Większość zmian weszła w życie od 1 grudnia 2008 r., dalsze zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. W dniu 7 listopada 2008 r. zostały uchwalone przez Sejm zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług (ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - dalej jako uvat). Prezydent podpisał nowelizację z dniem 24 listopada 2008 r. Większość zmian weszła w życie od 1 grudnia 2008 r., dalsze - zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. Najistotniejsze zmiany w przepisach uvat dotyczą poniższych kwestii. Odliczenie podatku naliczonego od wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów Likwidacji ulegnie zakaz dokonywania odliczenia podatku naliczonego przy wydatkach nie będących kosztem w podatku dochodowym od osób prawnych. Likwidacja sankcji 30% 1 / 7
Likwidacji ulegnie tzw. dodatkowe zobowiązanie podatkowe, nakładane dotychczas na podatnika, który zaniżył w deklaracji podatkowej kwotę zobowiązania podatkowego (wyjątek - podatnik, który naruszy obowiązek ewidencjonowania sprzedaży w kasie fiskalnej). Do postępowań wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed 1 grudnia 2008 r., co do których organ podatkowy ma możliwość nałożenia na podatnika sankcji 30%, istnieje sposób uniknięcia tej sankcji. To samo dotyczy ustalenia przez organy podatkowe wartości sprzedaży w drodze oszacowania - możliwość uniknięcia najwyższej stawki 22%. Deklaracje kwartalne Deklaracje kwartalne będą mogli składać wszyscy podatnicy (możliwość wyboru) po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. W przypadku wyboru przez podatnika takiej metody rozliczania powstanie jednak obowiązek zapłaty zaliczek miesięcznych na podatek: za pierwszy i drugi miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty wykazanej w deklaracji za poprzedni kwartał lub w wysokości faktycznego rozliczenia za miesiąc, w którym wpłacana jest zaliczka. Zmiana terminu odliczenia VAT naliczonego 2 / 7
Odliczenia będzie można dokonać w deklaracji VAT za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (a nie jak obecnie tylko za następny okres). Uproszczenia w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów W przypadku braku dokumentów potwierdzających WDT podatnik będzie mógł odroczyć wykazanie WDT jako sprzedaży krajowej do momentu upływu terminu złożenia deklaracji podatkowej za ostatni miesiąc w kwartale (dot. pierwszego lub drugiego miesiąca w kwartale) jeżeli okres miesięczny jest ostatni w kwartale: podatnik nie wykazuje sprzedaży w tym miesiącu, ale w miesiącu następnym (jeżeli nadal nie posiada dowodów). Natomiast po uzyskaniu dowodów w terminie późniejszym ma prawo złożenia korekty zeznania za ostatni miesiąc w kwartale. Korekta podatku należnego w przypadku tzw. trudnych wierzytelności Dla dokonania takiej korekty wystarczy m.in. uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności. Pod pojęciem uprawdopodobnienia ustawodawca rozumie sytuację, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności 3 / 7
określonego w umowie lub na fakturze. Wierzyciel ma także obowiązek zawiadomienia dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego. Warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru zawiadomienia przez dłużnika. Termin zwrotu kwoty podatku naliczonego Skróceniu ulegnie podstawowy termin zwrotu podatku naliczonego ze 180 do 60 dni. Natomiast w przypadku gdy podatnik nie wykonał w okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych, będzie przysługiwał mu zwrot podatku naliczonego. Zwrot ten dokonywany będzie na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową w terminie 180 dni od dnia złożenia rozliczenia albo w terminie 60 dni, jeżeli podatnik złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe. Dotychczas podatnik mógł kwotę podatku naliczonego przenieść tylko na następny okres rozliczeniowy, natomiast zwrot bezpośredni mu nie przysługiwał. Powstanie obowiązku podatkowego w eksporcie towarów Obowiązek ten powstanie teraz na zasadach ogólnych, to znaczy z chwilą wydania towaru lub wystawienia faktury. Pozwoli to na ewidencjonowanie eksportu w miesiącu, w którym podatnik 4 / 7
będący eksporterem otrzymał dokumenty potwierdzające wywóz towarów za granicę. Miejsce świadczenia w przypadku usług targowych Miejscem świadczenia usług targowych, wystaw i usług pomocniczych jest miejsce, gdzie usługi te są faktycznie świadczone. Termin wywozu towarów po wykonaniu usługi na ruchomym majątku rzeczowym Wydłużono z 30 dni do 90 dni obowiązek wywiezienia towarów, z wykorzystaniem których wykonywane są na terytorium Polski usługi na ruchomym majątku rzeczowym. Import towarów 5 / 7
W przypadku gdy towary zostaną objęte na terytorium Polski procedurą uproszczoną według przepisów celnych, w której okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy, podatnik będzie mógł rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu. Powyższe przepisy będą mogły być stosowane pod warunkiem: 1. przedstawienia zaświadczenia o braku zaległości we wpłatach należnych publicznoprawnych oraz potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego, 2. przedstawienia organowi celnemu zabezpieczenia w wysokości równej kwocie podatku, który ma być rozliczony w deklaracji podatkowej. Podatnik jest obowiązany do pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu celnego oraz naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozliczania podatku wg ww. zasad przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego będzie stosował takie rozliczenie. Magazyn konsygnacyjny W magazynie towary mają być przeznaczone do działalności produkcyjnej lub usługowej z wyłączeniem działalności handlowej. Z magazynu towary będzie mógł pobrać wyłącznie jeden 6 / 7
odbiorca, podatek VAT w sposób neutralny (jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów) rozliczy polski nabywca (podatnik VAT). Obowiązek podatkowy powstanie z chwilą pobrania towarów z magazynu, nie później niż z dniem wystawienia faktury. Natomiast w przypadku, gdy towary przechowywane w magazynie konsygnacyjnym nie zostaną pobrane przez okres 24 miesięcy od dnia ich wprowadzenia, obowiązek podatkowy powstanie następnego dnia po upływie tego okresu. Wprowadzenie powyższych przepisów spowoduje niewątpliwe ułatwienia dla zagranicznych podatników VAT, m.in. brak obowiązku rejestracji i składania deklaracji VAT w Polsce. Inne zmiany: - uchylenie przepisów dotyczących kaucji gwarancyjnej, - uchylenie przepisów o zaliczkowym zwrocie podatku. Dotychczas podatnikom VAT dokonującym nabycia towarów lub usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym były zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, przed dokonaniem sprzedaży opodatkowanej przysługiwało tylko prawo do zwrotu podatku w formie zaliczki przy spełnieniu określonych warunków. Po nowelizacji zwrot będzie dokonywany na zasadach ogólnych, - zmiana definicji eksportu poprzez objęcie nią także towarów przekazywanych nieodpłatnie, - zmiana definicji małego podatnika poprzez zwiększenie kwoty wartości sprzedaży z 800 000 euro do 1 200 000 euro uprawniającej do posiadania statusu małego podatnika, - wprowadzenie definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa, której zbycie nie podlega pod uvat, - podniesienie z kwoty 5 zł do kwoty 10 zł netto limitu dotyczącego prezentów małej wartości, których przekazanie nie podlega VAT, - przeniesienie przepisów dotyczących obowiązku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korekty z rozporządzenia o fakturach do uvat. 7 / 7