Perspektywy polskiego przetwórstwa rybnego. Piotr J. Bykowski Akademia Morska w Gdyni WPiT Polskie Stowarzyszenie Przetwórców Ryb

Transkrypt

1 Perspektywy polskiego przetwórstwa rybnego Piotr J. Bykowski Akademia Morska w Gdyni WPiT Polskie Stowarzyszenie Przetwórców Ryb

2 Trochę historii Pierwszy, oficjalnie zarejestrowany zakład to założona przez Jakuba Gojke w roku 1898 wędzarnia ryb w Pucku, W połowie lat dwudziestych powstała mała fabryczka konserw w Jastarni, W latach w centralnej Polsce działało kilka wędzarni importowanych śledzi stawiającego W r. 1932, w Gdyni została uruchomiona bardzo nowoczesna chłodnia rybna i stworzono nowoczesne zaplecze dla przetwórstwa i floty rybackiej, uruchomiono nową dla Polaków produkcję - solenie śledzi, rozwijało się wędzarnictwo; W r.1935 roku w Polsce działały 42 wędzarnie i około 30 konserwiarni rybnych, a wartość produkcji sięgała ok. 1 miliona dolarów rocznie

3 Trochę historii 2 Okres powojenny wraz z rozwojem połowów bałtyckich przynosi ponowne ożywienie przemysłu, odbudowano zniszczone zakłady, na tzw. ziemiach odzyskanych powstały nowe przetwórnie, były to głównie niewielkie zakłady rzemieślnicze - wędzarnie, solarnie i konserwiarnie. Powstały też nowe zakłady państwowe: w tym 8 przedsiębiorstw połowowo przetwórczych oraz 4 duże konserwiarnie; a także 17 oddziałów Centrali Rybnej, której zasadniczym celem był handel hurtowy i detaliczny rybami i przetworami. Przetwórstwo ryb prowadziło też kilkanaście spółdzielni, a także zakłady rzemieślnicze, których około 100 skupionych było w Cechu Rzemiosł Różnych w Gdyni. Wielkość produkcji w latach powojennych szybko wzrastała z 15,7 tys. ton w 1950 roku, 125,2 tys. ton w roku 1960 do 290,4 tys. ton w 1970.

4 Trochę historii 3 W roku 1975 polskie przetwórnie (łącznie ze statkami przetwórniami) wyprodukowały 400 tys. ton ryb mrożonych i przetworów, tę samą wielkość produkcji uzyskano w roku Dla wypełnienia zadań ówczesnej polityki wyżywieniowej inwestowano w statki dalekomorskie, których liczba przełomie lat 60. i 70. osiąga maksimum jednostek. Wg danych FAO rekordowe wyładunki floty uprzemysłowionej w rekordowym 1975 roku wyniosły 564 tys. ton, w tym samym roku zanotowano największe spożycie ryb w Polsce, średnio 16,7 kg świeżej masy ryb /osobę; począwszy od tego roku produkcja zaczęła spadać -do 381 tys. ton w roku 1989.

5 Polskie przetwórstwo rybne 2016 Wg. stanu na marzec 2017 w Polsce działa 258 firm o zatrudnieniu >50 pracowników; ponad 50% firm znajduje się w województwach nadmorskich Firmy te wyprodukowały ok. 448 tys t produktów o 60 tys t. więcej niż w r.2015 W rejestrze GIWet znajduje się blisko 900 firm uprawnionych do sprzedaży lokalnej i bezpośredniej,ok.70 z nich prowadzi przetwórstwo Zatrudnienie w sektorze ok pracowników Szacuje się ze ogółem produkcja w sektorze rybnym tys. t, wartość ok 11 mlrd PLN wzrost 12-13% w porównaniu z r. 2015

6 Wielkość i wartość produkcji w latach ROK 1990r 1995r 2000r 2005r 2008r 2010r 2012r 2013r 2014r 2015r 0 Tys. ton mld. PLN

7 Produkcja-asortymenty /tys ton/ Rok Ryby wędzone 82,1 88,7 Marynaty 85,1 81,5 Konserwy 56,3 62,1 Ryby mrożone 25,4 23,4 Filety mrożone 25,9 31,6 Filety świeże 20,2 59,3

8 Konsumpcja, ulubione gatunki / kg/os.rok/ Rok Ogółem 11, ,4 12,4 12,9 Śledzie 2,25 1,95 2,13 2,31 2,64 Mintaje 2,6 2,68 2,86 2,89 2,59 Łososie 0,83 0,7 1,33 1,06 0,88 Karpie 0,51 0,54 0,58 0,54 0,54 Pstragi 0,45 0,50 0,55 0,54 0,54 Dorsze 0,8 0,8 1,4 1,1 1,0

9 ton Mln E Eksport produktów rybnych z Polski [ Tribilustova E.., Sopot 2017] [ t] 2016/2010 Łosoś % Śledź % Dorsz % Makrela % Wartość PLN Ilość ton

10 tony Mln. E Import produktów rybnych do Polski [Tribilustova E., Sopot 2017] [ton] 2016/2010 Łosoś % Śledź % Dorsz % Makrela % Mintaj % Ilość ton Wartość PLN

11 Eksport import saldo p Saldo mln

12 Wielkość nakładów na innowacje na jednego producenta w latach , Bykowski ,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 mld PLN

13 % Relacja nakładów na innowacje w stosunku do wartości produkcji w latach /%/ Bykowski Rok

14 Uwagi końcowe 1 Polskie przetwórstwo rybne jest w niezłej kondycji finansowej, dzięki ogromnym inwestycjom jest jednym z najlepiej prosperujących i najnowocześniejszych w UE, w rankingu dotyczącym wartości produkcji plasuje się na 5/4 miejscu / Hiszpania 22,1% wartości ogólnej dla całej UE- Francja 18,6%, W.Brytania,15,5%, Niemcy 9,5%, Polska 8,6%/. Niestety istnieje szereg zagrożeń dla dalszego rozwoju ; przemysł rybny jest w blisko 90% uzależniony od importu surowców a tym samym od wahań światowych cen, tutaj prognozy są co najmniej niepokojące, niech przykładem będzie ponad 50 % wzrost cen w 2016 r. łososia norweskiego, co spowodowało ogromne problemy dla polskich firm przetwarzających rocznie ponad 140 tys. ton tej ryby.

15 Mimo ogromnych inwestycji zwłaszcza procesowych, zakłady przetwórcze są w zasadniczej mierze uzależnione od pracy manualnej setek zatrudnionych pracowników, jak wynika ze statystyk okazuje się, że wartość produkcji na jednego zatrudnionego mimo ogromnych inwestycji nie rośnie a począwszy od 2014 roku spada z 540 tys. zł w 2014 r do 517 tys. w r Proste rezerwy ekonomiczne w przemyśle rybnym zostały wykorzystane, a dalszy rozwój może odbywać się jedynie poprzez dalsze umaszynowienie, zautomatyzowanie Kolejnym zagrożeniem dla rozwoju przemysłu jest brak wykwalifikowanych kadr z wyższym i średnim wykształceniem a także systematycznie malejący potencjał zaplecza naukowego przemysłu. Niska konsumpcja nieudane kampanie promocyjne!.

16