Przewodnik po Polsko-Litewskim Funduszu Wymiany Młodzieży

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Przewodnik po Polsko-Litewskim Funduszu Wymiany Młodzieży Wytyczne dla beneficjentów (wersja obowiązująca od 4 listopada 2009 r.) na rok 2010

Spis treści Wprowadzenie... 3 Część 1. Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży... 4 Historia...4 Cele, zadania i priorytety...4 Komitet...4 Narodowe Instytucje Zarządzające...5 Budżet...6 Część 2. Konkurs wniosków... 7 Kryteria poprawności formalnej...7 Priorytety...7 Organizacje uprawnione do udziału w konkursie wnioskodawcy...7 Osoby uprawnione do udziału w projekcie uczestnicy...8 Formularz wniosku...8 Dokumenty załączane do formularza wniosku...9 Termin i miejsce składania wniosku...9 Organizacja partnerska...9 Szczegółowe kryteria formalne wg Formatu...10 Kryteria jakościowe przyznawania środków finansowych...11 Charakterystyka kryteriów jakościowych...11 Zasady finansowe...15 Proces oceny wniosku...15 Część 3. Informacje dla organizatorów i koordynatorów projektów...17 Cykl administracyjny projektu...17 Powiadomienia o decyzji...18 Umowa finansowa z Narodową Instytucją Zarządzającą...18 Środki finansowe...18 Implementacja projektu...19 Zmiany w realizacji projektu...20 Raport końcowy...21 Audyty i monitorowanie...21 Promocja i używanie logo Funduszu i FRSE...21 Użyteczne strony internetowe...23 Użyteczne publikacje...25 Lista danych kontaktowych...27 Spis załączników...28 2

WPROWADZENIE Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży powstał w celu zbliżania narodów Polski i Litwy, w szczególności młodzieży i osób zaangażowanych w pracę z młodzieżą. Jego celem jest aktywizacja młodych ludzi do realizacji wspólnych projektów młodzieżowych. Działania projektowe służą między innymi: wymianie dobrych praktyk; wzbudzaniu zainteresowania wspólnymi losami oraz historią Polski i Litwy; burzenia stereotypów, a także promowaniu postawy pełnej tolerancji i solidarności. Fundusz realizuje swoje zadania poprzez dofinansowanie polsko-litewskich projektów w drodze konkursu oraz wsparcie merytoryczne w postaci systemu szkoleń i konsultacji indywidualnych. Oddajemy w Państwa ręce Przewodnik, który zawiera zarówno ważne informacje związane z Funduszem i konkursem wniosków, jak również inne zasady regulujące prace Funduszu i obsługę administracyjną wnioskodawców i beneficjentów. Przewodnik składa się z trzech części, które w zwięzły sposób pomogą Państwu zrozumieć istotne elementy prac Funduszu, a które są nieodłącznie związane z Państwa projektami. Życzymy miłej lektury! 3

CZĘŚĆ 1. POLSKO-LITEWSKI FUNDUSZ WYMIANY MŁODZIEŻY Historia Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży powstał 1 czerwca 2007 roku na mocy porozumienia pomiędzy Rządem Rzeczpospolitej Polskiej oraz Rządem Republiki Litewskiej pod honorowym patronatem Premierów Polski i Litwy. Podstawą prawną działania Funduszu jest umowa między Rządami o Polsko-Litewskim Funduszu Wymiany Młodzieży (załącznik nr 1). Cele, zadania i priorytety Fundusz ma na uwadze strategiczne partnerstwo polsko-litewskie, szczególną rolę młodego pokolenia w: kształtowaniu wzajemnych stosunków międzynarodowych, inspirowaniu młodzieży i osób pracujących z młodzieżą do wspólnych działań, które pozwolą na wzajemne zbliżenie się, odkrywaniu wspólnych korzeni, niwelowaniu uprzedzeń i stereotypów w postrzeganiu wspólnej historii i we współczesnych relacjach, stworzeniu ram organizacyjno-prawnych dla skuteczniejszego wspierania wymian młodzieży. Powyższe cele realizowane są przez Fundusz poprzez wspieranie finansowe (konkurs wniosków) oraz merytoryczne (system szkoleń, konsultacje) polsko-litewskich projektów. Dodatkową działalnością Funduszu jest także promocja polsko-litewskiej współpracy młodzieżowej. Co roku Komitet Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży ustala priorytety roczne. To one determinują charakter i tematykę projektu, uwzględniając potrzeby edukacyjne, kulturowe i społeczne współpracy polsko-litewskiej. Komitet Organem kierującym Funduszem jest Komitet mianowany przez premierów Rządu Rzeczpospolitej Polskiej i Rządu Republiki Litewskiej. Pracami Komitetu kieruje dwóch przewodniczących. Komitet decyduje o podziale i wykorzystaniu środków finansowych oraz ustala priorytety i kryteria ich przyznawania. Kadencja członków Funduszu przewidziana jest na dwa lata, co określa wspomniana umowa międzyrządowa. W roku 2010 członkami Komitetu są: Claudia Torres-Bartyzel Dyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Przewodnicząca Komitetu Funduszu Marek Głuszko przedstawiciel Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Zbigniew Ciosek Radca Prezesa Rady Ministrów w Departamencie Spraw Zagranicznych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 4

Mirosław Marczewski p.o. Dyrektor Generalny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Jonas Survila Radca Prezesa Rady Ministrów Republiki Litewskiej, Przewodniczący Komitetu Funduszu Laura Bačinskienė Dyrektor Wydziału Analiz i Współpracy Międzynarodowej w Departamencie ds. Młodzieży Ministerstwa Opieki Socjalnej i Pracy Republiki Litewskiej Kristina Baubinaitė Attache w Łotewsko-Polskim Wydziale Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej Algimantas Šimaitis Dyrektor Wydziału Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą w Departamencie Edukacji Ogólnej Ministerstwa Edukacji i Nauki Republiki Litewskiej Narodowe Instytucje Zarządzające W każdym z krajów utworzona została Narodowa Instytucja Zarządzająca (NIZ). W Polsce jej zadania zostały powierzone Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE). Podstawowym zadaniem Narodowych Instytucji Zarządzających jest dofinansowywanie i obsługa administracyjna projektów, działalność szkoleniowa i promocyjna oraz wsparcie organizacyjne prac Komitetu. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji polska Narodowa Instytucja Zarządzająca jest fundacją Skarbu Państwa, która wspiera działania związane z reformą i rozwojem edukacji w Polsce. Do końca 2006 roku swój cel realizowała przede wszystkim poprzez koordynację trzech programów Unii Europejskiej SOCRATESA, LEONARDO II i MŁODZIEŻY. Od roku 2007 zajmuje się koordynacją programów Uczenie się przez całe życie" i Młodzież w działaniu. Fundacja prowadzi także Krajowe Punkty Kontaktowe ds. Programów ERASMUS MUNDUS i TEMPUS, Krajowe Biuro Programu Eurodesk oraz Centrum Współpracy z Europą Wschodnią i Krajami Kaukazu SALTO EECA. Od 2007 roku Fundacja zarządza także Polsko-Litewskim Funduszem Wymiany Młodzieży oraz Funduszem Stypendialnym i Szkoleniowym. Programy te uwzględniają szereg inicjatyw Unii Europejskiej, wśród których priorytetowe znaczenie mają: zwiększenie inwestycji w zasoby ludzkie, zwalczanie podziałów i nierówności społecznych, wspieranie dążeń do zdobywania wiedzy, promowanie współpracy prowadzącej do podwyższania jakości usług edukacyjnych, promowanie kształcenia w trakcie całego życia człowieka. Departament ds. Młodzieży podlegający Ministerstwu Opieki Socjalnej i Pracy litewska Narodowa Instytucja Zarządzająca rozpoczęła swoją działalność 15 sierpnia 2006 roku po reorganizacji Państwowej Rady ds. Młodzieży. Misją Departamentu jest: realizowanie celów polityki młodzieżowej na Litwie; umacnianie motywacji młodych ludzi; zwiększanie możliwości zdobycia wykształcenia lub pracy oraz włączenia się do aktywnego życia publicznego i obywatelskiego, a także współrozwiązywanie problemów młodzieży oraz rozwijanie edukacji nieformalnej i procesów socjalizacji młodych ludzi. Głównym celem Departamentu jest: podejmowanie działań umożliwiających poprawę sytuacji młodzieży w kraju, wzmocnienie młodzieżowego sektora pozarządowego i zachęcenie młodych ludzi do udziału w działaniach na rzecz młodzieży, a także utrzymywanie krajowej polityki młodzieżowej na poziomie międzynarodowym. Swoje działania Departament realizuje poprzez przygotowanie i wdrożenie programów oraz wytycznych polityki młodzieżowej państwa, analizę sytuacji młodzieży i organizacji młodzieżowych na Litwie, jak również poprzez koordynację działań instytucji państwowych i samorządowych w sferze polityki młodzieżowej. 5

BUDŻET FUNDUSZU Działalność Funduszu finansowana jest ze środków, których dysponentem jest po stronie polskiej minister właściwy do spraw oświaty i wychowania Ministerstwo Edukacji Narodowej, a po stronie litewskiej Ministerstwo Ochrony Socjalnej i Pracy. Wysokość środków przeznaczonych na działanie Funduszu określa coroczne porozumienie pomiędzy Narodowymi Instytucjami Zarządzającymi a Ministerstwami. 6

CZĘŚĆ 2. KONKURS WNIOSKÓW Kryteria poprawności formalnej Polsko-Litewski Funduszu Wymiany Młodzieży realizuje swoje zadania poprzez wspieranie finansowe projektów wybranych w drodze konkursu, który odbywa się raz w roku. Do tej pory ogłoszone zostały już trzy konkursy, w trakcie których organizacje mogły starać się o dofinansowanie projektów w ramach dwóch formatów. Format 1. obejmuje takie projekty, jak: wymiany młodzieży polskiej i litewskiej, seminaria i szkolenia, których celem jest wymiana oraz rozpowszechnianie przykładów dobrej praktyki między polskimi i litewskimi organizacjami realizującymi politykę młodzieżową i pracującymi z młodzieżą. Format 2. obejmuje: projekty przygotowane i prowadzone przez organizacje inspirujące wymiany i inne inicjatywy młodzieży polskiej i litewskiej, imprezy, spotkania i inne inicjatywy polskiej młodzieży polskiej i litewskiej, projekty informacyjne, których celem jest inspirowanie współpracy kulturalnej, propagowanie tolerancji, lepszego zrozumienia i poznania się młodzieży polskiej i litewskiej, publikacje mające na celu zbliżenie między narodami Polski i Litwy. Formaty różnią się od siebie rodzajem realizowanych projektów, jak również systemem dofinansowania, o którym mowa w dalszej części Przewodnika. W tym roku projekty składane w ramach konkursu wniosków muszą zostać zrealizowane w okresie od 1 marca do 30 listopada 2010 roku. Priorytety Funduszu Wszystkie projekty dofinansowane w ramach Funduszu powinny opierać się na corocznych priorytetach określanych przez Komitet. To one, wraz z celami ogólnymi Funduszu, wyznaczają główne tory projektów i nakreślają specyfikę tematów, uwzględniając potrzeby edukacyjne, kulturowe i społeczne współpracy polsko-litewskiej. W roku 2010 priorytety Funduszu to: promowanie dialogu międzykulturowego i międzyetnicznego, włączanie młodzieży z mniejszymi możliwościami, upowszechnianie postaw inspirujących współpracę kulturalną oraz promujących wspólne dziedzictwo historyczne, a w szczególności doniosłość rocznicy Bitwy pod Grunwaldem, wymiana dobrych praktyk inspirujących i promujących przedsiębiorczość wśród młodzieży. 7

Organizacje uprawnione do udziału w konkursie wnioskodawcy i organizatorzy Najważniejszymi adresatami Funduszu są młodzi ludzie i osoby pracujące z młodzieżą uczestnicy projektów. Fundusz może jednak finansować tylko projekty, których wnioskodawcami są podmioty posiadające osobowość prawną. Zgodnie z Regulaminem Funduszu (załącznik nr 2) wnioskodawcami mogą zostać: osoby prawne, posiadające doświadczenie w dziedzinie pracy z młodzieżą. Według formy prawnej mogą to być instytucje oświatowe, publiczne oraz organizacje pozarządowe. WAŻNE! W przypadku szkół publicznych oraz innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej, których organami prowadzącymi są jednostki samorządu terytorialnego, ważne jest, aby wnioskodawcą był organ prowadzący we współpracy z danym podmiotem realizującym projekt, czyli organizatorem. Jak wynika z interpretacji Ministerstwa Finansów, wszystkie jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, które nie posiadają osobowości prawnej (m. in. szkoły publiczne, centra kultury i inne, dla których organem prowadzącym są jednostki samorządu terytorialnego wszystkich szczebli) nie mają prawa otrzymywania dofinansowania bezpośrednio na swoje konta ani także samodzielnego ubiegania się o środki finansowe, również z Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży. Osoby uprawnione do udziału w projektach uczestnicy Uczestnikami projektów mogą być młodzi ludzie w wieku 13-30 lat oraz osoby pracujące z młodzieżą, które legalnie mieszkają na terenie Polski lub Litwy. Ze względu na dolną granicę wieku uczestników, przewiduje się udział osób powyżej 30. roku życia w roli opiekuna bądź lidera W szczególności sprawdźcie: dolną granicę wieku uczestnicy muszą osiągnąć minimalny wiek do dnia, w którym przypada termin realizacji działań projektu. Jeśli dolną granicą wieku jest na przykład 13 lat, to 13. urodziny uczestnika muszą przypadać przed pierwszym dniem realizacji działań projektu, górną granicę wieku uczestnicy nie mogą mieć więcej lat niż podany wiek maksymalny do dnia, w którym przypada ostatni dzień realizacji działań projektu. Jeśli górną granicą wieku jest na przykład 30 lat, to 30. urodziny uczestnika nie mogą wypadać w trakcie działań projektu. Formularz wniosku Każdy projekt złożony w ramach konkursu wniosków ogłoszonego przez Komitet powinien być złożony na aktualnym i właściwym formularzu wniosku (załączniki nr 3 i 4 ) wraz ze wszystkimi wymaganymi załącznikami oraz dokumentami. Ważne pojęcia Wnioskodawca osoba prawna posiadająca doświadczenie w dziedzinie pracy z młodzieżą. Według formy prawnej mogą to być instytucje oświatowe, publiczne oraz organizacje pozarządowe. W przypadku organizacji posiadających organ prowadzący, wnioskodawcą jest organ prowadzący. 8

Organizacja realizująca projekt (organizator) organizacja, która w rzeczywistości koordynuje i realizuje projekt we współpracy z wnioskodawcą. Osoba upoważniona do podpisania umowy w imieniu wnioskodawcy (przedstawiciel prawny) osoba(-by) wyznaczona(-ne) przez KRS lub inny dokument do zaciągania zobowiązań finansowych wobec organizacji, którą reprezentują. Koordynator osoba, która w rzeczywistości organizuje i odpowiada za realizację projektu; osoba ta z reguły posiada największą wiedzę na temat projektu. Data rozpoczęcia i zakończenia projektu (data poniesienie pierwszych i ostatnich kosztów) data rozpoczęcia i zakończenia obowiązywania umowy, która wyznacza termin, w którym organizacja może ponosić koszty związane z projektem. Daty te nie są datami działań projektu. Data rozpoczęcia wyznacza jest przez organizatora projektu (organizację realizującą projekt), a data zakończenia projektu wyznaczana jest przez Narodową Instytucję Zarządzającą i jest to 30 dni po zakończeniu działań projektu (patrz: cykl administracyjny projektu). Data rozpoczęcia i zakończenia działań to daty działań projektu, które przedstawiacie wraz ze szczegółowym opisem w harmonogramie będącym załącznikiem do formularza wniosku. Obowiązuje formularz wniosku z 4 listopada 2009 r. Dokumenty załączane do formularza wniosku Każda organizacja jest zobowiązana dołączyć do wniosku następujące dokumenty potwierdzające status prawny: - w przypadku organizacji pozarządowych: aktualny statut, aktualny wyciąg z KRS oraz oświadczenie NIP, - w przypadku instytucji publicznych: uchwała lub decyzja mająca moc prawną bądź inny oficjalny dokument odnoszący się do danej instytucji publicznej, potwierdzający dane osoby upoważnionej/osób upoważnionych do zaciągania zobowiązań finansowych, statut wnioskodawcy (oraz ewentualnie organizatora), oświadczenie NIP wnioskodawcy. Termin i miejsce składania wniosku W celu złożenia projektu w ramach konkursu wniosków należy wypełnić formularz wniosku wraz z odpowiednimi dokumentami i wysłać go lub dostarczyć osobiście na adres: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji ul. Mokotowska 43 (IV piętro sekretariat) 00-055 Warszawa do dnia 18 grudnia 2009, do godziny 15:00. 9

Organizacja partnerska Wnioskodawca musi posiadać litewską organizację partnerską, wraz z którą przygotuje i zrealizuje projekt. Organizacja partnerska musi wypełnić część III wniosku, tj. Deklarację partnerską, która obowiązkowo musi zostać dołączona do wniosku w wersji oryginalnej lub w postaci faksu. Wnioskodawca może posiadać więcej niż jedną organizację partnerską. Szczegółowe kryteria formalne dotyczącego wybranego Formatu FORMAT 1 Format 1. obejmuje dofinansowanie następujących projektów: - wymiany młodzieży polskiej i litewskiej, - seminaria i szkolenia, których celem jest wymiana i rozpowszechnianie przykładów dobrych praktyk między polskimi i litewskimi organizacjami realizujących politykę młodzieżową i pracujących z młodzieżą. Wiek uczestników Liczba wszystkich uczestników Czas trwania działań rzeczywistych projektu Miejsce realizacji działań rzeczywistych Wizyta przygotowawcza 13-30 lat, wyjątkiem mogą być liderzy i opiekunowie Od 10 do 24, w tym nie więcej niż 4 opiekunów Od 4 do 7 dni, z wyłączeniem podróży Program projektu (harmonogram) musi przedstawiać dzień jako pełne 24 godziny. Polska lub Litwa 2 dni robocze, z wyłączeniem podróży Nie więcej niż po 2 uczestników z każdej z grup. Wśród 4 osób powinno się znaleźć 2 reprezentantów uczestników młodzieżowych. FORMAT 2 Format 2. obejmuje dofinansowanie następujących projektów: - projekty przygotowane i prowadzone przez organizacje inspirujące wymiany i inne inicjatywy młodzieży polskiej i litewskiej, - imprezy, spotkania i inne inicjatywy młodzieży z Polski i Litwy, - projekty informacyjne, których celem jest inspirowanie współpracy kulturalnej, propagowanie tolerancji, lepszego zrozumienia i poznania się młodzieży polskiej i litewskiej, - publikacje mające na celu zbliżenie narodów Polski i Litwy. Wiek uczestników Czas trwania projektu 13-30 lat, wyjątkiem mogą być liderzy i opiekunowie Pomiędzy 1 marca a 30 listopada Format 2. dopuszcza możliwość kilkakrotnych spotkań grup partnerskich, w przeciągu wyznaczonego przez 10

Komitet czasu, jako okresu, w którym muszą zostać zrealizowane projekty. Liczba uczestników Miejsce realizacji działań rzeczywistych Nie mniej niż 10 osób, z wyłączeniem opiekunów Polska, Litwa Kryteria jakościowe przyznawania środków finansowych Kryteria jakościowe przyznawania środków finansowych to wskaźniki umożliwiające Narodowej Instytucji Zarządzającej ocenę jakości projektów składanych do dofinansowania. Określają one elementy, które poddane są ewaluacji przez ekspertów Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Projekty będą oceniane na podstawie następujących elementów: Związek z celami i priorytetami Funduszu (30% oceny) Jakość proponowanego projektu (60% oceny) Kontekst i motywacje do realizacji projektu Cele projektu Związek działań z priorytetami projektu Zarządzanie projektem: - jakość fazy przygotowawczej - jakość fazy implementacyjnej - jakość fazy ewaluacyjnej - jakość fazy upowszechniania rezultatów projektu Edukacja międzykulturowa Równe partnerstwo Uczestnictwo młodzieży we wszystkich etapach projektu Proces uczenia się oparty na zasadach i metodach edukacji pozaformalnej Rezultaty projektu - zaplanowane rezultaty i ich realność - oddziaływanie na społeczność lokalną Profil uczestników i organizatorów (10% oceny) Dostosowanie programu i działań do struktury grupy Organizator po raz pierwszy składa wniosek lub jest niewielką instytucją czy organizacją 11

Charakterystyka kryteriów przyznawania środków finansowych Edukacja międzykulturowa pomaga nam zrozumieć złożoność kulturową dzisiejszego świata oraz zmian, które w nim zachodzą. Uczenie międzykulturowe oznacza uczenie się o tym, jak postrzegamy innych ludzi, którzy różnią się od nas kulturą, obyczajami, religią. Nauczanie to dotyczy wszystkich uczestników projektów, jak również ich znajomych czy społeczności lokalnej, w której działają młodzi ludzie. Dotyczy więzi, jakie mogą zostać stworzone pomiędzy grupami młodzieży, aby w rezultacie promować równość, tolerancję i szansę dla wszystkich, niezależnie od tego, z jakiego kraju się pochodzi. Pogłębia i promuje szacunek w stosunkach między różnymi kulturami. Metody edukacji międzykulturowej to te wszystkie działania, których rezultatem jest m.in. inspirowanie młodzieży i osób pracujących z młodzieżą do wspólnych działań pozwalających na wzajemne zbliżenie się, odkrywanie wspólnych korzeni czy niwelowanie uprzedzeń i stereotypów w postrzeganiu historii i we współczesnych relacjach (są to także jedne z głównych celów Funduszu). Jeśli chodzi o przygotowywanie i realizację projektów, edukacja międzykulturowa oznacza, że młodzież uczestnicząca w projekcie powinna mieć świadomość jego międzykulturowego wymiaru. Projekt powinien sprzyjać budowaniu świadomości i refleksji na temat różnic w wartościach. Należy zachęcać młodych ludzi do kwestionowania z szacunkiem i wyczuciem poglądów, które utrwalają nierówności lub dyskryminację. Trzeba także stosować międzykulturowe metody pracy, aby umożliwić uczestnikom projektu udział na tych samych zasadach. Partnerstwo to jedna z naczelnych zasad Funduszu, która opiera wszystkie działania projektowe na równej odpowiedzialności partnerów. Obie organizacji, niezależnie od tego, czy jest to organizacja koordynująca, czy partnerska, powinny mieć zbliżony wkład merytoryczny w tworzenie i realizację projektu. Pozwala to na poznanie organizacji partnerskiej, zbudowanie zaufania, dzielenie się doświadczeniami oraz wypracowanie wielu nowych rozwiązań. Uczestnictwo młodzieży to kolejna z ważnych cech Funduszu, którego celem jest inspirowanie młodzieży i osób pracujących z młodzieżą do wspólnych działań, do aktywizacji. Uczestnictwo ma trzy wymiary 1 : udział młodzieży w życiu obywatelskim społeczności lokalnej, obecność młodych ludzi w systemie demokracji przedstawicielskiej, większe wsparcie dla różnych form rozwijania aktywności młodzieży. Projekty finansowane w Funduszu powinny z założenia wdrażać i promować te trzy wymiary w taki sposób, aby aktywne uczestnictwo młodzieży stanowiło główną zasadę projektu. Założenie uczestnictwa młodzieży w projekcie to rozwijanie partnerstwa pomiędzy młodymi ludźmi a dorosłymi na wszystkich poziomach życia, w szczególności na każdym etapie projektu: jego tworzenia, wdrażania, ewaluacji, upowszechniania rezultatów. Umożliwia to młodym ludziom obejmowanie znaczących ról i zajmowania istotnej pozycji w społeczeństwie, co daje im indywidualny rozwój. Aktywne uczestnictwo młodzieży obejmuje m.in. następujące postawy, zachowania opiekunów: tworzenie możliwości interakcji między uczestnikami, unikanie pasywnego słuchania, respektowanie indywidualnej wiedzy i umiejętności, zapewnienie możliwości wpływania na decyzje dotyczące projektu, a nie jedynie samego udziału w projekcie, przyjęcie zasady, że uczestnictwo jest w takim samym stopniu procesem uczenia się, jak efektem, ukierunkowanie na podejście i postawę, a nie na określony zestaw umiejętności technicznych. 1 Uchwała Rady (2003/C 295/04) z dnia 25 listopada 2003 r., Dz.U. C 295 z 5.12.2003, str. 6-8. 12

odwrócenie tradycyjnych ról ekspertów zewnętrznych (zmiana kierunku w procesie uczenia się od wydobywania informacji do aktywizacji), ułatwianie młodzieży przeprowadzania samodzielnej analizy (przekazywanie pałeczki), samokrytyczne podejście osób ułatwiających proces uczenia się (tzw. mediatorów uczenia się, ang. facilitators) do własnych działań, wymiana koncepcji i informacji. Podsumowując, uczestnictwo młodzieży należy rozumieć jako kluczową zasadę działań realizowanych w ramach Funduszu. Umożliwia ona młodzieży aktywność na wszystkich etapach projektu w trakcie przygotowań, realizacji, ewaluacji i upowszechniania rezultatów. Innymi słowy, trzeba się konsultować z młodymi ludźmi i zapewnić im udział w procesie podejmowania decyzji, który może mieć wpływ na ich projekty. Proces uczenia się oparty na zasadach i metodach edukacji pozaformalnej projekty realizowane w ramach Funduszu stwarzają ich młodym uczestnikom możliwości nabywania umiejętności i kompetencji. Tym samym są instrumentem edukacji pozaformalnej, która jest kolejnym ważnym składnikiem projektów. Edukacja pozaformalna czy uczenie się nieformalne oznacza zdobywanie umiejętności w trakcie codziennych zajęć, w pracy, w rodzinie, w czasie wolnym itp. Jest to przede wszystkim uczenie się poprzez wykonywanie określonych czynności. W sektorze działalności młodzieżowej edukacja pozaformalna odbywa się w ramach inicjatyw młodzieżowych i przedsięwzięć w czasie wolnym, zajęć w grupach rówieśniczych i działań wolontariackich. Zajęcia umożliwiające uczenie się pozaformalne i nieformalne uzupełniają kształcenie formalne w ramach systemu edukacji. Tego rodzaju zajęcia zakładają wcześniej wspomniane aktywne uczestnictwo młodzieży, są one dobrowolne, a w związku z tym ściśle powiązane z potrzebami, aspiracjami i zainteresowaniami młodych ludzi. Edukacja pozaformalna posługuje się metodami aktywizacyjnymi, które ułatwiają uczestnikom procesu nauczania zdobywanie konkretnych umiejętności, pozwalając im jednocześnie być częścią danego zadania czy metody. W projektach finansowanych w ramach Funduszu należy przestrzegać następujących zasad edukacji pozaformalnej: uczenie się w ramach edukacji pozaformalnej ma charakter intencjonalny i dobrowolny, edukacja odbywa się w różnych środowiskach i sytuacjach, w których szkolenie i uczenie się nie muszą być jedyną lub najważniejszą formą zajęć, zajęcia mogą być prowadzone przez osoby zawodowo zajmujące się ułatwianiem procesu uczenia się, tzw. zawodowych mediatorów uczenia się (ang. learning facilitators), np. trenerów młodzieżowych/osób pracujących z młodzieżą) lub przez wolontariuszy, np. liderów młodzieżowych, zajęcia mają charakter planowany, ale ich struktura rzadko odzwierciedla tradycyjny rytm nauki czy podział na przedmioty w programie nauczania, zajęcia są zwykle adresowane do określonych grup odbiorców, a przebieg procesu uczenia się dokumentuje się w specyficzny, ukierunkowany na konkretne aspekty sposób uwzględniający motywację uczestników, zajęcia pozbawione są oceny, a poddawane są ewaluacji 13

Wyżej wymienione zasady stanowią podstawy projektu i są istotnymi elementami jego oceny jakościowej (merytorycznej). Dodatkowo w trakcie oceny jakościowej pod uwagę braną są także inne równie ważne części projektu. Zarządzanie projektem młodzieżowym to jedna z czynności, która w dużej mierze decyduje o jakości przedstawianych we wniosku działań. Każdy projekt młodzieżowy składa się z podstawowych czterech etapów, które podlegają ocenie merytorycznej. Należą do nich: Przygotowanie projektu planowanie Realizacja projektu implementacja, wdrażanie Ewaluacja projektu Upowszechnianie rezultatów projektu Należy pamiętać, aby w trakcie zarządzania projektem nie skupić się tylko na jego funkcjach implementacyjnych, a mieć świadomość, że każdy etap projektu powinien być powiązany z edukacją międzykulturową, pozaformlaną, aktywnym uczestnictwem młodzieży i partnerstwem. Implementacja projektu to etap projektu, w którym realizowane są wcześniej zaplanowane działania. Tutaj pokazać należy, jak wdrażany jest proces uczenia się oparty na zasadach i metodach edukacji pozaformalnej. Tutaj także zaprezentować trzeba aktywność związaną z edukacją międzykulturową. Należy pamiętać, aby dostosowywać metody i działania do wieku i możliwości uczestników. Dodatkowo konieczne jest, by stwarzać atrakcyjną przestrzeń do samorealizacji uczestników. Ważne jest również, aby zaplanowane cele projektu miały realne odzwierciedlenie w działaniach. Ewaluacja projektu to proces zdobywania i wykorzystywania informacji prowadzących do wniosków, które zostaną wykorzystane przy podejmowaniu decyzji. Jest to systematyczny i ciągły proces, w skład którego wchodzą: przeglądanie różnych źródeł pod kątem gromadzenia informacji o procesie uczenia się pozaformlanego, zawartości, metodach, kontekście i wynikach działalności edukacyjnej podczas trwania projektu, porządkowanie i analiza zdobytych informacji, ustanowienie kryteriów ewaluacji, rozpoznanie znaczenia zanalizowania informacji, wyciągnięcie wniosków i rekomendacji, które pozwolą na ponowne ukierunkowanie i w efekcie polepszenie działalności edukacyjnej. Należy pamiętać, że gromadzenie i pozyskiwanie informacji to tylko część ewaluacji. Jest ona procesem ciągłym (trwa od początku powstawania projektu, aż do jego końca), który pociąga za sobą wyrażanie opinii, a także dostarczenie wyjaśnień i wniosków. Rozpowszechnianie i upowszechnianie rezultatów projektu oznacza korzystanie z efektów projektu i ich praktyczne zastosowanie, także wśród społeczności lokalnej. W tym celu wypracowane podczas projektu rezultaty działań przenosi się i dostosowuje do potrzeb nowych grup adresatów. Planując działania służące rozpowszechnianiu i wykorzystywaniu rezultatów, należy uwzględnić potrzeby tych osób, które będą korzystać z efektów projektu. Rezultaty należy przedstawiać w taki sposób, aby osoby nieuczestniczące w działaniach mogły rzeczywiście korzystać z wyników pracy uczestników projektu. Rezultaty mogą być wykorzystywane na poziomie indywidualnym uczestnika ( pomnażanie ) lub na poziomie polityki organizacji ( włączanie do głównego nurtu ). Organizatorzy powinni prowadzić działania, dzięki którym ich projekty i osiągnięte w nich rezultaty będą bardziej widoczne, lepiej znane i trwałe. W ten sposób efekty projektu będą nadal wykorzystywane i będą wywierały pozytywny wpływ na jak największej liczbie młodzieży. 14

Zasady finansowe Proces finansowania projektów oparty jest na zasadzie jednostronnego finansowania. Oznacza to, że grupa koordynująca, niezależnie, czy jest grupą goszczącą, czy wysyłającą, aplikuje do swojej Narodowej Instytucji Zarządzające o środki finansowe na całość projektu, w tym także dla grupy partnerskiej. FORMAT 1. Koszty podróży 100% Koszty te powinny być rzeczywistymi kosztami najtańszego transportu do miejsca docelowego dla obu grup partnerskich. Koszty przygotowań Koszty działań Upowszechnianie, waloryzacja 350 euro dla polskiego i litewskiego partnera (maksymalnie 700 euro na projekt) Grupa koordynująca jest zobligowana umową do przekazania kwoty 350 euro grupie partnerskiej. 25 euro na uczestnika na dzień (przelicznik noclegowy) projektu Do 5 % kwoty całkowitych kosztów przygotowań i działań projektu, z wyłączeniem podróży Koszty podróży wizyty przygotowawczej 100% Koszty te powinny być rzeczywistymi kosztami najtańszego transportu do miejsca docelowego dla obu grup partnerskich. Miejsce wizyty przygotowawczej powinno być w miejscu docelowym realizacji projektu. Finansowanie wizyty przygotowawczej 30 euro na dzień (przelicznik noclegowy) na osobę FORMAT 2. Finansowanie 80% ogólnych kosztów projektu, jednak nie więcej niż 5000 euro na projekt. Wnioskodawca jest zobligowany do przedstawienia we wniosku 100% budżetu projektu wraz ze wskazaniem wkładu własnego. Po zakończonym projekcie wnioskodawca rozlicza się z pełnej kwoty budżetu, a nie tylko z środków finansowych przekazanych przez Fundusz. 15

Proces oceny wniosku Proces oceny wniosku odbywa się w kilku etapach. Na początku eksperci Narodowych Instytucji Zarządzających sprawdzają wniosek pod względem formalnym. Następnie, jeżeli wniosek otrzyma pozytywną opinię, eksperci oceniają go pod względem merytorycznym, aby później zarekomendować go Komitetowi, podczas spotkania Komitetu. Decydujący głos w przyznaniu środków finansowych konkretnemu wnioskodawcy ma Komitet wnikliwe przyglądający się każdemu wnioskowi, który przeszedł ocenę formalną. Następnie decyzja Komitetu w sprawie przyznania środków finansowych zostaje przyjęta Uchwałą. Decyzja Komitetu jest publikowana na stronach internetowych Funduszu, ponadto każdy z beneficjentów otrzymuje indywidualnie informację. 1. Ocena formalna eksperci sprawdzają projekt pod względem formalnym. Jeżeli projekt nie zostanie pozytywnie oceniony na tym etapie, wniosek nie przechodzi do kolejnego etapu oceny. 2. Ocena merytoryczna każdy wniosek jest oceniany przez dwóch ekspertów z polskiej Narodowej Instytucji Zarządzającej, którzy zgodnie z kartą oceny analizują poszczególne informacje zawarte we wniosku. Karta oceny jest stworzona na podstawie wyznaczonych kryteriów jakości oraz innych istotnych aspektów projektu. Po ocenie formalnej tworzona jest lista rankingowa projektów, która zostaje rekomendowana Komitetowi Funduszu podczas wspólnego spotkania. 3. Spotkanie Komitetu Funduszu podczas potkania Komitetu następuje analiza wniosków znajdujących się na liście rankingowej. Każdy projekt jest dokładnie analizowany przez członków Komitetu. 16

CZĘŚĆ 3. INNFORMACJE DLA ORGANIZATORÓW I KOORDYNATORÓW PROJEKTÓW Cykl administracyjny projektu ZŁOŻENIE WNIOSKU Nadanie numeru identyfikacyjnego projektu przez FRSE Uwaga! Beneficjent musi potwierdzić drogą e-mailową otrzymanie numeru identyfikacyjnego Ocena formalna wniosku Ocena merytoryczna projektu SPOTKANIE KOMITETU OGŁOSZENIE DECYZJI KOMITETU Opublikowanie na stronach internetowych FRSE decyzji Komitetu. Wysłanie informacji indywidualnej do beneficjentów. Decyzja pozytywna, warunkowa, lista oczekująca informacja e-mailowa. Decyzja negatywna list polecony. Uwaga! Beneficjenci, którzy otrzymali decyzję Komitetu drogą e-mailową musza potwierdzić jej otrzymanie. Uzupełnienie przez beneficjentów dokumentów oraz innych informacji potrzebnych do umowy. PODPISANIE UMOWY Z NIZ Rozpoczęcie obowiązywania umowy Rozpoczęcie działań rzeczywistych projektu Zakończenie działań rzeczywistych projektu 30 dni 30 dni Zakończenie obowiązywania umowy ZŁOŻENIE RAPORTU KOŃCOWEGO 30 dni* *FRSE ma 30 dni na zatwierdzenie lub odrzucenie raportu końcowego bądź na wezwanie do uzupełnienia wymaganych dokumentów. Wezwanie beneficjenta do przedłożenia dodatkowych dokumentów czy wyjaśnień wstrzymuje bieg sprawozdania. Wysłanie do beneficjenta listownego powiadomienia o rozliczeniu projektu oraz ewentualnego wezwania do zwrotu niewykorzystanych środków finansowych. ZWROT NIEWYKORZYSTANYCH ŚRODKÓW FINANSOWYCH 17

Powiadomienia o decyzji Komitetu w sprawie dofinansowania Decyzja Komitetu zostanie opublikowana na stronach internetowych nie później niż w pierwszym kwartale 2010 roku. Koordynatorzy projektów zostaną poinformowani drogą e-mailową o wynikach zamieszczonych na stronach Funduszu, a do miesiąca od opublikowania wyników wnioskodawca otrzyma indywidualną informację na temat decyzji Komitetu. Decyzje pozytywne, warunkowe oraz lista oczekująca zostaną przesłane na adres e-mailowy koordynatora. Decyzje negatywne zostaną przesłane listem poleconym na adres pocztowy wnioskodawcy. Umowa finansowa z Narodową Instytucją Zarządzającą Po opublikowaniu decyzji Komitetu oraz wysłaniu informacji do każdego beneficjenta przez Narodową Instytucję Zarządzającą, beneficjent zawiera umowę finansową z Fundacją Rozwoju Systemu Edukacji. Umowa określa warunki oraz wysokość finansowania (w polskich złotych). W przypadku projektów zaakceptowanych zakłada się, że beneficjenci powinni otrzymać umowy do podpisania przed realizacją działań rzeczywistych projektu. Może to nie nastąpić w przypadku, gdy: - beneficjent nie przekaże Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji odpowiednich dokumentów, - FRSE nie podpisze porozumienia z Ministerstwem Edukacji Narodowej, o którym mowa w Artykule 3 umowy pomiędzy Rządami Polski i Litwy na temat Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży. Umowa finansowa składa się z: umowy finansowej (w polskich złotych) wraz ze szczegółami, kopii wniosku wraz z poprawkami, raportu końcowego publikowanego na stronie internetowej Funduszu. Wszystkie dokumenty tworzone są w dwóch egzemplarzach. Do umowy dołączany jest list przewodni, który dokładnie określa, w jaki sposób umowa powinna zostać podpisana przez osoby do tego upoważnione. W przypadku niedopełnienia przez beneficjenta czynności opisanych w liście przewodnim, umowa wraca do niego, a tym samym proces podpisania dokumentu przedłuża się. Po podpisaniu przez osoby upoważnione dwóch egzemplarzy umowy, wracają one do FRSE, gdzie zostają podpisane przez weryfikatora prawnego oraz członków Zarządu FRSE. Następnie jeden egzemplarz umowy zostaje odesłany do beneficjenta. Wzór umowy finansowej (załącznik nr 5) zostanie opublikowany na stronach internetowych Funduszu, nie później niż w dniu opublikowania decyzji Komitetu. Środki finansowe Zaakceptowanie wniosku nie jest równoznaczne z zobowiązaniem się do przyznania środków finansowych w takiej kwocie, o jaką wystąpił wnioskodawca. Ze względu na ograniczony budżet Funduszu kwota ta może zostać zmniejszona i musi zostać zaakceptowana przez beneficjenta. 18

Po dopełnieniu wszystkich czynności związanych z podpisaniem umowy, na konto beneficjenta przedstawione w umowie zostają przelane środki finansowe w polskich złotych. Należy pamiętać, że waluta, w której zostały wnioskowane środki finansowe jest tylko walutą informacyjną (euro) i stanowi jedynie wspólny przelicznik dla Narodowych Instytucji Zarządzających Funduszem. Wszelkie operacje finansowe związane z wypłatą środków finansowych i ich rozliczeniem są wykonywane w złotówkach. Kurs euro, według którego przeliczane są środki finansowe, oparty jest na średnim kursie euro NBP z ostatniego dnia składania wniosków 18 grudnia 2009 roku. Należy zauważyć, że wysokość środków finansowych przewidziana w umowie stanowi maksymalną kwotę i może zostać zwiększona tylko w ramach wkładu własnego. Środki finansowe przekazane przez Narodową Instytucję Zarządzającą muszą być wyodrębnione na rachunku bankowym lub subkoncie podanym przez beneficjenta. Środki finansowe zostaną wypłacone w formie 100% zaliczki przyznanej przez Komitet Funduszu. Koszty kwalifikujące się do dofinansowania Przyznane środki finansowe ograniczone będą do kwoty przewidzianej w budżecie projektu, niezbędnej do zrównoważenia przychodów i wydatków z tytułu realizacji projektu. Nie mogą one w żadnym przypadku przynieść beneficjentowi jakiegokolwiek zysku. Oznacza to, że do dofinansowania w ramach Funduszu kwalifikują się koszty, które: są niezbędne do realizacji projektu, są zgodne z zasadami rzetelnego zarządzania finansowego, w szczególności pod względem ekonomiczności i efektywności wydatków, są ponoszone w czasie trwania projektu, który został określony w umowie, są faktycznie ponoszone przez beneficjenta, księgowane na rachunkach beneficjenta zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości i wykazywane według przepisów dotyczących opodatkowania i ubezpieczeń społecznych, są wyodrębnione i możliwe do zweryfikowania oraz potwierdzone odpowiednimi oryginalnymi dokumentami, nie są środkami trwałymi. WAŻNE! Szczegóły dotyczące finansów i ich kwalifikowalności określa umowa finansowa i wytyczne finansowe do raportu końcowego, które zostaną opublikowane na stronach internetowych Funduszu nie później niż w dniu opublikowania decyzji Komitetu. Implementacja projektu Podczas realizacji projektu należy w szczególności pamiętać o bezpieczeństwie i ochronie uczestników oraz innych ważnych elementach tego etapu. Należy przede wszystkim dopilnować, aby wszystkie osoby pracujące z młodzieżą zdawały sobie sprawę z tego, że ich obowiązkiem jest zapewnienie młodzieży ochrony. Osoby pracujące z młodzieżą 19

muszą być w stanie spełnić ten obowiązek. W tym celu każdy organizator powinien wprowadzić efektywne procedury i mechanizmy, które będą promować i gwarantować ochronę młodzieży oraz jej dobre samopoczucie. Dzięki temu udział młodych ludzi w projekcie stanie się w jeszcze większym stopniu bezpiecznym, efektywnym i przyjemnym doświadczeniem edukacyjnym. W związku z powyższym wszyscy bezpośredni uczestnicy projektów muszą być ubezpieczeni na wypadek ryzyka związanego z ich udziałem w projekcie. Fundusz nie określa jednej możliwej formy ubezpieczenia ani nie poleca określonych firm ubezpieczeniowych. Pozostawia organizatorom projektu wyszukanie polisy ubezpieczeniowej, która najlepiej odpowiada rodzajowi realizowanego projektu oraz ofercie rynku ubezpieczeń. Ponadto nie jest wymagane określanie w polisie ubezpieczeniowej konkretnego projektu, jeżeli uczestnicy posiadają polisy ubezpieczeniowe wcześniej zapewnione przez organizatorów. Niezależnie od okoliczności poniżej wymienione aspekty muszą być uwzględnione w ubezpieczeniu: gdzie dotyczy, ubezpieczenie podróży (włączając w to zniszczenie lub utratę bagażu), odpowiedzialność osób trzecich (włączając to, gdzie dotyczy, ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej lub ubezpieczenie od odpowiedzialności), opieka zdrowotna, włącznie z opieką po udzieleniu pomocy, ubezpieczenie od wypadków i poważnych chorób (włączając czasową lub stałą niezdolność do pracy), śmierć (włączając odtransportowanie w przypadku projektów toczących się zagranicą), koszty opieki prawnej, gdzie dotyczy, specjalne ubezpieczenie w przypadku wyjątkowych okoliczności, takich jak działania realizowane na świeżym powietrzu. Wizyta przygotowawcza to czas przed rozpoczęciem działań projektu (w trakcie obowiązywania umowy), który służy przygotowaniu się partnerów do jego realizacji. Podczas trwania spotkania ważne jest, by porozmawiać o: wspólnych oczekiwaniach, dotychczasowych przygotowaniach do projektu, rozumieniu celów, metodach pracy, wsparciu językowym, ewaluacji, sprawach finansowych, warunkach zakwaterowania, potrzebach specjalnych uczestników, zasadach bezpieczeństwa. Zmiany w realizacji projektu Jeżeli podczas realizacji projektu nastąpią modyfikacje związane z: - nazwą i adresem wnioskodawcy, - numerem konta wnioskodawcy, - czasem trwania projektu i jego działań rzeczywistych, - zmianą koordynatora, - zmianą liczby uczestników, - zmianą rodzaju transportu do miejsca docelowego projektu, - zmianą miejsca realizacji projektu, - zmianami w harmonogramie, - innymi zmianami powiązanymi z możliwą korektą środków finansowych, należy niezwłocznie poinformować o zmianach Fundusz za pomocą oficjalnego listu (faks). Zmiany wyróżnione powyżej wytłuszczonym drukiem mogą powodować konieczność wystawienia aneksu do umowy. Jeżeli wnioskodawca nie poinformuje Funduszu o powyższych zmianach może ponieść konsekwencje prawne i finansowe określone w umowie. 20

Wszelkie inne zmiany związane z projektem powinny zostać zgłoszone do Funduszu drogą e-mailową na adres koordynatorki Funduszu Eweliny Miłoń: emilon@frse.org.pl Raport końcowy Po zakończeniu obowiązywania umowy beneficjent ma 30 dni, aby złożyć raport końcowy, który należy przesłać do Narodowej Instytucji Zarządzającej. Dokładną datę przedstawienia raportu określa umowa pomiędzy beneficjentem a FRSE. Raport końcowy składa się z: raportu (części merytorycznej i finansowej), oryginalnej listy uczestników wraz z ich podpisami, kopii odpowiednich faktur dokumentujących wydatki (określają je wytyczne finansowe do raportu końcowego ujęte w raporcie końcowym), innych dokumentów świadczących o realizacji projektu, takich jak zdjęcia, materiały wykazane jako upowszechnianie rezultatów. Zaakceptowanie raportu końcowego przez Narodową Instytucję Zarządzającą powinno nastąpić w ciągu 30 dniu od jego złożenia. Okres może zostać zmieniony w przypadku złożenia niewystarczającego raportu bądź w przypadku konieczności uzupełnienia brakujących dokumentów. Po rozliczeniu raportu końcowego przez Narodową Instytucję Zarządzającą beneficjent otrzyma listem poleconym informację o rozliczeniu finansowym projektu oraz ewentualnym zwrocie niewykorzystanych środków finansowych. Czas na zwrot niewykorzystanych środków finansowych dla beneficjenta to 7 dni i może nastąpić wyłącznie po przesłaniu przez Narodową Instytucję Zarządzającą pisemnej informacji o rozliczeniu projektu. Raport końcowy (załącznik nr 6) zostanie opublikowany na stronach internetowych Funduszu nie później niż w dniu opublikowania decyzji Komitetu. Audyty i monitorowanie Dofinansowywany projekt może być przedmiotem audytu (tj. kontroli finansowej) i/lub wizyty monitoringowej. Wraz ze złożeniem podpisu przez swego przedstawiciela prawnego, beneficjent zobowiązuje się do przedstawienia dokumentów potwierdzających prawidłowe wykorzystanie przyznanych środków finansowych. Narodowa Instytucja Zarządzająca lub upoważniona przez nią instytucja może przeprowadzić kontrolę wykorzystania środków finansowych w dowolnym terminie w trakcie obowiązywania umowy i w ciągu pięciu lat od jej wygaśnięcia. Beneficjenci są zobowiązani do przyjęcia wizytatora merytorycznego w trakcie trwania projektu. Promocja i używanie logo Funduszu i FRSE We wszelkich przekazach informacyjnych, materiałach i publikacjach (niezależnie od formy i medium, włącznie z Internetem) w trakcie działań, które realizowane są z wykorzystaniem przyznanych 21

środków finansowych, beneficjenci muszą wyraźnie zaznaczać, że otrzymali dofinansowanie z Polsko- Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży. Należy przy tym przestrzegać poniższych instrukcji: - logo Funduszu oraz FRSE przedstawione poniżej powinno występować wraz z następującym zdaniem: Ten projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży. Ta publikacja [ten materiał] odzwierciedla jedynie stanowisko jej [jego] autora, a Fundusz nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania zawartych w niej [w nim] informacji. - zabronione jest używanie logo Funduszu i FRSE w listach i innych dokumentach beneficjenta związanych z projektem! Księgi znaku Funduszu i FRSE (załączniki nr 7 i 8), które opisują możliwość użycia wyżej wymienionych znaków, zostaną opublikowane nie później niż w dniu decyzji Komitetu. Oficjalne logo Funduszu oraz Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji 22

PRZYDATNE ŹRÓDŁA INFORMACJI Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży http://www.frse.org.pl/fundusz_polsko_litewski Polska Instytucja Zarządzająca Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji http://www.frse.org.pl Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży http://www.jrd.lt/ Litewska Instytucja Zarządzająca Departament ds. Młodzieży przy Ministerstwie Opieki Socjalnej i Pracy Ministerstwo Edukacji Narodowej http://www.men.gov.pl Eurodesk Polska http://www.eurodesk.pl Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczpospolitej Polskiej http://pl.mfa.lt/ 23

Centrum Informacji Turystycznej Republiki Litewskiej http://www.litwatravel.com/ Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Wilnie http://www.wilno.polemb.net/ Polska Organizacja Turystyczna http://www.pot.gov.pl/ Program Młodzież w działaniu http://www.mwd.org.pl 24

PRZYDATNE PUBLIKACJE Wszystkie poniższe publikacje (oraz wiele innych) są dostępne na stronie internetowej programu Młodzież w działaniu i stanowią cenne źródło informacji dla przyszłych beneficjentów Funduszu. PAJP część 1 UCZESTNICTWO MŁODZIEŻY Publikacja wydana w ramach Pozaformalnej Akademii Jakości Projektu przybliżająca temat aktywnego uczestnictwa młodzieży. http://www.mwd.org.pl/s/p/artykuly/7/7/pajp_uczestnictwo.pdf PAJP część 2 EDUKACJA MIĘDZYKULTUROWA Publikacja wprowadza w temat edukacji międzykulturowej, zaopatrując czytelnika w szereg ciekawych metod. http://www.mwd.org.pl/s/p/artykuly/7/7/pajp_2.pdf PAJP część 3 WSPÓŁPRACA Z MEDIAMI Publikacja porusza temat współpracy organizacji z mediami w ramach realizacji projektów młodzieżowych. http://www.mwd.org.pl/s/p/artykuly/7/7/pajp_media.pdf Making Waves. Creating more impact with your youth projects. Publikacja przygotowana przez Centrum Współpracy SALTO poświęcona jest widoczności projektów młodzieżowych oraz ulepszaniu sposobów rozpowszechniania i wykorzystywania rezultatów tych projektów. http://www.mwd.org.pl/s/p/artykuly/7/7/makingwaves.pdf 25

Doświadczać Uczenia Publikacja jest zbiorem materiałów z konferencji na temat edukacji nieformalnej (pozaformalnej), która odbyła się w Warszawie w grudniu 2004 roku. Część książki stanowią teksty wystąpień uczestników oraz artykuły dotyczące doświadczeń kilku organizacji i instytucji zajmujących się edukacją nieformalną (pozaformalną) w praktyce. http://www.mwd.org.pl/s/p/artykuly/7/7/doswiadczac%20uczenia.pdf Pakiety szkoleniowe T-KIT (training kits) poświęcone różnym aspektom pracy z młodzieżą Zarządzanie organizacją Zarządzanie projektem Uczenie się międzykulturowe Integracja społeczna Zasadnicze elementy szkolenia W budowie... (obywatelstwo, młodzież, Europa) Fundusze i zarządzanie finansami Ewaluacja w pracy z młodzieżą http://www.youth-partnership.net/youth-partnership/publications/t-kits/t_kits 26

LISTA DANYCH KONTAKTOWYCH Fundacja Rozwoju Systemy Edukacji Narodowa Instytucja Zarządzająca Polsko-Litewskim Funduszem Wymiany Młodzieży w Polsce ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa tel.: + 48 022 46 31 000, + 48 022 46 31 419 faks: + 48 022 46 31 025, + 48 022 46 31 026 e-mail: PL-LTyouth@frse.org.pl strona internetowa: www.frse.org.pl Departament ds. Młodzieży przy Ministerstwie Opieki Socjalnej i Pracy Narodowa Instytucja Zarządzająca Polsko-Litewskim Funduszem Wymiany Młodzieży na Litwie Aleja Gedimino 37, LT-01109 Wilno tel.: + 370 5 249 70 02 faks: + 370 5 249 63 54 e-mail: LT_PL@youth.eu strona internetowa: www.jrd.lt Eurodesk Polska (Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji) ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa tel.: 22 622 66 70 faks: 22 622 80 81 strona internetowa: www.eurodesk.pl Eurodesk Litwa (Lithuanian Youth Council (LiJOT) Didzioji str. 8-5, LT-01128, Vilnius tel.: + 370 5 279 12 80 tel./faks: + 370 5 279 10 14 e-mail: eurodesk@eurodesk.lt strona internetowa: www.lijot.lt Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Wilnie ul. Smėlio 20A, LT-10323 Wilno tel.: + 370 5 270 90 01, 270 90 02 faks: + 370 5 270 90 07 e-mail: ambpol@tdd.lt strona internetowa: www.wilno.polemb.net Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczpospolitej Polskiej Al. Ujazdowskie 14, 00-478 Warszawa, tel.: + 48 22 625 33 68 faks: + 48 22 625 34 40 email: ambasada@lietuva.pl strona internetowa: www.pl.mfa.lt 27

SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ELEKTORNICZNYCH WYSTEPUJĄCYCH W PRZEWODNIKU Poniższe załączniki posiadają tylko elektroniczną wersję dostępną na stronach Funduszu. Więcej informacji o terminach udostępniania załączników znajduje się w Przewodniku. Załącznik nr 1 Umowa pomiędzy Rządem Rzeczpospolitej Polskiej i Rządem Republiki Litewskiej na temat Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży Załącznik nr 2 Regulamin Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży Załącznik nr 3 Formularz wniosku dla formatu 1. Załącznik nr 4 Formularz wniosku dla formatu 2. Załącznik nr 5 Wzór umowy finansowej pomiędzy beneficjentem a Fundacją Rozwoju Systemu Edukacji Załącznik nr 5 Formularz raportu końcowego dla formatu 1. Załącznik nr 6 Formularz raportu końcowego dla formatu 2. Załącznik nr 7 Księga znaku FRSE Załącznik nr 8 Księga znaku Funduszu 28

Warszawa 2009 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji 29