13. Soja - mgr inż. Aneta Ferfecka SDOO Przecław Uwagi ogólne Wyniki z doświadczeń PDO dla soi opracowano po trzyletnim okresie badań w 2013, 2014 i 2015 roku. Doświadczenia w roku 2015 przeprowadzono w czterech punktach doświadczalnych: SDOO Przecław, ZDOO Nowy Lubliniec, ZDOO Skołoszów i ZDOO Dukla. Doświadczenia przeprowadzono na jednym poziomie agrotechniki w czterech powtórzeniach. Ochronę chemiczną roślin ograniczono do zwalczania chwastów. Zbioru nasion dokonywano sukcesywnie w zależności od terminu dojrzewania odmian. Plon nasion określono przy wspólnej wilgotności. Nawożenie zostało określone w oparciu o analizy glebowe. Tereny na których zostały założone doświadczenia jak i cały obszar województwa podkarpackiego (wyłączając rejony podgórskie) sprzyjają uprawie tego gatunku. W Krajowym Rejestrze Odmian jest zarejestrowanych obecnie pięć odmian. Wykaz tych odmian przedstawia tabela 1. Wyniki doświadczenia Warunki wegetacji w 2015 roku na Podkarpaciu dla uprawy soi były dość korzystne, pomimo suszy i kilkukrotnego wystąpienia ulew i burz. Zawiązywanie strąków i ich wypełnienie nasionami było bardzo dobre. Z odmian badanych 3 lata największy plon w wieloleciu uzyskała odmiana Mavka - 105 % wzorca. Przeciętnie plonowała odmiana Aldana. Słabsze wyniki plonowania osiągnęła odmiana Augusta. W 2015 roku najlepiej plonowała odmiana Aligator badana po raz pierwszy. ta uzyskała w Przecławiu 40,0 dt z ha. Mavka średnio plonowała nieco słabiej od Aligatora, najwyższe oceny uzyskała w Skołoszowie 120 % wzorca. Aldana plonowała poniżej średniej z wyjątkiem doświadczenia w Nowym Lublińcu. Augusta plonowała poniżej wzorca we wszystkich miejscowościach. Podobnie odmiana Madlen badana po raz pierwszy otrzymała mniej korzystne oceny plonowania. Odporność na wyleganie wpływa bezpośrednio na mniejsze straty w czasie omłotu. Jeśli chodzi o tą cechę, to w bieżącym roku oceniano ją tylko w doświadczeniu w Przecławiu, gdzie wystąpiło wyleganie. Najmniej wyległy odmiany Aligator i Mavka. Najbardziej podatne na wyleganie okazały się odmiany Augusta i Madlen. Na ograniczenie strat plonu podczas kombajnowania ma również bezpośredni wpływ wysokość osadzenia najniższego strąka, która u odmiany Mavka wyniosła średnio 16,3 cm. Najniżej osadzone strąki były u odmiany Aldana 12,5 cm, u pozostałych odmian wystąpiło ono średnio na wysokości około 14,0cm. W latach 2013-2015 porażenie chorobami wystąpiło w niewielkim nasileniu. Askochytoza wystąpiła w Przecławiu, średnia ocena wynosiła 8,4 w skali 9. Warunki pogodowe jakie wystąpiły we wrześniu czyli w czasie dojrzewania strąków, sprzyjały zbiorom nasion poszczególnych odmian. Wyższa zawartość wody w nasionach podczas zbioru odmiany Augusta (16,4%) wynikało m. in. z powodu wylegania jakiemu uległa ta odmiana. Z odmian badanych 3 lata największa masę 500 nasion uzyskała odmiana Aldana. Aligator uzyskała najlepszy wynik masy 500 nasion w roku 2015. Najmniejszą masę uzyskała odmiana Augusta (3 lata badań). Szczegółową analizę warunków polowych i ważniejszych cech rolniczo-użytkowych zawierają poniższe tabele 2-8.
Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Tabela 1 Soja. Odmiany badane. Rok zbioru: 2015 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 5 1 Aldana 1992 2016 2 Augusta 2002 3 Mavka 2013 2016 4 Aligator 2015 FR 5 Madlen 2015 Hodowla Roslin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań Hodowla Soi Agro Youmis sp. z o.o.; ul. Kordeckiego 20,37-420 Rudnik nad Sanem Euralis Nasiona sp. z o.o.; ul. Wichrowa 1a 60-449 Poznań Hodowla Soi Agro Youmis sp. z o.o.; ul. Kordeckiego 20,37-420 Rudnik nad Sanem Charakterystyka odmian soi wpisanych do krajowego rejestru w roku 2015 Aligator - późna do bardzo późnej. Plon nasion i białka bardzo duży. Termin kwitnienia roślin średni. Okres kwitnienia dość długi. Rozpoczyna dojrzewanie późno. Dojrzałość techniczna osiąga bardzo późno. Rośliny średnio wysokie, osadzenie najniższego strąka średnie. Wyleganie w fazie początku kwitnienia nie występuje, w końcu kwitnienia i przed zbiorem bardzo małe. Podatność na patogeny mała. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków bardzo mała. Masa 1000 nasion duża do bardzo dużej. Reprezentant Hodowcy: Euralis Nasiona sp.z o.o., ul. Wichrowa 1a, 60-449 Poznań Madlen - późna. Plon nasion dość duży. Termin kwitnienia roślin średni do dość późnego. Okres kwitnienia średni. Rozpoczyna dojrzewanie późno. Dojrzałość techniczną osiąga późno. Rośliny średnie do niższych. Osadzenie najniższego strąka średnie. Wyleganie w fazie początku kwitnienia bardzo małe, w końcu kwitnienia małe, przed zbiorem średnie. Podatność na patogeny mała. Dojrzewa dość równomiernie. Skłonność do pękania strąków bardzo mała. Masa 1000 nasion średnia. Hodowca: Hodowla Soi Agro Youmis Polskasp. z o.o., ul. Kordeckiego 20, 37-420 Rudnik nad Sanem
Tabela 2 Soja. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2015 Miejscowość SDOO Przecław ZDOO Skołoszów ZDOO Nowy Lubliniec ZDOO Dukla Powiat Mielec Jarosław Cieszanów Krosno Kompleks rolniczej przydatności gleby 1 1 4 11 Klasa bonitacyjna gleby 2 2 4b 4b ph gleby w KCl 6,73 6,42 6,35 6,6 Przedplon Pszenica jara Burak cukrowy Jęczmień jary Żyto Data siewu (dzień, m-c, rok) 28 IV 2015 27 IV 2015 30 IV 2015 27 IV 2015 Obsada nasion (szt/m 2 ) 70 70 70 70 Data zbioru omłotu (dzień, m-c, rok) 16 IX 2015 09 IX 2015 02 IX 2015 02 X 2015 Nawożenie mineralne N (kg/ha) 50 34 50 20 P 2 O 5 (kg/ha) 60 46 25 60 K 2 O (kg/ha) 90 90 80 60 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnik. - - - Basfoliar Extra,Florovit Inne zabiegi Nitragina 0,3 kg/ha Nitragina 0,3 kg/ha Nitragina 0,6kg/ha Nitragina 0,3 kg/ha Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) - - - - Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Sencor Liquid 600SC- 0,55 l - Sencor Liquid 600SC- 0,55 l - Inne zabiegi (desykacja) - - - -,,_ - zabiegu nie wykonywano
Tabela 3 Soja. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2015 Cecha Przecław Skołoszów Nowy Lubliniec Dukla 1 Wysokość roślin (cm) 100 70 68 38 2 Wysokość osadzenia najniższego strąka (cm) 14,1 11,7 11,4 8,3 3 Wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia łanu (skala 9 o ) 7,5 9,0 9,0 9,0 4 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 7,4 9,0 9,0 9,0 5 Porażenie przez choroby : Askochytoza (skala 9 o ) 8,4 9,0 9,0 9,0 6 Bakteryjna ospowatość (skala 9 o ) 8,8 8,5 9,0 9,0 7 Długość okresu od siewu do początku kwitnienia ( l. dni) 54 54 56 70 8 Długość okresu od siewu do dojrzałości technicznej ( l. dni) 123 117 110 130 9 Liczba dni od początku do końca kwitnienia łanu ( l. dni) 27 23 25 23 10 Początek kwitnienia łanu (data) 15 VI 2015 29 VI 2015 24 VI 2015 02 VII 2015 11 Koniec kwitnienia łanu (data) 03 VIII 2015 20 VII 2015 17 VII 2015 26 VII 2015 12 Pękanie strąków (skala 9 o ) - - - - 13 Osypywanie ziarna (skala 9 o ) - - - - 14 Równomierność dojrzewania (skala 9 o ) 7,7 8,6 8,1 7,4 15 Dojrzałość techniczna ziarna (data) 17 VIII 2015 28 VIII 2015 19 VIII 2015 17 IX 2015 16 Koszenie (data) 16 IX 2015 09 IX 2015 02 IX 2015 02 X 2015 17 Omłot (data) 16 IX 2015 09 IX 2015 02 IX 2015 02 X 2015 18 Masa 500 nasion (g) 80,3 75,4 55,9 78,8 19 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,1 12,1 12,2 16,8 20 Plon ziarna (dt z ha) 32,9 31,9 19,7 10,2 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4 Soja. Plon nasion odmian w miejscowości (% wzorca). Rok zbioru: 2015 Przecław Skołoszów Nowy Lubliniec Dukla Wzorzec, dt z ha 32,9 31,9 19,7 10,2 1 Aldana 93 99 108 90 2 Augusta 96 77 97-3 Mavka 100 120 98 149 4 Aligator 123 109 112 73 5 Madlen 88 95 84 110 Wzorzec wszystkie badane odmiany Tabela 5 Soja. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2015, 2014,2013 2015 2014 2013 2014-2015 2013-2015 Wzorzec, dt z ha 23,7 31,3 28,1 27,5 29,2 1 Aldana 98 110 99 105 103 2 Augusta* 88 84 96 86 89 3 Mavka 96 105 106 97 97 4 Aligator 104 5 Madlen 115 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany *-odmiana nie badana w ZDOO Dukla w roku 2015.
Tabela 6 Soja. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2015,2014,2013 Liczba lat badań Askochytoza Bakteryjna ospowatość 2015 2013-2015 2015 2013-2015 Wzorzec, (skala 9 o ) 9,0 8,5 8,5 8,7 1 Aldana 4 0,0 0,1 0,3 0,0 2 Augusta * 4 0,0-0,1-2,0-0,7 3 Mavka 3 0,0-0,1 0,6 0,3 4 Aligator 1 0,0-0,6-5 Madlen 1 0,0-0,6 - Liczba doświadczeń 0 1 1 2 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Tabela 7 Soja. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2015,2014,2013 Liczba lat badań końca kwitnienia łanu Wyleganie w fazie (skala 9 o ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Wysokość osadzenia najniższego strąka 2015 2013-2015 2015 2013-2015 2015 2013-2015 2015 2013-2015 Wzorzec 7,5 7,7 7,4 7,3 69 86 11,4 12,7 1 Aldana 4 0,3 0,4-0,1 0,5-8,4-6,4-2,2-1,8 2 Augusta* 4-1,5-0,8-1,6-1,0-0,2-8,3-3,1-1,4 3 Mavka 3 0,5 0,2 0,7 0,3 11,4 15,6 2,0 2,1 4 Aligator 1 1,3-1,4 - -0,3-1,3-5 Madlen 1-0,5 - -0,4 - -2,6-0,0 - Liczba doświadczeń 1 5 1 5 4 11 4 11 Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany. *-odmiana nie badana w ZDOO Dukla w roku 2015.
Tabela 8 Soja. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2015, 2014,2013 Liczba lat badań Liczba dni od początku do końca kwitnienia łanu Równomierność dojrzewania Wilgotność nasion Masa 500 nasion (g) 2015 2013-2015 2015 2013-2015 2015 2013-2015 2015 2013-2015 Wzorzec 23,0 24 7,9 8,3 12,6 13,2 72,6 78 1 Aldana 4-2,9-2,0 0,4 0,3 0,4-0,1 3,4 1,6 2 Augusta* 4 4,4 1,8 0,3 0,2-3,5-1,3-13,5-11,6 3 Mavka 3 4,7 2,3-0,1-0,2 0,1 0,3 4,3 8,0 4 Aligator 1-4,9 - -0,3 - -0,8-9,2-5 Madlen 1-1,3 - -0,3-0,3 - -3,4 - Liczba doświadczeń 4 11 4 11 4 11 4 11 Równomierność dojrzewania: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany *-odmiana nie badana w ZDOO Dukla w roku 2015.