Najwysza Izba Kontroli Komisja Rozstrzygajca Warszawa, dnia 11 sierpnia 2006 r. WPK/WPZ-0023-161/06/W WPK/WPZ-KR - 0022-26-06 Uchwała Nr 31/2006 Komisji Rozstrzygajcej z dnia 11 sierpnia 2006 r. w sprawie zastrzee do wystpienia pokontrolnego Na podstawie art. 61 ust. l w zw. z art. 56 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, póz. 973 ze zm.), Komisja Rozstrzygajca, powołana przez Prezesa Najwyszej Izby Kontroli postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2006 r. w składzie: Przewodniczcy: Tomasz Bolek - doradca prawny w Departamencie Prawnym i Orzecznictwa Kontrolnego Członkowie: Protokolant: Maria Szymaska Dariusz Kowalski Danuta Kantarska - doradca prawny w Departamencie Prawnym i Orzecznictwa Kontrolnego. - doradca prawny w Departamencie Prawnym i Orzecznictwa Kontrolnego -st. referent w Departamencie Prawnym i Orzecznictwa Kontrolnego po rozpatrzeniu na posiedzeniu jawnym w dniu 11 sierpnia 2006 r., zastrzee zgłoszonych przez Starost Kieleckiego do wystpienia pokontrolnego z dnia 7 lipca 2006 r. (Nr LKI-4105-2-06), skierowanego w zwizku z kontrol przeprowadzon w Starostwie Powiatowym w Kielcach w zakresie wyłczania gruntów 7 z produkcji rolnej i jego wpływu na aktualizacje ewidencji gruntów i budynków oraz skutków finansowych tych czynnoci w latach 2004-2005, podjła nastpujc
uchwał: Zastrzeenia z dnia 18 lipca 2006 r. zgłoszone przez Starost Kieleckiego do wystpienia pokontrolnego z dnia 7 lipca 2006 r. (Nr LKI-4105-2-06), skierowanego w zwizku z kontrol przeprowadzon w Starostwie Powiatowym w Kielcach w zakresie wyłczania gruntów z produkcji rolnej i jego wpływu na aktualizacje ewidencji gruntów i budynków oraz skutków finansowych tych czynnoci w latach 2004-2005: 1. Uwzgldnia si w całoci do: a) oceny dotyczcej podania w decyzji zezwalajcej na wyłczenie uytku rolnego z produkcji nr R.O.I.6018-16/2002 niewłaciwego numeru działki, b) oceny dotyczcej ujawnienia 2 przypadków niewystpienia przez inwestorów do Starosty Kieleckiego o wydanie decyzji na w y łczenie z p r o d u k c j i g r u n t ó w k l a s y I I I a i I I I b z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne. 2. Uwzgldnia si w czci do: a) oceny dotyczcej rzetelnoci sprawozda z przebiegu realizacji przepisów o ochronie gruntów rolnych i lenych w zakresie wyłczenia gruntów z produkcji rolniczej, rekultywacji i zagospodarowania gruntów oraz zasobów i eksploatacji złó torfów (RRW-11) za 2004 r. i za 2005 r., b) oceny dotyczcej niezamieszczania w decyzjach wyłczeniowych pouczenia strony o obowizku zgłoszenia Starocie zmian danych objtych ewidencj gruntów i budynków. 3. Oddala si w pozostałym zakresie, 4. W zwizku z uwzgldnieniem zastrzee w zakresie opisanym w pkt l i 2, w treci wystpienia pokontrolnego wprowadza si nastpujce zmiany: a) na str. 2, pierwsze zdanie w pkt 3, rozpoczynajce si wyrazami: Najwysza Izba Kontroli" i koczce si wyrazami:
dokumentacj ródłow.", zastpuje si zdaniem: Najwysza Izba Kontroli ocenia jako nierzetelne wykazanie przez Wydział Rolnictwa, Lenictwa i Ochrony rodowiska w decyzjach wyłczeniowych oraz w sprawozdaniach RRW-11 danych niezgodnych z dokumentacj ródłow.", b) na str. 2, w 18 wersie od dołu liczb: 1,72" zastpuje si liczb l, 9", c) na str. 2, pierwsze zdanie akapitu trzeciego od dołu, rozpoczynajce si wyrazami: W 2 decyzjach" i koczce si wyrazami: zamiast 281/6." zastpuje si zdaniem: W l decyzji na 31 poddanych badaniu stwierdzono niewłaciwy numer działki podlegajcej wyłczeniu. W decyzji nr RO.I.6018-295/05 z dnia 12 kwietnia 2005 r. wpisano numer działki 2753 zamiast 2734.", d) na str. 4, w 6 wersie od dołu cyfr: 3" zastpuje si cyfr: 2", e) na str. 5 skrela si pkt 8, a dalszym punktom nadaje si numery od 8 do 10, f) na stronie 7 skrela wniosek oznaczony numerem 6. UZASADNIENIE W okresie od 29 marca do 3 lipca 2006 r. Najwysza Izba Kontroli - Delegatura w Kielcach przeprowadziła kontrol w Starostwie Powiatowym w Kielcach (dalej: Starostwo) w zakresie wyłczania gruntów z produkcji rolnej i jego wpływu na aktualizacj ewidencji gruntów i budynków oraz skutków finansowych tych czynnoci w latach 2004-2005. Wyniki kontroli przedstawione zostały w wystpieniu pokontrolnym z dnia 7 lipca 2006 r., do którego Starosta Kielecki w pimie z dnia 18 lipca 2006 r. złoył 4 zastrzeenia. Wyznaczona do rozpoznania zastrzee Komisja Odwoławcza w Delegaturze NIK w Kielcach na posiedzeniu jawnym w dniu 25 lipca 2006 r. podjła uchwał w sprawie zastrzee Starosty Kieleckiego (dalej: Starosta). Uchwały tej jednake nie zatwierdził Prezes Najwyszej Izby Kontroli, powołujc do ostatecznego rozpoznania zastrzee Komisj Rozstrzygajc.
Zastrzeenie l dotyczyło oceny zawartej na str. 2 w pkt 3 wystpienia pokontrolnego. Najwysza Izba Kontroli oceniła jako nierzetelne wykazywanie w sprawozdaniach z przebiegu realizacji przepisów o ochronie gruntów rolnych i lenych w zakresie wyłczenia gruntów z produkcji rolniczej, rekultywacji i zagospodarowania gruntów oraz zasobów i eksploatacji złó torfów (RRW-11) za 2004 i 2005 r. danych niezgodnych z dokumentacj ródłow. Niezgodno polegała na tym, e w sprawozdaniu za 2004 r. wykazano powierzchni gruntów wiksz o 1,72 ha od zawartej w decyzjach wyłczeniowych, a za 2005 r. -powierzchni mniejsz o 1,9 ha. W zastrzeeniu do tej oceny Starosta stwierdził, e tylko w przypadku l decyzji (zbiornik wodny o pow. 1.90 ha) pomyłkowo wykazano wyłczon powierzchni w sprawozdaniu za 2004 r. zamiast za 2005 r. Komisja Rozstrzygajca uwzgldniła zastrzeenie w czci. Komisja Rozstrzygajca oddaliła zastrzeenie w zakresie dotyczcym podania w sprawozdaniach RRW-11 za 2004 r. i 2005 r. nierzetelnych danych. Z ustale kontroli wynika, i powierzchnia gruntów wyłczonych z produkcji, wykazana w sprawozdaniach RRW-11 za 2004 r. i 2005 r., była niezgodna z powierzchniami gruntów wykazanymi w dokumentacji ródłowej. W sprawozdaniu za 2004 r. wykazano powierzchnie gruntów wiksz o 1,9 ha od powierzchni gruntów wynikajcych z dokumentacji ródłowej, a w sprawozdaniu za 2005 r. wykazano powierzchni mniejsz o 1,9 ha. Błd ten spowodowany był tym, e grunty rolne o pow. 1,9 ha, wyłczone na podstawie decyzji RO.1.6018-1242/2004 z dnia 17 stycznia 2005 r. zostały ujte w sprawozdaniu RRW-11 za 2004 r., zamiast w sprawozdaniu RRW-11 za 2005 r. Komisja Rozstrzygajca uwzgldniła zastrzeenie w zakresie dotyczcym rónicy pomidzy powierzchni gruntów wyłczon z produkcji rolniczej w 2004 r., a powierzchnia tych gruntów wykazan w ; sprawozdaniu za 2004 r. Rónica ta wynosi 1,9 ha, a nie jak wskazano w wystpieniu pokontrolnym 1,72 ha. Zastrzeenie 2 dotyczyło oceny zawartej na str. 2, w pkt 3 wystpienia pokontrolnego, w której NIK stwierdziła, e w decyzji Nr RO.1.6018-16/2002 o wyłczeniu gruntów z produkcji rolniczej wpisano niewłaciwy numer działki, tj. wpisano nr 261/8 zamiast 281/6. W zastrzeeniu Starosta podniósł, i w decyzji wpisano numer 281/8 i ten numer jest prawidłowy.
Komisja Rozstrzygajca uwzgldniła zastrzeenie. Z decyzji Nr RO.1.6018-16/2002 z dnia 3 czerwca 2002 r. w sprawie wyłczenia gruntów rolnych z produkcji w zwizku z budowa domu mieszkalnego wynika, e działka wyłczona z produkcji rolnej jest oznaczona numerem 281/8. Numer działki 281/8 potwierdza wypis z rejestru gruntów z dnia 27 maja 2002 r., a zatem tu przed wydaniem decyzji (a.k. str. 307-309). Zatem w decyzji wyłczeniowej wpisano prawidłowy numer działki. Zastrzeenie 3 dotyczyło oceny zawartej na str. 4-5, w pkt 7 wystpienia pokontrolnego w której Delegatura NIK w Kielcach stwierdziła, i Starosta nie korzystał z przysługujcych mu z mocy Prawa geodezyjnego i kartograficznego uprawnie do egzekwowania od inwestorów terminowego zgłaszania danych objtych ewidencj gruntów ; i budynków. We wszystkich wydanych w badanym okresie decyzjach wyłczeniowych nie zamieszczono pouczenia strony o obowizku zgłoszenia Starocie zmian danych objtych ewidencj gruntów i budynków, w terminie 30 dni od dnia powstania tych zmian, co wynika z art. 22 ust. 3 Prawa geodezyjnego i kartograficznego. Nie zamieszczono równie zapisu o zagroeniu sankcj grzywny w przypadku nie dopełnienia opisanych wyej obowizków (art. 48 ust. 1. pkt l i 5 ww. ustawy) i nie były one stosowane. Brak informowania strony wyłczeniowej 0 powyszych obowizkach oraz sankcjach za ich nie wykonanie, w wietle definicji wyłczenia gruntu z produkcji rolnej, zawartej w ustawie o ochronie gruntów rolnych 1 lenych, pozostaje w sprzecznoci z art. 11 ust. l in fine tej ustawy i art. 9 Kodeksu postpowania administracyjnego. W zastrzeeniu Starosta podał, e poucze w decyzjach nie zamieszczano, gdy ustawa o ochronie gruntów rolnych i lenych nie nakłada takiego obowizku. Komisja Rozstrzygajca uwzgldniła w czci zastrzeenie. Komisja Rozstrzygajca oddaliła zastrzeenie dotyczce braku podstaw do zamieszczania w decyzjach wyłczeniowych pouczenia o obowizku zgłoszenia zmiany danych dotyczcych gruntu zawartych w ewidencji gruntów i budynków w zakresie innego, ni rolnicze uytkowania gruntu. Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r., nr 240, póz. 2027), przez ewidencj gruntów i budynków rozumie si jednolity dla całego kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich włacicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władajcych tymi gruntami, budynkami i lokalami. Zgodnie z art. 20 ust. l pkt l ustawy, ewidencja obejmuje informacje dotyczce m.in. rodzajów uytków gruntowych. Ewidencja gruntów obejmuje zatem
informacje o stanie prawnym i faktycznym działek i budynków w zakresie danych ewidencyjnych. Wyłczenie gruntów z produkcji rolnej lub lenej moe nastpi po wydaniu decyzji zezwalajcej na takie wyłczenie. Wyłczenie to nastpuje z dniem rozpoczcia innego ni rolne lub lene uytkowanie gruntu, a nie z dniem kiedy decyzja zezwalajca na wyłczenie stała si ostateczna. Zgodnie bowiem z art. 4 pkt 11 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i lenych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, póz. 1266 ze zm.), wyłczenie gruntów rolnych z produkcji rolnej lub lenej nastpuje z dniem faktycznego rozpoczcia innego, ni rolne uytkowania gruntu. Podstaw zmiany danych w ewidencji gruntów i budynków dotyczcego rodzaju uytku gruntowego jest zatem powzicie przez starost informacji 0 rozpoczciu innego, ni rolne uytkowania gruntu. W takim przypadku właciciele uytków rolnych lub lenych zobowizani s zgłosi właciwemu starocie zmian sposobu uytkowania uytku gruntowego, stosownie do dyspozycji art. 22 ust. 2 Prawa geodezyjnego 1 kartograficznego zdanie pierwsze. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy zmiany w ewidencji wynikaj z decyzji właciwych organów (art. 22 ust. 2 Prawa geodezyjnego i kartograficznego zdanie drugie). Dlatego te pouczenie o cicym na adresacie decyzji wyłczeniowej obowizku zgłoszenia zmian danych objtych ewidencj gruntów i budynków (np. rozpoczcia innego, ni rolne uytkowania gruntu) powinno zosta zamieszczone w decyzji wyłczeniowej. Podstawa prawn zamieszczenia takiego pouczenia jest: art. 11 ust. l (zdanie drugie) ustawy o ochronie gruntów rolnych i lenych, który stanowi, e w decyzji zezwalajcej na wyłczenie z produkcji uytków rolnych lub lenych naley okreli obowizki zwizane z wyłczeniem, art. 22 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, zgodnie z którym właciciele gruntu s obowizane zgłasza właciwemu starocie wszelkie zmiany danych objtych ewidencja gruntów i budynków, w terminie 30 dniu liczc od dnia powstania tych zmian. Naley zauway, i z wyjanie złoonych w czasie kontroli przez Naczelnika Wydziału Rolnictwa, Lenictwa i Ochrony rodowiska Starostwa (akta, kontroli, str. nr 40\ jak te z wypowiedzi uczestniczcych w posiedzeniu Komisji Odwoławczej przedstawicieli Starostwa wynika, e wydawane obecnie decyzje zezwalajce na wyłczenie gruntów rolnych z produkcji, zawieraj stosowne pouczenia o obowizkach wynikajcych z Prawa geodezyjnego i kartograficznego. Komisja Rozstrzygajca dokonała zmiany w treci wystpienia pokontrolnego. W pkt 7
nieprawidłowo powołano przepis art. 22 ust. 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, zamiast przepisu art. 22 ust. 2 ustawy. Zastrzeenie 4 dotyczyło oceny zawartej na str. 5, w pkt 8 wstpienia pokontrolnego. W ocenie tej Izba stwierdziła, e w czasie kontroli ujawniono 2 przypadki niewystpienia przez inwestorów do Starosty Kieleckiego o< wydanie decyzji zezwalajcych na wyłczenie z produkcji gruntów klasy IIIa i IIIb z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne, pomimo e wyłczenie takie nastpiło. Dotyczyło to: działki nr 295/1 - grunty orne i uytki rolne klasy IIIa i IIIb zabudowane, o powierzchni 5044 m 2 w obrbie Sieradowice, Gmina Bodzentyn; pozwolenie na budow budynku mieszkalnego zostało wydane przez Urzd Miasta i Gminy w Bodzentynie w dniu 1.9 padziernika 1995 r., zgłoszenie przez inwestora rozpoczcia robót budowlanych nastpiło 21 wrzenia 1996 r., a pozwolenie na uytkowanie budynku mieszkalnego wydane zostało w dniu 4 stycznia 2005 r., działki nr 1819-uytki rolne klasy Ula zabudowane, o powierzchni 291 m 2 w obrbie Bodzentyn, Gmina Bodzentyn; pozwolenie na budow budynku mieszkalnego zostało wydane przez Urzd Miasta i Gminy w Bodzentynie w dniu 6 wrzenia 1999 r., zgłoszenie przez inwestora rozpoczcia robót budowlanych nastpiło w dniu 22 wrzenia 1999 r., a pozwolenie na uytkowanie budynku mieszkalnego wydano 31 stycznia 2005 r. Delegatura NIK w Kielcach wskazała ponadto, i z uwagi na brak w opisanych wyej przypadkach współdziałania pomidzy Wydziałem Rolnictwa, Lenictwa i Ochrony rodowiska a Powiatowym Inspektoratem Nadzoru Budowlanego, dopiero w dniu l czerwca 2006 r., tj. po upływie odpowiednio 10 i 6 lat wszczte zostały z urzdu postpowania w sprawie wyłczenia gruntów rolnych bez wymaganych decyzji wyłczeniowych. Do dnia zakoczenia kontroli NIK postpowania nie zostały zakoczone. W zastrzeeniu Starosta nie zgodził si z ocen i wyjanił, e z przeprowadzonego przez Starostwo postpowania wyjaniajcego wynika, i w podanych przypadkach nie zachodziła potrzeba uzyskiwania decyzji, poniewa: inwestor był rolnikiem i posiadał gospodarstwo rolne - budownictwo zagrodowe (dot. pozwolenia na budow z dnia 19 padziernika 1995 r.). nowy budynek wybudowano w miejscu istniejcej ju zabudowy - stare budynki zostały rozebrane w trakcie starania si o pozwolenie (dot. pozwolenia na budow z dnia 6 wrzenia 1999 r.).
Komisja Rozstrzygajca uwzgldniła zastrzeenie. Z przedłoonych przez Starostwo dodatkowych materiałów z przeprowadzonych postpowa wyjaniajcych (a.k. str. 310-328), wszcztych w celu ustalenia, czy zachodziła potrzeba wydania w powyszych sprawach decyzji zezwalajcych na wyłczenie uytków rolnych z produkcji rolniczej, wynika, e przed uzyskaniem pozwole na budow inwestorzy otrzymali decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Decyzje te na wskazanych przez inwestorów działkach dopuszczały budownictwo jednorodzinne na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Bodzentyn. Wydanie tych decyzji było zgodne z przepisem art. 40 ust. l obowizujcej wówczas ustaw7 z dnia l lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 89, poz. 415 ze zm.), który stanowił, e w sprawach ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu orzeka si w drodze decyzji na podstawie ustale miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Z powyszych ustale wynika zatem, e inwestorzy nie byli zobowizani do wystpowania o wydanie decyzji zezwalajcej na wyłczenie z produkcji uytków rolnych. Dlatego te wyniki wszcztych postpowa wyjaniajcych (jakkolwiek nie były one znane wdacie zakoczenia kontroli) uzasadniaj uwzgldnienie zastrzeenia. W zwizku z uwzgldnieniem zastrzeenia Komisja Rozstrzygajca wykreliła z treci wystpienia kwestionowan ocen oraz wynikajcy z tej oceny wniosek pokontrolny nr 6, zalecajcy po zakoczeniu postpowania administracyjnego podjecie działa w sprawie uregulowania przeznaczenia gruntów wyłczonych bez wymaganej decyzji. * * * Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 6 ustawy o Najwyszej Izbie Kontroli, uchwała Komisji Rozstrzygajcej jest ostateczna.