Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wyzwania stojące przed polską gospodarką Bartosz Majewski Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 8 czerwca 2015 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
? PKB w I kw. 2015 wzorst o 3,6 % Spadek bezrobocia do 11,2 % Wstrzymanie procedury nadmiernego deficytu
? 28 % bezrobocie wśród młodych 5,7 % bezrobocie z wyższym wykształceniem Dług publiczny
Szczególny czas
Obniżenie VAT Dopłaty do dzieci Podwyższenie kwoty wolnej od podatku Dopłaty dla przedsiębiorców Podwyżki rent i emerytur Odmrożenie płac w budżetówce Pomoc dla frankowiczów
Wyzwania PKB, kryzys podatki bezrobocie deficyt budżetowy dług publiczny innowacyjność inflacja strefa euro? globalizacja zmiany demograficzne
POLITYKA PIENIĘŻNA
Pieniądz Jest to powszechnie akceptowalny środek wymiany za pomocą którego dokonuje się płatności za nabyte dobra lub usługi oraz reguluje inne zobowiązania. Jego rolę może pełnić cokolwiek co jest akceptowane przez ludzi.
Funkcje pieniądza Miernik wartości, środek wymiany, środek płatniczy, środek tezauryzacji.
Popyt na pieniądz Jest to zależność między wielkością zasobu pieniądza, jakie ludzie chcą posiadać a stopą procentową. ostrożnościowy, spekulacyjny, transakcyjny. Motywy popytu na pieniądz:
Podaż pieniądza Gotówka Baza monetarna M0 Rezerwy gotówkowe banków Gotówka Wkłady na żądanie Podaż pieniądza M1 Gotówka Wkłady na żądanie Wkłady terminowe Podaż pieniądza M2 Gotówka Wkłady na żądanie Wkłady terminowe Obligacje Podaż pieniądza M3
Funkcje banku centralnego Bank emisyjny odpowiada za zmiany emisji pieniądza w gospodarce. Bank państwa Jest regulatorem obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz równowagi bilansu płatniczego. Kontroluje stabilność waluty krajowej poprzez obsługę budżetu państwa i długu publicznego. Bank banków Odpowiada za kreację pieniądza kredytowego i płynność całego systemu bankowego.
Polityka monetarna Polega na kształtowaniu podaży pieniądza. Narzędzia polityki monetarnej: operacje otwartego rynku Kupując papiery na otwartym rynku bank prowadzi do wzrostu podaży pieniądza. wyznaczenie stopy rezerw obowiązkowych Jeśli stopa rezerw obowiązkowych rośnie to prowadzi to do ograniczenia podaży pieniądza. określanie centralnych stóp procentowych (lombardowej, redyskontowej, referencyjnej depozytowej) Niższe stopy wzrost podaży pieniądza.
Rodzaje polityki monetarnej Ekspansywna polityka monetarna Prowadzi do zwiększenia podaży pieniądza na rynku. Restrykcyjna polityka monetarna Prowadzi do zmniejszenia podaży pieniądza na rynku.
Inflacja wzrost ogólnego poziomu cen występujący w pewnym okresie, spadek siły nabywczej jednostki pieniężnej.
Mierzenie inflacji Indeksu (deflatora) cen dóbr konsumpcyjnych, Indeksu (deflatora) cen dóbr produkcyjnych, Indeksu (deflatora) cen PNB/PKB.
Przyczyny inflacji inflacja popytowa, inflacja podażowa ( kosztowa )
Rodzaje inflacji jawna, ukryta, pełzająca, krocząca, galopująca, hiperinflacja.
Banknot o nomianale 0?
EURO 1 stycznia 2002 r.
EURO Kryteria wprowadzenia euro: stabilne ceny niski deficyt budżetowy niski dług publiczny stopy procentowe stabilny kurs walutowy
Polska a kryteria wejścia do strefy euro Źródło: Ministerstwo Finansów, czerwiec 2015 (stan na kwiecień 2015)
Korzyści wprowadzenia wspólnej waluty Obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej Ułatwienia w prowadzeniu księgowości Większa przewidywalność Porównywalność cen Lepszy dostęp do kapitału Niższe koszty produkcji pieniądza Większe znaczenie na rynku globalnym
Koszty i zagrożenia wprowadzenia wspólnej waluty Ograniczenia w krajowej polityce pieniężnej Ryzyko w przypadku włączania państw o różnym potencjale gospodarczym Zagrożenia w okresie przejściowym Kampania informacyjna
Inne obszary współpracy
Atrakcyjność międzynarodowa UGRZĘŹNIĘCIE niskie koszty pracy innowacyjność
Polityka fiskalna Jest rodzajem polityki gospodarczej, na którą składają się wydatki rządowe, podatki, transfery oddziaływujące na poziom zagregowanych wydatków w gospodarce.
Funkcje rządu w gospodarce Alokacyjna Polega na działalności prowadzącej do lepszej alokacji dóbr i usług niż mógłby to zrobić mechanizm rynkowy. Dystrybucyjna Polega na działalności prowadzącej do sprawiedliwego podziału dochodu i bogactwa w stosunku do tego, który jest osiągany dzięki mechanizmowi rynkowemu. Stabilizacyjna Polega na działalności prowadzącej do osiągnięcia pełnego zatrudnienia, stabilizacji cen i wzrostu gospodarczego.
Poglądy na temat roli państwa w gospodarce Etatyzm uznaje konieczność ingerencji państwa w gospodarkę, ze względu na ułomności mechanizmu rynkowego, Liberalizm głosi ideę niewidzialnej ręki rynku, podkreśla, że mechanizm rynkowy jest najlepszym regulatorem działalności gospodarczej, zaś rola państwa powinna być ograniczona.
Państwo wg etatystów Podejmuje kluczowe decyzje rozwojowe, Zapewnia pracę i godziwą płacę, Troszczy się o najbiedniejszych i najsłabszych, Chroni rynek krajowy, Odpowiada za produkt krajowy, Jest właścicielem większości przedsiębiorstw, Chroni przedsiębiorstwa państwowe przed bankructwem
Wolny rynek wg liberałów Najlepiej reguluje działalność gospodarczą, Stymuluje konkurencję, Efektywnie wykorzystuje zasoby, Dostępny dla przedsiębiorstw zagranicznych, Zapewnia efektywne wykorzystanie PKB przez przedsiębiorstwa prywatne.
Polityka fiskalna a cele polityki stabilizacyjnej Narzędzia polityki fiskalnej Wydatki rządowe Transfery Cel polityki stabilizacyjnej Pobudzanie aktywności gospodarczej Wzrost Wzrost Hamowanie aktywności gospodarczej Spadek Spadek Podatki Spadek Wzrost
Cykle koniunkturalne PKB Linia trendu Recesja Depresja Ożywienie Rozkwit Lata
Zasady budżetowe zasada zupełności budżetu - polega na zestawieniu w budżecie wszystkich a nie tylko wybranych dochodów i wydatków państwa. zasada jedności oznacza, że istnieje tylko jeden dokument na całość dochodów i wydatków państwa (jedno zestawienie zwane budżetem). zasada jawności polega na tym, że społeczeństwo (obywatele) są zaznajomieni z budżetem jego treścią sposobem uchwalania oraz ze sprawowaniem nad nim kontroli. zasada realności zasada szczególności oznacza, że w budżecie muzą być zawarte cele szczegółowe konkretne a nieokreślone w sposób ogólny. zasada równowagi jest to tylko dążenie do tego by dochody były równe wydatkom, zasada jasności (przejrzystości) polega na takiej konstrukcji budżetu i na takim ujęciu dochodów i wydatków, który umożliwia prawidłowe planowanie i łatwość oceny przez parlament i opinie publiczną; służy temu klasyfikacja dochodów i wydatków (działy, paragrafy).
Źródła dochodów budżetu państwa podatki, opłaty publiczne, cła, wpłaty z zysku banku centralnego, dochody z posiadanego przez państwo majątku, dochody z prywatyzacji, dochody z zagranicy.
Zasady podatkowe Zasada równości, zasada pewności, zasada dogodności, zasada taniości. Inny podział: Zasady fiskalne: wydajności, elastyczności, stałości. Zasady ekonomiczne: nienaruszalności majątku podatnika. Zasady sprawiedliwości: powszechność, równość, zdolność podatkowa. Zasady techniczne: pewność, dogodność, taniość.
Źródła finansowania deficytu Cięcia w wydatkach budżetowych, podnoszenie podatków i opłat, zwiększenie dochodów z własności publicznej, finansowanie przez kredyt: bankowy, zagraniczny, obligacje.
Dług publiczny Narosłe w czasie zadłużenie państwa wobec gospodarki. Obsługa długu publicznego: pokrycie kosztów oprocentowania skumulowanego zadłużenia państwa, lokowanie na rynku nowych emisji papierów wartościowych, finansowanie wykupu obligacji państwowych poprzednich emisji.
Dług publiczny Polski 806 mld zł na koniec marca 2015 roku 30 mld zł roczny koszt obsługi
Dług sektora finansów publicznych Źródło: Monitor konwergencji, MF, czerwiec 2015 (dane za kwiecień 2015)
Dochód narodowy - cd. Nominalny produkt narodowy brutto Jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z tych czynników obliczona z wykorzystaniem cen bieżących.
PKB Realny produkt krajowy brutto Jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z tych czynników obliczona z wykorzystaniem cen roku bazowego.
Utrudnienia w porównywaniu dochodu narodowego Zmiana wartości pieniądza w czasie - inflacja, Nie obejmuje szarej strefy - podatki, Zmienność kursu walutowego przeliczenie w oparciu o bieżący kurs walutowy.
PKB wg nowej metody
48 Dziękuję za uwagę!