Kielce, dnia sierpnia 2008 r. P/08/077 LKI-41010-1-08 Pani Małgorzata Muzoł Świętokrzyski Kurator Oświaty WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (DzU z 2007 r. nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach przeprowadziła kontrolę w Kuratorium Oświaty w Kielcach (Kuratorium) w zakresie realizacji i współtworzenia polityki oświatowej, sprawowania nadzoru pedagogicznego, doskonalenia nauczycieli oraz wypełniania innych zadań ustawowych w obszarze kształcenia uczniów niepełnosprawnych latach szkolnych 2006/2007 2007/2008. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 25 lipca 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Kurator niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, pozytywnie ocenia działalność Kuratorium w zakresie objętym kontrolą. 1. W województwie świętokrzyskim nie powstał sformalizowany dokument określający załoŝenia regionalnej polityki oświatowej w zakresie kształcenia specjalnego. Pewne jej elementy odzwierciedlone zostały natomiast w priorytetach Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty, zawartych w rocznych planach nadzoru pedagogicznego, a takŝe w planach pracy poszczególnych wydziałów Kuratorium, w tym przede wszystkim Wydziału Wspierania Wychowania, Rozwoju i Kształcenia Specjalnego.
2 2. Zadania szkolnictwa specjalnego w Kuratorium realizowane są przez pięć osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy w Wydziale Wspierania Wychowania, Rozwoju i Kształcenia Specjalnego. Czynności wynikające z nadzoru pedagogicznego nad szkołami i ośrodkami specjalnymi wykonuje czterech wizytatorów, natomiast jeden nad publicznymi i niepublicznymi poradniami psychologiczno-pedagogicznymi. Średnio na jednego wizytatora przypada 30 szkół i ośrodków specjalnych, przy czym [...] 1 sprawuje nadzór pedagogiczny w 82 tego typu szkołach, [...] 2 w 22, [...] 3 (dyrektor Wydziału) w 9 i [...] 4 w 7 placówkach specjalnych. WyŜej wymienieni wizytatorzy wykonują takŝe inne zadania wynikające z pracy Wydziału, w tym naleŝy do nich m.in. nadzór nad szkołami, które nie są placówkami specjalnymi, koordynacja zagadnień związanych z kształceniem integracyjnym, koordynacja zadań wynikających z nadzoru nad przestrzeganiem praw ucznia, współpraca z instytucjami i organizacjami w zakresie bezpieczeństwa i profilaktyki, koordynowanie i nadzorowanie zadań związanych z krajoznawstwem i turystyką dzieci i młodzieŝy. W ocenie NIK, nie jest moŝliwe właściwe sprawowanie nadzoru pedagogicznego w 82 szkołach i placówkach przez jednego wizytatora, w szczególności stan taki nie pozwala na realizację wymogu wizytowania szkoły lub placówki nie rzadziej niŝ raz na pięć lat, do czego obliguje 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a takŝe kwalifikacji osób, którym moŝna zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (DzU nr 235, poz. 1703). Niezatrudnienie pracownika w ww. Wydziale, w sytuacji gdy od 9 lutego 2007 r. Kuratorium posiada wolny etat wizytatora nie sprzyjało, zdaniem NIK, właściwemu sprawowaniu nadzoru pedagogicznego w objętych nadzorem placówkach. Pomimo Ŝe [...] 5 wykonywały zadania dotyczące opiniowania arkuszy organizacyjnych publicznych szkół i placówek, zadnia te nie zostały im przypisane w zakresach czynności. 1 art.5 ust.2 ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz.1198 ze zm.), ze 2 art.5 ust.2 ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz.1198 ze zm.), ze 3 art.5 ust.2 ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz.1198 ze zm.), ze 4 art.5 ust.2 ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz.1198 ze zm.), ze 5 art.5 ust.2 ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz.1198 ze zm.), ze
3 Zgodnie z art. 31 ust. 1 pkt 6a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.), arkusze organizacyjne przedstawiane są kuratorowi oświaty do zaopiniowania przez organy prowadzące szkoły i placówki przed ich zatwierdzeniem. Spośród 66 zbadanych arkuszy organizacyjnych publicznych szkół i placówek specjalnych jeden nie został zaopiniowany przez Kuratora przed zatwierdzeniem go przez organ prowadzący (arkusz organizacyjny Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego w Dębnie na rok szkolny 2006/2007). Pozytywnie zaopiniowano, zatwierdzono i aktualizowano, zgodnie z procedurą ustanawianą przez Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w planach nadzoru na kolejne lata szkolne, 42 arkusze organizacyjne (63,63% zbadanych). Dla pozostałych arkuszy procedura ta nie była przestrzegana przez organy prowadzące, gdyŝ zatwierdziły one m.in. 14 arkuszy organizacyjnych, w których wizytatorzy Kuratorium stwierdzili niezgodności z prawem oświatowym, a takŝe 17 aneksów do arkuszy, które nie były uprzednio przekazane do zaopiniowania przez Kuratora. Jedynie w dwóch przypadkach, kiedy wizytator w trybie nadzoru stwierdził, Ŝe zatwierdzone przez organy prowadzące aneksy do arkuszy organizacyjnych nie były przedstawiane do zaopiniowania przez Kuratora, zwrócił na to uwagę poprzez dokonanie wpisu w ksiąŝce kontroli. W ocenie NIK, organ prowadzący zobowiązany jest do przedstawiania kuratorowi oświaty do zaopiniowania takŝe aneksy do arkuszy organizacyjnych placówek, poniewaŝ wprowadzają one zmiany do organizacji pracy szkół i placówek. NIK negatywnie ocenia brak działań ze strony Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w stosunku do organów prowadzących, w celu wyeliminowania stwierdzanej w trybie nadzoru pedagogicznego praktyki zatwierdzania aneksów do arkuszy organizacyjnych szkół i placówek bez zasięgania opinii Kuratora. Podstawę prawną działań Kuratora w tym zakresie stanowi art. 33 ust. 8 ustawy o systemie oświaty. 3. NIK pozytywnie ocenia sporządzane przez Kuratorium plany nadzoru pedagogicznego, które zawierały wszystkie elementy przewidziane w 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego (.), a takŝe plany nadzoru opracowane przez Wydział Wspierania Wychowania, Rozwoju i Kształcenia Specjalnego. Zakres zadań określony w planach nadzoru Wydziału wynikał m.in. z priorytetów ministra edukacji narodowej na dany rok szkolny, priorytetów Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty, a takŝe z wniosków z nadzoru w latach ubiegłych. Niemniej jednak, ilość wizytacji zaplanowanych w planach nadzoru i przeprowadzonych w szkołach i placówkach specjalnych
4 była, zdaniem NIK, niewystarczająca, zwłaszcza w kontekście wspomnianego wyŝej wymogu wizytowania szkoły lub placówki nie rzadziej niŝ raz na pięć lat. W roku szkolnym 2006/2007 zaplanowano 2 wizytacje w placówkach, a nie przeprowadzono Ŝadnej. W roku szkolnym 2007/2008 (do dnia zakończenia kontroli) zrealizowano dwie wizytacje (trzecia ma być zakończona w sierpniu br.), z czterech zaplanowanych w placówkach specjalnych. W trakcie przeprowadzonych wizytacji realizowano zadania wynikające z nadzoru pedagogicznego określone w art. 33 ust. 1 i 2 ustawy o systemie oświaty. Na rok szkolny 2008/2009 zaplanowano przeprowadzenie wizytacji w 4 placówkach specjalnych. 4. NIK pozytywnie ocenia działalność Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w zakresie badania potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia oraz inicjowania i koordynacji działań związanych z doskonaleniem nauczycieli. W roku szkolnym 2006/2007 i 2007/2008 Kuratorium zorganizowało cykl szkoleń/kursów, w których uczestniczyło 5.839 nauczycieli wszystkich typów szkół, w tym 564 nauczycieli placówek specjalnych. 5. NIK nie wnosi uwag do działań Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty ukierunkowanych na przystosowanie osób niepełnosprawnych do funkcjonowania w społeczeństwie. Realizując zadania priorytetowe powołano koordynatora ds. szkolnego doradztwa zawodowego. Wydział Wspierania Wychowania, Rozwoju i Kształcenia Specjalnego organizował spotkania i konferencje, których celem było określenie kierunków współpracy z instytucjami, przedstawicielami pracodawców z zakresu realizacji zadań związanych z doradztwem zawodowym w szkołach i placówkach na terenie województwa, przybliŝenie sytuacji uczniów niepełnosprawnych w środowisku szkoły ogólnodostępnej w aspekcie ich kształcenia, dostosowanie wymagań edukacyjnych, udzielanie róŝnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Zgodnie z wymogiem art. 39 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, Świętokrzyski Kurator Oświaty opiniował takŝe tworzenie nowych zawodów. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. RozwaŜenie potrzeby obsadzenia wolnego stanowiska wizytatora w Wydziale Wspierania Wychowania, Rozwoju i Kształcenia Specjalnego. 2. Przeanalizowanie zadań realizowanych przez pracowników Wydziału Wspierania Wychowania, Rozwoju i Kształcenia Specjalnego i podjęcie odpowiednich działań, w tym organizacyjnych, zapewniających właściwe sprawowanie nadzoru pedagogicznego w placówkach specjalnych.
5 3. Uzupełnienie zakresów czynności dwóch wizytatorów o zadania dotyczące opiniowania arkuszy organizacyjnych publicznych szkół i placówek. 4. Korzystanie z uprawnień wynikających z art. 33 ust. 8 ustawy o systemie oświaty, w przypadkach stwierdzenia w trybie nadzoru pedagogicznego sytuacji, Ŝe organ prowadzący dokonał zatwierdzenia arkusza organizacji szkoły/placówki publicznej lub aneksu do niego, mimo braku opinii Kuratora. 5. Zwiększenie liczby wizytacji przeprowadzanych w szkołach i placówkach specjalnych tak, aby moŝliwe było realizowanie wymogu wizytowania szkoły lub placówki nie rzadziej niŝ raz na pięć lat. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Kurator w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani Kurator prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Kielcach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.