wymienionych Poddziałań, jednakŝe zapisy Szczegółowego Opisu Priorytetów PO KL 2007 2013 czy Planu Działania na dany rok kalendarzowy dla wybranych Priorytetów preferują / mogą preferować wsparcie m.in. osób niepełnosprawnych.
Poddziałanie 6.1.1 PO KL W ramach tego Poddziałania moŝliwe są m. in. następujące formy wsparcia: pośrednictwo zawodowe i / lub poradnictwo zawodowe; staŝe / praktyki zawodowe; szkolenia prowadzące do podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych; subsydiowanie zatrudnienia; wsparcie psychologiczno doradcze osób wchodzących i powracających na rynek pracy; organizacja warsztatów oraz szkoleń z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych.
Wsparcie osób niepełnosprawnych Poddziałanie 6.1.1 Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL 2007 2013 zakłada wsparcie pozostających bez zatrudnienia osób niepełnosprawnych (bez względu na fakt pobierania świadczeń rentowych); w Planie Działania na rok 2011 dla woj. podlaskiego załoŝono wyodrębnienie alokacji w wysokości 2 mln PLN na realizację projektów obejmujących wsparciem w 100% osoby niepełnosprawne oraz zapewnienie co najmniej 30% osób uczestniczących w tych projektach zatrudnienia w okresie realizacji projektu na okres co najmniej 3 miesięcy (umowa o pracę, umowa cywilno prawna bądź subsydiowane zatrudnienie w tym wypadku odrębne przepisy nakładają obowiązek zatrudnienia na co najmniej 1 rok).
Wsparcie osób niepełnosprawnych Poddziałanie 6.1.1 w Planie Działania na rok 2011 dla woj. podlaskiego w ramach dwóch pozostałych alokacji nałoŝono obowiązek (w ramach kryteriów dostępu) objęcia wsparciem w ramach grupy docelowej co najmniej 6% osób niepełnosprawnych. W chwili obecnej trwa ocena merytoryczna złoŝonych wniosków o dofinansowanie projektów w ramach konkursu z Poddziałania 6.1.1. Po ocenie formalnej przekazano do oceny merytorycznej 4 projekty obejmujące wsparciem w 100% osoby niepełnosprawne. Przewidywany termin podpisania umów o dofinansowanie projektów: sierpień 2011r.
Poddziałanie 6.1.3 PO KL W ramach tego Poddziałania, realizowanego przez Powiatowe Urzędy Pracy, moŝliwe są następujące formy wsparcia: szkolenia; staŝe; przygotowanie zawodowe dorosłych; prace interwencyjne; wyposaŝenie i doposaŝenie stanowiska pracy; przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej. Jedną z grup moŝliwych do objęcia wsparciem są bezrobotni niepełnosprawni jako osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. W ramach konkursu na realizację projektów systemowych w bieŝącym roku jednym z obowiązkowych kryteriów było objęcie wsparciem osób niepełnosprawnych w liczbie nie mniejszej niŝ odsetek osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie osób bezrobotnych zarejestrowanych w danym PUP na dzień 31.12.2010r.
Poddziałanie 8.1.1 PO KL W ramach tego Poddziałania moŝliwe są 3 typy operacji, a w związku z tym róŝne grupy odbiorców: ogólne i specjalistyczne szkolenia oraz doradztwo związane ze szkoleniami dla kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw ( ) grupą docelową tego typu operacji są przedsiębiorcy i ich pracownicy; doradztwo dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą ( ) grupą docelową tego typu operacji są przedsiębiorcy i ich pracownicy; szkolenia, kursy i poradnictwo zawodowe skierowane do dorosłych osób pracujących, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem nowych, uzupełnianiem lub podwyŝszaniem kwalifikacji i umiejętności ( ) grupę docelową tego typu operacji stanowią pracujące osoby dorosłe (z wyłączeniem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą) uczestniczące w szkoleniach i kursach poza godzinami pracy.
Wsparcie osób niepełnosprawnych Poddziałanie 8.1.1 w Planie Działania na rok 2011 dla woj. podlaskiego w ramach konkursu skierowanego do pracujących osób dorosłych przyjęto jako kryterium strategiczne (nieobowiązkowe, w przypadku spełnienia dodatkowa premia punktowa) załoŝenie objęcia wsparciem w projekcie w 100% osób niepełnosprawnych i dostosowanie tego wsparcia do specyficznych potrzeb tej grupy docelowej; w przypadku projektów zakładających przyznanie pomocy publicznej przedsiębiorstwom moŝliwe jest zwiększenie intensywności pomocy na szkolenia o 10 pkt procentowych w przypadku uczestnictwa w szkoleniu pracowników niepełnosprawnych (jednakŝe maksymalny pułap intensywności pomocy nie moŝe przekroczyć łącznie 80% wydatków kwalifikowalnych).
Poddziałanie 8.1.2 PO KL W ramach tego Poddziałania moŝliwe są róŝne typy operacji, a w związku z tym róŝne grupy odbiorców: 1. szkolenia przekwalifikowujące i usługi doradcze w zakresie wyboru nowego zawodu i zdobycia nowych umiejętności zawodowych działania skierowane do osób odchodzących z rolnictwa; 2. szkolenia i poradnictwo zawodowe oraz poradnictwo psychologiczne, a takŝe wybrane działania spośród następujących: staŝe i praktyki zawodowe przygotowujące do pracy w nowym zawodzie; subsydiowanie zatrudnienia uczestnika projektu u nowego pracodawcy; wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą (m. in. przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości do wysokości 40 tys. PLN na osobę, wsparcie pomostowe udzielane w okresie do 6 / do 12 m-cy w wysokości nieprzekraczającej minimalnego wynagrodzenia za pracę). Działania w ramach punktu 2 skierowane są do osób zwolnionych, przewidzianych do zwolnienia lub zagroŝonych zwolnieniem z pracy z przyczyn dotyczących zakładu, zatrudnionych u pracodawców przechodzących procesy adaptacyjne i modernizacyjne.
Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w liczbach 18
Tabela nr 1. Osiągnięta wartość wskaźnika Liczba osób niepełnosprawnych, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania 6.1 na dzień 31.12.2010r. Nazwa wskaźnika Liczba osób niepełnosprawnych, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania 6.1 Wartość docelowa wskaźnika 867 Wartość osiągnięta na dzień 31.12.2010 508 % osiągnięcia wskaźnika 58,59% % osiągnięcia wskaźnika pozostało do osiągnięcia
Tabela nr 2. Wartość wskaźnika Liczba osób niepełnosprawnych, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania 6.1 w podziale na lata 2008-2010 Rok Kobiety MęŜczyźni Razem 2008 32 36 68 2009 99 80 179 2010 171 90 261 Razem 302 206 508 300 250 200 150 100 Kobiety MęŜczyźni Razem 50 0 2008 2009 2010
Tabela nr 3. Liczba osób niepełnosprawnych, które rozpoczęły udział w projektach realizowanych w ramach Działania 6.1 (osoby pozostające bez zatrudnienia) Rok Kobiety MęŜczyźni Razem 2008 80 77 157 2009 125 97 222 2010 184 114 298 Razem 389 288 677 350 300 250 200 150 100 Kobiety MęŜczyźni Razem 50 0 2008 2009 2010
Tabela nr 4. Liczba osób niepełnosprawnych, które rozpoczęły udział w projektach realizowanych w ramach Działania 8.1 (pracujące osoby dorosłe) Rok Kobiety MęŜczyźni Razem 2008 2 1 3 2009 4 0 4 2010 11 2 13 Razem 17 3 20 14 12 10 8 6 4 Kobiety MęŜczyźni Razem 2 0 2008 2009 2010
Projekty własne Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Białymstoku 23
Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach projektu Centrum umiejętności 45+ Poddziałanie 6.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Okres realizacji projektu: 01.04.2010r. 30.09.2011r. Projekt skierowany jest do osób powyŝej 45 roku Ŝycia, zamieszkujących na terenie województwa podlaskiego, pozostających bez zatrudnienia. Udział w projekcie rozpoczęło w sumie 115 osób (77 K i 38 M), w tym 17 osób niepełnosprawnych (9 K i 8 M), z których do dnia 19.05.2011r. udział w projekcie zakończyły 4 osoby (2K i 2M); 1 osoba (M) przerwała udział w projekcie.
Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach projektu Centrum umiejętności 45+ Poddziałanie 6.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Działania, którymi objęto osoby niepełnosprawne w ramach projektu: Zrealizowane: szkolenia zawodowe: Samodzielny księgowy, Kadry i płace, Księgowość podstawowa, Sprzedawca, SprzedaŜ internetowa, Opiekun osób starszych, niepełnosprawnych i dzieci, Grafika komputerowa, SolidWorks, Operator obrabiarek sterowanych numerycznie CNC, Monter instalacji wodno-kanalizacyjnych - ukończyło 14 osób (8 K i 6 M), szkolenia z obsługi komputera na poziomie podstawowym - ukończyło 6 osób (5 K i 1 M). W trakcie realizacji: szkolenie zawodowe: Nielicencjonowany dozór mienia obiektów niepodlegających obowiązkowej ochronie - rozpoczęła 1 osoba (M), staŝe zawodowe na stanowiskach: opiekun dzieci, referent ds. księgowości, sprzedawca - rozpoczęły 3 osoby (K), szkolenia z obsługi komputera na poziomie średniozaawansowanym - rozpoczęły 2 osoby (1 K i 1 M).
Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach projektu Działalność gospodarcza drogą do sukcesu Działanie 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Okres realizacji projektu: 01.12.2011 30.11.2013r. Celem projektu jest promocja oraz wspieranie inicjatyw zmierzających do rozwoju przedsiębiorczości i samozatrudnienia wśród mieszkańców województwa podlaskiego. Projekt skierowany jest do osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą. W ramach projektu załoŝono realizację takich zadań jak: doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umoŝliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do załoŝenia i prowadzenia działalności gospodarczej, dla 50 osób, w tym 22 kobiet, 12 osób w wieku 15-24 lata, 13 osób długotrwale bezrobotnych oraz 5 osób niepełnosprawnych,
Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach projektu Działalność gospodarcza drogą do sukcesu Działanie 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki W ramach projektu załoŝono realizację takich zadań jak (c.d.): przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości do wysokości 25 tys. zł/os., 40 osobom naleŝącym do ww. grupy docelowej, w tym 4 osobom niepełnosprawnym, wsparcie pomostowe udzielane w okresie do 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, obejmujące finansowe wsparcie pomostowe wypłacane miesięcznie w kwocie nie większej niŝ równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dzień wypłacenia dotacji, połączone z doradztwem oraz pomocą w efektywnym wykorzystaniu dotacji (wyłącznie dla 40 osób, które rozpoczną działalność gospodarczą w ramach danego projektu), promocja przedsiębiorczości, upowszechnianie dobrych praktyk oraz rozwijanie współpracy w kreowaniu i wspieraniu postaw i wartości słuŝących rozwojowi przedsiębiorczości.
Projekt badawczy WUP w Białymstoku Podlaskie Obserwatorium Polityki Społecznej Poddziałanie 7.2.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Plan badań na 2011 r.: Osoby niepełnosprawne w woj. podlaskim edukacja i rynek pracy; Długotrwałe bezrobocie w woj. podlaskim; Aktywność zawodowa osób powyŝej 50 roku Ŝycia osób w woj. podlaskim. Okres realizacji projektu: 01.07.2010-31.12.2013r.
Projekt systemowy Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich w Warszawie realizowany w partnerstwie z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Białymstoku Zielona Linia Centrum Informacyjno- Konsultacyjne SłuŜb Zatrudnienia Działanie 1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 19524 29
Oferta ZL skierowana do osób niepełnosprawnych Zielona Linia zapewnia osobom niepełnosprawnym: Szybki i przyjazny kontakt z Urzędem Pracy (poprzez wiele narzędzi komunikacji, tj. infolinia, portal, mail, formularze kontaktowe on-line, czat); Dostęp do bazy ofert pracy przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych; Dostęp do bieŝących informacji nt. form wsparcia, z których mogą skorzystać osoby niepełnosprawne zarejestrowane w urzędzie pracy, a w szczególności: staŝu, prac interwencyjnych i robót publicznych, prac społecznie uŝytecznych, jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej, refundacji kosztów przejazdu, refundacji kosztów zakwaterowania, przygotowania zawodowego dorosłych, szkoleń; Informacje nt. usług rynku pracy świadczonych przez urzędy pracy. tj.: pośrednictwo pracy EURES, poradnictwo i informacja zawodowa, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy; Profesjonalną obsługę za pośrednictwem specjalnie wykwalifikowanej grupy konsultantów telefonicznych; Wzory dokumentów aplikacyjnych, aktów prawnych, poradników ułatwiających poruszanie się na rynku pracy poprzez udostępnianie informacji na stronie www.zielonalinia.gov.pl
Kontakt z Urzędem Pracy za pośrednictwem Zielonej Linii przyczynia się do podniesienia efektywności obsługi osób niepełnosprawnych, a takŝe do zniesienia barier komunikacyjnych gwarantując nieograniczony dostęp do informacji o formach wsparcia oferowanych przez Urząd Pracy oraz dodatkowych formach świadczonych przez inne instytucje na rynku. 31
Od początku bieŝącego roku obserwujemy rosnące zainteresowanie osób niepełnosprawnych kontaktem z Urzędem Pracy za pośrednictwem narzędzi komunikacji Zielonej Linii. Procent osób niepełnosprawnych korzystających z ZL w stosunku do wszystkich klientów korzystających z usług Centrum ZL. 32
Wskaźnik satysfakcji z usług ZL w 2010r. Poziom zadowolenia badany na podstawie ankiet telefonicznych klientów korzystających z usług ZL. Kwiecień 2011 96% zadowolonych klientów 33
Dane kontaktowe: Wojewódzki Urząd Pracy ul. Pogodna 22 15 354 Białystok tel.: 85 74 97 200 faks: 85 74 97 209 email: sekretariat@wup.wrotapodlasia.pl www.up.podlasie.pl www.pokl.up.podlasie.pl 34
Dziękuję za uwagę Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 35