Uwarunkowania rynku krajowego i spo ycie ryb w 2013 roku Krzysztof Hryszko Gda sk, 9 pa dziernika 2014 r.
ówne tendencje Du y wzrost po owów w asnych Spadek cen wielu gatunków ryb na rynkach wiatowych za wyj tkiem ososi Stabilizacja cen w kraju i wzrost popytu Rekordowe wyniki handlu zagranicznego sektora rybnego Pogorszenie sytuacji ekonomiczno-finansowej przetwórstwa ryb
Poda ryb na rynek (tys. ton wagi ywej) Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 Po owy morskie 170,8 179,9 179,7 195,4 w tym: ba tyckie 110,1 110,8 120,6 134,0 dalekomorskie 60,7 69,1 59,1 61,4 Po owy s odkowodne i akwakultura 45,1 48,3 50,4 51,7 Razem po owy krajowe 215,9 228,2 230,1 247,1 Import 778,3 774,0 770,6 836,7 Eksport 492,1 520,7 552,5 613,5 Poda ryb konsumpcyjnych na rynek krajowy 500,9 472,7 448,2 470,3 Po owy w asne stanowi ok. 20-25% poda y ryb na rynek
Po owy i produkcja ryb szproty z rekordem, z a sytuacja w rybo ówstwie dorszowym flota dalekomorska - ograniczone mo liwo ci rozwoju karpiarstwo powrót do dobrych wyników pstr garstwo produkcja nie nad a za popytem rozwój akwakultury gatunków egzotycznych struktura po owów ba tyckich 9% 4% 9% 18% 60% szproty ledzie dorsze stornie pozosta e 4% 8% struktura po owów i produkcji ryb odkowodnych 23% 30% 35% karpie pstr gi poz. akwakult. po. zawodowe dkarstwo
Import ryb i przetworów rybnych import sektora rybnego wyniós w 2013 r., w przeliczeniu na wag yw 837 tys. ton ( 8,5%) o warto ci blisko 6,22 mld z ( 21%) zwi kszony import dotyczy g ównie makreli, tu czyków mintajów i ososi, a z gatunków o mniejszym wolumenie pstr gów problem z rzeczywist wielko ci poda y (brak informacji o zapasach) struktura produktowa importu struktura gatunkowa importu 19% 16% 28% 37% filety rybne ryby wie e ryby mro one pozosta e 8% 32% 8% 8% 27% 18% ososie ledzie mintaje makrele dorsze pozosta e *ilo ciowo
Zmiany cen ryb importowanych w 2013 r. 25 +38% +38% z / k g 20 15 10 5 +4% -12% -4% -12% -5% 0 W I pó roczu 2014 r. zmiany cen poszczególnych gatunków by y zró nicowane. Wyra nie dro ej makrele, pstr gi i mintaje, przy spadku cen tu czyków, ledzi i dorszy.
Eksport ryb i przetworów rybnych eksport sektora rybnego wyniós w 2013 r., w przeliczeniu na wag yw 613 tys. ton ( 11%) o warto ci blisko 6,03 mld z ( 16%) wzrost warto ci eksportu wszystkich podstawowych grup produktów (z wyj tkiem taniej cych ledzi) polska jest liderem w unijnym eksporcie w dzonych ososi oraz przetworów ze ledzi z ponad 40% udzia em eksport o ponad 30% przekracza wielko sprzeda y na rynku wewn trznym struktura produktowa eksportu ryby w dzone struktura gatunkowa eksportu ososie 10% 23% 26% *warto ciowo 41% przetwory i konserwy filety rybne pozosta e 3% 7% 28% 11% 51% ledzie dorsze pstr gi pozosta e
Zmiany cen ryb eksportowanych w 2013 r. z / k g 50 40 30 20 10 +17% +2% -9% -6% 0 W I pó roczu 2014 r. znaczna poprawa op acalno ci przetwórstwa ososi, przy pogorszeniu sytuacji w grupie pozosta ych najwa niejszych gatunków.
Zmiany cen ryb i przetworów rybnych na tle innych produktów (grudzie 2008 grudzie 2013 r.) 133 122 % 111 przetw. rybne; 131 ryby; 128 drób; 125 dliny; 122 ywno ; 119 wieprzowina; 117 mleko i sery; 114 100 Relatywne podro enie ryb wzgl dem g ównych substytutów i pogorszenie relacji cenowych mi dzy rybami a innymi grupami ywno ci
Spo ycie ryb i owoców morza (kg/mieszka ca) 15 14 kg/mieszka ca 13 12 11 10 9 y = 0,0811x + 11,005 R² = 0,2388
Spo ycie ryb i owoców morza (kg/mieszka ca) Ryby odko wodne 24,3% Owoce morza 2,1% Ryby morskie 73,6% Karpie 4,3% Pstr gi 4,4% Tu czyki 3,9% Pozosta e 17,9% Mintaje 21,7% ososie 5,7% Szproty 5,7% Pangi 6,6% Dorsze 6,7% Makrele 7,4% ledzie 15,8%
Spo ycie ledzi (1,95 kg/mieszka ca) 4,5 Rozszerzenie oferty gatunkowej ryb y = -0,117x + 4,2082 R² = 0,8061 na rynku Skokowy wzrost cen 3,5 2,5 1,5 Zmiany w gramaturze produktów ledziowych (np. marynaty) Wzrost konsumpcji wysokoprzetworzonych produktów ledziowych (np. sa atki) Zmiana modelu konsumpcji alkoholu i spadek spo ycia wódki Kraj pochodzenia: Niemcy, Norwegia, Islandia, Dania
Spo ycie mintajów (2,68 kg/mieszka ca) 4,0 3,0 2,0 1,0 Skokowe zmiany spo ycia w latach 1995-2003 wynika y z ogranicze w po owach dalekomorskich Ca kowite zast pienie po owów importem po 2001 r. Spadek spo ycia po 2008 r. - wzrost cen Nadal relatywnie niska cena Niska jako mro onych filetów wysoko zawarto glazury Stopniowa zmiana i import mro onek lepszej jako ci Kraj pochodzenia: Chiny, Rosja, USA, Niemcy
Spo ycie ososi (0,70 kg/mieszka ca) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 y = 0,0462x - 0,0939 R² = 0,9135 Marketing Wzrost zamo no ci konsumentów, którzy mog pozwoli sobie na relatywnie drogi produkt Szybkie poszerzenie rynku od ryb dzonych do wie ych i przetworzonych Du e znaczenie konsumpcji poprzez gastronomi Niewielkie podwy ki cen w relacji do zmian cen na rynku wiatowym Kraj pochodzenia: Norwegia, Szwecja, W. Brytania
Spo ycie makreli (0,90 kg/mieszka ca) 1,5 1,3 1,1 0,9 0,7 0,5 y = -0,0228x + 1,2498 R² = 0,6173 Wzrost cen Konkurencja ze strony innych gatunków ryb w dzonych dost pnych na rynku Zmniejszaj ca si ilo ryby w produkcie finalnym (sa atki, pasty, konserwy) Produkcja wy cznie w oparciu o surowiec mro ony Kraj pochodzenia: Holandia, Wyspy Owcze, Norwegia
Spo ycie pang i tilapii (0,81 i 0,37 kg/mieszka ca) 4,0 3,0 tilapie 0,6 0,5 0,4 Wzrost spo ycia pang w okresie 3 lat do ponad 3 kg W 2008 r. najcz ciej konsumowana ryba w Polsce Negatywna kampania 2,0 0,3 Spadek spo ycia o 75% 1,0 0,0 pangi 0,2 0,1 0,0 Ryba dro sza Warunki chowu podobne do pangi Inne postrzeganie Obok mro onych filetów importowanych z Chin, rozwój produkcji w kraju i oferta ryby wie ej
Spo ycie karpi i pstr gów (0,54 i 0,50 kg/mieszka ca) kg/mieszka ca 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 karpie y = -0,0039x + 0,5561 R² = 0,1726 Zanikanie tradycji Konkurencja innych ryb Brak oferty poza okresem wi tecznym Ograniczona oferta produktowa 0,2 0,1 0,0 pstr gi y = 0,0169x + 0,1261 R² = 0,8375 Dzia ania promuj ce Dost pno w ca ym roku Nowe produkty Nowe kana y dystrybucji Atrakcyjna cena w odniesieniu do oferty innych ryb wie ych
Ryby pozosta e dorsze szproty 0,4-0,8 kg 0,6-0,8 kg chudy ryba polska konserwy ofiara mintaja i pangi tu czyki morszczuki 0,4-0,5 kg 0,4-0,5 kg
Owoce morza (ok. 0,25 kg/mieszka ca) pojemno rynku ok. 10 tys. ton Pozosta e gatunki konsumowane w gastronomii 80% stanowi krewetki
Przetwórstwo ryb charakterystyka przetwórstwem ryb w kraju zajmuje si 245 zak adów z uprawnieniami do handlu na terenie UE oraz ok. 50 podmiotów dopuszczonych do sprzeda y produktów na rynkach lokalnych na rynku funkcjonuje jeszcze ok. 700 podmiotów g ównie gospodarstw rybackich i firmy zajmuj ce si sprzeda ryb odkowodnych ywych i wie ych na rynkach lokalnych oko o 55-65 przetwórni to firmy du e o zatrudnieniu powy ej 50 osób w przetwórstwie ryb zatrudnionych jest ok. 18 tys. osób oraz ok. 6 tys. osób w szeroko rozumianym handlu rybami warto produkcji sprzedanej sektora rybnego stanowi ok. 4% ca ej sprzeda y sektora rolno-spo ywczego
Przetwórstwo ryb struktura produkcji przetwory i konserwy 56% 51% ryby w dzone 11% 21% ryby solone filety wie e i mro one 5% 7% 13% 15% 2012 2004 ryby wie e i mro one 6% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Krajowy sektor przetwórstwa ryb ma struktur produkcji opart o produkty wysokoprzetworzone o du ej warto ci dodanej
Przetwórstwo ryb struktura sprzeda y m l d z 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2004 2006 2008 2010 2012 2013 pozosta e przychody (towary i materia y) przychody ze sprzeda y produktów w kraju przychody ze sprzeda y produktów na eksport rednioroczna dynamika wzrostu przychodów z eksportu wynios a po akcesji 18%, przy 3-krotnie mniejszym tempie wzrostu przychodów ze sprzeda y produktów w kraju wzrost udzia u eksportu w przychodach sektora w latach 2004-2013 z 43 do 64% W 2013 r. po raz pierwszy od wielu lat wi ksze by o tempo przyrostu warto ci sprzeda y w kraju wzgl dem eksportu
Przetwórstwo ryb zysk netto (mln z ) 300 250 200 150 100 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 W latach 2004-2013 liczba firmy zyskownych przetwórstwa ryb zawsze przekracza a 70%
Dzi kuj za uwag Krzysztof Hryszko tel. (22) 505 47 18 e-mail: hryszko@ierigz.waw.pl ród o danych: Centrum Analityczne Administracji Celnej ówny Urz d Statystyczny Morski Instytut Rybacki Narodowy Bank Polski EUROSTAT Instytut Rybactwa ródl dowego