RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211654 (21) Numer zgłoszenia: 375303 (22) Data zgłoszenia: 08.10.2003 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 08.10.2003, PCT/US03/032089 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 22.04.2004, WO04/032870 (13) B1 (51) Int.Cl. A61K 39/395 (2006.01) G01N 33/53 (2006.01) (54) Przeciwciało skierowane przeciwko NGF do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego, zastosowanie tego przeciwciała do wytwarzania leku do leczenia bólu pooperacyjnego i kompozycja farmaceutyczna zawierająca przeciwciało skierowane przeciwko NGF do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego (30) Pierwszeństwo: 08.10.2002, US, 60/417,237 (73) Uprawniony z patentu: RINAT NEUROSCIENCE CORP., South San Francisco, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: 28.11.2005 BUP 24/05 (72) Twórca(y) wynalazku: DAVID L. SHELTON, Oakland, US GERMAN J. VERGARA, Moraga, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.06.2012 WUP 06/12 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Mirosława Ważyńska PL 211654 B1
2 PL 211 654 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest przeciwciało skierowane przeciwko NGF do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego, zastosowanie tego przeciwciała do wytwarzania leku do leczenia bólu pooperacyjnego i kompozycja farmaceutyczna zawierająca przeciwciało skierowane przeciwko NGF do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego. Czynnik wzrostu nerwów (NGF) był pierwszą zidentyfikowaną neurotrofiną i dobrze scharakteryzowano jego rolę w rozwoju i przeżywalności zarówno nerwów obwodowych jak i ośrodkowych. Wykazano, że NGF jest czynnikiem o decydującym znaczeniu dla przeżywalności i utrzymania przy życiu w trakcie rozwoju obwodowych nerwów współczulnych i embrionalnych nerwów czuciowych i neuronów cholinergicznych części podstawnej przodomózgowia (Smeyne, i in., Nature 368:246-249 (1994); Crowley, i in., Cell 76:1001-1011 (1994)). NGF aktywuje ekspresję neuropeptydów w nerwach czuciowych (Lindsay, i in., Nature 337:362-364 (1989)) a w jego aktywności pośredniczą dwa różne związane z błoną receptory, receptorowej kinazy tyrozynowej TrkA i receptor p75, który jest pokrewny strukturalnie z innymi receptorami z rodziny receptorów czynnika martwicy nowotworu (Chao, i in., Science 232:518-521 (1986)). Oprócz działania na układ nerwowy, co raz częściej NGF wiąże się z procesami zachodzącymi poza układem nerwowym. Przykładowo, wykazano, że podawany egzogennie NGF zwiększa przepuszczalność naczyń (Otten i in., Eur. J. Pharmacol 106:199-201,(1984)) nasila odpowiedzi immunologiczne limfocytów T i B (Otten i in., Proc. Natl. Acad. Sci. USA 86:10059-10063,(1989)), indukuje różnicowanie limfocytów i proliferację komórek tucznych i prowadzi do uwolnienia rozpuszczalnych sygnałów biologicznych z komórek tucznych (Matsuda i in., Proc.Natl.Acad.Sci.USA 85:6508-6512 (1988); Pearce i in., J. Physiol. 372:379-393 (1986); Bischoff i in., Blood 79:2662-2669 (1992); Horigome i in., J. Biol. Chem. 268:14881-14887 (1993)). Chociaż wykazano, że egzogennie podawany NGF może wykazywać wszystkie te efekty, należy zwrócić uwagę, że rzadko tylko stwierdzano, że endogenny NGF pełni istotną rolę w którymkolwiek spośród tych procesów in vivo (Torcia i in., Cell. 85(3):345-56 (1996)). Dlatego nie jest jasne jaki byłby efekt, jeżeli jakikolwiek, hamowania aktywności biologicznej endogennego NGF. NGF wytwarza wiele typów komórek, w tym komórki tuczne (Leon i in., Proc. Natl Acad. Sci. USA 91:3739-3743 (1994)), limfocyty B (Torcia i in., Cell 85:345-356 (1996), keratynocyty (Di Marco i in., J. Biol. Chem. 268:22838-22846)), komórki mięśni gładkich (Ueyama i in., J. Hypertens. 11:1061-1065 (1993)), fibroblasty (Lindholm i in., Eur. J.Neurosci. 2:795-801 (1990)), komórki nabłonka oskrzeli (Kassel i in., Clin, Exp. Allergy 31:1432-40 (2001)), komórki mezangium nerek (Steiner i in., Am. J. Physiol 261:F792-798 (1991)) i miotubule mięśni szkieletowych (Schwartz i in., J Photochem, Photobiol B 66:195-200 (2002)). Wystąpienie receptorów NGF stwierdzono na wielu różnych typach komórek poza układem nerwowym. Przykładowo, wystąpienie TrkA stwierdzono na ludzkich monocytach, limfocytach B i T oraz komórkach tucznych. Związek pomiędzy zwiększonym poziomem NGF a różnymi stanami zapalnymi obserwowano u człowieka jak również w kilku modelach zwierzęcych. Obejmują one systemowy toczeń rumieniowaty (Bracci-Laudiero i in., Neuroreport 4:563-565 (1993)), stwardnienie rozsiane (Bracci-Laudiero i in., Neurosci. Lett. 147:9-12 (1992)), łuszczycę (Raychaudhuri i in., Acta Derm. Venereal. 78:84-86 (1998)), zapalenie stawów (Falcimi i in., Ann. Rheum. Dis. 55:745-748 (1996)), śródmiąższowe zapalenie pęcherza (Okrągły i in., J. Urology 161:438-441 (1991)) i astmę (Braun i in., Eur. J Immunol. 28:3240-3251 (1998)). Konsekwentnie, podwyższony poziom NGF w tkankach obwodowych wiąże się z zapaleniem i obserwowano go w wielu postaciach zapalenia stawów. W błonie maziowej pacjentów dotkniętych reumatoidalnym zapaleniem stawów licznie występuje NGF podczas gdy w błonie maziowej, która nie jest objęta zapaleniem, jak stwierdzono, NGF nie jest wykrywalny (Aloe i in., Arch Rheum. 35:351-355 (1992)). Podobne wyniki obserwowano u szczurów z wywołanym doświadczalnie reumatoidalnym zapaleniem stawów (Aloe i in., Clin. Exp. Rheumatol. 10:203-204 (1992)). Podwyższony poziom NGF opisano u transgenicznych artretycznych myszy wraz ze wzrostem liczby komórek tucznych. (Aloe i in., Int.J.Tissue Reactions-Exp. Clin. Aspects 15:139-143 (1993)). Podanie egzogennego NGF prowadzi do zwiększenia bólu i wrażliwości na ból. Ilustruje to fakt, że zastrzyk NGF prowadzi do istotnego nasilenia bólu i wrażliwości na ból zarówno w modelach zwierzęcych (Amann i in., Pain 64, 323-329 (1996); Andreev i in., Pain 63, 109-115 (1995)) jak i u człowieka (Dyck i in., Neurology 48, 501-505 (1997); Petty i in., Annals Neural. 36, 244-246 (1994)). Wydaje
PL 211 654 B1 3 się, że NGF działa przez wiele mechanizmów obejmujących indukowanie neurotrofiny BDNF (Apfel i in., Mol Cell. Neurosci. 7(2), 134-142 (1996); Michael i in., J. Neurosci 17, 8476-8490 (1997)), co z kolei prowadzi do zmian w przetwarzaniu sygnału bólowego w rdzeniu kręgowym (Hains i in., Neurosci Lett. 320(3), 125-8(2002); Miletic i in., Neurosci Lett. 319(3), 137-40 (2002); Thompson i in., Proc Natl Acad Sci USA 96(14), 7714-8 (1999)), indukuje zmiany w połączeniach obwodowych i ośrodkowych nerwów czuciowych i innych przenoszących informację bólową nerwach w rdzeniu kręgowym (Lewin i in., European Journal of Neuroscience 6,1903-1912 (1994); Thompson i in., Pain 62,219-231 (1995)), indukuje zmiany we wzroście aksonów (Lindsay RM, J Neurosci. 8(7), 2394-405 (1988)) indukuje ekspresję receptora bradykininy (Peterson i in., Neuroscience 83:161-168 (1998)), indukuje zmiany w ekspresji genów odpowiedzialnych za aktywację i przewodnictwo nerwowe, takich jak geny kanałów jonowych (Boettger i in., Brain 125(Pt2), 252-63 (2002); Kerr i in., Neuroreport 12(14), 3077-8 (2001); Gould i in., Brain Res 854(1-2), 19-29 (2000)), aktywuje receptor VR1 związany z bólem (Chuang i in., Nature 411 (6840), 957-62 (2001) i wywołujące patologiczne zmiany w mięśniach (Foster i in., J Pathol 197(2), 245-55 (2002)). Wiele spośród tych zmian zachodzi bezpośrednio w nerwach czuciowych przenoszących informację bólową i najwidoczniej nie zależą one od towarzyszącego zapalenia. Ponadto, istnieją co najmniej dwa inne typy komórek, o których wiadomo, że wrażliwe są na NGF i że mogą być zaangażowane w zmiany odczuwania lub wrażliwości na ból. Pierwszy typ, komórki tuczne, jak doniesiono, reaguje na NGF degranulacją (Yan i in., Clin. Sci. (Land) 80:565-569 (1991)) lub w innych badaniach, wywołuje lub zwiększa produkcję lub uwalnianie mediatorów we współdziałaniu z innymi środkami (Pearce i Thompson, J. Physiol. 372:379-393 (1986), Kawamoto i in., J. Immunol 168:6412-6419 (2002)). U szczura wyraźnie wykazano, że w odpowiedziach bólowych, w których bierze udział NGF, pośredniczą co najmniej w pewnym stopniu komórki tuczne (Lewin i in., Eur. J. Neurosci. 6:1903-1912 (1994), Woolf i in., J. Neurosci. 16:2716-2723 (1996) chociaż potencjalne znaczenie tego u ludzi pozostaje do wykazania. Wiadomo także, że główne nerwy współczulne są wrażliwe na NGF i również powiązane są z sygnalizacją bólową (Aley i in., Neuroscience 71:1083-1090 (1996)). Jasne jest, że usunięcie nerwów współczulnych modyfikuje przeczulicę bólową obserwowaną normalnie w odpowiedzi na leczenie z zastosowaniem NGF (Woolf i in., J. Neurosci. 16:2716-2723 (1996)). U 23 mln pacjentów każdego roku dokonuje się zabiegów chirurgicznych. Ból dotyczy zazwyczaj otoczenia miejsca objętego zabiegiem chirurgicznym. Ból pooperacyjny może mieć dwa ważne aspekty kliniczne, mianowicie ból spoczynkowy lub ból występujący, gdy pacjent się nie porusza oraz ból mechaniczny nasilany poprzez ruch (kaszel/kichanie, wstawanie z łóżka, fizjoterapia itp.). Głównym problemem dotyczącym zwalczania bólu pooperacyjnego w przypadku większego zabiegu operacyjnego jest to, że obecnie stosowane leki wykazują wiele różnych istotnych działań niepożądanych opóźniających wyzdrowienie, przedłużających hospitalizację oraz narażających pewne podatne grupy pacjentów na ryzyko poważnych powikłań. Ból pooperacyjny lub ból występujący po zabiegu operacyjnym lub uszkodzeniu urazowym jest poważnym i często niedającym się zwalczyć problemem medycznym. Istnieją dwie ogólne kategorie lekarstw do leczenia bólu, przy czym obie mają wady. Pierwsza kategoria obejmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSAID), które stosuje się do leczenia łagodnego lub umiarkowanego bólu lecz których zastosowania terapeutyczne ograniczają działania niepożądane na układ pokarmowy, takie jak nadżerka śluzówki żołądka, tworzenie się wrzodu trawiennego lub zapalenie dwunastnicy i okrężnicy. NSAID także mogą powodować toksyczność względem nerek przy przedłużonym stosowaniu a następnie nie są bardzo skuteczne w leczeniu bólu związanego lub będącego wynikiem pewnych schorzeń, obejmując ból pooperacyjny. Druga kategoria obejmuje morfinę i opioidy pokrewne, które stosuje się w leczeniu umiarkowanego do silnego bólu, lecz których zastosowanie terapeutyczne ograniczają działania niepożądane, takie jak uspokojenie polekowe, dezorientacja, zaparcie, depresja oddechowa, kolka nerkowa, tolerancja w przypadku przedłużonego stosowania i ryzyko uzależnienia, Z tego też względu potrzebne są związki przydatne w leczeniu bólu o mniejszych efektach ubocznych lub bez efektów ubocznych. Ból często dzieli się na kategorie bólu zapalnego", neuropatycznego" lub trzewnego" lecz te tradycyjne ogólne nazwy mają naturalne wady. Zakładają one podobieństwo mechanizmów lub identyczność wszystkich źródeł bólu w jednej spośród tych bardzo ogólnych kategorii. Właściwie, istnieje wiele różnych typów bólu zapalnego oraz źródeł bólu, które nie są ani typu zapalnego ani neuropatycznego. Dalej, typy bólu o elemencie zapalnym i/lub które tradycyjnie nazywane są zapalnym" nie oznaczają, że do stanu bólowego nie przyczyniają się inne aspekty fizjologiczne. Przykładowo, nazwy
4 PL 211 654 B1 zarówno zapalenia kości i stawów jak i śródmiąższowego zapalenia pęcherza oznaczałyby czyste stany zapalne, odpowiednio stawów lub pęcherza moczowego lecz jasne jest, że ból związany z tymi dwoma schorzeniami ma zupełnie różny mechanizm. Świadczą o tym różne efekty stosowanych typów lekarstw przeciwbólowych w zależności od tych typów bólu. U większości pacjentów z zapaleniem kości i stawów stosowanie NSAID skutecznie uśmierza ból (co najmniej początkowo). Jednakże stosowanie NSAID jest całkowicie nieskuteczne w przypadku śródmiąższowego zapalenia pęcherza. Ból pooperacyjny (zamiennie: ból w następstwie nacięcia) traktowany jest często jako odmiana bólu zapalnego. Chociaż składową bólu pooperacyjnego może być element zapalny" to wyraźnie zaangażowane są dodatkowe mechanizmy. Przykładowo, podczas zabiegu operacyjnego lub innego uszkodzenia dochodzi do przecięcia lub rozdarcia układu naczyniowego i nerwów. Nie zdarza się to w tkance objętej jedynie stanem zapalnym. Jasne jest, że przecięcie nerwu może spowodować aktywność, którą postrzega się jako bolesną. Ponadto, odcięcie naczyń krwionośnych doprowadza do tkanki, już względnie niedokrwionej, dodatkowy bodziec bólowy co nie ma miejsca przy samym stanie zapalnym. O różnych mechanizmach zaangażowanych w ból wywoływany zabiegiem chirurgicznym lub uszkodzeniem, w porównaniu z zapaleniem, świadczy przykładowo różna farmakologia oraz stanowiące ich podstawę anatomiczne elementy uśmierzania bólu w tych obu warunkach. Yamamoto i in., (Brian Res. 909(1-2):138-144 (2001)) wykazali, że hamowanie N-acetylo-alfa-związanej kwaśnej dipeptydazy (NAALADaza) powoduje wyraźne zmniejszenie bólu mechanicznego, towarzyszącego bodźcowi zapalnemu iniekcji karageniny. Jednakże, w równoległych doświadczeniach, w których NAALADazę identycznie hamowano po nacięciu, nie uzyskano osłabienia bólu mechanicznego. Obserwacje te wykazują, że biochemia lub farmakologia bólu pooperacyjnego różni się od biochemii lub farmakologii bólu zapalnego. Struktury anatomiczne istotne w modulowaniu odczuwania bólu również badano w przypadku bólu w następstwie zabiegu chirurgicznego jak i w innych stanach bólowych (Pogatzki i in., Anesthesiology, 96(5): 1153-1160 (maj 2002)). Impulsy zstępujące dla pnia mózgu, dokładniej przedniego przyśrodkowego rdzenia przedłużonego, są ważnymi modulatorami wtórnej przeczulicy bólowej w ogólnym bólu zapalnym, neuropatycznym i trzewnym. Po uszkodzeniu obszaru pnia mózgu nie zaobserwowano zmiany w żadnej odpowiedzi bólowej badanej po nacięciu. Te wyniki wskazują, że pierwotnej i wtórnej przeczulicy bólowej po nacięciu nie modulują impulsy zstępujące ze strony RMM. Brak udziału zstępującego działania pośredniczącego ze strony RMM na wtórną przeczulicę bólową po nacięciu mięśnia brzuchatego łydki potwierdza stwierdzenie, że w bólu wywołanym nacięciem brały udział inne mechanizmy niż w bólu zapalnym i neuropatycznym. Oprócz oczywistych różnic pomiędzy bólem w następstwie zabiegu chirurgicznego lub uszkodzenia a bólem zapalnym, trzewnym lub neuropatycznym, wyniki te wykazują, że mechanizmy zaangażowane w ból pooperacyjny (lub ból wywołany uszkodzeniem) są zdecydowanie różne od innych mechanizmów dla innych typów bólu. Dalej, użyteczności konkretnej farmakologicznej (lub innej) interwencji w leczeniu bólu pooperacyjnego nie można przewidzieć badając środek farmakologiczny lub interwencję na modelach bólu zapalnego, trzewnego lub neuropatycznego. Zanikanie bólu w spoczynku i utrzymywanie się bólu przy aktywności i w odpowiedzi na bodźce mechaniczne w miejscu zranienia występują także u pacjentów po zabiegu operacyjnym. (Moiniche i in., Acta Anaesthesiol. Scand. 41: 785-9 (1997)). Wyniki badań sugerują, że informacja o bólu w spoczynku i bólu wywołanym spowodowanym nacięciami przenosi się prawdopodobnie przez różne populacje włókien aferentnych i/lub różne receptory. Dostępnych jest kilka leków istotnie zmniejszających ból związany z kaszlem i ruchem po zabiegu operacyjnym, innych niż stosowane miejscowo środki znieczulające do hamowania tych wywołanych odpowiedzi. Wykazano, że wcześniejsze podanie środka do znieczulenia miejscowego w celu zapobieżenia bólowi podczas eksperymentalnego nacięcia hamuje początkowo ból i pierwotną mechaniczną przeczulicę bólową. Ból z nacięcia również zanika, gdy po uszkodzeniu wstrzyknie się lidokainę. Jednakże, z chwilą wygaśnięcia działania środka do znieczulenia miejscowego powraca pierwotna przeczulica bólowa. U pacjentów iniekcje środka do znieczulenia miejscowego podobnie wykonane przed zabiegiem operacyjnym zmniejszają ból w przybliżeniu jak iniekcje wykonane po zabiegu operacyjnym. (Moiniche i in., Anesthesiology 96:725-41 (2002)). Wyniki badań klinicznych na wolontariuszach oraz przedklinicznego modelu nacięcia potwierdzają, że podawanie środka do znieczulenia miejscowego przed lub po nacięciu jest w zasadzie równoważne. Aktywacja ośrodkowych nerwów przewodzących ból podczas nacięcia i sensybilizacja nie są konieczne do zachowań bólowych w kilka dni później. Raczej, w przypadku nacięć, dla zwiększonej
PL 211 654 B1 5 wrażliwości nerwów ośrodkowych oraz bólu niezbędny jest stały dopływ bodźców do ośrodka nerwowego z miejsca nacięcia. Po ustąpieniu efektu działania jakiegokolwiek środka przeciwbólowego podanego przed nacięciem rana chirurgiczna może wznowić sensybilizację i odnowić odpowiedzi bólowe (Pogatzki i in., J Neurophysiol 87:721 (2002)). Zmapowano także obszar objęty przeczulica bólową (w tym strefa nieuszkodzona) spowodowaną nacięciami. Wtórna przeczulica bólowa (przeczulica bólowa poza obszarem uszkodzenia) świadczy o zwiększonej wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego, tj. uwrażliwienia ośrodkowego układu nerwowego. Wskazano, że obszar zaczerwienienia skóry wokół urazu lub zaczerwienienia (prawdopodobnie w wyniku odruchów aksonowych) w wyniku nacięcia różni się od obszaru objętego przeczulicą bólową. W przeciwieństwie do bólu w spoczynku i pierwotnej mechanicznej przeczulicy bólowej nigdy nie uzyskano dużego obszaru przeczulicy bólowej gdy przed nacięciem podano przez iniekcję środek do znieczulenia miejscowego. Ponadto, po nacięciu efektu tego nie można było uzyskać przy pomocy iniekcji środka do znieczulenia miejscowego. U pacjentów po zabiegu operacyjnym, w pewnych przypadkach, pewne zabiegi znacznie ograniczają obszar przeczulicy bólowej lecz nie modyfikują istotnie klinicznych wskaźników bólu pooperacyjnego (ocena bólu i zużycie opioidów). Wykazano, że zmniejszenie obszaru objętego przeczulicą bólową po wycięciu okrężnicy nie powodowało istotnego zmniejszenia ostrego bólu lecz wiązało się ze zmniejszeniem liczby pacjentów, u których rozwinął się ból resztkowy nawet do 6 miesięcy po wycięciu okrężnicy (De Kock, i in., Pain 92:373-80 (2001)). Opisano zastosowanie przeciwciał anty-ngf w leczeniu przewlekłego bólu trzewnego (WO 01/78698). Brennan i in. wspomnieli o stosowaniu immunoadhezyny TrkA w modelu bólu pooperacyjnego u szczura, Society for Neuroscience Abstracts 24(1-2) 880 (1998). Przedmiotem wynalazku jest przeciwciało skierowane przeciwko NGF do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego a korzystnie w tłumieniu lub łagodzeniu bólu spoczynkowego, także bólu spoczynkowego bólu wywołanego mechanicznie. Przeciwciało jest korzystnie przeciwciałem ludzkim lub humanizowanym. Przeciwciało według wynalazku łączy się z ludzkim NGF, korzystnie z ludzkim NGF z powinowactwem wiązania około 0,1 nm, a korzystnie 2-22 pm. Przeciwciało to łączy się z epitopem NGF zawierającym jedną lub więcej spośród reszt: K32, K34 i E35 w regionie zmiennym 1 (aminokwasy 23-35) hngf, reszty F79 i T81 w regionie zmiennym 4 (aminokwasy 81-88) hngf, reszty H84 i K88 w regionie zmiennym 4, reszta R103 pomiędzy regionem zmiennym 5 (aminokwasy 94-98) hngf i C-końcem (aminokwasy 111-118) hngf, reszta E11 w regionie pre-zmiennym 1 (aminokwasy 10-23) hngf, Y52 pomiędzy regionem zmiennym 2 (aminokwasy 40-49) hngf i regionem zmiennym 3 (aminokwasy 59-66) hngf, reszty L112 i S113 w C-końcu hngf, reszty R59 i R69 w regionie zmiennym 3 hngf lub reszty V18, V20, i G23 w regionie prezmiennym 1 hngf. Przedmiotem wynalazku jest też zastosowanie przeciwciała skierowanego przeciwko NGF do wytwarzania leku do leczenia bólu pooperacyjnego. Przedmiotem wynalazku jest także kompozycja farmaceutyczna do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego zawierająca przeciwciało skierowane przeciwko NGF oraz farmaceutycznie akceptowalny nośnik. Wynalazek ten opiera się na stwierdzeniu, że antagoniści NGF skutecznie oddziałują na ból pooperacyjny. Ból pooperacyjny (nazywany na przemian bólem po nacięciu" lub bólem pourazowym") jest łagodzony przez podawanie antagonisty czynnika wzrostu nerwów (NGF). Wykazano, że zgodnie z wynalazkiem antagoniści NGF mogą hamować lub blokować ból pooperacyjny, w tym ból w następstwie zabiegu operacyjnego lub nacięcia lub urazu w wyniku zranienia. Opisano zmniejszanie częstości występowania ataków bólu pooperacyjnego, łagodzenia bólu pooperacyjnego, uśmierzania bólu pooperacyjnego i/lub opóźniania nasilania się lub intensyfikowania bólu pooperacyjnego u pacjenta, przy czym podawano w skutecznej ilości antagonistę NGF. Ujawniono sposoby podwyższania progu ból u pacjenta obejmujące podawanie w skutecznej ilości antagonisty NGF oraz sposoby przyśpieszania u pacjenta w trakcie rekonwalescencji po zabiegu operacyjnym i/lub uszkodzeniu wywołanym urazem w wyniku zranienia, obejmujące podawanie w skutecznej ilości antagonisty NGF. W niektórych przypadkach tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega bólowi spoczynkowemu czy tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega bólowi wywołanemu mechanicznie (w tym bólowi spowodowanemu ruchem) a nawet tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega bólowi o podłożu termicznym. Tłumi się, łagodzi i/lub
6 PL 211 654 B1 zapobiega bólowi wywołanemu mechanicznie przez podawanie przeciwciała anty-ngf. Ból spoczynkowy tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega przez podawanie przeciwciała anty-ngf. Ból o podłożu termicznym tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega się mu przez podawanie przeciwciała anty-ngf. Tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega się allodynii (tj. nasilonej odpowiedzi [nasilonemu odczuciu bólu] na normalnie niebólowy bodziec)) i/lub tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega przeczulicy bólowej (tj. nasilonej odpowiedzi na normalnie bólowy lub nieprzyjemny bodziec). Allodynia i/lub przeczulica bólowa ma naturę termiczną lub mechaniczną (dotykową) lub bólu spoczynkowego. Ból oznacza też ból przewlekły. Ból związany jest z miejscem nacięcia, zranienia lub urazu i/lub sąsiaduje z lub jest w pobliżu miejsca nacięcia, zranienia i/lub urazu. Antagonistą NGF odpowiednim do zastosowania jest dowolny środek, który może bezpośrednio lub pośrednio zmniejszyć aktywność biologiczną NGF. Antagonista NGF (np. przeciwciało) łączy się (oddziałuje fizycznie) z NGF, łączy się z receptorem NGF (takim jak receptor TrkA i/lub p75), i/lub zmniejsza (hamuje i/lub blokuje) sygnalizację w dół od receptora NGF (np. inhibitory sygnalizacji poprzez kinazę). Zgodnie z tym, antagonista NGF łączy się (oddziałuje fizycznie) z NGF lub antagonista NGF łączy się z receptorem NGF (takim jak receptor TrkA i/lub p75). Antagonista NGF może zmniejszać (hamować i/lub blokować) sygnalizację w dół od receptora NGF (np. inhibitory sygnalizacji poprzez kinazę). Antagonista NGF hamuje (zmniejsza) przykładowo syntezę i/lub uwalnianie NGF. Antagonista NGF jest antagonistą NGF nie będącym immunoadhezyną TrkA (tj. jest inny niż immunoadhezyna TrkA). Antagonista NGF może być inny niż przeciwciało anty- NGF czy inny niż immunoadhezyna TrkA i inny niż przeciwciało anty-ngf. Antagonista NGF może łączyć się z NGF (takim jak hngf) i w niewielkim stopniu z pokrewnymi neurotrofinami, jak np. NT-3, NT4/5, i/lub BDNF, Antagonista NGF wybrany jest spośród takich jak: przeciwciało anty-ngf, antysensowna cząsteczka ukierunkowana na NGF (w tym antysensowna cząsteczka ukierunkowana na kwas nukleinowy kodujący NGF), antysensowna cząsteczka ukierunkowana na receptor NGF (taki jak TrkA i/lub p75) (w tym antysensowna cząsteczka ukierunkowana na kwas nukleinowy kodujący receptor NGF), związek hamujący NGF, analog strukturalny NGF, dominujący-negatywny mutant receptora TrkA i/lub p75 który łączy się z NGF, przeciwciało anty-trka, przeciwciało anty-p75 i inhibitor kinazy. Antagonistą NGF jest też przeciwciało anty-ngf lub przeciwciało anty-ngf jest humanizowane (jak np. przeciwciało E3). W niektórych przypadkach przeciwciałem anty-ngf jest przeciwciało E3 lub przeciwciało anty-ngf zawiera jeden lub więcej ODR przeciwciała E3 (jak np. jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, lub, w niektórych rozwiązaniach, wszystkie sześć CDR z E3). Przeciwciało jest korzystnie przeciwciałem ludzkim lub przeciwciało anty-ngf zawiera sekwencję aminokwasową regionu zmiennego łańcucha ciężkiego przedstawioną w tablicy 1 (SEQ ID No:1) i sekwencję aminokwasową regionu zmiennego lekkiego łańcucha przedstawioną w tablicy 2 (SEQ ID No:2). Przeciwciało zawierać może zmodyfikowany region stały, taki jak region stały będący immunologicznie obojętny, np. nie zapoczątkowuje on lizy przy udziale dopełniacza lub nie stymuluje cytotoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał (ADCC), Region stały może być zmodyfikowany według opisu w Eur. J. Immunol. (1999) 29:2613-2624, GB99/01441 i/lub UK98099518. Antagonista NGF może łączyć się z NGF lub łączy się specyficznie z NGF (takim jak ludzki NGF). Przeciwciało może łączyć się z tym samym epitopem 6 NGF co przeciwciało wybrane spośród takich mysie przeciwciała monoklonalne: Mab 911, MAb 912 i MAb 938 (Hongo i in., Hybridoma 19:215-227 (2000)). W niektórych przypadkach antagonista NGF łączy się z receptorem TrkA. Antagonistą NGF może być przeciwciało monoklonalne przeciwko ludzkiemu NGF (anty-hngf) zdolne do wiązania hngf i skutecznie hamujące wiązanie hngf z ludzkim TrkA (htrka) i/lub skutecznie hamujące aktywację ludzkiego receptora TrkA. Powinowactwo wiązania przeciwciała anty-ngf z NGF (takiego jak hngf) może wynosić około 0,10 do około 1,0 nm, około 0,10 nm do około 0,80 nm, około 0,15 do około 0,75 nm i około 0,18 do około 0,72 nm. Przykładowo, powinowactwo wiązania wynosi pomiędzy około 2 pm i 22 pm, a korzystnie powinowactwo wiązania wynosi około 10 nm, na przykład poniżej 10 nm. W innych przykładach powinowactwo wiązania wynosi około 0,1 nm lub około 0,07 nm, poniżej 0,1 nm lub 0,07 nm, a także powinowactwo wiązania może mieć wartość dowolną spośród około 100 nm, 50 nm, 10 nm, 1 nm, 500 pm, 100 pm lub 50 pm do wartości dowolnej spośród 2 pm, 5 pm, 10 pm, 15 pm, 20 pm, lub 40 pm. W niektórych rozwiązaniach, powinowactwo wiązania może mieć wartość dowolną spośród około 100 nm, 50 nm, 10 nm, 1 nm, 500 pm, 100 pm lub 50 pm lub poniżej około 50 pm. Dobrze znane w dziedzinie powinowactwo wiązania wyrazić można jako K D lub stałą dysocjacji a zwiększone powinowactwo wiązania odpowiada obniżonej K D. Powinowactwo wiązania mysiego przeciwciała mo-
PL 211 654 B1 7 noklonalnego 911 anty-ngf (Kongo i in., Hybridoma 19:215-227 (2000) do ludzkiego NGF wynosi około 10 nm a powinowactwo wiązania humanizowanego przeciwciała E3 anty-ngf do ludzkiego NGF wynosi około 0,07 nm. Antagonistę NGF można podawać przed, podczas, i/lub po zabiegu operacyjnym, nacięciu i/lub zranieniu powodującym lub związanym z bólem pooperacyjnym. Antagonistę NGF podaje się przykładowo przed zabiegiem operacyjnym, nacięciem lub zranieniem. Antagonistę NGF można podawać dowolnymi sposobami znanymi w dziedzinie, obejmującymi podawanie: doustne, dożylne, podskórne, dotętnicze, domięśniowe, dosercowe, dordzeniowe, do klatki piersiowej, dootrzewnowe, dokomorowe, podjęzykowe i/lub przezskórne. Antagonistą NGF jest przykładowo przeciwciało anty-ngf a podawanie obejmuje jeden lub więcej spośród takich sposobów jak: podawanie dożylne, podskórne, poprzez inhalację, dotętnicze, domięśniowe, dosercowe, dokomorowe i dootrzewnowe. Podawanie może być systemowe, np. dożylne lub miejscowe. W niektórych sytuacjach antagonistę NGF podaje się w dawce około 0,1 do 10 mg/kg masy ciała a w innych rozwiązaniach, antagonistę NGF podaje się w dawce około 0,3 do 2,0 mg/kg masy ciała. Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna stosowana w leczeniu i/lub do zapobiegania bólowi pooperacyjnemu zawierająca w skutecznej ilości antagonistę czynnika wzrostu nerwów (NGF), w połączeniu z jednym lub więcej farmaceutycznie dopuszczalnymi nośnikami. Opisano także zestaw do stosowania w którejkolwiek z metod. Taki zestaw może zawierać dowolnych antagonistów NGF, w połączeniu z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem. Zestaw może też zawierać instrukcję stosowania antagonisty NGF w dowolnej metodzie. Opis rysunków Fig. 1 przedstawia wykres oceny kumulacyjnej bólu spoczynkowego uzyskanej na 24 godziny przed zabiegiem operacyjnym ( dane wyjściowe"), 2 godziny po zabiegu operacyjnym ( po zabiegu operacyjnym") oraz 1 i 2 dni po zabiegu operacyjnym. Kontrola" oznacza wyniki dla grupy, której nie podano przeciwciała anty-ngf a 911" oznacza wyniki dla zwierząt, którym podano 35 mg/kg przeciwciała 911 anty-ngf (zwanego także Mab 911"). Kongo i in., Hybridoma 19:215-227 (2000). Zastosowanie przeciwciała anty-ngf znacznie zmniejszało pooperacyjny ból spoczynkowy. Fig. 2 przedstawia wykres oceny bólu termicznego (przeczulica bólowa) uzyskanej 24 godziny przed zabiegiem operacyjnym ( dane wyjściowe"), 4 godziny po zabiegu operacyjnym ( po zabiegu operacyjnym") i 1 i 2 dni po zabiegu operacyjnym. Kontrola" oznacza wyniki dla grupy, której nie podano przeciwciała anty-ngf a 911" oznacza wyniki dla zwierząt, którym podano 35 mg/kg przeciwciała 911 anty-ngf. Zastosowanie przeciwciała anty-ngf znacznie zmniejszało termiczną przeczulicę bólową po zabiegu operacyjnym. Fig. 3 przedstawia wykres oceny bólu mechanicznego (przeczulica bólowa) w odpowiedzi na stymulację mechaniczną uzyskaną 24 godziny przed zabiegiem operacyjnym ( dane wyjściowe"), 3 godziny po zabiegu operacyjnym ( po zabiegu operacyjnym") oraz 1, 2 i 3 dni po zabiegu operacyjnym. Kontrola" oznacza wyniki dla grupy, której nie podano przeciwciała anty-ngf a 911" oznacza wyniki dla zwierząt, którym podano przeciwciało 911 anty-ngf. Podanie 7 mg/kg przeciwciała anty- NGF zmniejszało ból wywołany mechanicznie przez zabieg chirurgiczny. Fig. 4 przedstawia wykres oceny bólu spoczynkowego uzyskanej 24 godziny po zabiegu operacyjnym, świadczący o tym, że humanizowane przeciwciało E3 anty-ngf w dawce 0,02 mg/kg, 0,1 mg/kg, 0,6 mg/kg, lub 1 mg/kg zmniejszało ból. *" wskazuje różnicę istotną statystycznie (p<0,5) w porównaniu z kontrolą negatywną. Fig. 5 przedstawia wykres oceny bólu spoczynkowego uzyskanej 24 godziny po zabiegu operacyjnym i świadczy o tym, że humanizowane przeciwciało E3 anty-ngf w dawce 0,5 mg/kg, po wstrzyknięciu dwie godziny po zabiegu operacyjnym, znacznie (p<0,005) zmniejszało ból spoczynkowy. Fig. 6 przedstawia wykres oceny bólu spoczynkowego uzyskanej 24 godziny po zabiegu operacyjnym i świadczy o tym, że przeciwciało 911 anty-ngf w dawce 5 mg/kg, po wstrzyknięciu 14 dni przed zabiegiem operacyjnym, znacznie zmniejszało ból spoczynkowy (p<0,02). Fig. 7 przedstawia wykres oceny bólu spoczynkowego uzyskanej 24 godziny po zabiegu operacyjnym i świadczy o tym, że przeciwciało 911 anty-ngf w dawce 5 mg/kg, po wstrzyknięciu 21 dni przed zabiegiem operacyjnym, znacznie zmniejszało ból spoczynkowy. Fig. 8 przedstawia wykres udziału nienaruszonych ran występujących po nacięciu i potraktowaniu solanką, 1 mg/kg przeciwciałem 911 anty-ngf lub kontrolą pozytywną, ketorolakiem. Udział nienaruszonych ran po potraktowaniu przeciwciałem 911 anty-ngf nie różni się od udziału nienaruszonych ran po potraktowaniu solanką (kontrola negatywna). Zatem, potraktowanie przeciwciałem anty-ngf
8 PL 211 654 B1 nie miało wpływu na gojenie się ran. Natomiast, u zwierząt którym podano NSAID ketorolak (kontrola pozytywna) obserwowano znacznie zmniejszony udział nienaruszonych ran. Fig. 9 przedstawia wykres wskazujący, że podanie drobnocząsteczkowego antagonisty NGF, K252a, istotnie (p<0,005) zmniejszało ból spoczynkowy po zabiegu operacyjnym, gdy oceny dokonywano trzy godziny ( 3H-P-tmt") po zastosowaniu K252a. IH-P-tmt" oznacza 1 godzinę po podaniu K525a. Fig. 10 przedstawia wykres, na którym porównano wynik zastosowania przeciwciała 911 anty- NGF oraz przeciwciała kontrolnego o dopasowanym izotypie. U zwierząt, którym podano przeciwciało anty-ngf (911) w dawce 1 mg/kg, obserwowano istotne zmniejszenie bólu spoczynkowego (p<0,05). Natomiast, u zwierząt, którym podano przeciwciało kontrolne o dopasowanym izotypie przeciwko białku amnesiac drozofili w dawce 1 mg/kg obserwowano normalne poziomy bólu spoczynkowego. Doświadczenie wykazało, że działanie przeciwbólowe przeciwciała anty-ngf było specyficzne. Wynalazek ten opiera się na stwierdzeniu, że w celu zapobiegania i/lub leczenia bólu pooperacyjnego można podawać in vivo w terapeutycznie skutecznej ilości antagonistę NGF, takiego jak przeciwciało monoklonalne anty-ngf. Uprzednio, ból pooperacyjny leczono opioidowymi środkami przeciwbólowymi stosowanymi w wysokich dawkach. Środki te wykazywały działania niepożądane, takie jak zmniejszona perystaltyka żołądka, uspokojenie polekowe, depresja oddechowa i kolka nerkowa. Inne środki przeciwbólowe, takie jak NSAID, są względnie nieskuteczne w leczeniu tego typu bólu. Wiadomo też, że pewne NSAID hamują gojenie się ran. Opisano też sposoby zapobiegania lub leczenia bólu pooperacyjnego u pacjenta (w tym ssaka, zarówno człowieka jak i innych zwierząt) obejmujące podawanie w skutecznej ilości antagonisty NGF takiego jak przeciwciało anty-ngf, na przykład przeciwciało monoklonalne anty-ludzki NGF (anty- -hngf). Opisano sposoby łagodzenia, opóźniania nasilania i/lub zapobiegania intensyfikacji bólu pooperacyjnego obejmujące podawanie pacjentowi w skutecznej ilości antagonisty NGF. Ból spoczynkowy tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega, a w niektórych rozwiązaniach, tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega bólowi wywołanemu mechanicznie (taki jak ból wywołany ruchem lub inną stymulacją mechaniczną lub dotykową). W pewnym rozwiązaniu, tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega bólowi wywołanemu stymulacją termiczną. W niektórych rozwiązaniach, ból wywołany mechanicznie tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega przez podawanie przeciwciała anty-ngf. W niektórych rozwiązaniach, ból spoczynkowy tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega przez podawanie przeciwciała anty-ngf. W pewnym rozwiązaniu, ból o podłożu termicznym tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega przez podawanie przeciwciała anty-ngf. W niektórych rozwiązaniach, tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega allodynii, a w niektórych rozwiązaniach tłumi się, łagodzi i/lub zapobiega przeczulicy bólowej. W jeszcze innych rozwiązaniach, allodynia i/lub przeczulica bólowa ma naturę termiczną lub mechaniczną (dotykową), lub bólu spoczynkowego. W niektórych rozwiązaniach, ból oznacza ból przewlekły. W innych rozwiązaniach, ból związany jest z miejscem nacięcia, zranienia lub urazu, i/lub sąsiaduje z lub pobliżem jednego lub więcej miejsc nacięcia, zranienia, i/lub urazu. Przedmiotem wynalazku są także kompozycje farmaceutyczne do zastosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego zawierające antagonistę NGF, takiego jak przeciwciało anty-ngf, na przykład przeciwciało monoklonalne anty-ngf. Przeciwciało anty-ngf może skutecznie hamować wiązanie NGF z jego receptorem/receptorami TrkA i/lub p75 i/lub skutecznie zapobiegać aktywacji przez NGF jego receptora TrkA i/lub p75. W praktycznym zastosowaniu wynalazku będzie się wykorzystywać, jeśli nie wskazano tego inaczej, znane w dziedzinie, typowe techniki biologii molekularnej (w tym techniki rekombinacyjne), mikrobiologii, biologii komórki, biochemii i immunologii. Takie techniki przedstawiono dokładnie w literaturze, takiej jak, Molecular Cloning: A Laboratory Manual, wydanie drugie (Sambrook, i in., 1989) Cold Spring Harbor Press; Oligonucleotide Synthesis (red. M.J. Gait, 1984); Methods in Molecular Biology, Humana Press; Cell Biology: A Laboratory Notebook (red. J.E. Cellis, 1998) Academic Press; Animal Cell Culture (red. R.I. Freshney, 1987); Introduction to Cell and Tissue Culture (J.P. Mather i P.E. Roberts, 1998) Plenum Press; Cell and Tissue Culture: Laboratory Methods (red. A. Doile, J.B. Griffiths, i D.G. Newell, 1993-8) J. Wiley and Sons; Methods in Enzymology (Academic Press, Inc.); Handbook of Experimental Immunology (red. D.M. Weir i CC. Blackwell); Gene Transfer Vectors for Mammalian Cells (red. J.M. Miller i M.P. Calos, 1987); Current Protocols in Molecular Biology (red. P.M. Ausubel, i in., 1987); PCR: The Polymerase Chain Reaction, (red. Mullis, i in., 1994); Current Protocols in Immunology (red. J.E. Coligan i in., 1991); Short Protocols in Molecular Biology (Wiley
PL 211 654 B1 9 and Sons, 1999); Immunobiology (CA. Janeway i P. Travers, 1997); Antibodies (P. Finch, 1997); Antibodies: a practical approach (red. D. Catty., IRL Press, 1988-1989); Monoclonal antibodies: a practical approach (red. P. Shepherd i C. Dean, Oxford University Press, 2000); Using Antibodies: A Laboratory Manual (E. Harlow i D. Lane (Cold Spring Harbor Laboratory Press, 1999); Antibodies (red. M. Zanetti i J.D. Capra, Harwood Academic Publishers, 1995). Termin przeciwciało" (stosowany zamiennie z liczbą mnogą) oznacza immunoglobulinę zdolną do specyficznego związania się z cząsteczką docelową, taką jak węglowodan, polinukleotyd, lipid, polipeptyd itp., przez co najmniej jedno miejsce rozpoznające antygen, zlokalizowane w regionie zmiennym immunoglobuliny. Stosowany tu termin obejmuje nie tylko nienaruszone przeciwciała poliklonalne lub monoklonalne lecz także ich fragmenty (takie jak Fab, Fab', F(ab') 2, Fv), jednołańcuchowe (ScFv), ich formy zmutowane, białka fuzyjne zawierające część przeciwciała, humanizowane przeciwciała, chimeryczne przeciwciała, liniowe przeciwciała o podwójnej swoistości, jednołańcuchowe przeciwciała, przeciwciała wielospecyficzne (np. przeciwciała dwuspecyficzne) i każdą inną immunoglobulinę o zmodyfikowanej konfiguracji zawierającą miejsce rozpoznające antygen o wymaganej specyficzności. Termin przeciwciało obejmuje przeciwciało dowolnej klasy, takie jak IgG, IgA, lub IgM (lub ich podklas) i nie musi to być przeciwciało z żadnej konkretnej klasy. Zależnie od sekwencji aminokwasowej stałej domeny ciężkich łańcuchów przeciwciała immunoglobuliny można zakwalifikować do różnych klas. Jest pięć głównych klas immunoglobulin: IgA, IgD, IgE, IgG i IgM a kilka spośród nich można następnie podzielić na podklasy (izotypy) np. IgGl, IgG2, IgG3, IgG4, IgA1 i IgA2. Domeny stały łańcucha ciężkiego odpowiadające za różne klasy immunoglobulin nazwano odpowiednio alfa, delta, epsilon, gamma i mu. Budowa podjednostek i konfiguracje przestrzenne różnych klas immunoglobulin są dobrze znane. Termin przeciwciało monoklonalne" oznacza homogeniczną populację przeciwciał, przy czym przeciwciało monoklonalne zbudowane jest z aminokwasów (występujących i nie występujących w przyrodzie) zaangażowanych w selektywne wiązanie antygenu. Populacja przeciwciał monoklonalnych jest wysoko specyficzna ponieważ ukierunkowana jest przeciwko jednemu miejscu antygenu. Termin przeciwciało monoklonalne" obejmuje nie tylko nienaruszone przeciwciała monoklonalne i przeciwciała monoklonalne o pełnej długości lecz także ich fragmenty (takie jak Fab, Fab', F(ab') 2, Fv), jednołańcuchowe (ScFv), ich formy zmutowane, białka fuzyjne zawierające część przeciwciała, humanizowane przeciwciała monoklonalne, chimeryczne przeciwciała monoklonalne i każdą inną immunoglobulinę o zmodyfikowanej konfiguracji zawierającą miejsce rozpoznające antygen o wymaganej specyficzności i zdolności do łączenia się z antygenem. W zamierzeniu źródło przeciwciał lub sposób, w który zostały uzyskane (np. dzięki hybrydomie, selekcji fagowej, ekspresji po zrekombinowaniu, zwierzętom transgenicznym itp.) nie stanowią ograniczenia. Termin przeciwciała humanizowane" dotyczy cząsteczki posiadającej miejsce wiążące antygen pochodzące w zasadzie z immunoglobuliny od gatunku innego niż człowiek a pozostała struktura immunoglobuliny oparta jest o budowę i/lub sekwencję ludzkiej immunoglobuliny. Miejsce wiążące antygen może obejmować całkowicie zmienne domeny połączone ze stałymi domenami lub tylko regiony determinujące dopasowanie (CDR) włączone w odpowiednie obszary zrębowe domen zmiennych. Miejsca wiążące antygeny mogą być typu dzikiego lub mogą być zmodyfikowane dzięki jednej lub więcej substytucjom aminokwasowym, np. zmodyfikowane tak, aby bardziej przypominały ludzką immunoglobulinę. Pewne formy humanizowanych przeciwciał zachowują wszystkie sekwencje CDR (np. humanizowane mysie przeciwciało zawierające wszystkie 6 CDR mysie przeciwciała). Inne formy humanizowanych przeciwciał posiadają jeden lub więcej CDR (1, 2, 3, 4, 5, 6) zmienionych w stosunku do oryginalnego przeciwciała. W niektórych przypadkach reszty regionu zrębowego (FR) lub inne reszty ludzkiej immunoglobuliny zastąpiono odpowiednimi resztami pochodzenia innego niż ludzkie. Ponadto, humanizowane przeciwciała mogą zawierać reszty nie występujące w przeciwciele biorcy lub w przeciwciele dawcy. Termin czynnik wzrostu nerwów" i NGF" odnosi się do czynnika wzrostu nerwów i jego wariantów zachowujących co najmniej część aktywności NGF. NGF obejmuje natywną sekwencję NGF wszystkich gatunków ssaków, w tym człowieka, psa, kota, konia lub bydła. Receptor NGF" oznacza polipeptyd wiązany lub aktywowany przez NGF. Receptory NGF obejmują receptor TrkA i receptor p75 z dowolnego gatunku ssaka, w tym, między innymi, człowieka, psa, kota, konia, naczelnego lub bydła. Termin antagonista NGF" oznacza dowolną cząsteczkę blokującą, tłumiącą lub zmniejszającą (w tym znacznie) aktywność biologiczną NGF, w tym szlaki transdukcji sygnału w dół, w których po-
10 PL 211 654 B1 średniczy sygnalizacja NGF, taką jak wiązanie z receptorem i/lub wywołanie odpowiedzi komórkowej na NGF. Termin antagonista" nie sugeruje żadnego specyficznego mechanizmu biologicznego działania i w zamierzeniu obejmuje i dotyczy wszystkich możliwych farmakologicznych, fizjologicznych i biochemicznych oddziaływań z NGF, bezpośrednich lub pośrednich lub oddziaływania z NGF, jego receptorem lub przez inny mechanizm oraz jego rezultatów, które można osiągnąć stosując wiele różnych i chemicznie różniących się kompozycji. Przykłady antagonistów NGF obejmują między innymi, takie jak przeciwciało anty-ngf, antysensowna cząsteczka ukierunkowana na NGF (w tym antysensowna cząsteczka ukierunkowana na kwas nukleinowy kodujący NGF), związek hamujący NGF, analog strukturalny NGF, dominująca-negatywna mutacja receptora TrkA, która powoduje jego łączenie się z NGF, immunoadhezyna TrkA, przeciwciało anty-trka, przeciwciało anty-p75 i inhibitor kinazy. Termin antagonista" obejmuje wszystkie uprzednio zidentyfikowane terminy, nazwy, stany funkcjonalne oraz właściwości, dzięki którym sam NGF, aktywność biologiczna NGF (w tym, między innymi, jego zdolność do pośredniczenia w dowolnym aspekcie bólu pooperacyjnego) lub rezultaty aktywności biologicznej, są w dowolnym znaczącym stopniu w istotnej mierze zniesione, zmniejszone lub zneutralizowane. Antagonista NGF (np. przeciwciało) łączy się (fizycznie oddziaływuje) z NGF, łączy się z receptorem NGF (takim jak receptor TrkA i/lub p75), zmniejsza (hamuje i/lub blokuje) sygnalizację w dół od receptora NGF i/lub hamuje (zmniejsza) syntezę, produkcję lub uwalnianie NGF. W innych przypadkach antagonista NGF łączy się z NGF i zapobiega dimeryzacji TrkA i/lub autofosforylacji receptora TrkA. Antagonista NGF może hamować lub zmniejszać syntezę i/lub produkcję (uwalnianie) NGF. Przykłady typów antagonistów NGF są podane. Stosowany tu termin przeciwciało anty-ngf" oznacza przeciwciało mogące się łączyć z NGF i hamujące aktywność biologiczną NGF i/lub szlak(i) transdukcji sygnału w dół, w których pośredniczy sygnalizacja NGF. Termin immunoadhezyna TrkA" oznacza rozpuszczalną chimeryczną cząsteczkę zawierającą fragment receptora TrkA, np. pozakomórkową domenę receptora TrkA oraz sekwencję immunoglobuliny, zachowującą specyficzność wiązania receptora TrkA. Termin aktywność biologiczna" NGF na ogół odnosi się do zdolności do łączenia się z receptorami NGF i/lub aktywowania szlaków sygnalizacyjnych receptora NGF. Bez ograniczenia, aktywność biologiczna tyczy się którejkolwiek jednej lub więcej aktywności spośród takich jak: zdolność do łączenia się z receptorem NGF (takim jak p75 i/lub TrkA), zdolność do wspomagania dimeryzacji i/lub autofosforylacji receptora TrkA, zdolność do aktywowania szlaku sygnalizacyjnego receptora NGF, zdolność do wspomagania różnicowania komórek, proliferacji, przeżywalności, wzrostu i innych zmian w fizjologii komórki, obejmujących (w przypadku nerwów, w tym nerwu układu obwodowego i ośrodkowego) zmianę w morfologii neuronu, powstawaniu synaps, funkcjonowaniu synaps, uwalnianiu neuroprzekaźników i/lub neuropeptydów i regeneracji po uszkodzeniu oraz zdolność do pośredniczenia w reakcji bólowej po zabiegu pooperacyjnym. Stosowany tu termin epitop" dotyczy miejsc wiążących dla przeciwciał (monoklonalnych lub poliklonalnych) na antygenach białkowych. Stosowany tu termin leczenie" oznacza podejście mające na celu otrzymanie korzystnych lub pożądanych wyników klinicznych, co obejmuje między innymi jeden lub więcej wyników spośród takich jak: poprawę w dowolnym aspekcie bólu obejmującą zmniejszenie stanu zaawansowania, złagodzenie jednego lub więcej objawów związanych z bólem pooperacyjnym obejmujących dowolny aspekt bólu pooperacyjnego (takiego jak ból spoczynkowy i/lub ból wywołany mechanicznie, skrócenie czas trwania bólu i/lub zmniejszenie wrażliwości lub podatności na ból). Termin skuteczna ilość" oznacza ilość wystarczającą do uzyskania korzystnych lub pożądanych wyników klinicznych obejmujących złagodzenie lub zmniejszenie bólu. Skuteczna ilość antagonisty NGF oznacza ilość wystarczającą do leczenia, złagodzenia, zmniejszenia intensywności lub zapobieżenia bólowi pooperacyjnemu. Lek w skutecznej ilości" może zmniejszyć ból w spoczynku (ból spoczynkowy) lub ból wywołany mechanicznie (w tym ból w następstwie ruchu lub oba) i można go podawać przed, podczas i/lub po nacięciu, przecięciu, rozerwaniu lub uszkodzeniu. Skuteczna ilość" oznacza ilość leku, która wystarcza do opóźnienia nasilenia bólu pooperacyjnego. Termin zmniejszenie częstości występowania" bólu oznacza każde zmniejszenie stanu zaawansowania (które może obejmować zmniejszenie zapotrzebowania i/lub ilości (np. kontaktu z) innych leków i/lub terapii stosowanych na ogół w tych warunkach, obejmujących np. opiaty), czasu trwania, i/lub częstotliwości ataków bólu (w tym, np. opóźnienie nadejścia lub wydłużenie czasu do pojawienia się bólu pooperacyjnego u pacjenta). Fachowcy w dziedzinie rozumieją, że u pacjentów
PL 211 654 B1 11 może być różna odpowiedź na leczenie, i, jako taki, np. sposób zmniejszania częstości występowania ataków bólu pooperacyjnego u pacjenta" oznacza podawanie opisanego tu antagonisty NGF w oparciu o rozsądne założenie, że podawanie to może prawdopodobnie doprowadzić do zmniejszenia częstości występowania bólu u tego konkretnego pacjenta. Termin łagodzenie" bólu pooperacyjnego lub jednego lub więcej objawów bólu pooperacyjnego oznacza zmniejszenie lub złagodzenie jednego lub więcej objawów bólu pooperacyjnego w porównaniu z sytuacją bez podawania antagonisty NGF. Łagodzenie" także obejmuje zmniejszenie lub skrócenie czasu trwania objawu. Uśmierzanie" bólu pooperacyjnego lub jednego lub więcej objawów bólu pooperacyjnego oznacza zmniejszenie zakresu jednego lub więcej niepożądanych objawów klinicznych bólu pooperacyjnego u pacjenta lub populacji pacjentów, którym podano antagonistę NGF zgodnie z wynalazkiem. Stosowany tu termin opóźnianie" nasilenia bólu pooperacyjnego oznacza przesunięcie w czasie, wstrzymywanie, spowolnienie, powstrzymywanie, ustalenie, i/lub odroczenie nasilenia bólu pooperacyjnego. Długość okresu opóźnienia może być różna, zależnie od historii choroby i/lub leczonego pacjenta. Fachowcy w dziedzinie będą świadomi, że wystarczające lub znaczące opóźnienie może w rezultacie obejmować zapobieganie, tak, aby u pacjenta nie pojawił się ból pooperacyjny. Sposób opóźniający" nasilenie objawu oznacza sposób zmniejszający prawdopodobieństwo wywoływania objawu w danym przedziale czasowym i/lub zmniejszający zakres objawów w danym przedziale czasowym, w porównaniu z sytuacją bez zastosowania tego sposobu. Takie porównania bazują typowo na badaniach klinicznych, z zastosowaniem statystycznie istotnej liczby pacjentów. Termin nasilenie" lub rozwój" bólu pooperacyjnego oznacza objawy początkowe i/lub późniejszy rozwój zaburzenia. Nasilenie bólu pooperacyjnego można wykryć i oszacować stosując standardowe techniki kliniczne dobrze znane w dziedzinie. Jednakże, nasilenie odnosi się także do rozwoju, który może być niewykrywalny. Nasilenie lub rozwój odnoszą się do przebiegu objawów biologicznych. Nasilenie" obejmuje wystąpienie, nawrót oraz początek. Początek" lub wystąpienie" bólu pooperacyjnego obejmują początek reakcji bólowej i/lub nawrót. Termin pacjent" oznacza kręgowca, korzystnie ssaka, korzystniej człowieka. Ssaki oznaczają, między innymi, zwierzęta gospodarskie, zwierzęta sportowe, zwierzęta domowe, naczelne, konie, psy, koty, myszy i szczury. Ból pooperacyjny" (zamiennie z terminem ból po nacięciu" lub ból pourazowy") odnosi się do bólu wynikającego lub spowodowanego urazem zewnętrznym, takim jak przecięcie, nakłucie, nacięcie, rozerwanie lub zranienie tkanki pacjenta (w tym bólu wywołanego wszystkimi metodami chirurgicznymi, inwazyjnymi lub nieinwazyjnymi). Ból pooperacyjny" nie obejmuje bólu występującego bez zewnętrznego urazu fizycznego i może oznaczać ból wewnętrzny lub zewnętrzny a zranienie, przecięcie, uraz, rozerwanie lub nacięcie może wystąpić przypadkowo (jak w przypadku urazu w wyniku zranienia) lub może być wywołane celowo (jak w przypadku nacięcia chirurgicznego). Stosowany tu termin ból" obejmuje odbieranie bodźców bólowych i odczuwanie bólu a ból można oszacować obiektywnie i subiektywnie, stosując skale bólu i inne metody dobrze znane w dziedzinie. Ból pooperacyjny obejmuje allodynię (tj. nasiloną odpowiedź na normalnie niebólowy bodziec) i przeczulicę bólową (tj. nasiloną odpowiedź na normalnie szkodliwy lub nieprzyjemny bodziec), który z kolei może mieć naturę termiczną lub mechaniczną (dotykową). Ból charakteryzuje się wrażliwością termiczną, wrażliwością mechaniczną i/lub bólem spoczynkowym. Ból pooperacyjny obejmuje ból wywołany mechanicznie lub ból spoczynkowy. Jak dobrze wiadomo w tej dziedzinie ból może być pierwotny lub wtórny. Ból spoczynkowy" odnosi się do bólu występującego nawet jeśli osobnik jest w spoczynku w przeciwieństwie do np. bólu występującego gdy osobnik porusza się lub poddaje się innym bodźcom mechanicznym (np. uderzanie lub kłucie). Ból wywołany mechanicznie" (zamiennie z terminem ból mechanosensoryczny) oznacza ból indukowany przez bodziec mechaniczny, taki jak przyłożenie masy do powierzchni, bodziec dotykowy oraz stymulacja wywołana lub związana z ruchem (w tym kaszel, przesunięcie masy itp.). Rekonwalescencja po zabiegu operacyjnym, urazie lub zranieniu jest przyśpieszona" gdy poprawie ulega aspekt rekonwalescencji po zabiegu operacyjnym, urazie lub zranieniu (w porównaniu z rekonwalescencją po zabiegu operacyjnym, urazie lub zranieniu bez podawania antagonisty NGF). Przykładowo, występowanie i/lub intensywność działań niepożądanych (takich jak działania niepożądane związane z zastosowaniem typowych środków uśmierzających ból (np. opioidu) w porównaniu z występowaniem i/lub intensywnością takich działań niepożądanych bez antagonisty NGF, można ograniczyć i/lub wyeliminować stosując antagonistę NGF. Przyśpieszenie to można uzyskać podając