TEMAT: Zadłużenie międzynarodowe 9. 8. Funkcje kredytów w skali międzynarodowej: eksport kapitałów; możliwość realizacji określonych inwestycji np. przejęcie kontroli nad firmą znajdującą się zagranicą, zakup zagranicznych papierów wartościowych; wyrównanie budżetu i bilansu płatniczego (szczególnie w przypadku krajów Trzeciego Świta i byłych państw bloku socjalistycznego). 9. Przyczyny i następstwa kryzysu zadłużeniowego 10 : a) przyczyny: nieefektywne wykorzystanie kredytu nadużycia, skorumpowana władza, zakupy zbrojeniowe itp.; błędna polityka ekonomiczna; recesja zastój gospodarczy; ograniczony eksport; wzrost stopy procentowej; spadek cen towarów eksportowych dłużników; bardzo wysoki kurs dolara waluty, którą regulowana jest większość zobowiązań; brak ostrożności ze strony pożyczkodawców, optymistycznie określających wypłacalność kredytobiorców. b) następstwa: restrukturyzacja przesunięcie terminów płatności, okresowe lub częściowe zawieszenie spłaty zadłużenia; umorzenia części długu (m.in. Meksyk, Polska 11, Egipt, najuboższe kraje Afryki); udzielanie pożyczek w oparciu o niższe oprocentowanie. 9 Należność płatnicza krajów wobec rządów państw i prywatnych banków. Do najbardziej zadłużonych kontynentów należy AFRYKA. W roku 1997 zadłużenie wynosiło ponad 330 mld $. 10 Począwszy od lat 70-tych XX wieku, a w szczególności w latach 80-tych, pojawiły się trudności kredytobiorców w regularnym spłacaniu całości odsetek i rat kapitałowych. 11 Globalne zadłużenie Polski w 1980 roku wynosiło 23,5 mld $, w 1985 roku 30 mld $, na początku 1991 roku 48,5 mld $ w tym zadłużenie wobec zachodnich wierzycieli 33,3 mld a po 50 % redukcji prze Klub Paryski reprezentujący interesy oficjalnych wierzycieli (banków) i instytucji rządowych - 17 mld $. Przy czym redukcja ta uzależniona została od rygorystycznego planu, jaki zobowiązała się zrealizować Polska w zakresie rozwoju gospodarczego. Pozostała część zadłużenia 13 mld $ zaciągnięta została w państwach byłego Związku Radzieckiego i tzw. Klubu Londyńskiego zrzeszającego banki prywatne, nie objęte gwarancjami rządowymi. W 1994 roku Klub Londyński umorzył wobec Polski dług do kwoty 7 mld $.
10. Perspektywy rozwiązywania problemu zadłużenia: koordynowanie polityki ekonomicznej w ramach spotkań przywódców i ministrów finansów państw; mądra i ekonomiczna polityka finansowa m. in. ograniczenie deficytu budżetowego; nowe, własne źródła finansowania np. upowszechnienie turystyki międzynarodowej; właściwe wykorzystanie pożyczek i kredytów np. poprzez efektywny, stabilny eksport; umorzenie lub restrukturyzacja zadłużenia; rządowa pomoc zagraniczna.
FOLIOGRAMY Zadłużenie międzynarodowe.
Rola kredytu ROLA KREDYTU Eksport kapitałów Nowe inwestycje Zrównoważenie budżetu i bilansu płatniczego
Kryzys zadłużeniowy P R Z Y C Z Y N Y Nieefektywne wykorzystywanie kredytu Błędna polityka ekonomiczna Czynniki o charakterze rynkowo-koniunkturalnym KRYZYS ZADŁUŻENIOWY Restrukturyzacja Umorzenia długu Niższe oprocentowanie N A S T Ę P S T W A
Długi zagraniczne KRAJE 1995 2000 w mln $ USA Brazylia 150 913 237 953 Rosja 120 461 160 300 Meksyk 165 743 150 288 Chiny 118 090 149 800 Argentyna 89 747 146 172 Indonezja 107 7831 141 803 Republika Korei brak danych 134 417 Turcja 73 592 116 209 Indie 93 766 100 367 Tajlandia 56 789 79 675 Polska 42 291 63 561 Źródło: Rocznik statystyczny 2003. KRAJE 1995 2000 na 1 mieszkańca w $ USA Argentyna 2 581 3 947 Liban 936 2 946 Węgry 3 055 2936 Republika Korei brak danych 2 843 Chorwacja 784 2 767 Chile 1 800 2 431 Republika Czeska 1 605 2 074 Malezja 1 662 1 796 Turcja 1 214 1 725 Polska 1 096 1 645 Źródło: Rocznik statystyczny 2003.
Perspektywy rozwiązania problemu zadłużeń PERSPEKTYWY ROZWIĄZANIA PROBLEMU ZADŁUŻEŃ Koordynacja polityki ekonomicznej Mądra polityka fiskalna Nowe, własne źródła finansowania Efektywne wykorzystanie pożyczek Restrukturyzacja zadłużenia Rządowa pomoc zagraniczna