Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych

Transkrypt

1 Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych mgr inż. Marcin Żekało Zakład Rachunkowości Rolnej, IERiGŻ-PIB Seminarium IERiGŻ-PIB, r.

2 Plan wystąpienia 1. Sytuacja na europejskim rynku mleka z gospodarstw ekologicznych 2. Wyniki badao przeprowadzonych w ramach systemu AGROKOSZTY w latach Wnioski a/ wyniki ekonomiczne produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych b/ rezultaty produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych na tle wyników z gospodarstw konwencjonalnych

3 Działalności produkcji zwierzęcej w badaniach systemu AGROKOSZTY w latach krowy mleczne tuczniki maciory Publikacja dostępna na stronie

4 Pogłowie zwierząt (w sztukach) w gospodarstwach ekologicznych w latach Lata Krowy mleczne Tuczniki Maciory /24 135,9% 93,5% 19,1% (źródło: niepublikowane dane GIJHAR-S)

5 Największymi producentami mleka wytwarzanego metodami ekologicznymi w Europie są Niemcy, Austria, Dania, Wielka Brytania i Francja (75% całego unijnego wolumenu surowca ekologicznego w 28 r.) W I kwartale br. nastąpił wzrost dostaw ekologicznego mleka: Niemcy i Austrii - o 5,3%, Francja - o 3,5%. Tempo wzrostu sprzedaży ekologicznego mleka i produktów mleczarskich wciąż wzrasta, chod w ostatnich latach dynamika tego wzrostu osłabła. (źródło: FAMMU/FAPA)

6 Pogłowie krów mlecznych w gospodarstwach ekologicznych w wybranych paostwach Unii Europejskiej w 28 roku Liczba krów mlecznych (w szt.) Udział w pogłowiu ogółem (w %) ,8 1,6 1, 2,6 1,2,5 2,4 1,2 2,6 2,5 (źródła: obliczenia na podstawie danych EUROSTAT)

7 Wydajnośd mleczna krów w gospodarstwach ekologicznych oraz porównanie do wydajności krów w gospodarstwach konwencjonalnych Wydajnośd mleczna (kg/szt./rok) Relacja do wydajności krów w gospodarstwach konwencjonalnych (%) Źródło: Offermann, Nieberg (2) Economic Performance of Organic Farms in Europe oraz dane Polskiego FADN

8 Udział populacji ocenianej w krajowym pogłowiu krów mlecznych wg ICAR (%) Źródło: według danych International Committee for Animal Recording (ICAR) w latach (wykres pochodzi z publikacji Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka (PFHBiPM)

9 Premia cenowa za sprzedaż mleka ekologicznego loco gospodarstwo w porównaniu do cen sprzedaży mleka z gospodarstw konwencjonalnych (w %) Premia w % Źródło: Offermann, Nieberg (2) Economic Performance of Organic Farms in Europe

10 Liczba zarejestrowanych w 28 roku operatorów przetwarzających mleko krowie pochodzące z gospodarstw ekologicznych (Źródło: dane EUROSTAT oraz obliczenia na podstawie danych GIJHAR-S)

11 Schemat obliczania dochodu z działalności krowy mleczne Wartośd produkcji ogółem mleko, cielęta po odsadzeniu od krowy oraz wybrakowane krowy mleczne - Koszty bezpośrednie ogółem głównie: wymiana stada pasze pochodzące z zewnątrz gospodarstwa pasze własne z produktów potencjalnie towarowych pasze własne z produktów nietowarowych = Nadwyżka bezpośrednia - Koszty pośrednie ogółem Koszty pośrednie rzeczywiste (np. energia el., opał, paliwo, podatek rolny) Amortyzacja (budynków i budowli, środków transportu, maszyn i urządzeo) Koszt czynników zewnętrznych (praca najemna, czynsze dzierżawne, odsetki) = Dochód z działalności bez dopłat + Dopłaty do powierzchni paszowej płatnośd uzupełniająca, płatnośd ekologiczna, płatnośd zwierzęca = Dochód z działalności krowy mleczne

12 Wyniki produkcyjno-ekonomiczne produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych badanych w ramach systemu AGROKOSZTY Wyszczególnienie Średnio w gospodarstwach utrzymujących krowy mleczne w roku badao Liczba badanych gospodarstw Średnioroczny stan krów mlecznych [szt.] 6,5 5,8 6,5 8,9 Powierzchnia użytków rolnych [ha] 24, 15,3 17,3 18,5 Udział powierzchni trwałych użytków zielonych w UR Wskaźnik bonitacji trwałych użytków zielonych [%] 67,4 47,5 48,5 61,9 [pkt],26,34,33,29

13 w litrach Wydajnośd mleczna krów w latach gospodarstwa ekologiczne wg AGROKOSZTY gospodarswa indywidualne wg GUS

14 w zł/litr Ceny sprzedaży mleka w latach ,2 1,93 1,7 1,2,89,8,86,93,94,83,6 gospodarstwa ekologiczne wg AGROKOSZTY,4 gospodarstwa indywidualne wg GUS,

15 Struktura kosztów ogółem utrzymania krów mlecznych w latach Wyszczególnienie Lata badań Koszty ogółem [proc.] 1, 1, 1, 1, z tego: koszty bezpośrednie ogółem 43,5 49,5 45,9 44,9 koszty pośrednie ogółem 56,5 5,5 54,1 55,1

16 Struktura kosztów bezpośrednich utrzymania krów mlecznych w latach 26-29,1 13,6 3,7 3,3 12,8 13,6 2,2 2,4 5,3 17, 24,5 48,2 4,4 5,6 12,3 55,6 6, 7,3 4,2 11, wymiana stada pasze własne towarowe pozostałe pasze z zewnątrz gospodarstwa pasze własne nietowarowe

17 w złotych Dochód z działalności krowy mleczne w gospodarstwach ekologicznych w latach (w przeliczeniu na 1 krowę) Wartośd produkcji ogółem Koszty ogółem Dochód z działalności bez dopłat Dopłaty do powierzchni paszowej Dochód z działalności

18 Udział dopłat Udział dopłat + JPO w % Udział dopłat w dochodzie z działalności krowy mleczne w gospodarstwach ekologicznych w latach ,4 8, ,2 45,3 62,7 55,8 51,1 3 28,

19 Warunki produkcyjne gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych w regionie Małopolska i Pogórze (dane rzeczywiste) Wyszczególnienie Średnio w gospodarstwach utrzymujących krowy mleczne w regionie Małopolska i Pogórze konwencjonalne ekologiczne konwencjonalne ekologiczne Liczba badanych gospodarstw Średnioroczny stan krów mlecznych [szt.] 7,6 5,9 13,9 9,3 Wydajnośd mleczna krów [litr] Cena sprzedaży mleka *zł/litr+,88,83,88,86

20 w złotych Dochód z działalności krowy mleczne w gospodarstwach konwencjonalnych i ekologicznych regionu Małopolska i Pogórze w 26 roku (w przeliczeniu na 1 krowę) Wartośd produkcji ogółem Koszty ogółem Dochód z działalności bez dopłat Dopłaty do powierzchni paszowej Dochód z działalności gospodarstwa konwencjonalne gospodarstwa ekologiczne

21 w złotych Dochód z działalności krowy mleczne w gospodarstwach konwencjonalnych i ekologicznych regionu Małopolska i Pogórze w 29 roku (w przeliczeniu na 1 krowę) Wartośd produkcji ogółem Koszty ogółem Dochód z działalności bez dopłat Dopłaty do powierzchni paszowej Dochód z działalności gospodarstwa konwencjonalne gospodarstwa ekologiczne

22 w % Udział dopłat w dochodzie z działalności krowy mleczne w gospodarstwach konwencjonalnych i ekologicznych regionu Małopolska i Pogórze ,8 gospodarstwa konwencjonalne 31,4 gospodarstwa ekologiczne 24,8 gospodarstwa konwencjonalne ,9 gospodarstwa ekologiczne

23 w godzinach Nakłady pracy w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych regionu Małopolska i Pogórze w 26 i 29 roku gospodarstwa konwencjonalne 15 1 gospodarstwa ekologiczne

24 WNIOSKI 1. Produkcja mleka wytwarzanego metodami ekologicznymi wykazuje ciągły wzrost w krajach Europy podaż na rynku wciąż nie zaspokaja popytu na takie mleko i jego przetwory. 2. Dekoniunktura w ostatnich latach na rynku mleka w krajach starej Unii Europejskiej w mniejszym stopniu dotknęła producentów mleka wytwarzanego metodami ekologicznymi w porównaniu do producentów mleka konwencjonalnego. 3. W Polsce rynek mleka i przetworów wytwarzanych metodami ekologicznymi realizowany jest na niewielką skalę. W ostatnich latach (24-28) nie zaobserwowano znaczącego wzrostu liczby krów mlecznych w gospodarstwach ekologicznych. 4. Zwiększanie pogłowia krów mlecznych w gospodarstwach ekologicznych w Polsce jest utrudnione z powodu małych możliwości pozyskania odpowiedniej powierzchni paszowej w gospodarstwie. 5. Optymalizacja produkcji mleka metodami ekologicznymi powinna polegad na doborze odpowiednich ras krów mlecznych oraz zróżnicowanych i dobrych jakościowo dawek pokarmowych (badania IGiHZ-PAN w Jastrzębcu).

25 WNIOSKI cd 6. Producenci mleka (także ekologicznego) powinni zwrócid uwagę na znaczenie kontroli użytkowości mlecznej, która w naszym kraju pozostaje na stosunkowo niskim poziomie (22,5% pogłowia na koniec 29) w porównaniu z krajami o wysoko rozwiniętym mleczarstwie. 7. Na podstawie przeprowadzonych badao w systemie AGROKOSZTY w gospodarstwach ekologicznych utrzymujących krowy mleczne można potwierdzid: - duży udział dopłat na uzyskiwany dochód z działalności w porównaniu z wysokością dopłat w gospodarstwach konwencjonalnych, - wysoką pracochłonnośd utrzymania krów mlecznych w stosunku do gospodarstw konwencjonalnych. 8. Biorąc pod uwagę wyniki w tym samym regionie rolniczym, gospodarstwa ekologiczne w stosunku do konwencjonalnych mogą uzyskiwad podobne lub nawet lepsze wyniki dochodowe z działalności krowy mleczne. Jest to spowodowane konkurencyjnością kosztową produkcji mleka ekologicznego oraz znacznym udziałem dopłat do realizowanej produkcji.

26 Dziękuję za uwagę