KOD UCZNIA... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII Termin 20.01.2010 r. godz. 9 00 Czas pracy: 90 minut ETAP II Ilość punktów za rozwiązanie zadań Część I Część II Ilość punktów za zadanie Ilość punktów za zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Razem Podpis Przewodniczącego Komisji Przeczytaj uważnie poniższe informacje: 1. Zestaw składa się z trzech części: część I zawiera zadania problemowo laboratoryjne (33 punkty), część II zawiera trzy zadania rachunkowe otwarte (14 punktów), 2. Na początku każdego zadania podano liczbę punktów, którą możesz otrzymać za pełną, poprawną odpowiedź. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań możesz uzyskać 47 punktów. 3. Do etapu III zakwalifikujesz się, jeżeli otrzymasz co najmniej 40 punkty. 4. Możesz korzystać z: tabeli rozpuszczalności, układu okresowego pierwiastków, kalkulatora. 5. Nie możesz używać korektora. Życzymy powodzenia! 1
CZĘŚĆ I ZADANIA PROBLEMOWO LABORATORYJNE Informacja do zadań 1 3 (33 punkty) W poniższej tabeli zestawiono temperatury topnienia i wrzenia różnych nierozgałęzionych alkanów pod ciśnieniem 1013 hpa. Liczba atomów węgla w cząsteczce alkanu Temperatura topnienia t t [ 0 C] Temperatura wrzenia t w [ 0 C] 1-182 -161 5-130 36 10-30 174 15 10 270 20 36 342 Zadanie 1-2 punkty Na podstawie analizy danych zawartych w powyższej tabeli określ stan skupienia podanych niżej nierozgałęzionych alkanów w temperaturze 20 0 C i przy ciśnieniu 1013 hpa. liczba atomów węgla w cząsteczce alkanu 5 20 stan skupienia Zadanie 2-1 punkt Korzystając z dany zawartych w informacji wstępnej wybierz zestaw (A,B, C lub D), w którym podano prawdopodobne wartości temperatur topnienia (t t ) i wrzenia (t w ) przy ciśnieniu 1013 hpa dla alkanu nierozgałęzionego zawierającego 13 atomów węgla w cząsteczce. zestaw t t [ 0 C] t w [ 0 C] A 15 224 B 15 284 C -6 284 D -6 224 2
Zadanie 3-1 punkt Korzystając z informacji wstępnej uszereguj nierozgałęzione alkany o wzorach sumarycznych: według rosnącej lotności. C 7 H 16, C 17 H 36,, C 3 H 8, C 12 H 26... Zadanie 4-4 punkty Dopasuj początek zdania z kolumny I do zakończenia z kolumny II tak aby powstało zdanie prawdziwe. Kolumna I 1) Jeżeli w reakcji węglowodoru z bromem powstaje jeden produkt, 2) Jeżeli z wielu cząsteczek zawierających wiązanie podwójne powstał związek wielkocząsteczkowy, 3) Jeżeli zwilżony papierek uniwersalny umieszczony u wylotu naczynia, w którym przebiega reakcja węglowodoru z chlorem, zabarwił się na czerwono, 4) Jeżeli węglowodory różnią się między sobą o grupę CH 2 lub jej krotność, Kolumna II a) to oznacza, że wydziela się chlorowodór i zaszła reakcja przyłączania (addycji). b) to są to izomery. c) to węglowodorem tym może być tylko alken. d) to zaszła reakcja polimeryzacji. e) to oznacza, że wydziela się chlorowodór i zaszła reakcja podstawiania (substytucji). f) to są to homologi g) to węglowodorem tym może być alken lub alkin. Kolumna I 1 2 3 4 Kolumna II 3
Zadanie 5-11 punktów Do probówek z wodą wprowadzono następujące substancje: I. N 2 O 5 III. SiO 2 V. CuO VII. FeCl 3 II. K 2 O IV. Na VI. Na 2 SO 3 VIII. KNO 3 Uzupełnij podaną tabelę wpisując: równania jonowe zachodzących reakcji ( jeżeli reakcja nie zachodzi w miejscu przeznaczonym na równanie reakcji wpisz kreskę), odczyn otrzymanych roztworów barwę papierka uniwersalnego. Dla reakcji zachodzących w probówkach VI, VII, VIII określ tylko odczyn roztworu i barwę papierka uniwersalnego. Nr probó wki Zapis jonowy zachodzącej reakcji Odczyn roztworu Barwa papierka uniwersalnego I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. 4
Zadanie 6-4 punkty Pewne substancje rozpuszczono w wodzie. W otrzymanym roztworze stwierdzono obecność następujących jonów: Mg 2+, Al 3+, Cl, NO 3, SO 4 2. Podaj wzory sumaryczne i nazwy systematyczne trzech substancji, które mogły zostać rozpuszczone w wodzie. 1)... 2)... 3)... Zadanie 7 10 punktów. Przeprowadzono doświadczenia zgodnie ze schematem: H 2 O HCl aq HCl aq H 2 SO 4aq NaOH aq 1. 2. 3. 4. 5. CaC 2 Na 2 S CaCO 3 K 2 SO 3 NH 4 NO 3 Podaj numery probówek, w których wydzieli się gaz: ( Jedna informacja może dotyczyć kilku probówek.) a) o charakterze kwasowym :... b) o charakterze zasadowym:... c) o charakterze obojętnym:... d) bezbarwny i bezwonny:... Zapisz w formie cząsteczkowej równania reakcji zachodzących w probówkach 1 i 4....... Podaj wzór i nazwę odczynnika, który pozwoli na identyfikację gazu wydzielającego się w probówce 3.... 5
CZĘŚĆ II ZADANIA RACHUNKOWE (14 punktów) Zadania rachunkowe należy rozwiązać przedstawiając pełny tok obliczeniowy. Zadanie 8 7 punktów. Azotan(V) wapnia podczas ogrzewania, ulega rozkładowi na tlenek wapnia, oraz dwa gazy : tlenek azotu(iv) i tlen. W otwartej probówce ogrzewano 20 g azotanu(v) wapnia i po pewnym czasie stwierdzono, że masa substancji w probówce wynosi 13,40 g. Oblicz: a) ile gramów tlenku wapnia zawierała substancja w probówce po doświadczeniu, b) jaka objętość tlenu w przeliczeniu na warunki normalne wydzieliła się w doświadczeniu. Wyniki podaj z dokładnością do 0,01. Obliczenia: 6
Zadanie 9 4 punkty. W jakim stosunku objętościowym należy zmieszać wodę z roztworem siarczanu(vi) potasu o stężeniu 2 mole/dm 3, aby jego stężenie zmalało czterokrotnie. Obliczenia: Zadanie 10 3 punkty. Jedną z odmian alotropowych siarki jest siarka rombowa ( tzw. siarka α). Jej gęstość w temperaturze 20 0 C wynosi 2,1 g/ cm 3, a jeden mol zajmuje w tych warunkach objętość 122 cm 3. Oblicz, ile atomów tworzy cząsteczkę siarki rombowej oraz podaj jej wzór sumaryczny. Obliczenia: 7
BRUDNOPIS 8