EGZAMIN MATURALNY 2012 BIOLOGIA

Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 BIOLOGIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi CZERWIEC 2012

2 Zadanie 1. (02) Obszar standardów Wiadomoci i rozumienie Opis wymaga Opisanie funkcji szkieletu czowieka (I.1.c4) Przykady poprawnej odpowiedzi: Ochrania niektóre narzdy wewntrzne, np. mózg / nerki / serce / puca / rdze krgowy. Jest miejscem wytwarzania elementów morfotycznych krwi (w szpiku kostnym czerwonym). 2 p. za podanie dwóch prawidowych przykadów funkcji szkieletu czowieka, innych ni wymienione w tekcie 1 p. za podanie jednego prawidowego przykadu funkcji szkieletu 0 p. za podanie przykadów wymienionych w tekcie lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 2. (02) a) (01) Korzystanie z informacji Porównanie informacji przedstawionych na schemacie dotyczcych zmian masy koci u kobiet w stosunku do mczyzn w tym samym wieku (II.2.b) Poprawna odpowied: W okresie menopauzy, i po tym okresie, kobiety trac mas koci szybciej ni mczyni w tym samym wieku. 1 p. za poprawne okrelenie na podstawie schematu zmian masy koci u kobiet w okresie menopauzy, i po tym okresie, w stosunku do mczyzn w tym samym wieku 0 p. za odpowied niepoprawn, która nie uwzgldnia rónicy w zmianach masy koci u kobiet w stosunku do mczyzn w tym samym wieku lub odpowied bdc odczytem informacji przedstawionych na schemacie b) (01) Okrelenie przyczyny zmian masy koci u kobiet we wskazanym okresie i podanie nazwy choroby bdcej skutkiem tych zmian (III.2.a) Poprawna odpowied: Przyczyna zmian: W okresie menopauzy, i po tym okresie, u kobiet nastpuje niedobór estrogenów hamujcych m.in. proces utraty wapnia z koci, co wpywa na obnienie masy koci. Nazwa choroby: osteoporoza. 1 p. za poprawne podanie przyczyny zmian masy koci u kobiet w okresie menopauzy i po tym okresie, oraz podanie nazwy choroby bdcej skutkiem tych zmian 0 p. za podanie tylko przyczyny opisanych zmian u kobiet lub podanie tylko nazwy choroby, lub odpowied merytorycznie niepoprawn

3 Zadanie 3. (02)) a) (01) Korzystanie z informacji Poprawna odpowied: dyfuzja Rozpoznanie procesu przedstawionego na schemacie, dziki któremu zachodzi wymiana gazowa (II.1.b) 1 p. za podanie poprawnej nazwy procesu, dziki któremu zachodzi wymiana gazowa midzy powietrzem w pcherzykach pucnych a krwi otaczajcych je naczy krwiononych 0 p. za podanie nieprawidowej nazwy procesu przedstawionego na schemacie b) (01) Okrelenie i uzasadnienie rodzaju procesu, dziki któremu zachodzi wymiana gazowa midzy pcherzykami pucnymi a krwi otaczajcych je naczy krwiononych (III.3.a) Poprawna odpowied: Jest to proces bierny, poniewa polega na przemieszczaniu si czsteczek substancji (O 2 i CO 2 ) z miejsc o wyszym cinieniu (steniu) do miejsc o niszym cinieniu (steniu). 1 p. za prawidowy wybór rodzaju procesu przedstawionego na schemacie i poprawne jego uzasadnienie 0 p. za prawidowy wybór rodzaju przedstawionego procesu bez uzasadnienia lub nieprawidowe jego uzasadnienie, lub odpowied niepoprawn w obu czciach polecenia Zadanie 4. (01) Wykazanie zwizku budowy serca z jego funkcj (III.2.a) Przykad poprawnej odpowiedzi: Cinienie krwi w komorze lewej jest znacznie wysze ni w komorze prawej, poniewa funkcj tej czci serca jest wypchnicie krwi do ttnic transportujcych krew na obwód caego ciaa, natomiast z komory prawej krew jest wyrzucana tylko do ttnic pucnych, a wic na mniejsz odlego. 1 p. za poprawne wyjanienie rónicy cinienia krwi w obu komorach serca wytwarzanego podczas skurczu, uwzgldniajce funkcj kadej z komór 0 p. za wyjanienie, które nie odnosi si do funkcji kadej z komór serca lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 5. (01) Korzystanie z informacji Porównanie i selekcjonowanie informacji dotyczcych hemoglobiny przedstawionych na schemacie (II.2.a) Przykady poprawnej odpowiedzi: Krzywa A, poniewa przy kadej wartoci cinienia parcjalnego hemoglobina podowa wie wicej tlenu ni hemoglobina we krwi matki.

4 Krzywa A, poniewa wysycenie tlenem hemoglobiny podowej przy kadej wartoci cinienia parcjalnego jest zawsze wiksze ni wysycenie tlenem hemoglobiny we krwi matki. 1 p. za podanie waciwego oznaczenia na schemacie hemoglobiny podowej i poprawne uzasadnienie jej wyboru 0 p. za podanie waciwego oznaczenia na schemacie hemoglobiny podowej bez uzasadnienia lub nieprawidowe uzasadnienie wyboru, lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 6. (01) Zinterpretowanie informacji przedstawionych w tekcie, dotyczcych zmian poziomu hematokrytu we krwi czowieka (III.3.a) Poprawna odpowied: biegunka Biegunka powoduje odwodnienie, które skutkuje zmniejszeniem objtoci osocza krwi, co przy zachowanej liczbie erytrocytów powoduje podwyszenie poziomu hematokrytu. 1 p. za wskazanie waciwego czynnika wpywajcego na podwyszenie poziomu hematokrytu i poprawne uzasadnienie jego wyboru 0 p. za wskazanie waciwego czynnika i brak uzasadnienia lub nieprawidowe jego uzasadnienie, lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 7. (03) a) (02) Korzystanie z informacji Skonstruowanie wykresu supkowego dotyczcego przepywu krwi przez narzdy podczas wysiku fizycznego na podstawie danych w tabeli (II.3.a) Przykad wykresu:

5 2 p. za w caoci prawidowe narysowanie wykresu, czyli: podpisanie supków ilustrujcych wskazane narzdy: serce, nerki i prawidowe opisanie osi Y: przepyw krwi w cm 3 /min wyskalowanie osi Y i prawidowe narysowanie wszystkich supków wraz z podaniem legendy (podczas spoczynku i podczas wysiku) 1 p. za prawidowe podpisanie supków diagramu i opisanie osi przy niepoprawnym wyskalowaniu osi lub niepoprawnym albo niepenym narysowaniu supków diagramu lub wyskalowanie osi i narysowanie supków diagramu przy niepenym opisie osi, lub niepodpisanych supkach diagramu 0 p. za cakowicie nieprawidowo narysowany i opisany diagram b) (01) Przykad poprawnej odpowiedzi: Wskazanie narzdu, w którym najsilniej wzrasta przepyw krwi podczas wysiku i wyjanienie przyczyny tego zjawiska (III.2.b) Minie szkieletowe, poniewa wiksza ilo przepywajcej krwi dostarcza wicej tlenu do wytworzenia energii potrzebnej do zwikszonej pracy mini podczas wysiku. 1 p. za podanie nazwy narzdu, w którym najsilniej wzrasta przepyw krwi podczas wysiku i wyjanienie tego przyczyny 0 p. za poprawne podanie nazwy narzdu i brak wyjanienia lub nieprawidowe wyjanienie, lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 8. (01) Wiadomoci i rozumienie Okrelenie róde energii podczas skurczu mini (I.4.a) Poprawna odpowied: kolejno: ATP, glikogen, fosfokreatyna 1 p. za poprawne uzupenienie w obu zdaniach wszystkich trzech brakujcych okrele róde energii podczas skurczu mini 0 p. za wpisanie nawet jednego nieprawidowego okrelenia Zadanie 9. (02) a) (01) Sformuowanie wniosku na podstawie informacji przedstawionych na wykresie (III.3.a) Przykady poprawnych odpowiedzi: Wraz ze wzrostem temperatury zwiksza si u czowieka wytwarzanie potu, a zmniejsza wytwarzanie moczu. Im wysza temperatura tym wicej jest wytwarzanego potu, a mniej wytwarzanego moczu.

6 1 p. za poprawne sformuowanie wniosku dotyczcego wpywu temperatury na objto wytwarzanego przez czowieka potu i moczu 0 p. za sformuowanie wniosku odnoszcego si tylko do wpywu temperatury na objto wytwarzanego potu lub wpywu temperatury na objto wytwarzanego moczu, lub za wniosek, który nie wynika z danych przedstawionych na wykresie b) (01) Wiadomoci i rozumienie Wskazanie hormonu regulujcego zwarto wody w organizmie (I.4.a) Poprawna odpowied: A. / wazopresyna 1 p. za wybór waciwego hormonu stanowicego dokoczenie zdania 0 p. za odpowied niepoprawn lub zaznaczenie wicej ni jednej odpowiedzi Zadanie 10. (02) a) (01) Korzystanie z informacji Wyjanienie na podstawie danych w tabeli wydalniczej roli nerek w organizmie czowieka (II.3.b) Przykad poprawnej odpowiedzi: Wydalnicza rola nerek polega na usuwaniu z organizmu czowieka zbdnych i szkodliwych produktów przemiany materii. 1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce dane w tabeli, czyli zbdne i szkodliwe produkty przemiany materii 0 p. za odpowied niepen, np. uwzgldniajc tylko produkty zbdne lub tylko produkty szkodliwe (mocznik), lub odpowied merytorycznie niepoprawn b) (01) Wiadomoci i rozumienie Okrelenie znaczenia resorpcji z moczu pierwotnego niektórych jego skadników dla zachowania homeostazy organizmu (I.4.b) Przykady poprawnej odpowiedzi: Zapewnia odzyskiwanie z moczu pierwotnego wody, skadników mineralnych i glukozy, utrzymujc ich zawarto w organizmie na staym poziomie. Zapewnia utrzymanie staego skadu pynów ustrojowych, gdy zapobiega utracie wody i jonów, np. Na +, K +. 1 p. za poprawne wyjanienie znaczenia resorpcji z moczu pierwotnego niektórych jego skadników odnoszce do utrzymania tych skadników na staym poziomie w organizmie lub pynach ustrojowych 0 p. za odpowied merytorycznie niepoprawn

7 Zadanie 11. (02) a) (01) Korzystanie z informacji Uporzdkowanie w kolejnoci elementów uku odruchowego (II.2.a) Poprawna odpowied: receptor, droga czuciowa, orodek nerwowy odruchu, droga ruchowa, efektor 1 p. za zapisanie wszystkich elementów luku odruchowego w kolejnoci przekazywania impulsu nerwowego 0 p. za odpowied niepoprawn b) (01) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied: (neuron) czuciowy, poredniczcy (kojarzeniowy), ruchowy Rozrónienie elementów skadajcych si na uk odruchowy trójneuronowy (I.1.a) 1 p. za podanie wszystkich nazw neuronów skadajcych si na uk odruchowy trójneuronowy i podanie ich we waciwej kolejnoci 0 p. za podanie tylko nazw neuronów bez zachowania ich waciwej kolejnoci lub odpowied cakowicie niepoprawn Zadanie 12. (02) a) (01) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied: A. / czci wspóczulnej Okrelenie czci autonomicznego ukadu nerwowego warunkujcej opisan w tekcie reakcj stresow (I.4.b) 1 p. za poprawne wpisanie w zdaniu litery oznaczajcej cz ukadu autonomicznego odpowiedzialn za opisane w tekcie reakcje organizmu 0 p. za odpowied niepoprawn b) (01) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied: noradrenalina/ adrenalina nadnercza / rdze nadnercza Wskazanie elementów ukadu hormonalnego odpowiedzialnych za opisan w tekcie reakcj stresow organizmu (I.4.b) 1 p. za poprawne podanie nazwy hormonu wywoujcego opisane w tekcie reakcje organizmu i nazwy gruczou dokrewnego, który ten hormon wydziela 0 p. za odpowied niepen, np. podanie tylko nazwy hormonu lub tylko nazwy gruczou, lub odpowied w obu czciach polecenia niepoprawn

8 Zadanie 13. (01) Uzasadnienie znaczenia aktywnoci fizycznej dla zachowania sprawnoci intelektualnej organizmu (III.3.a) Przykady poprawnych odpowiedzi: Aktywno fizyczna poprawia krenie krwi i usprawnia dostarczanie wraz z krwi do mózgu tlenu, polepszajc prac mózgu. Wykonywanie wicze fizycznych poprawia synchronizacj dziaania pókul mózgowych. Wykonywanie nawet prostych wicze fizycznych poprawia koncentracj uwagi. 1 p. za podanie prawidowego argumentu wyjaniajcego wpyw aktywnoci fizycznej na zachowanie sprawnoci intelektualnej 0 p. za odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 14. (02) a) (01) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied B. / wirusów. Rozpoznanie patogenów na podstawie opisu ich budowy (I.3.c) 1 p. za poprawne zaznaczenie grupy patogenów, której dotyczy opis w tekcie 0 p. za odpowied niepoprawn b) (01) Wiadomoci i rozumienie Podanie przykadów chorób wirusowych czowieka (I.3.c) Przykady poprawnych odpowiedzi: grypa, AIDS, katar, ospa wietrzna, ospa prawdziwa, gorczka krwotoczna Ebola, SARS, odra, choroba Heinego Medina / Denga, opryszczka, winka, róyczka, óta febra, wirusowe zapalenie wtroby 1 p. za podanie dwóch poprawnych przykadów chorób wirusowych czowieka 0 p. za odpowied niepen, np. podanie jednego przykadu choroby wirusowej czowieka lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 15. (01) Poprawna odpowied: A. / podanie surowicy Planowanie dziaania na rzecz wasnego zdrowia okrelenie i uzasadnienie sposobu ratowania czowieka ukszonego przez mij( III.1.b) Przykad uzasadnienia: W surowicy znajduj si gotowe przeciwciaa przeciw jadowi mii, co pozwala szybko zwalczy antygeny. 1 p. za poprawne zaznaczenie sposobu ratowania czowieka ukszonego przez mij i poprawne uzasadnienie wyboru tego sposobu ratowania 0 p. za poprawne zaznaczenie sposobu ratowania czowieka bez podania uzasadnienia lub nieprawidowe uzasadnienie, lub odpowied w obu czciach polecenia niepoprawn

9 Zadanie 16. (02) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied: 1. P, 2. F, 3. P, 4. F Scharakteryzowanie elementów ukadu odpornociowego czowieka (I.4,a) 2 p. za wszystkie cztery poprawnie ocenione stwierdzenia dotyczce ukadu odpornociowego 1 p. za trzy poprawnie ocenione stwierdzenia dotyczce ukadu odpornociowego 0 p. za dwa lub jedno poprawnie ocenione stwierdzenie, lub wszystkie stwierdzenia ocenione nieprawidowo Zadanie 17. (01) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied: owulacja: 4. Rozpoznanie etapu owulacji w cyklu przedstawionym na schemacie i jego wyjanienie (I.4.c.5, I.4.c.10) Owulacja polega na uwolnieniu z pcherzyka jajnikowego (Graffa) do jajowodu dojrzaego oocytu (oocytu II rzdu). 1 p. za poprawne podanie numeru oznaczajcego moment owulacji i poprawne wyjanienie tego procesu 0 p. za podanie numeru oznaczajcego moment owulacji bez podania wyjanienia lub niepoprawne wyjanienie, lub odpowied w obu czciach polecenia niepoprawn Zadanie 18. (01) Wiadomoci i rozumienie Wskazanie funkcji wtroby uzasadniajcej zaliczenie tego narzdu do gruczoów ukadu pokarmowego ((I.1.c.2) Poprawna odpowied: B. / Wydzielanie óci, która drogami óciowymi odprowadzana jest do dwunastnicy. 1 p. za zaznaczenie waciwej funkcji wtroby 0 p. za zaznaczenie odpowiedzi nieprawidowej lub zaznaczenie wicej ni jednej odpowiedzi Zadanie 19. (02) Wiadomoci i rozumienie Okrelenie barier ochronnych w przewodzie pokarmowym czowieka (I.1.b.6) Przykady poprawnych odpowiedzi: Jama ustna lina zawiera lizozym, który niszczy ciany komórkowe wielu bakterii, co uniemoliwia ich przeycie. odek niskie ph w odku tworzy kwasowe rodowisko, w którym wiele bakterii nie ma moliwoci przeycia, poniewa zachodzi denaturacja biaek drobnoustrojów Jelita luz chroni przed toksynami produkowanymi przez drobnoustroje. luzówka jelita zawiera grudki limfatyczne (Peyera) tworzce ukad immunologiczny przewodu pokarmowego, w skad którego wchodz limfocyty, makrofagi i inne komórki obronne niszczce bakterie.

10 2 p. za podanie dwóch poprawnych przykadów barier ochronnych przed drobnoustrojami w przewodzie pokarmowym czowieka wraz poprawnym wyjanieniem sposobów ich dziaania 1 p. za podanie jednego poprawnego przykadu bariery ochronnej w przewodzie pokarmowym wraz poprawnym wyjanieniem sposobu jej dziaania 0 p. za podanie tylko przykadu bariery ochronnej bez wyjanienia sposobu jej dziaania lub odpowied z wyjanieniem merytorycznie niepoprawnym Zadanie 20. (02) a) (01) Wyjanienie na podstawie tekstu zagroenia dla zdrowia czowieka, wynikajcego ze stosowania diety wegaskiej (III.2.a.) Przykad poprawnej odpowiedzi: Weganie odywiaj si wycznie pokarmem rolinnym i nie przyswajaj wystarczajcej iloci wystpujcego w nim elaza, poniewa przyswajalno elaza z pokarmu rolinnego jest niska. 1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce zagroenie zdrowia wegan spowodowane niedoborem elaza w ich organizmie z powodu niskiej jego przyswajalnoci z pokarmu rolinnego 0 p. za wyjanienie, które nie uwzgldnia niedoboru elaza w organizmie a tylko przytacza z tekstu nisk jego przyswajalno lub odpowied merytorycznie niepoprawn b) (01) Poprawna odpowied: Wskazanie diety zapewniajcej lepsze przyswajanie skadników pokarmowych i uzasadnienie jej zastosowania (III.3.a.) B. / wtróbka z surówk z kiszonej kapusty Na przyswajanie elaza z pokarmów (z wtróbki) korzystnie wpywa witamina C, któr w duej iloci zawiera kiszona kapusta. 1 p. za poprawne wskazanie zestawu posiku sprzyjajcego lepszemu przyswojeniu elaza z wymienionego pokarmu i poprawne uzasadnienie jego wyboru 0 p. za poprawne zaznaczenie tylko zestawu posiku bez uzasadnienia jego wyboru lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 21. (01) Zinterpretowanie przedstawionych w tekcie informacji dotyczcych cukierków z dodatkiem witamin oddzielenie faktów od opinii (III.3.a) Przykady poprawnej odpowiedzi: Nie s zdrowe, poniewa spoywanie duych iloci cukierków (z witaminami i jednoczenie o duej wartoci kalorycznej) moe prowadzi do otyoci dzieci. Nie s zdrowe, poniewa spoywanie duych iloci cukierków z witaminami (przy duej zawartoci cukru) moe przyczyni si do próchnicy zbów. Nie s zdrowe, poniewa dodatek witamin nie równoway szkodliwego wpywu spoywania nadmiernej iloci cukrów.

11 1 p. za poprawn ocen okrelenia cukierków mianem zdrowych i uzasadnienie wskazujce uboczne skutki spoywania nadmiernej iloci cukru 0 p. za odpowied niepen, np. zawierajc tylko wasn ocen okrelenia cukierków bez uzasadnienia oceny lub odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 22. (01) Wyjanienie zwizku przyczynowo-skutkowego pomidzy wpywem mukowiscydozy na dziaanie trzustki a wystpieniem objawów zespou zego wchaniania (III.2.a.) Przykady poprawnej odpowiedzi: Gsty i lepki luz blokuje przewody trzustkowe, ograniczajc transport enzymów trawiennych do jelita / dwunastnicy, wskutek czego skadniki pokarmowe nie s odpowiednio trawione, i w efekcie upoledzone jest wchanianie produktów trawienia. Obecno luzu w przewodach trawiennych powoduje pogorszenie wydzielania enzymów trawiennych i w konsekwencji, pogorszenie trawienia i wchaniania skadników pokarmowych. 1 p. za poprawne wyjanienie zespou zego wchaniania spowodowanego mukowiscydoz, uwzgldniajce przyczyn zmniejszonego transportu enzymów trawiennych do dwunastnicy oraz tego skutek, czyli niedostateczne trawienie skadników pokarmowych i w konsekwencji upoledzone wchanianie produktów ich trawienia 0 p. za wyjanienie, które nie zawiera wszystkich elementów zwizku przyczynowoskutkowego (przyczyny i skutku) lub za odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 23. (01) Korzystanie z informacji Poprawna odpowied: cukier: deoksyryboza zasada azotowa: tymina Uzupenienie schematu budowy nukleotydu DNA (II.3.a) 1 p. za poprawne wpisanie na schemacie nazw obu zwizków chemicznych 0 p. za wpisanie na schemacie poprawnej nazwy tylko jednego zwizku chemicznego lub wpisanie obu nazw niepoprawnych Zadanie 24. (01) Wiadomoci i rozumienie Rozpoznanie na schemacie DNA miejsca wystpienia mutacji i jej zdefiniownie (I.4.c.14) Poprawna odpowied: miejsce mutacji: Mutacja ta polega na wstawieniu do nici syntetyzowanej nukleotydu, który nie jest komplementarny do nukleotydu w nici matrycowej (jest to substytucja).

12 1 p. za zaznaczenie na schemacie miejsca mutacji i poprawne wyjanienie na czym ona polega 0 p. za odpowied niepen, np. zaznaczenie na schemacie tylko miejsca mutacji bez wyjanienia mutacji lub niepoprawne wyjanienie, lub odpowied cakowicie niepoprawn Zadanie 25. (02) a) (01) Poprawna odpowied: Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia grup krwi u czowieka okrelenie genotypów rodziców (III.2.c) Genotypy matki: I A I A, I A i, Genotypy ojca: I A I A, I A i 1 p. za poprawne podanie wszystkich moliwych genotypów obojga rodziców dziecka z grup krwi 0 0 p. za niepoprawnie zapisany nawet jeden genotyp rodziców lub zapisanie genotypów niezgodnie z poleceniem b) (01) Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia grup krwi u czowieka zapisanie krzyówki genetycznej i okrelenie genotypu oraz fenotypu wskazanego dziecka (III.2.c) Poprawna odpowied: Przykad krzyówki: (I A i) (I A i) I A i I A I A I A I A i i I A i i i Genotyp dziecka: i i, Fenotyp dziecka: grupa krwi 0. 1 p. za cakowicie poprawne zapisanie krzyówki genetycznej i podanie genotypu oraz fenotypu dziecka o grupie krwi, innej ni jego rodzice 0 p. za poprawne zapisanie krzyówki i brak lub niepoprawne okrelenie genotypu i fenotypu dziecka opisanego w poleceniu, lub odpowied cakowicie niepoprawn Zadanie 26. (03) a) (02) Rozwizanie zadania genetycznego z zakresu dziedziczenia u czowieka cech sprzonych z pci okrelenie genotypów rodziców (III.2.c) Poprawna odpowied: Genotyp brata I: X d Y Genotyp matki jego dzieci: X D X D Genotyp brata II: X d Y Genotyp matki jego dzieci: X D X d

13 2 p. za poprawne zapisanie genotypów obu braci (I i II) oraz matek ich dzieci 1 p. za poprawne zapisanie genotypu kadego z braci (I lub II) oraz matek ich dzieci 0 p. za odpowied niepen, np. poprawne zapisanie tylko genotypu brata lub tylko genotypu matki jego dzieci, lub odpowied w obu czciach polecenia niepoprawn b) (01) Poprawna odpowied: D. / 100% Rozwizanie zadania genetycznego z zakresu dziedziczenia cech sprzonych z pci okrelenie prawdopodobiestwa nosicielstwa daltonizmu (III.2.c) 1 p. za poprawne zaznaczenie prawdopodobiestwa, e córki brata I, bd nosicielkami daltonizmu 0 p. za podkrelenie odpowiedzi niepoprawnej lub zaznaczenie wicej ni jednej odpowiedzi Zadanie 27. (01) Zinterpretowanie informacji przedstawionych tekcie wyjanienie sposobu ochrony podu przed skutkami fenyloketonurii wystpujcej u matki (III.1.b) Przykad poprawnej odpowiedzi: Ciarna kobieta musi zadba o znaczne obnienie poziomu fenyloalaniny w swojej krwi, stosujc niskofenyloalaninow diet przez cay okres ciy. 1 p. za poprawne wyjanienie ochrony podu przed uszkodzeniem ukadu nerwowego 0 p. za odpowied merytorycznie niepoprawn Zadanie 28. (02) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied: wykres 1: A. / drapienictwo wykres 2: D. / konkurencja Okrelenie zalenoci midzygatunkowych przedstawionych na wykresach (I.3.b.2) 2 p. za poprawne przyporzdkowanie sposobów oddziaywa midzygatunkowych do zmian liczebnoci populacji przedstawionych na obu wykresach 1 p. za poprawne przyporzdkowanie jednego z dwóch oddziaywa midzygatunkowych do zmian liczebnoci populacji przedstawionych na wykresie 0 p. za odpowied niepoprawn

14 Zadanie 29. (03) a) (02) Przykady poprawnych odpowiedzi: Sformuowanie argumentów uzasadniajcych pozytywny wpyw na rodowisko energetyki wiatrowej (III.3.a) Zmniejszenie zanieczyszczenia rodowiska i degradacji terenu. Zmniejszenie emisji dwutlenku wgla / dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyów. Uniknicie powstawania odpadów staych i gazowych oraz cieków. Ochrona nieodnawialnych zasobów przyrody (zasobów paliw kopalnych). 2 p. za podanie dwóch poprawnych argumentów potwierdzajcych pozytywny wpyw energetyki wiatrowej na rodowisko 1 p. za podanie jednego poprawnego argumentu 0 p. za odpowied merytorycznie niepoprawn b) (01) Wiadomoci i rozumienie Na przykadzie elektrowni wiatrowych wykazanie niekorzystnych zmian w rodowisku wywoanych dziaalnoci czowieka (I.3.a.4) Przykady poprawnych odpowiedzi: Nieprzemylana lokalizacja elektrowni wiatrowej moe powodowa: miertelno ptaków w wyniku kolizji z pracujcymi siowniami lub elementami infrastruktury towarzyszcej, np. linie energetyczne. zmniejszenie liczebnoci ptaków na skutek fragmentacji siedlisk. zaburzenia przemieszczania si ptaków, poniewa siownie wiatrowe stanowi bariery ograniczajce. zmniejszenie rónorodnoci gatunkowej ptaków na danym terenie. 1 p. za podanie jednego waciwego przykadu negatywnego wpywu lokalizacji elektrowni wiatrowych na populacje ptaków 0 p. za odpowied niepoprawn Zadanie 30. (02) Wiadomoci i rozumienie Wskazanie cech neandertalczyka (I.3.a. 4) Poprawna odpowied: Neandertalczyk charakteryzowa si m.in.: A. du (rednio wiksz ni u czowieka wspóczesnego) / ma (niewiele wiksz ni u Homo erectus) pojemnoci czaszki B. obecnoci wydatnych / brakiem waów nadoczodoowych C. paskim / wydatnym nosem D. smuk / krp budow ciaa. 2 p. za poprawne podkrelenie dwóch cech charakterystycznych dla neandertalczyka 1 p. za podkrelenie jednej z dwóch cech charakterystycznych dla neandertalczyka 0 p. za podkrelenie dwóch cech nieprawidowych lub podkrelenie wicej ni dwóch cech