STRATEGIA funkcjonowania Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego w województwie lubelskim

Załącznik do uchwały Nr L/997/2015 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 12 sierpnia 2015 r. STRATEGIA funkcjonowania Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego w województwie lubelskim ZARZ ĄD W OJEWÓDZ TWA LUBELS KIEGO SIER PIE Ń 2015

Wykaz użytych skrótów... 3 1. Kontekst opracowania strategii... 4 1.1 Uwarunkowania wynikające z dokumentów strategicznych... 4 1.2 Przyjęte założenia operacyjne... 5 1.3. Proces przygotowania strategii... 6 2. Strategia funkcjonowania ROT WL... 7 2.1. Podstawy działalności ROT WL... 7 2.1.1. Misja i wizja... 7 2.1.2. Cele strategiczne oraz zadania... 7 2.2. Struktura organizacyjna ROT WL... 8 2.2.1. Przyjęte założenia organizacyjne... 8 2.2.2. Obszary i zasady współpracy... 11 2.3. Zakres działalności ROT WL... 13 2.3.1. Monitorowanie i ewaluacja Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020... 13 2.3.2. Działalność w zakresie pozyskiwania, przetwarzania i analizy danych nt. regionu... 13 2.3.3. Tworzenie i koordynacja Planu badań UMWL (badania własne i zlecone)... 16 2.3.4. Zarządzanie rekomendacjami... 18 2.3.5. Inwentaryzacja źródeł wiedzy nt. województwa... 18 2.3.6. Regionalne Forum Terytorialne... 18 2.3.7. Think-tank... 19 3. Baza źródeł danych... 20 3.1. Przyjęte założenia... 20 3.2. Zakres i funkcjonalność bazy źródeł danych... 20 4. Wnioski i rekomendacje do dalszego rozwoju ROT WL... 22 4.1 Współpraca z instytucjami dysponującymi danymi nt. regionu... 22 4.2 Współpraca z ekspertami w ramach powołanego Think-tanku... 22 4.3 Działalność publicystyczna... 22 4.4 Funkcjonowanie RFT... 23 4.5 Inwentaryzacja źródeł... 23 4.6 Monitoring danych nt. regionu... 24 4.7 Prognozowanie trendów rozwojowych... 25 4.8 Działania promocyjne... 28 5. Załączniki... 30 5.1. Organizacje dysponujące danymi nt. sytuacji w regionie przegląd... 30 5.1.1. Izba Skarbowa... 30 5.1.2. Izba Celna... 30 5.1.3. Centrum Analityczne Administracji Celnej (przy Izbie Celnej)... 31 5.1.4. Kuratorium Oświaty... 31 5.1.5. Wojewódzka Komenda Policji... 32 5.1.6. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad... 32 5.1.7. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska... 33 5.1.8. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej... 34 5.1.9. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków... 35 5.1.10. Lubelski Oddział Wojewódzki NFZ... 36 5.2. Zestaw wskaźników zrównoważonego rozwoju karty wskaźników... 36 5.3. Wzór Karty zgłoszenia badania... 60 Strona 2 z 61

Wykaz użytych skrótów Skrót CEIDG Rozwinięcie skrótu Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej DEFS Departament Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie DGiWZ Departament Gospodarki i Współpracy Zagranicznej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie DPR Departament Polityki Regionalnej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie DRPO GDDKiA GUS LOBR KOT KSRR NFZ OA OECD RFT RFT WL ROT ROT WL ROPS RSI WL Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Główny Urząd Statystyczny Lubelski Ośrodek Badań Regionalnych Krajowe Obserwatorium Terytorialne Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Narodowy Fundusz Zdrowia Oddział Analiz Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organization for Economic Co-operation and Development) Regionalne Forum Terytorialne Regionalne Forum Terytorialne województwa lubelskiego Regionalne Obserwatorium Terytorialne Regionalne Obserwatorium Terytorialne województwa lubelskiego Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie Regionalna Strategia Innowacji Województwa Lubelskiego do 2020 roku SRWL Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030r.) UMWL WUP Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie Strona 3 z 61

1. Kontekst opracowania strategii 1.1 Uwarunkowania wynikające z dokumentów strategicznych W Polsce pierwszym dokumentem strategicznym, w którym uwzględniono konieczność stworzenia systemu monitorowania procesów rozwojowych i efektów realizacji polityk publicznych jest Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, z 13 lipca 2010 roku (KSRR). Zgodnie z jej zapisami obserwatoria rozwoju terytorialnego staną się podstawowym elementem systemu monitorowania i ewaluacji polityki regionalnej 1. Uszczegółowienie zadań ze Strategii zawarto zaś w Planie działań do Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego, z dnia 2 listopada 2010 roku. Zgodnie z KSRR, zadania Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego (ROT) obejmują m.in.: prowadzenie bieżących analiz i ewaluacji polityk publicznych na podstawie porównywalnych i agregowalnych danych - służących optymalizacji wykorzystania środków finansowych; prowadzenie badań i analiz strategicznych dotyczących aktualnej sytuacji, trendów rozwojowych i prognozowania zmian społeczno-gospodarczych zachodzących w regionach; prowadzenie prac diagnostycznych na potrzeby działalności operacyjnej i planowania strategicznego; tworzenie scenariuszy dla przyszłości i dostarczenie informacji umożliwiających wybór najlepszej ścieżki rozwoju; dostarczanie informacji dotyczących postępu realizacji polityki regionalnej warunkujących przyznawanie dalszych środków na finansowanie działań rozwojowych; wspieranie budowy odpowiedniego systemu monitorowania interwencji publicznych ukierunkowanych terytorialnie poprzez: o tworzenie elastycznego systemu pozyskiwania danych, dającego możliwość szybkiego reagowania na zmieniające się warunki makroekonomiczne; o wypracowywanie standardów wymiany danych do wykorzystania przez rząd i samorządy pozwalających agregować porównywalne dane dla informowania społeczeństwa o zmianach w sposób transparenty. Rola Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego w województwie lubelskim (ROT WL) została określona w przyjętej 24 czerwca 2013 r. przez Sejmik Województwa Lubelskiego Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 (z perspektywą do 2030 r. 2 ) (SRWL). Zgodnie z zapisami SRWL, ROT WL działa na zasadzie partnerskiej sieci instytucji regionalnych przy wykorzystaniu narzędzia elektronicznego (platformy internetowej) udostępnionego i zarządzanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego (UMWL). Zakłada się, że elementami sieci będą instytucje publiczne i zespoły o charakterze Think-tank, które w sposób obiektywny i twórczy zaangażowane będą w proces monitorowania rozwoju województwa przy zachowaniu wysokich standardów badań. Badania realizowane na potrzeby ROT WL zapewnią stałe i wieloletnie wsparcie eksperckie dla Samorządu Województwa Lubelskiego w prowadzeniu polityki rozwoju i wdrażania SRWL. 1 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2010. 2 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 (z perspektywą do 2030 r.), Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie, Lublin 2013. Strona 4 z 61

1.2 Przyjęte założenia operacyjne W ramach wstępnych założeń przyjęto, że ROT WL funkcjonuje jako platforma współpracy pomiędzy komórkami organizacyjnymi UMWL oraz wojewódzkimi jednostkami organizacyjnymi z włączeniem Urzędu Statystycznego. W związku z tym trzon ROT WL tworzą: Departament Polityki Regionalnej; Departament Gospodarki i Innowacji; Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie; Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie; Urząd Statystyczny w Lublinie Lubelski Ośrodek Badań Regionalnych. Stałą współpracę ROT WL prowadzi również z: pozostałymi departamentami merytorycznymi i jednostkami organizacyjnymi UMWL; Krajowym Obserwatorium Terytorialnym; regionalnymi obserwatoriami terytorialnymi funkcjonującymi w innych województwach. Ponadto ROT WL współpracuje w zależności od potrzeb informacyjnych z różnymi organizacjami dysponującymi danymi nt. regionu: Izba Skarbowa; Izba Celna; Regionalna Izba Obrachunkowa; Kuratorium Oświaty; Wojewódzka Komenda Policji; Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków; Lubelski Oddział Wojewódzki NFZ; Inne podmioty (np. instytucje otoczenia biznesu, jednostki naukowe, jednostki sektora pozarządowego). Założono, że zasoby informacyjne ROT WL zasilane są głównie z istniejących źródeł informacji, w tym w szczególności z: 1. Istniejących baz danych i informacji statystycznych i pozastatystycznych: a. międzynarodowych, w tym np.: Eurostat, OECD; b. krajowych, w tym np. GUS; c. innych np.: baz danych instytucji partnerskich, lokalnych baz informacji itp. 2. Publikacji statystycznych oraz opracowań obejmujących informacje ze źródeł pozastatystycznych. 3. Efektów zrealizowanych projektów badawczych, raportów ewaluacyjnych, opracowań tematycznych, analiz, ekspertyz dotyczących regionu. Uzupełnieniem wyżej wymienionych źródeł, w przypadku braku dostępu do danych, są analizy i badania zamawiane przez ROT WL. Strona 5 z 61

Przyjęto ponadto, że metodologia monitoringu regionu przez ROT WL powinna zapewnić porównywalność analiz na przestrzeni lat. Stąd metodologia powinna ewoluować, ale nie drastycznie się zmieniać w zależności od uwarunkowań. Ponadto oprócz ww. założeń oraz informacji, do opracowania strategii wykorzystano następujące źródła danych: 1. Dokumenty publikowane przez Krajowe Obserwatorium Terytorialne (m.in. prezentacje ze zorganizowanych spotkań). 2. Strukturę organizacyjną UMWL oraz zakres zadań realizowanych przez poszczególne jednostki. 3. Analizę diagnostyczną w zakresie istniejących źródeł danych oraz studiów przypadku działalności ROT w Polsce. 1.3. Proces przygotowania strategii Przyjęte założenia organizacyjne były punktem wyjścia dla procesu tworzenia strategii. Dodatkowym źródłem informacji oraz przede wszystkim sposobem weryfikacji przyjętych założeń były warsztaty z udziałem przedstawicieli UMWL (w tym poszczególnych departamentów związanych z realizowanymi zadaniami przez ROT WL), przedstawicieli wojewódzkich jednostek organizacyjnych (Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Lublinie, Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Lublinie), przedstawicieli Urzędu Statystycznego w Lublinie, przedstawicieli Krajowego Obserwatorium Terytorialnego oraz Regionalnych Obserwatoriów Terytorialnych z innych regionów Polski. Proces tworzenia strategii był wieloetapowy, co przedstawia niniejszy diagram. Wstępne założenia przyjęte w ramach projektu "Regionalne Obserwatorium Terytorialne w województwie lubelskim" oraz ogłoszonego zamówienia Diagnoza kluczowych jednostek organizacyjnych UMWL i partnerów ROT WL (analiza desk research, wywiady nieustrukturyzowane) Diagnoza ROT w innych województwach połączona z identyfikacją dobrych praktyk (analiza desk research, warsztaty z udziałęm KOT i ROT z innych regionów) Produkty: Analiza diagnostyczna Strategia funkcjonowania ROT WL Baza źródeł danych Strona 6 z 61

2. Strategia funkcjonowania ROT WL 2.1. Podstawy działalności ROT WL 2.1.1. Misja i wizja Misja Regionalne Obserwatorium Terytorialne w województwie lubelskim (ROT WL) wspomaga procesy decyzyjne w zarządzaniu rozwojem województwa, przy wykorzystaniu systemu monitorowania procesów społeczno-gospodarczych oraz wybranych interwencji publicznych w regionie. Wizja Regionalne Obserwatorium Terytorialne województwa lubelskiego jest siecią współdziałających instytucji w regionie. Wykorzystując różnorodność zasobów i możliwości analitycznych poszczególnych partnerów integruje wiedzę na temat regionu, monitoruje zmiany zachodzące w sferze społecznej, gospodarczej oraz przestrzennej z uwzględnieniem zróżnicowań wewnątrzregionalnych, identyfikuje zjawiska i procesy wpływające na rozwój województwa. Na podstawie zebranych i przetworzonych danych dostarcza informacji wspomagających decydentów w zarządzaniu rozwojem regionu. Głównymi odbiorcami działalności ROT WL są Zarząd Województwa Lubelskiego oraz Sejmik Województwa Lubelskiego. Natomiast do szerokiego grona odbiorców należą również przedsiębiorcy, partnerzy społeczni, media oraz sami mieszkańcy. 2.1.2. Cele strategiczne oraz zadania Celami strategicznymi ROT WL są: C1. Stworzenie zintegrowanego systemu monitorowania procesów społeczno-gospodarczych oraz wybranych interwencji publicznych w regionie, opartego na utworzonej sieci partnerstwa. C2. Monitorowanie zachodzących zjawisk społeczno-gospodarczych i procesów rozwojowych w odniesieniu do aktualności założeń regionalnych dokumentów strategicznych. C3. Dostarczanie rzetelnie przygotowanych i zweryfikowanych informacji, badań, wniosków i rekomendacji o zjawiskach społeczno-gospodarczych zachodzących na obszarze regionu. C4. Optymalizacja i wzrost efektywności wykorzystywania środków budżetowych Samorządu Województwa, przeznaczanych na opracowanie ekspertyz, badań i analiz własnych. Dla osiągnięcia tak określonych celów ROT WL będzie realizował następujące zadania: Strona 7 z 61

Z1. Gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie danych o zjawiskach społeczno-gospodarczych zachodzących w województwie; Z2. Prowadzenie bieżących analiz oraz ewaluacji wybranych polityk publicznych na podstawie porównywalnych i agregowalnych danych, służących optymalizacji wykorzystania środków finansowych; Z3. Tworzenie zaplecza badawczo-analitycznego na potrzeby działalności operacyjnej oraz planowania strategicznego; Z4. Prowadzenie badań i sporządzanie analiz dotyczących aktualnej sytuacji, trendów rozwojowych i prognozowania zmian społeczno-gospodarczych i przestrzennych zachodzących w województwie; Z5. Współpraca w zakresie przygotowania badań i ewaluacji z podmiotami zaangażowanymi w monitorowanie procesów społeczno-gospodarczych zachodzących w województwie; Z6. Opracowywanie okresowych raportów o stanie realizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030r.) z wykorzystaniem bazy źródeł danych oraz aplikacji internetowej wspomagającej system monitorowania; Z7. Wypracowywanie rekomendacji dla zmian przyjętej polityki w oparciu o wyniki badań; Z8. Realizacja analiz ad-hoc, wynikających z bieżących potrzeb Samorządu Województwa Lubelskiego; Z9. Zarządzanie bazą badań, analiz i ekspertyz zlecanych przez departamenty UMWL i jednostki podległe (w tym zarządzanie rekomendacjami). 2.2. Struktura organizacyjna ROT WL 2.2.1. Przyjęte założenia organizacyjne ROT WL funkcjonuje w oparciu o strukturę sieciową, na zasadzie partnerskiej współpracy pomiędzy komórkami organizacyjnymi UMWL (DPR, DGiWZ), wojewódzkimi jednostkami organizacyjnymi (WUP, ROPS) oraz US/LOBR. Funkcjonowanie struktury sieciowej ROT WL charakteryzują następujące cechy: Sieć funkcjonuje w oparciu o wspólnie wypracowane zasady współpracy. Sieć cechuje elastyczność działania dotycząca zakresu i częstotliwości współpracy, jak również włączania nowych partnerów do współpracy. Partnerzy tworzący sieć dysponują unikalnymi kompetencjami w zakresie możliwości pozyskiwania, przetwarzania i analizy danych i informacji dotyczących różnych obszarów funkcjonowania regionu. Układ związków pomiędzy partnerami charakteryzują głównie powiązania poziome, dające możliwość decentralizowania procesów. Sieć ROT WL ma charakter niesymetryczny, gdyż współpraca w zakresie realizowanych działań wymaga koordynacji ze strony komórki organizacyjnej znajdującej się w strukturze UMWL (pełniącej Strona 8 z 61

funkcję koordynatora sieci). Za koordynację prac ROT odpowiada Departament Polityki Regionalnej, a funkcjonalnie działający w jego strukturze Oddział Analiz (OA). DPR dążąc do osiągnięcia postawionych celów ROT WL w sposób ścisły i systemowy współpracuje z wybranymi departamentami UMWL, wojewódzkimi jednostkami organizacyjnymi oraz Urzędem Statystycznym w Lublinie. DPR jest odpowiedzialny za monitoring i ewaluację SRWL, przekazywanie rekomendacji w zakresie konieczności aktualizacji SRWL (m.in. w wyniku zrealizowanych badań oraz przeprowadzonych debat z udziałem RFT) zgodnie z zapisami SRWL 3. Gromadzi również dane dot. stanu i efektów wdrażania na terenie województwa lubelskiego programów operacyjnych finansowanych z poszczególnych Funduszy Europejskich. Jest również odpowiedzialny za realizację zadań województwa w zakresie polityki przestrzennej, w tym przygotowywanie opracowań koncepcyjnych w zakresie wybranych aspektów prowadzenia polityki regionalnej. DGiWZ jest odpowiedzialny za monitorowanie RSI WL oraz gromadzenie danych, prowadzenie analiz gospodarczych, w tym analizy lokalnego potencjału rozwojowego, monitoringu procesów gospodarczych w województwie. ROPS jest odpowiedzialny za gromadzenie danych w obszarze polityki społecznej. US dysponuje danymi gromadzonymi w systemie statystyki publicznej. WUP jest odpowiedzialny za gromadzenie danych związanych z kształtowaniem się rynku pracy. Każda jednostka zobowiązana jest do wyznaczenia osób odpowiedzialnych za bieżącą współpracę z koordynatorem sieci oraz dokonywanie ew. zmian w tym zakresie. Koordynator prowadzi bazę danych wskazanych osób. W przypadku reorganizacji wyżej wskazanych podmiotów przyjmuje się, że elementami sieci współpracy stają się te jednostki, które od dotychczasowych członków sieci przejmują dotychczasowe kompetencje użyteczne z punktu widzenia funkcjonowania ROT WL. W związku z powyższym reorganizacja jednostek, w tym zmiana nazewnictwa departamentów i pozostałych członków sieci nie wymaga zmiany zapisów Strategii. Wypełniając zwoje zadania ROT WL współpracuje z: departamentami merytorycznymi i jednostkami organizacyjnymi UMWL Krajowym Obserwatorium Terytorialnym regionalnymi obserwatoriami terytorialnymi funkcjonującymi w innych województwach W zależności od potrzeb informacyjnych ROT WL współpracuje w sposób cykliczny lub doraźny z licznymi podmiotami dysponującymi danymi nt. sytuacji w regionie: Izbą Skarbową Izbą Celną Regionalną Izbą Obrachunkową Kuratorium Oświaty Wojewódzką Komendą Policji Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków Lubelskim Oddziałem Wojewódzkim NFZ Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 3 Patrz schemat ideowy systemu monitorowania i ewaluacji Strategii, podrozdział 9.1 SRWL Strona 9 z 61

Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Lublinie Państwową Strażą Pożarną Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Organizacjami pozarządowymi Instytucjami otoczenia biznesu Jednostkami naukowymi Przyjmuje się, że powyższy katalog jest otwarty. W zależności od potrzeb ROT WL może zapraszać do współpracy inne jednostki i organizacje dysponujące użytecznymi informacjami z zakresu rozwoju regionalnego. Strona 10 z 61

2.2.2. Obszary i zasady współpracy Poniżej w formie schematu zilustrowano zakres powiązań w ramach funkcjonującej sieci ROT WL. Strona 11 z 61

Zadania oraz obszary i zasady współpracy opisano poniżej w odniesieniu do przyjętej numeracji na diagramie: 1. Przekazywanie informacji użytecznych dla prowadzenia debaty publicznej na temat celów, kierunków, aktualności i efektywności działań wdrożeniowych oraz efektów prowadzonej polityki regionalnej, w tym dotyczące wymiany doświadczeń i informacji pomiędzy zaangażowanymi aktorami polityki regionalnej. Zasady działania RFT opisane są w podrozdziale 3.3.6. 2. Wsparcie merytoryczne, w tym metodologiczne ROT WL w zakresie prowadzonych badań i analiz, jak również opiniowanie wypracowanych w ich toku rekomendacji i decyzji. Sposób działania Think-tank opisany został w podrozdziale 3.3.7. 3. Członkowie Think-tanku w zależności od potrzeb są zapraszani do udziału w spotkaniach RFT. W ramach debat RFT wyłaniane są interesujące obszary do opracowania analiz i prognoz. Z kolei wyniki prognoz są przekazywane pod dyskusję uczestnikom spotkań RFT. 4. Przekazywanie dokumentów sprawozdawczych z realizacji RSI WL oraz wyników badań ewaluacyjnych. Przekazywanie przez koordynatora ROT WL informacji i rekomendacji mogących mieć wpływ na aktualizację dokumentów programowych RSI. Ponadto DGiWZ przekazuje informacje dotyczące obserwowanych trendów w gospodarce regionalnej. 5. Dostarczanie przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie (ROPS) bieżących informacji nt. opracowanych badań i ekspertyz oraz realizowanej polityki społecznej. Ponadto na potrzeby ROT WL dostarczanie danych związanych z monitorowanymi obszarami uzupełnionych o analizę i interpretację wyników. 6. Dostarczanie przez Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie (WUP) informacji nt. opracowanych badań, ekspertyz oraz wartości wskaźników związanych m.in. z kształtowaniem się rynku pracy i zjawiska bezrobocia w województwie. Ponadto na potrzeby ROT WL dostarczanie danych (szczególnie w zakresie kształtowania się rynku pracy) uzupełnionych o analizę i interpretację wyników. 7. Współpraca z Urzędem Statystycznym w Lublinie / Lubelskim Ośrodkiem Badań Regionalnych (LOBR) w zakresie przygotowania zestawień statystycznych i analiz na potrzeby monitorowania rozwoju regionalnego. Ponadto dostarczanie danych (szczególnie w zakresie niedostępnym w publicznych zbiorach danych) uzupełnionych o analizę i interpretację wyników. 8. Współpraca z regionalnymi obserwatoriami terytorialnymi z innych województw w zakresie wymiany informacji na temat zrealizowanych badań, realizacji wspólnych badań ponadregionalnych, jak również praktycznych aspektów przeprowadzania badań i analiz. 9. Współpraca z Krajowym Obserwatorium Terytorialnym w zakresie monitorowania KSRR oraz przy realizacji badań w ramach Pomocy Technicznej. 10. Publikowanie efektów pracy ROT WL wynikających z zakresu zadań wskazanych w rozdz. 2.1.2. z wykorzystaniem tzw. Bazy źródeł danych (szczegóły w rozdz. 4) na stronie internetowej. Zakłada się, że grono odbiorców poza wcześniej wskazanym Zarządem Województwa Lubelskiego będzie szerokie, obejmując m.in. instytucje otoczenia biznesu, jednostki naukowe, partnerów społecznych, przedsiębiorców, media oraz mieszkańców. 11. Bieżąca współpraca z pozostałymi komórkami organizacyjnymi UMWL w zakresie pozyskiwania ustalonych danych będących w zasobie komórki, informacji niezbędnych do rozwijania bazy źródeł, przekazywania rekomendacji wynikających z przeprowadzonych analiz. 12. Współpraca z pozostałymi organizacjami dysponującymi danymi nt. regionu może odbywać się w sposób cykliczny lub ad hoc. Szczegółową analizę danych będących w dyspozycji tych organizacji przedstawiono w załączniku 4.1. Strona 12 z 61

13. Przekazywanie przez ROT WL rocznych raportów z prowadzonej działalności ROT WL do Zarządu Województwa Lubelskiego. Współpraca w zakresie dostarczania informacji nt. sytuacji w regionie w sposób cykliczny i ad hoc. 2.3. Zakres działalności ROT WL 2.3.1. Monitorowanie i ewaluacja Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 Jednym z podstawowych działań ROT WL jest monitorowanie i ewaluacja Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Szczegółowe uregulowania w tym zakresie zamieszczone zostały w Rozdziale 9. System monitorowania i ewaluacji SRWL 4. 2.3.2. Działalność w zakresie pozyskiwania, przetwarzania i analizy danych nt. regionu Jednym z podstawowych obszarów działania ROT WL, zarówno w obszarze monitorowanych strategii, jak również ogólnie pojętego monitorowania sytuacji w regionie jest pozyskiwanie, przetwarzanie i analiza danych nt. regionu pochodzących z różnych źródeł. Należy mieć również na uwadze różny zakres analizy danych, wynikający z następujących zadań pełnionych przez ROT WL: 1. Współpraca z KOT w zakresie monitorowania Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego. 2. Monitorowanie Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego. 3. Pozyskiwanie, przetwarzanie i analiza danych nt. regionu ad-hoc na wniosek Zarządu Województwa. 4. Pozyskiwanie, przetwarzanie i analiza danych branżowych we współpracy z innymi jednostkami organizacyjnymi UMWL. Większość wskaźników związanych z ww. dokumentami jest pozyskiwana i analizowana na poziomie NUTS 2, tj. całego województwa. Proces wspierania polityki rozwoju regionu wymaga natomiast uwzględnienia wewnętrznego zróżnicowania przestrzennego na poziomie poszczególnych powiatów (NUTS 4) czy też gmin (NUTS 5). W związku z powyższym w bieżącej ocenie sytuacji społecznogospodarczej, przestrzennej i administracyjno-politycznej, ROT WL opiera swoje działania na spójnym, uporządkowanym i wiarygodnym zestawie wskaźników o czytelnej typologii oraz dostępności na poziomie min. NUTS 4. W tym celu wykorzystywany jest zestaw wskaźników zrównoważonego rozwoju, opracowany w ramach projektu pn. System Analiz Samorządowych i stosowany przez GUS w ramach funkcjonującego serwisu Bank Danych Lokalnych. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju są narzędziem informacyjno-diagnostycznym ułatwiającym ocenę i zarządzanie sferą społeczną, gospodarczą i środowiskową na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. System wskaźników opiera się na klasyfikacji wg 4 tzw. ładów oraz dalszych kategorii i podkategorii: 4 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.) uchwała Nr XXXIV/559/2013 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 24 czerwca 2013 r. Strona 13 z 61

1. Ład gospodarczy: a. Rozwój społeczno-gospodarczy b. Zrównoważony transport : a. Zrównoważona konsumpcja i produkcja b. Włączenie społeczne c. Zmiany demograficzne d. Zdrowie publiczne e. Bezpieczeństwo publiczne 3. Ład środowiskowy a. Zmiany klimatu i energia b. Zasoby naturalne 4. Ład instytucjonalno-polityczny: a. Dobre rządzenie Zestaw składa się łącznie z 87 wskaźników, publikowanych wg tej samej klasyfikacji. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju zostały wybrane jako narzędzie ponieważ: stanowią powszechnie przyjęty, zbalansowany zestaw wskaźników; dają możliwość monitoringu 4 istotnych z punktu widzenia władz samorządowych sfer na poziomie NUTS 4; publikowanie zestawu wskaźników przez GUS dokładnie w takiej samej strukturze umożliwia szybkie pozyskanie i przetworzenie wskaźników z Banku Danych Lokalnych; na ich podstawie istnieje możliwość obliczenia wskaźników syntetycznych dla każdego z ładów oraz kategorii; dane są dostępne dla okresu 2004 2013 oraz dla wszystkich powiatów w Polsce co umożliwia przeprowadzenie szeregu analiz porównawczych, w tym analizy dynamiki zjawisk. Do niniejszej Strategii zostały dołączone karty wskaźników w postaci załącznika w stosunku do zestawienia GUS został zmieniony sposób prezentacji wskaźników, jak również dopisana informacja czy dany wskaźnik pełni funkcje stymulanty, nominanty czy destymulanty (na potrzeby obliczenia wskaźników syntetycznych). W przypadku oceny poziomu rozwoju województwa, czy to z wykorzystaniem proponowanego zestawu wskaźników zrównoważonego rozwoju, czy też jakiegokolwiek innego, mamy do czynienia z koniecznością analizy dużej liczby zjawisk gospodarczych, społecznych, demograficznych czy też politycznych. Praktycznie każda sfera funkcjonowania województwa jest charakteryzowana przez kilka indywidualnych wskaźników. W takiej sytuacji bardzo trudne, a wręcz niemożliwe byłoby wnioskowanie o ogólnym rozwoju województwa na podstawie pojedynczych wskaźników. W takiej sytuacji, zastosowana zostanie metoda umożliwiająca jednoznaczną ocenę poziomu rozwoju w oparciu o jeden czy też maksymalnie kilka mierników, tzw. wartości syntetycznych. Obliczenie wartości syntetycznych jest możliwe na poziomie poszczególnych kategorii i ładów, a następnie możliwa jest agregacja do postaci jednego ogólnego wskaźnika. Sposób agregacji wskaźników na poziomie kategorii i ładów przedstawiono w postaci schematu (w nawiasach podano liczbę wskaźników tworzących dany wskaźnik syntetyczny na poziomie kategorii). Strona 14 z 61

Sposób obliczania wskaźników syntetycznych odbywa się w podziale na następujące etapy: 1. Przypisanie wskaźnikom charakteru: a. stymulant (korzystny wzrost wartość wskaźnika), b. destymulant (korzystny spadek wartość wskaźnika), c. nominant (korzystna konkretna wartość wskaźnika). 2. Zapewnienie porównywalności danych z wykorzystaniem formuł normalizacji wskaźników: a. dla stymulant: b. dla destymulant: x ij min{x ij } z ij = i max{x ij } min{x ij } i i z ij = max{x ij } x ij i max{x ij } min{x ij } i i c. dla nominant: Gdzie: x ij min{x ij } x ij = i wzorzec min{x ij } i x ij = 1 x ij = { max{x ij } x ij i wzorzec min i jeżeli x ij < wzorzec jeżeli x ij = wzorzec {x ij } jeżeli x ij > wzorzec Strona 15 z 61

X ij wartość wskaźnika j dla powiatu i wzorzec optymalna wartość wskaźnika min i {x ij } minimalna wartość wskaźnika j wśród wszystkich powiatów (w roku bazowym) max i {x ij } maksymalna wartość wskaźnika j wśród wszystkich powiatów (w roku bazowym) Z ij znormalizowana wartość wskaźnika j dla powiatu i 3. Obliczenie wskaźników syntetycznych na poziomie kategorii, następnie ładów i ostatecznie wskaźnika zrównoważonego rozwoju: Gdzie: s i wartość syntetyczna wskaźnika i m liczba wskaźników cząstkowych wchodzących w skład danego wskaźnika syntetycznego Obliczenie wskaźników syntetycznych, w przypadku zakodowania obliczeń np. w Excelu można łatwo uczynić procesem zautomatyzowanym i powtarzalnym (np. dla różnych okresów czasu, czy też różnych jednostek geograficznych). Wykorzystanie wskaźników syntetycznych umożliwia jednocześnie na intuicyjną i prostą interpretację zachodzących zjawisk. Wzorzec dla obliczania wartości wskaźników syntetycznych zawarto w dołączonym arkuszu Excel. m s i = 1 m z ij j=1 2.3.3. Tworzenie i koordynacja Planu badań UMWL (badania własne i zlecone) ROT WL pełni aktywną rolę w zakresie koordynacji badań realizowanych przez poszczególne jednostki organizacyjne UMWL (zarówno departamenty merytoryczne jak i jednostki podległe), jak też przez nie zlecanych. Celem jest uniknięcie sytuacji, w której badania zlecane przez różne jednostki organizacyjne UMWL dublują się pod względem obszarów badawczych, czy też odpowiedzi na postawione pytania badawcze można zlokalizować w istniejących źródłach. W zakresie badań realizowanych/zlecanych przez ROT WL, minimalny zakres wynika z przyjętej Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 oraz przyjętych wskaźników monitorowania strategii. Przewidziane do badań zleconych niezależnej instytucji są następujące zagadnienia: 1. Średni czas dojazdu z Lublina do Warszawy/Krakowa/Rzeszowa/Radomia samochodem osobowym i koleją. 2. Średni czas dojazdu samochodem osobowym poza godzinami szczytu do Lublina z subregionalnych węzłów transportowych/ze stolic powiatów. 3. Poziom wzajemnego zaufania. Strona 16 z 61

Źródłem tematów badań zlecanych mogą być dyskusje prowadzone w trakcie spotkań Regionalnego Forum Terytorialnego, jak również mogą być zgłaszane przez członków Think-tanku. Na potrzeby tworzenia planu badań wykorzystywana będzie Karta zgłoszenia badania (wzór Karty znajduje się w załączniku 4.3.) Przesyłanie informacji nt. planowanych badań możliwe jest w dwóch trybach: 1. w trybie zaplanowanym - minimum na miesiąc przed opracowaniem planu budżetu województwa, następnie weryfikowany przed przygotowaniem planu zamówień publicznych na potrzeby tworzenia rocznego planu badań na rok następny; 2. w trybie ad hoc na wypadek nieprzewidzianych okoliczności, np. zaproszenia do udziału w międzynarodowym projekcie. Za zgłoszenie badania planowanego do realizacji przez dany departament merytoryczny lub jednostkę mu podległą odpowiedzialny jest łącznik ds. SRWL, powołany w każdym z merytorycznych departamentów Urzędu 5. Rolą ROT WL jest wstępna weryfikacja planów badawczych pod kątem braku powielania się zakresów badań, możliwości ich łączenia w przypadku zbliżonej tematyki, możliwości wykorzystania wyników przeprowadzonych badań. W oparciu o przekazane informacje, tworzony jest roczny Plan badań UMWL i następnie rozsyłany do wszystkich zainteresowanych jednostek. Roczny plan badań może zostać poddany dyskusji na forum Regionalnego Forum Terytorialnego i Think-tanku. Poniżej przedstawiono schemat blokowy procesu tworzenia Planu badań UMWL 5 Patrz Ramowy system organizacji programowania strategicznego w województwie lubelskim, uchwała Nr CII/1911/2012 Zarządu Województwa Lubelskiego z dn. 20 marca 2012r., s.20 Strona 17 z 61

2.3.4. Zarządzanie rekomendacjami Jednym ze standardowych elementów w strukturze różnego rodzaju opracowań jest część dotycząca wniosków i rekomendacji z przeprowadzonego procesu analitycznego czy też badawczego. Z uwagi na zidentyfikowany problem związany z faktycznym wykorzystaniem tych rekomendacji, Oddział Analiz jako koordynator sieci ROT WL jest odpowiedzialny za katalogowanie rekomendacji wg. przyjętego wzorca a następnie ich sortowanie oraz wysyłkę do komórek organizacyjnych/organizacji, których dana rekomendacja dotyczy. Każda z rekomendacji powinna mieć określony minimalny zakres informacji: 1. Nadany identyfikator alfanumeryczny (np. zawierający adresata, rok opracowania oraz liczbę porządkową: UMWL/2015/01) 2. Rekomendacja 3. Adresat 4. Uzasadnienie 5. (opcjonalnie) Proponowane działania wraz z terminami 6. (opcjonalnie) Przewidywane rezultaty 7. (opcjonalnie) Niezbędne zasoby (finansowe, ludzkie, itp.) 8. (opcjonalnie) Źródła finansowania 2.3.5. Inwentaryzacja źródeł wiedzy nt. województwa Oddział Analiz jako koordynator sieci ROT WL jest odpowiedzialny za indeksację źródeł wiedzy nt. województwa lubelskiego, w zakresie w jakim dotyczy to dokumentów opracowanych przez lub na zlecenie komórek organizacyjnych UMWL lub też innych organizacji tworzących sieć ROT WL. Baza istniejących źródeł, raportów, opracowań i badań z informacją bibliograficzną zostanie utworzona w oparciu o system informatyczny umożliwiający dodawanie źródeł przez uprawnionych użytkowników. Baza wiedzy pozwoli zgromadzić w jednym miejscu informacje o różnego rodzaju materiałach, raportach, analizach dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej województwa. W zakresie rozwiązań informatycznych, zostanie wykorzystany system indeksacji źródeł stworzony w ramach projektu Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą (w przypadku nieprzewidzianych trudności technicznych alternatywny o zbliżonych funkcjonalnościach). 2.3.6. Regionalne Forum Terytorialne Konieczność stworzenia Regionalnego Forum Terytorialnego jest podyktowane zarówno zapisami zawartymi w KSRR, jak również w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Utworzone Regionalne Forum Terytorialne stanowi platformę współpracy i dyskusji z szeroką rzeszą interesariuszy. W ramach RFT prowadzona jest debata publiczna na temat celów, kierunków, aktualności i efektywności działań wdrożeniowych oraz efektów prowadzonej polityki regionalnej, w tym dotyczących wymiany doświadczeń i informacji na poziomie regionalnym pomiędzy zaangażowanymi aktorami polityki regionalnej w całym województwie dla uzyskania efektu synergii i lepszej jakości w procesie koordynacji realizacji celów strategicznych. Szczegóły regulujące cele i zasady funkcjonowania RFT zostały określone w akcie powołującym forum, tj. Uchwale Zarządu Województwa Lubelskiego nr CCVII/4218/2013 z dnia 29 października 2013 r. Strona 18 z 61

2.3.7. Think-tank Biorąc pod uwagę naukowe aspekty funkcjonowania ROT WL widoczne m.in. w zakresie opracowania założeń metodologicznych dla badań własnych i zleconych, jak również monitorowania prawidłowości ich realizacji, zostanie powołany Think-tank, składający się z ekspertów. Lista ekspertów ma charakter otwarty, tj. dana osoba może stać się członkiem Think-tanku, pod warunkiem wypełnienia formularza zgłoszeniowego, zawierającego m.in. informacje nt. doświadczenia zawodowego oraz znajomości zagadnień społeczno-gospodarczych regionu. Do zadań Think-tanku należy: Wsparcie metodologiczne i merytoryczne w przeprowadzanych badaniach (m.in. współpraca przy sporządzaniu opisów przedmiotów zamówienia, opieka metodologiczna i merytoryczna nad prowadzonymi badaniami, opiniowanie raportów badawczych). Opiniowanie planu badań. Prognozowanie kierunków rozwoju zjawisk społeczno-gospodarczych w regionie z wykorzystaniem metody Delphi oraz narzędzia komunikacji online. Biorąc pod uwagę różną intensywność realizowanych badań w czasie, formuła funkcjonowania Thinktanku ma charakter elastyczny. Jego członkowie nie spotykają się regularnie. Do realizacji ww. zadań wybierani są eksperci z danego zakresu tematycznego. Za realizację zadań nie jest wypłacane wynagrodzenie, natomiast członkowie mają możliwość uzyskania szeregu niematerialnych korzyści (m.in. dostęp do bieżących informacji z funkcjonowania sieci ROT WL, możliwość uczestniczenia w spotkaniach RFT czy też konferencjach organizowanych przez UMWL, możliwość realnego wpływu na decyzje dotyczące rozwoju regionu). Na potrzeby prognozowania zjawisk społeczno-gospodarczych wykorzystuje się system informatyczny oparty na istniejących rozwiązaniach do prowadzenia badań ankietowych (moduł systemu stworzonego na potrzeby projektu Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą, bądź rozwiązanie o zbliżonych funkcjonalnościach). Narzędzie umożliwia kierowanie zapytań do określonej grupy ekspertów z wykorzystaniem systemu autoryzacji (uniemożliwiającym udzielenie odpowiedzi osobom postronnym). Optymalna struktura zapytania przyjmuje następującą postać: 1. Syntetyczna informacja wprowadzająca dla danego zjawiska (np. przegląd danych statystycznych, ilustracja zaobserwowanych trendów, itp.). 2. Treść pytania. 3. Kafeteria odpowiedzi (np. w ciągu najbliższych 12 miesięcy poziom bezrobocia wzroście / nie ulegnie zmianie / zmaleje). i/lub Pole dla odpowiedzi o charakterze otwartym. 4. Pytanie dotyczące znajomości danego zagadnienia przez eksperta (możliwa kafeteria odpowiedzi np. bardzo wysoki/wysoki/średni/niski/bardzo niski). Pytanie pozwoli zweryfikować wiarygodność udzielonej prognozy. Strona 19 z 61

3. Baza źródeł danych 3.1. Przyjęte założenia Baza źródeł danych zgodnie z założeniem ma zostać umieszczona na stronie internetowej www.rotwl.lubelskie.pl. Bazę źródeł danych można traktować w dwóch ujęciach: 1. W szerokim rozumieniu, jako strukturę stron i podstron internetowych ROT WL wraz z określeniem ich zakresu i funkcjonalności. Rekomendowaną strukturę przedstawiono w rozdz. 4.2. 2. W wąskim rozumieniu jako system wskaźników służących monitorowaniu zjawisk społecznogospodarczych zachodzących w regionie. W tym zakresie rekomenduje się wykorzystanie zestawu wskaźników zrównoważonego rozwoju opisanych szczegółowo w rozdz. 3.3.2 oraz 5.2. Należy podkreślić, że proponowany system wskaźników powinien stanowić integralny element strony internetowej ROT WL. Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że zbiory danych, poddawane analizie charakteryzuje różna częstotliwość aktualizacji danych w nim zawartych. Bazy można podzielić na: bazy aktualizowane na bieżąco (np. bazy REGON i CEIDG aktualizowane codziennie); bazy aktualizowane cyklicznie (np. bazy administrowane przez Główny Urząd Statystyczny, aktualizowane w zależności od typu danych w cyklu rocznym, kwartalnym lub miesięcznym); bazy tworzone jednorazowo, które po ich utworzeniu nie podlegają ani aktualizacji zawartych danych ani rozbudowie o nowe rekordy ten typ baz jest najmniej użyteczny z uwagi na postępującą dezaktualizację oraz brak możliwości analizy dynamiki zjawisk. Opcjonalnie oprócz wdrożenia bazy źródeł danych w formie stron internetowych, rekomenduje się odwzorowanie proponowanej struktury w formie katalogów i podkatalogów na dysku sieciowym / dysku w chmurze o ograniczonym dostępie (ROT WL i wybrani przedstawiciele jednostek organizacyjnych UMWL). Ograniczenie dostępu do danych umożliwi wówczas łatwy dostęp do dokumentów oraz przechowywanie dokumentów o charakterze roboczym i wewnętrznym. 3.2. Zakres i funkcjonalność bazy źródeł danych Struktura bazy źródeł danych oraz jej zawartość powinna przyjąć następującą postać: Nazwa strony / podstrony Zakres i funkcjonalność 1. Aktualności Syntetyczne podsumowanie wydarzeń ważnych z punktu widzenia funkcjonowania ROT WL oraz regionu (możliwe także przekierowania do artykułów publikowanych w niezależnych portalach informacyjnych). 2. Wydarzenia Syntetyczne podsumowanie wydarzeń organizowanych przez ROT WL (m.in. spotkań RFT WL, spotkań w ramach realizowanych projektów badawczych, itp.). Struktura informacji: Strona 20 z 61

3. Publikacje nt. sytuacji społecznogospodarczej województwa lubelskiego (skrócona nazwa na potrzeby strony WWW: Publikacje) 4. Dane statystyczne nt. regionu z wykorzystaniem wskaźników zrównoważonego rozwoju 5. Sylwetki instytucji posiadających dane nt. regionu (skrócona nazwa na potrzeby strony WWW: Sylwetki instytucji) 1. Tytuł (data i miejsce organizacji) 2. Podsumowanie efektów 3. Powiązane dokumenty (np. prezentacje) 4. Galeria Baza publikacji jako efekt działań związanych z inwentaryzacją źródeł wiedzy nt. województwa (opisanej w rozdz. 2.3.5). Baza zawiera syntetyczny opis publikacji (opcjonalnie uzupełniony o zdjęcie okładki) wydanych przez partnerów ROT WL wraz z możliwością pobrania dokumentu (m.in. pozostałe jednostki organizacyjne UMWL, WUP, ROPS i inne). Prezentacja wskaźników cząstkowych i syntetycznych zrównoważonego rozwoju. Dla zwiększenia możliwości interpretacji danych rekomenduje się prezentację tabelaryczną zawierającą ujęcie wartościowe oraz zmiany procentowe na przestrzeni kolejnych okresów rocznych. Uzupełnieniem danych tabelarycznych powinny być proste wykresy liniowe ukazujące zmiany wartości wskaźników (alternatywnie strzałki ilustrujące kierunek zmian w stosunku do poprzedniego okresu ). Prezentacja wskaźników powinno być opatrzone krótkim komentarzem analityka ROT WL. Sylwetki instytucji posiadających dane nt. regionu przedstawione w następującym układzie: 1. Logo instytucji 2. Nazwa instytucji 3. Dane adresowe z aktywnym przekierowaniem Strona 21 z 61

4. Wnioski i rekomendacje do dalszego rozwoju ROT WL 4.1 Współpraca z instytucjami dysponującymi danymi nt. regionu Należy rozważyć sformalizowanie współpracy z instytucjami dysponującymi danymi nt. regionu poprzez takie działania jak ustalenie zakresu i częstotliwości przekazywania danych oraz osoby odpowiedzialne. Z analizy funkcjonowania innych ROT w Polsce można stwierdzić, że podpisane porozumienia są bardzo rzadko spotykane, a współpraca w większości przypadków odbywa się na podstawie ustnych porozumień i sieci kontaktów. Niemniej jednak w sytuacji zmian kadrowych zarówno na poziomie pracowników analitycznych przygotowujących i udostępniających zestawienia, jak również na poziomie zarządu danej organizacji, podpisane porozumienia pozwoliłoby uniknąć ewentualnych konfliktów czy tez nieporozumień. Dla współpracy proponuję się przyjęcie podstawowego trybu kontaktu i zamawiania danych i analiz poprzez e-mail wysłany przez uprawnionego pracownika ROT WL. 4.2 Współpraca z ekspertami w ramach powołanego Think-tanku Mając na uwadze możliwe trudności związane z należytym zaangażowaniem ekspertów w prace Think-tanku (wynikające np. z ograniczeń czasowych, braku odpowiedniej motywacji do poświęcania swojego wolnego czasu na pracę pro publico bono) należy rozważyć zapewnienie finansowania członkom Think-tanku w zakresie zadań wymagających znacznego zaangażowania czasowego (np. opieki naukowej dla badań zewnętrznych). Proponuje się wykorzystanie systemowych rozwiązań na poziomie całego UMWL - z budżetu zaplanowanego na każde zlecenie zewnętrzne jest wydzielana kwota na poziomie min. 2% (ale nie mniej niż 2000 zł) na ten cel. 4.3 Działalność publicystyczna W przypadku pozyskania środków rekomenduje się prowadzenie przez ROT WL działalności publikacyjnej. Należy rozważyć nawiązanie współpracy z Lubelskim Informatorem Unijnym Puls Regionu, którego wydawcą jest Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym UMWL w Lublinie. W formie stałej rubryki mogłyby ukazywać się tam cykliczne publikacje w zakresie prowadzonych badań własnych i zleconych, wzbogacone o zewnętrzne treści (np. informacje nadsyłane przez podmioty współpracujące z ROT), tudzież zwięzłe informacje nt. wybranych wskaźników dot. województwa. Alternatywnie rozważenia wymaga opracowanie publikacji w formie np. Biuletynu regionalnego wydawanego np. w cyklu półrocznym. Głównym adresatem powinny być: władze województwa, władze samorządowe, media, przedsiębiorcy, mieszkańcy. Treść 2-4 strony zawierające: 1. Wybrane wskaźniki dot. województwa publikowane w cyklu kwartalnym (zgodnie z opisem struktury i zawartości bazy źródeł danych przedstawionych w rozdz. 4.2.) opatrzonych komentarzem analityka Strona 22 z 61

2. Syntetyczną informację nt. przeprowadzonych badań, ekspertyz, itp.), w przypadku gdy takie miały miejsce w danym okresie Format: elektroniczny Wzorem dla opracowania biuletynu mogą być następujące pozycje: 1. Biuletyn Monitorujący Sytuację Społeczno Gospodarczą Województwa Świętokrzyskiego 2. Biuletyn Wielkopolskiego Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego - edycja półroczna 4.4 Funkcjonowanie RFT Aktualnie funkcjonowanie RFT nie budzi większych zastrzeżeń. Niemniej jednak dążąc do pogłębienia merytorycznych dyskusji w obrębie szczegółowych zagadnień tematycznych, rekomenduje się zmianę organizacji na formułę bardziej otwartą, a jednocześnie umożliwiającą prowadzenie merytorycznych dyskusji na dużym poziomie szczegółowości: 1. Zwiększenie liczby członków. Otwarty nabór w oparciu o przesyłany formularz zgłoszeniowy. 2. Stworzenie tzw. grup tematycznych (tzw. SIG Special Interest Group). W zakresie sposobu klasyfikacji grup tematycznych proponuje się wybór rozwiązania zgodnego z obszarami monitorowania wskazanymi w rodz. 3.4.2. 3. Organizowane spotkania można podzielić na dwa rodzaje: a. Ogólne z udziałem wszystkich uczestników (z możliwością udziału osób z poza wyłonionego grona). b. Tematyczne, z udziałem osób przypisanych do poszczególnych grup tematycznych. 4.5 Inwentaryzacja źródeł W przypadku trudności technicznych z wykorzystaniem systemu informatycznego stworzonego w ramach projektu Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą, proponuje się wykorzystanie istniejących narzędzi online, jak chociażby Wikindx (http://wikindx.sourceforge.net/), które umożliwia współtworzenie pełnej informacji bibliograficznej wraz z opisem online. Atutem narzędzia Wikindx jest funkcjonowanie w środowisku online, dostępność polskiej lokalizacji oraz możliwość opisu różnego rodzaju źródeł z wykorzystaniem takich kategorii, jak: typ zasobu i nazwa, autor, redaktor, wydawca, opis, lokalizacja pliku (jeżeli dotyczy), możliwość dokonania kategoryzacji zasobu oraz przypisania słów kluczowych. Strona 23 z 61

4.6 Monitoring danych nt. regionu W przypadku uzasadnionej potrzeby proponuje się rozszerzenie systemu klasyfikacji wskaźników o dodatkowy 5 ład, tj. ład przestrzenny, w skład którego mogłyby wchodzić takie kategorie jak: zrównoważony rozwój i rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Ponadto w przypadku dostępności wystarczających zasobów kadrowych, rekomenduje się kwartalne monitorowanie wydzielonych wskaźników statystycznych Prezentacja wybranych, najważniejszych wskaźników statystycznych z kwartalnych edycji Biuletynu statystycznego województwa lubelskiego opracowanych przez Urząd Statystyczny w Lublinie w zakresie: 1. Poziomu bezrobocia 2. Przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia 3. Liczby turystów 4. Liczby przestępstw 5. Liczby podmiotów gospodarki narodowej 6. Wyników finansowych przedsiębiorstw 7. Cen towarów i usług konsumpcyjnych 8. Nakładów inwestycyjnych 9. Produkcji sprzedanej przemysłu Wartością dodaną w stosunku do Biuletynu statystycznego byłoby skupienie analizy na wybranych, kluczowych wskaźnikach wraz z opatrzeniem ich komentarzem analityka. Strona 24 z 61

Dla zwiększenia możliwości interpretacji danych rekomenduje się prezentację tabelaryczną zawierającą ujęcie wartościowe oraz z wykorzystaniem indeksów prostych dynamiki (np. analogiczny okres roku poprzedniego = 100, okres poprzedni = 100). Uzupełnieniem danych tabelarycznych powinny być proste wykresy liniowe ukazujące zmiany wartości wskaźników (alternatywnie strzałki ilustrujące kierunek zmian w stosunku do poprzedniego okresu )). Prezentacja wskaźników powinna być opatrzona krótkim komentarzem analityka ROT WL. 4.7 Prognozowanie trendów rozwojowych Prognozowanie trendów rozwojowych będzie możliwe dzięki udziałowi ekspertów-członków Thinktanku, ew. innych grup interesariuszy, z wykorzystaniem systemu informatycznego do prowadzenia ankiet o następującym zestawie funkcjonalności: 1. Tworzenie ankiet, ich wypełnianie oraz dostęp do uzyskanych wyników możliwy z poziomu przeglądarki WWW. 2. Wyniki zapisywane do bazy danych z możliwością podglądu online oraz eksportu do postaci plików CVS i/lub XLS/XLSX. 3. Tworzenie ankiet możliwe przez zarejestrowanych użytkowników. Narzędzie powinno umożliwiać tworzenie różnego rodzaju pytań, m.in.: jedno i wielokrotnego wyboru z listy (także z odpowiedzią typu inne, jakie. oraz pytań otwartych. 4. Narzędzie powinno umożliwić autoryzację dostępu do ankiety, aby uniknąć wypełnienia przez niepowołane osoby. Może to być rozwiązane np. systemem indywidualnie generowanych, unikalnych linków do ankiety lub też losowo generowanymi kodami dostępu. 5. Z poziomu narzędzia powinna być możliwa aktywacja i deaktywacja ankiet, jak również możliwość przesyłania powiadomień do ekspertów o nowej ankiecie. 6. Wypełnianie ankiety powinna cechować możliwość wznowienia niedokończonej ankiety. 7. Preferowana byłaby również funkcjonalność umożliwiająca tworzenie różnych grup ekspertów/osób wytypowanych do wypełnienia ankiety, np. na potrzeby prognoz o charakterze społecznym lub gospodarczym. Wstępnie przeprowadzona analiza systemu wdrożonego w ramach projektu Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą pozwala założyć, że ww. funkcje są możliwe do realizacji w systemie. Wymagać to może zaawansowanej konfiguracji systemu. Z rozmów przeprowadzonych z opiekunem serwisu można wywnioskować, że zalecane byłoby również jego przeniesienie na niezależny serwer celem uniknięcia występujących dotychczas problemów technicznych związanych ze współdzieleniem serwera przez inne systemy bazodanowe UMWL. Atutem proponowanego rozwiązania jest gwarancja wykonawcy na system sięgająca 2020 r. Aby uzyskać jednoznaczną odpowiedź w zakresie możliwości wykorzystania wspomnianego systemu, należy jednak przeprowadzić testy polegające na stworzeniu ankiety, przesłaniu do testowej grupy respondentów oraz zgromadzeniu i przetworzeniu uzyskanych wyników. W przypadku wystąpienia niezidentyfikowanych na tym etapie trudności technicznych/funkcjonalnych narzędzia, rekomenduje się wykorzystanie darmowego oprogramowania typu open source o nazwie Limesurvey 6. Oprogramowanie do prawidłowego działania wymaga środowiska PHP oraz bazy MySQL. 6 Najnowsza wersja 2.06 możliwa do pobrania ze strony: https://www.limesurvey.org/en/. Strona 25 z 61