PROTOKÓŁ z kontroli problemowej w Urzędzie Miasta Szczecin I. Jednostka kontrolowana: Urząd Miasta pl. Armii Krajowej 1 70-456 Szczecin Prezydent, pełni funkcję od dnia 04.12.2006 r. REGON: 811684232 NIP: 8510309410 W dniu kontroli jednostka kontrolowana reprezentowana była przez Panią podinspektora w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta w Szczecinie. Wyjaśnień udzielali takŝe pracownicy Zakładu Usług Komunalnych w Szczecinie: Pani Kierownik Wydziału Usług Cmentarnych i Pani Kierownik Wydziału Zieleni. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano pracownika, upowaŝnionego przez kierownika jednostki kontrolowanej do udzielania wyjaśnień, z programem kontroli. II Kontrolę przeprowadził: starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie, na podstawie upowaŝnienia Nr 1/2010 do kontroli, z dnia 17 marca 2010 r., wydanego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. III.Miejsce i data kontroli: Szczecin, dnia 25. marca 2010 r. IV. Przedmiotowy zakres kontroli: 1. organizacyjne zabezpieczenie opieki nad cmentarzami i grobami wojennymi na terenie gminy, 2. prowadzenie ewidencji i dokumentacji istniejących na terenie gminy obiektów grobownictwa wojennego i ewidencji pochowanych, 3. ocena stanu utrzymania grobów i cmentarzy wojennych na terenie gminy, 4. sporządzenie dokumentacji fotograficznej, 5. ocena prawidłowości wykorzystania dotacji przekazanej w 2009 roku z budŝetu Wojewody Zachodniopomorskiego w wysokości 70.000 zł na utrzymanie grobów wojennych na terenie gminy. V.Okres objęty kontrolą: od dnia 01. stycznia 2009 r. do dnia 31. grudnia 2009 r. Ustalenia stanu faktycznego i prawnego stwierdzone w toku kontroli I.Dane podstawowe 1.Zadania związane ze sprawowaniem bezpośredniego nadzoru nad stanem grobów i cmentarzy wojennych, stosownie do art. 7 ustawy z dnia 28 marca 1933. o grobach i cmentarzach wojennych (Dz. U. Nr 39, poz. 311 z późn. zm.), ujęte zostały w zakresie czynności Pani podinspektora w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta Szczecin.
2.Prowadzeniem ewidencji i dokumentacji istniejących na terenie gminy obiektów grobownictwa wojennego zajmuje się Pani - podinspektor w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta Szczecin. Ewidencja pochowanych prowadzona jest w Zakładzie Usług Komunalnych w Szczecinie. 3.Urząd Miasta Szczecin sprawuje opiekę nad cmentarzami wojennymi w oparciu o Uchwałe Nr XV/463/99 Rady Miasta Szczecin z dnia 25 października 1999 r. Obecnie obowiązujące porozumienie w sprawie powierzenia zadań dotyczących utrzymania grobów i cmentarzy wojennych w ramach zadań bieŝących powierzonych gminom Wojewoda Zachodniopomorski zawarł z Gminą Miasto Szczecin dnia 28 lutego 2007 roku. W 2009 roku, na podstawie Aneksu Nr 1 z dnia 09 stycznia 2009 r. do porozumienia, Wojewoda Zachodniopomorski na utrzymanie i konserwację grobów wojennych, połoŝonych na obszarze Gminy Miasto Szczecin, przekazał kwotę 70.000 zł. (Dział 710, rozdział 71035, 2020). Środki finansowe przekazane zostały w 12 miesięcznych transzach. 4.Utrzymanie obiektów cmentarnictwa wojennego w Szczecinie prowadzone było w 2009 roku przez zakład, na podstawie całorocznej Umowy Nr WGKiOŚ 9/2009 Nr CRU 09/0000390 z Gminą Miasto Szczecin. 5.W celu udokumentowania poniesionych wydatków Gmina Miasto Szczecin przedłoŝyła: - porozumienie Nr WGKiOŚ 9/2009 Nr CRU 09/0000390 zawarte w dniu 06. stycznia 2009 r. w Szczecinie, pomiędzy Gminą Miasto Szczecin, z siedzibą przy pl. Armii Krajowej 1, 70-456 Szczecin, reprezentowaną przez, Zastępcę Prezydenta Miasta, a, reprezentowanym przez, Zastępcę Dyrektora, w sprawie realizacji usług na rzecz Miasta finansowanych ze środków budŝetowych Miasta, - aneks Nr 1/2009 z dnia 30. czerwca 2009 r. do Porozumienia Nr WGKiOŚ 9/2009 Nr CRU 09/0000390, pomiędzy Gminą Miasto Szczecin a, - fakturę VAT Nr 22/WK/2009 z dnia 06.02.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 896,97 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 54/WK/2009 z dnia 06.03.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 1.309,44 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 85/WK/2009 z dnia 07.04.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 111,50 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę korygującą VAT Nr 105/WK/2009 z dnia 01.07.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 856,93zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z kwota zmniejszenia 40,04 zł, - fakturę korygującą VAT Nr 106/WK/2009 z dnia 01.07.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 1.250,98 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z kwota zmniejszenia 58,46 zł, 2
- fakturę korygującą VAT Nr 107/WK/2009 z dnia 01.07.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 106,52zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z kwota zmniejszenia 4,98 zł, - fakturę VAT Nr 223/WK/2009 z dnia 30.06.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 12.306,64 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 240/WK/2009 z dnia 14.07.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 7.358,68 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 335/WK/2009 z dnia 31.08.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 7.820,68 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 349/WK/2009 z dnia 11.09.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 4.828,80 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 414/WK/2009 z dnia 07.10.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 4.036,17 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 468/WK/2009 z dnia 30.10.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 16.130,81 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z - fakturę VAT Nr 549/WK/2009 z dnia 14.12.2009 r., wystawioną przez, na kwotę 15.303,79 zł, za utrzymanie i konserwację grobów i cmentarzy wojennych, zgodnie z PowyŜszymi aktami Gmina Miasto Szczecin udokumentowała wydatki poniesione w 2009 roku, na utrzymanie grobów wojennych połoŝonych na terenie Gminy, na kwotę 70.000 zł, przekazaną jako dotacja celowa Wojewody Zachodniopomorskiego. 6.Wykonano dokumentację fotograficzną następujących obiektów grobownictwa wojennego: - Kwatera Wojenna na Cmentarzu Centralnym przy ul. Ku Słońcu w Szczecinie - mogiły zbiorowe Ŝołnierzy Wojska Polskiego, - Kwatera Wojenna na Cmentarzu Centralnym przy ul. Ku Słońcu w Szczecinie - mogiły zbiorowe Ŝołnierzy Armii Czerwonej, - Kwatera jeńców belgijskich i polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie, - Cmentarz jeńców francuskich przy ul. Litewskiej w Szczecinie II.Charakterystyka obiektów 3
Według posiadanej w Urzędzie Miasta w Szczecinie ewidencji na obszarze Gminy Miasto Szczecin znajdują się 3 zaewidencjonowane obiekty grobownictwa wojennego. W toku kontroli dokonano lustracji tych obiektów. 1 Cmentarz Centralny przy ul. Ku Słońcu w Szczecinie połoŝony jest w obrębie ewidencyjnym Pogodno 113 na działce 2/5. Usytuowana na terenie Cmentarza Centralnego Kwatera Wojenna śołnierzy Wojska Polskiego i Armii Czerwonej zajmuje powierzchnię 6,2 ha, z czego 1,4 ha stanowią tereny zielone. Kwatera wojenna znajduje się na głównej osi widokowej cmentarza, pomiędzy kaplicą a Pomnikiem Braterstwa Broni. Składa się z czterech sektorów, rozdzielonych pośrodku szeroką wysadzaną cisowym Ŝywopłotem aleją. Spoczywa tu prawdopodobnie łącznie 3.405 Ŝołnierzy i cywilów, w tym: 370 Ŝołnierzy i cywilów polskich (w tym 167 znanych), 3015 radzieckich Ŝołnierzy i 20 radzieckich cywilów (w tym 596 znanych). śołnierze polscy i radzieccy pochowani są w mogiłach pojedynczych i zbiorowych. Mogiły otoczone są krawęŝnikami, wzdłuŝ których posadowione są betonowe krzyŝe. Na mogiłach Ŝołnierzy znanych z nazwiska znajdują się tabliczki z nazwiskiem oraz stopniem wojskowym Ŝołnierzy. Kwatera powstawała sukcesywnie w latach 1946-54, gdy chowano tu Ŝołnierzy ekshumowanych z tymczasowych miejsc pochówku z terenu Pomorza Szczecińskiego oraz Ziemi Meklemburskiej, poległych w czasie operacji berlińskiej. Ostatni pochówek na kwaterze wojennej miał miejsce w 2009 roku, kiedy inhumowano tu 3 Ŝołnierzy Bojowego Oddziału Armii, straconych przez UB w 1948 roku w Szczecinie. Na terenie Kwatery Wojennej na Cmentarzu Centralnym posadowione są między innymi pomniki: Braterstwa Broni, według projektu rzeźbiarza Sławomira Lewińskiego, z 1967 r. (gruntownie odnowiony w 2009 roku), krzyŝ prawosławny z arkadą z napisem w języku starocerkiewno-słowiańskim Symbolizuję Tego, który jest bramą, z 1994. Na froncie załoŝenia cmentarza wojennego usytuowane są 2 działa przeciwlotnicze i tablice z napisami zawierającymi informacje dotyczące jednostek wojskowych wyzwalających ziemię szczecińską. Istotnym komponentem kwatery wojennej jest zieleń wysoka i Ŝywopłoty. 2. Kwatera jeńców belgijskich i polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie znajduje się przy al. Kasztanowej, w pobliŝu II bramy wejściowej na cmentarz i zajmuje powierzchnię 808 m2. W kwaterze pochowanych jest 33 Belgów i 6 Polaków, zmarłych głównie w 1941 r., w nieznanych dziś okolicznościach i miejscu. Wszyscy pochowani jeńcy są zidentyfikowani. Urządzenie kwatery nastąpiło w lipcu 1978 r., według projektu Sławomira i Jakuba Lewińskich. Pomnik składa się z 3 granitowych tablic: jednej pionowej i 2 poziomych. Płyta stojąca posiada inskrypcję: Kwatera jeńców belgijskich i polskich z lat 1939-45. Na dwóch leŝących płytach wyryte są nazwiska poległych jeńców belgijskich i polskich. Jeńcy wojenni pochowani są w czterech mogiłach zbiorowych, otoczonych krawęŝnikami, wzdłuŝ których posadowione są białe betonowe krzyŝe. 3. Cmentarz jeńców francuskich przy ul. Litewskiej w Szczecinie (na terenie przyległym do ogrodzenia ogrodów działkowych) załoŝono w 1870 r. dla zmarłych w obozie jenieckim jeńców francuskich, z czasów wojny prusko-francuskiej. Cmentarz leŝy w obrębie Pogodno 8, cz. działki 2/43 i posiada powierzchnię 0,16 ha Na cmentarzu pochowanych jest 244 jeńców. Cmentarz został zamknięty w lipcu 1871 r., po likwidacji obozu i zwolnieniu jeńców. Teren cmentarza nie jest otoczony płotem. W środkowej części cmentarza, na kopcu, ustawiony jest pomnik z krzyŝem, do którego prowadzą stopnie. Na tablicy umieszczonej na pomniku widnieje tablica z napisem w językach francuskim i polskim Tu spoczywa 244 jeńców francuskich z wojny francusko-pruskiej 1870 r. Szczecin 10.10.1997 r.. III.Wnioski 4
1.Na podstawie czynności kontrolnych w zakresie prowadzenia dokumentacji obiektów grobownictwa wojennego na terenie Gminy Miasto Szczecin, sposobu wydatkowania środków z dotacji Wojewody Zachodniopomorskiego na konserwację i bieŝące utrzymanie mogił i ich otoczenia, a takŝe lustracji obiektów stwierdza się, Ŝe opieka nad obiektami grobownictwa wojennego sprawowana jest zgodnie z ustawą z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych (Dz.U. Nr 39, poz.311 ze zm.) oraz Porozumieniem zawartym pomiędzy Wojewodą Zachodniopomorskim a Gminą Miasto Szczecin w sprawie powierzenia zadań dotyczących utrzymania grobów i cmentarzy wojennych w ramach zadań bieŝących powierzonych gminom, z dnia 28 lutego 2007 roku. Najpilniejszą sprawą remontową na terenie kwatery wojennej jest renowacja placu defiladowego oraz drogi dojścia do Pomnika Braterstwa Broni. Powinna zostać wyjaśniona w ewidencji dokładna liczba pochowanych na kwaterze wojennej Ŝołnierzy Wojska Polskiego i Armii Czerwonej na Cmentarzu Centralnym. W prowadzonej ewidencji pochowanych na tej kwaterze Ŝołnierzy naleŝy dopisać równieŝ pochowanych w grudniu 2009 roku 3 Ŝołnierzy Bojowego Oddziału Armii. 2.Dotacja Wojewody Zachodniopomorskiego w 2009 roku, w wysokości 70.000 zł, wydatkowana została na prace konserwacyjne nagrobków, utrzymanie czystości, pielęgnację trawników, krzewów i drzew, zakup kwiatów, cebulek kwiatowych i zniczy. W wyniku przedłoŝonej w czasie kontroli dokumentacji finansowej stwierdza się, Ŝe kwota 70.000 zł została wykorzystana w 2009 roku zgodnie z przeznaczeniem w 100%. Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w omawianym zakresie. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 6/2010. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie co do jego treści, w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu; 2. Odmowa podpisania protokołu powinna być poprzedzona złoŝeniem pisemnych wyjaśnień przyczyn odmowy, złoŝonych w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu i nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których egzemplarz Nr 1 pozostawiono w jednostce kontrolowanej. Szczecin, dnia 14 kwietnia 2010 r. 5