Zadłużenie międzynarodowe

Transkrypt

1 Zadłużenie międzynarodowe Krajom, w których nie ma wolnego rynku, nie pomogążadne fundusze - tłumaczy badacz Heritage Foundation Brett Schaifer - A tam, gdzie jest wolny rynek, nie trzeba napędzać gospodarki za pomocą pieniędzy

2 Zajęcia Część pierwsza problem zadłużenia międzynarodowego Część druga Część trzecia bilans płatniczy kraju budżet państwa

3 Podstawowe pojęcia: Dług zagraniczny danego kraju jest to zobowiązanie, powstałe w wyniku skorzystania przez dany kraj z zagranicznej pożyczki lub też importu dóbr i usług na warunkach kredytowych Zadłużenie międzynarodowe związane jest przede wszystkim z wywozem kapitału pożyczkowego Pzyczyny zadłużenia międzynarodowego: Wzrost cen ropy naftowej Niekorzystne terms of trade (głównie ) 100:40 Wzrost stóp procentowych - w operacjach tych przyjęto ruchomą stopę procentową powiązaną z LIBOR Promowanie przez BŚ tzw. polityki IMPORT SUBSTYTUTION Rok 1970 kraje wysoko rozwinięte ograniczenie zużycia i wysoka inflacja - stopy procentowe zwiększyły się z 9,5% do 16,6% - banki lokują nadwyżki w gospodarce USA wzrost wartości dolara i kredytów Kraje rozwijające się - zwiększenie zadłużenia z 336 mld USD w 1978 roku do 662 mld w 1982 Nieefektywne wykorzystanie kredytów Rank Country National Debt 1 Brazil $232,004,000,000 2 Russia $183,601,000,000 3 Mexico $159,959,000,000 4 China $154,599,000,000 5 Indonesia $150,875,000,000 6 Argentina $144,050,000,000 7 South Korea $139,097,000,000 8 Turkey $102,074,000,000 9 India $98,232,000, Thailand $86,172,000,000

4 United States 10,040,000 United Kingdom 8,280,000 Germany 3,904,000 France 3,461,000 Italy 1,957,000

5 Próby rozwiązania problemu globalnego zadłużenia. Komisja Brandta (raporty 1980 i 1983) Plan Bakera: Przedstawiony w Seulu Dotyczył 15 dłużników Zasada indywidualnego traktowania Umiarkowany wzrost gospodarczy vs. wysoki wzrost gospodarczy Redukcja stopy inflacji i deficytów budżetowych 40 mld dolarów vs. 95 mld dolarów Błędy popełnione przez wierzycielskie banki Plan Brady ego: polegał na przeprowadzeniu restrukturyzacji zadłużenia krajów rozwijających się wobec banków komercyjnych. Redukcja długu poprzez: Umorzenie części długu za pomocą funduszy MFW i BankuŚwiatowego; Poprzez zmianę harmonogramu spłat części pozostającego długu przez przekształcenie go w obligacje, które potem mogłyby być sprzedane na rynku wtórnym. W grudniu 1994 roku na Szczycie G7 (spotkaniu przedstawicieli siedmiu największych mocarstw Zachodu) Klub Paryski podpisał tzw. warunki z Neapolu, według których kraje o dochodzie poniżej 500 USD na 1 mieszkańca lub o stosunku długu do eksportu przekraczającym 35%, mogły ubiegać się o 67% redukcję zadłużenia.

6 Działalność Klubu Londyńskiego i Paryskiego. Klub Londyński nieformalne stowarzyszenie kilkuset banków wierzycielskich różnych państw. uzgadnia dłuższe terminy spłat i niższy poziom odsetek Klub Paryski spotyka się regularnie razy w roku w siedzibie francuskiego ministerstwa gospodarki Dług Polski wobec Klubu Paryskiego na początku 2005 wynosił ok. 11,4 mld EUR Harmonogram spłat rat kapitałowych w Klubie Paryskim 2005 r mln USD 2006 r mln USD 2007 r mln USD 2008 r mln USD 2009 r mln USD 2010 r mln USD 2011 r mln USD 2012 r mln USD 2013 r mln USD 2014 r mln USD Największa część polskiego zadłużenia zagranicznego w Klubie Paryskim przypada na Francję (ok. 2,6 mld EUR), Niemcy (2 mld EUR) i Austrię (1,3 mld EUR) - (Polska jako jedyny kraj w UE)

7 Kraj Guinea-Bissau Nikaragua Bhutan Boliwia Republika Demokrat. Kongo Republika Kongo Zambia Rok Zadłużenie międzynardowe / PKB per capita / / / / / / /630 Key Development Data&Statistics, The World Bank

8 Zadłużenie zagraniczne Polski. Historia i teraźniejszość stymulator wzrostu gospodarczego vs. konieczność dokonywania spłat przełom polityczny realizacja programów przebudowy struktury gospodarczej i modernizacji produkcji. Wzrost cen ropy naftowej (OPEC I lokowanie $ w bankach zachodnich, których skłoniło to do promowania kredytów) Główną część kredytów (ok. 65%) wykorzystano na import surowców i materiałów do produkcji. Nie uzwzględniono: jakości siły roboczej, zdolności organizacji procesów produkcyjnych, poziomu technicznego poszczególnych dziedzin produkcji.

9 Zadłużenie zagraniczne Polski w latach (w mln USD) Zadłużenie długoterminowe Polski stanowiło na koniec 2004 r. 81,2% długu ogółem, a krótkoterminowe 18,8%.

10 BILANS PŁATNICZY i RÓWNOWAGA PŁATNICZA I. Bilans płatniczy II. Równowaga bilansu płatniczego III. Mechanizmy równowagi bilansu płatniczego

11 DEFINICJA BILANSU PŁATNICZEGO jest statystycznym zestawieniem obrotów z zagranicą, które w odniesieniu do określonego czasu, w usystematyzowany sposób prezentuje transakcje gospodarcze zrealizowane przez dany kraj z resztąświata

12 RODZAJE TRANSAKCJI W BILANSIE PŁATNICZYM W bilansie płatniczym odnotowuje się: wzrost lub spadek różnego rodzaju należności i zobowiązań zagranicznych, przyrost lub ubytek majątku rzeczowego za granicą lub zagranicznego w kraju zmiany zapasu złota monetarnego i zasobu specjalnych praw ciągnienia (SDR).

13 CZĘŚCI SKŁADOWE BILANSU PŁATNICZEGO A. RACHUNEK BIEŻĄCY Wymiana Towarowa Eksport Import Wymiana usług Transport Podróże zagraniczne Pozostałe Dochody Pracowników obcych w kraju Z inwestycji Transfery bieżące darowizny, nieodpłatny eksport oraz import towarów i usług Nie sklasyfikowane obroty bieżące A+B+C+D+E=0 B. OBROTY KAPITAŁOWE - transfery własności aktywów rzeczowych - umorzenie długu C. OBROTY FINANSOWE transakcje związane ze zmianami własności zagranicznych aktywów i pasywów finansowych danej gospodarki Inwestycje bezpośrednie i pośrednie Należności za granicą D. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ E. POZYCJE FINANSUJĄCE Oficjalne aktywa rezerwowe Kredyty z MFW

14 RÓWNOWAGA BILANSU PŁATNICZEGO - 1 Transakcje autonomiczne transakcje zawierane niezależnie od stanu bilansu płatniczego Transakcje wyrównawcze transakcje które dochodzą do skutku z myślą o wyrównaniu bilansu płatniczego Równowaga bilansu płatniczego transakcje autonomiczne równoważą się, a transakcje wyrównawcze nie występują

15 POSTULAT WŁAŚCIWEJ RELACJI SALDA RACHUNKU OBROTÓW BIEŻĄCYCH i PKB deficyt rachunku obrotów bieżących powinien stanowić mniej niż 5% Produktu Krajowego Brutto w danym roku przekroczenie tego progu uruchamia różne procesy: obniżenie wiarygodności kredytowej danego kraju p r o c e n t y ataki spekulacyjne na daną walutę podrożenie marż w oprocentowaniu kredytów zagranicznych

16 Rank Country People's Republic of China Japan Germany Russia Saudi Arabia Norway France Australia Turkey United Kingdom Spain United States Current account balance (million US$) 179, , , , ,800 63,330-38,000-41,620-54,000-57,680-98, ,300

17 BUDŻET RP

18 Budżet 2006 podstawowe pojęcia (1) Budżet państwa to plan finansowy obejmujący wszystkie dochody i wydatki państwa w danym roku kalendarzowym Dług publiczny zobowiązania sektora publicznego względem podmiotów gospodarczych i osób prywatnych oraz zagranicy Deficyt budżetu państwa to nadwyżka wydatków budżetu państwa nad jego dochodami. Utrzymanie się deficytu budżetu państwa powoduje narastanie długu publicznego Przychody i rozchody środki, które wpływają do budżetu z tytułu prywatyzacji i sprzedaży skarbowych papierów wartościowych (przychody), przeznaczone na finansowanie deficytu, wykup papierów wartościowych, spłatę kredytów i finansowanie innych zobowiązań skarbu państwa Dochody i wydatki dochody i wydatki związane z funkcjonowaniem budżetu państwa jako kasy państwa Rezerwa ogólna środki przewidziane w budżecie, które mogą zostać wykorzystane na pokrycie nieprzewidzianych wydatków Wydatki zdeterminowane wydatki, które budżet państwa musi ponieść ze względu na obowiązujące prawo, rząd nie może dowolnie regulować ich wysokości Wydatki elastyczne wydatki, których wysokość może być regulowana przez rząd

19 Dochody budżetu państwa w latach Wyszczególnienie Dochody budżetu państwa Dochody podatkowe dochody z podatku od towarów i usług dochody z podatku akcyzowego dochody z podatku CIT dochody z podatku PIT Dochody niepodatkowe dywidenda wpłaty z zysku NBP dochody jednostek budżetowych pozostałe dochody niepodatkowe Wpłaty jednostek samorządu terytorialnego Cła

20 Dochody budżetu państwa według źródeł: Dochody podatkowe 90,2% Dochody niepodatkowe 8,7 % Wpłaty do budżetu państwa z Unii Europejskiej 1,1% Dochody zagraniczne 0,1 % Dochody budżetu państwa według źródeł Dochody podatkowe 8,7 1,1 0,1 Dochody niepodatkowe Wpłaty do budżetu państwa z Unii Europejskiej Dochody zagraniczne 90,2

21 INNE CIEKAWOSTKI, KTÓRE WARTO PRZEANALIZOWAĆ

22 Wydatki w układzie zadaniowym (1) 1. Wydatki związane z wypłatąświadczeń z ubezpieczenia społecznego i wydatki o charakterze socjalnym tys.zł (31,5%) 2. Wydatki na zapewnienie finansowania podstawowych zadań państwa, jakimi są: funkcjonowanie państwa łącznie z utrzymaniem sił zbrojnych, zapewnieniem ładu i bezpieczeństwa wewnętrznego oraz spłaty zaciągniętych długów i zobowiązań tys. zł (31,3 %) 3. Wydatki związane z nauką i edukacją, ochroną zdrowia, kulturą i ochroną dziedzictwa narodowego oraz kultura fizyczną i sportem tys.zł (20,9%) 4. Wydatki związane z szeroko rozumianą gospodarką, a więc wydatki na infrastrukturę i środowisko, gospodarkę, gospodarkę mieszkaniową i rolnictwo tys.zł (5,6%) 5. Wydatki związane z członkostwem Polski w UE tys.zł (7,2%) 6. Pozostałe wydatki tys.zł (3,5%)

23 Struktura wydatków według podstawowych grup ekonomicznych (1) Dotacje i subwencje 47,8% Wydatki bieżące jednostek budżetowych 21,0% Obsługa długu publicznego 12,6% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 8,2% Wydatki majątkowe 5,2% Środki własne Unii Europejskiej 4,6% Rozliczenia z bankami 0,5%

24 Obsługa długu publicznego Wyszczególnienie 2005 r r r. / 2005 r. Obsługa długu publicznego 26,695,300 27,959, % Obsługa zadłużenia zagranicznego, należności i 5,389,056 4,966,302 92% innych operacji zagranicznych Obsługa krajowych skarbowych papierów wartościowych 20,533,000 22,470, % Rozliczenia z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa 773, ,925 67%

25 Na obsługę zadłużenia zagranicznego zaplanowano wydatki w wysokości tys. zł z tytułu: 1) Odsetek opłat od otrzymanych pożyczek i kredytów zagranicznych, odsetek dyskonta od obligacji skarbowych RP wyemitowanych za granicą oraz odsetek od obligacji Brady'ego tys. zł. 2) Kosztów emisji zagranicznych skarbowych papierów wartościowych, innych kosztów i prowizji tys. zł

26 Zaplanowane wydatki z tytułu obsługi długu krajowego obejmują: 1) Koszty obsługi krajowych skarbowych papierów wartościowych 2) Wydatki z tytułu poręczeń i gwarancji krajowych udzielonych przez Skarb Państwa Na obsługę krajowych skarbowych papierów wartościowych 2006 r. przewidziano kwotę w wysokości tys. zł.

27

28 Główni wierzyciele Polski Klub Paryski - nieformalne stowarzyszenie skupiające 17 krajów wierzycielskich. Powstało 1956 roku dzięki inicjatywie Ministerstwa Finansów Francji Klub Paryski i dalej Spłata kapitału Spłata odsetek Razem Klub Londyński - nieformalna organizacja pozarządowa, zrzeszająca około 500 banków prywatnych, które od lat 60-tych udzielały kredytów państwom rozwijającym się. Klub Londyński i dalej Spłata kapitału Spłata odsetek Razem

29 lata zadłużenie ogółem (w mln USD)