Sprzedaż leków w Polsce diagnoza i perspektywy. Ekonomiczne wyzwania dla aptekarzy Maciej Kuźmierkiewicz, Dyrektor Generalny Marcin Gawroński, Dyrektor Działu Relacji ze Źródłami Danych
Agenda Wzrosty i spadki na rynku w 2013 roku oraz co niesie 2014 Perspektywa firmy farmaceutycznej jej ekosystem Rynek aptek w Polsce trendy, układ sił i wyniki Struktura aptek w regionach i jej znaczenie Prognoza 2014 i kierunki zmian słowo podsumowania 2 Warszawa, 22 marca 2014
Mld PLN Retrospekcja: polski rynek farmaceutyczny w XXI wieku Do 2012 roku polski rynek leków odnotowywał duże wzrosty, z CAGR dla rynku aptecznego na poziomie 6,4%. Ostatnie dwa lata to (co najmniej) załamanie tego trendu. 20 20 18 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Sprzedaż na rynku szpitalnym i aptecznym w okresie 2000 2013 [mld PLN] Rynek apteczny Rynek szpitalny Rynek apteczny CAGR: + 6,4% Rynek szpitalny CAGR: + 8,6% '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 Źródło: IMS DataView [sell-in] Rynek apteczny (A-V) Rynek szpitalny (A-V) ceny producenta 18,1 w 2011 16,9 (-6,4%) w 2012 18,5 (+6,6%) w 2013 3 Warszawa, 22 marca 2014
Mld EUR Retrospekcja: europejski rynek farmaceutyczny w XXI wieku Od kilku lat europejski rynek leków przeżywa trudności Sprzedaż na rynku szpitalnym i aptecznym w okresie 2002 MAT 09/2013 [mld LCEUR] Kraje najbardziej dotknięte przez kryzys WARTOŚĆ SPRZEDAŻY APTECZNEJ 140 120 Rynek apteczny Rynek szpitalny GRECJA 100 80 Rynek apteczny CAGR: + 3,2% PORTUGALIA 2010 60 40 20 Rynek szpitalny CAGR: + 7,8% HISZPANIA 2009 0 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 13* * MAT 2013 09 Źródło: IMS MIDAS [sell-in] Rynek apteczny (A-V) Rynek szpitalny (A-V) ceny producenta LCEUR 2010 4 Warszawa, 22 marca 2014
Retrospekcja: europejski rynek farmaceutyczny w XXI wieku Spadki dotyczą także rynków dojrzałych UK FRANCJA WŁOCHY Źródło: IMS MIDAS [sell-in] Rynek apteczny (A-V) ceny producenta LCEUR 5 Warszawa, 22 marca 2014
Schorzenia w ostatnich 3 latach, rynek apteczny W 2012 roku spadła wartość sprzedaży we wszystkich TOP 20 obszarach terapeutycznych. 2013 przyniósł lekką poprawę, przy wzroście dla testów w cukrzycy i dalszym spadku w chorobach CUN. Dynamika wartości sprzedaży TOP 20 chorób w 2012 vs. 2011 oraz 2013 vs. 2012 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% Nadciśnienie tętnicze Astma Cukrzyca Infekcja Hipercholesterolemia Choroby mięśni i stawów Choroba zakrzepowa Choroba wrzodowa Schizofrenia Cukrzyca - Testy Antykoncepcja Zaburzenia snu Nowotwory Depresja Padaczka Przerost prostaty Choroby serca Allergia 2012 vs.2011 Choroby CUN Jaskra 16,1% 6% 26% 15% 17% 12% 11% 29% 19% 27% 42% 6% 6% 32% 10% 21% 10% 11% 16% 11% 10% 100% = wartość sprzedaży (PLN) w 2011 2013 vs.2012 + 2,8% 3% 3% 8% 5% 3% 1% 11% 5% 3% 10% 3% 5% 10% 4% 6% 6% 15% 2% 8% 3% 100% = wartość sprzedaży (PLN) w 2012 Źródło: IMS Pharmascope 12/2013 Rynek apteczny Rx (A-V) 6 Warszawa, 22 marca 2014
Klasy OTC1 w ostatnich 3 latach, rynek apteczny Wyższa odporność rynku OTC na zawirowania. Nieznaczny wzrost w 2012 roku, wzrost o 5,8% w 2013 głównie z powodu grypy. Dynamika wartości sprzedaży TOP klasy OTC w 2012 vs.2011 oraz 2013 vs.2012 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 0% 50% 100% 01 COUGH COLD & OTH.RESP.REM 04 VITAM.MINER.&NUTRIT.SUPPL 02 PAIN RELIEF 03 DIGEST.& OTH.INTEST.REMED 10 CIRCULATORY PRODUCTS 06 SKIN TREATMENT 12 URINARY AND REPROD.CARE 05 TONICS & OTHER STIMULANTS 07 EYE CARE 13 CALM..SLEEP&MOOD ENH.PRO 14 WEIGHT LOSS PRODUCTS 17 HABIT TREATMENT 09 MOUTH TREATMENT PROD. 18 MISCELLANEOUS 08 EAR CARE 11 ANTINAUSEAN. 97 ALL OTHER MISCELLANEOUS 2012 vs.2011 + 0,2% 5% 1% 3% 1% 5% 3% 8% 5% 3% 2% 34% 8% 0% 1% 17% 0% 14% 100% = wartość sprzedaży (PLN) w 2011 2013 vs.2012 +5,8% 8% 6% 5% 6% 1% 7% 7% 3% 8% 1% 11% 20% 13% 4% 37% 6% 49% 100% = wartość sprzedaży (PLN) w 2012 Źródło: IMS Pharmascope 12/2013 Rynek apteczny OTC (1 18 & 97) 7 Warszawa, 22 marca 2014
Agenda Wzrosty i spadki na rynku w 2013 roku oraz co niesie 2014 Perspektywa firmy farmaceutycznej jej ekosystem Rynek aptek w Polsce trendy, układ sił i wyniki Struktura aptek w regionach i jej znaczenie Prognoza 2014 i kierunki zmian słowo podsumowania 8 Warszawa, 22 marca 2014
Hurtownia Apteka Pacjent NFZ Lekarz Ekosystem firmy farmaceutycznej Wszyscy doświadczyli trudnych zmian i zostali wytrąceni ze stanu równowagi Lekarz Hurtownia Firmy farmaceutyczne NFZ Apteka Pacjent 9 Warszawa, 22 marca 2014
Agenda Wzrosty i spadki na rynku w 2013 roku oraz co niesie 2014 Perspektywa firmy farmaceutycznej jej ekosystem Rynek aptek w Polsce trendy, układ sił i wyniki Struktura aptek w regionach i jej znaczenie Prognoza 2014 i kierunki zmian słowo podsumowania 10 Warszawa, 22 marca 2014
Rok 2013 w opiniach farmaceutów Ponad 50 proc. aptek wskazuje na pogorszenie sytuacji finansowej apteki Jak zmieniła się w ciągu ostatniego roku sytuacja finansowa apteki? 23% 0% 5% 19% Jak zmieniła się w ciągu ostatniego roku zdolność apteki do terminowego płacenia hurtowniom za dostawy? 2% 21% 1% 13% 21% 56% 39% Znacznie się poprawiła Pozostała be zmian Znacznie się pogorszyła Trochę się poprawiła Trochę się pogorszyła Trudno powiedzieć / nie wiem Poprawiła się Pogorszyła się Trudno powiedzieć Pozostała bez mian Odmowa odpowiedzi Źródło: Monitor Apteczny IMS 4 kw. 2013 Źródło: Monitor Apteczny IMS 4 kw. 2013 11 Warszawa, 22 marca 2014
Największe zagrożenia dla aptek w 2014 roku Farmaceuci najbardziej obawiają się konkurencji i zmian przepisów Zagrożenia dla aptek w 2014 roku 0% 2% 0% Jak zmieniło się otoczenie konkurencyjne aptek w 2013 roku? 35% 33% Jakie wyniki osiągają poszczególne typy aptek? Czy poszczególne regiony kraju różnią się strukturą aptek? Jak wygląda Polski rynek na tle innych krajów? Przepisy (legislacja) 30% Konkurencja innych aptek Sieci aptek Obcy kapitał Konsolidacja hurtowni Trudno powiedzieć / nie wiem Źródło: Monitor Apteczny IMS 4 kw. 2013 Jakich zmian w strukturze aptek możemy się spodziewać? 12 Warszawa, 22 marca 2014
2012.04 2012.05 2012.06 2012.07 2012.08 2012.09 2012.10 2012.11 2012.12 2013.01 2013.02 2013.03 2013.04 2013.05 2013.06 2013.07 2013.08 2013.09 2013.10 2013.11 2013.12 2014.01 2014.02 Liczba aptek znowu zaczyna rosnąć 2013 rok: 1008 zamkniętych aptek, 333 przejęcia, 715 nowych aptek i 177 ponownych otwarć 14 500 14 400 Liczba aptek w 2012-2014 14 300 14 200 14 100 14 000 13 900 13 800 13 700 13 600 13 500 14 144 Skala zmian w 2013: - 1008 zamknięć - 333 przejęcia apteki - 177 ponownych otwarć - 715 nowych aptek 14 091 Źródło: Baza aptek IMS Health, 2014.02 13 Warszawa, 22 marca 2014
78% zamkniętych aptek to apteki indywidualne W styczniu i lutym 2014 sieci aptek zamknęły 16 i otworzyły 80 aptek Kto zamykał apteki (115) w styczniu i lutym 2014? Kto otwierał apteki (256) w styczniu i lutym 2014? 14% sieci aptek 31% sieci aptek Sieci 2-4 1 apteka Sieci 2-4 1 apteka Źródło: Baza aptek IMS Health 2014.01-02 Źródło: Baza aptek IMS Health 2014.01-02 14 Warszawa, 22 marca 2014
Liczba aptek W Polsce działa już ponad 300 sieci aptek Tylko w 2013 roku powstało blisko 50 nowych sieci Liczba sieci 5+ oraz aptek należących do tych sieci w 2005-2014 5 000 4 500 4 000 3 500 W 2013 roku powstało blisko 50 nowych sieci 289 303 350 300 250 Liczba sieci 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 3912 4152 45 277 2005Q3 2006Q3 2007Q3 2008Q3 2009Q3 2010Q3 2011Q3 2012Q3 2013Q3 2014.02 200 150 100 50 0 Liczba aptek w sieciach Liczba sieci Źródło: Baza aptek IMS Health 2014/02 15 Warszawa, 22 marca 2014
Rośnie pozycja dużych i małych sieci aptek Już ponad 29% aptek należy do sieci aptek (+2,8 pproc. rdr) Struktura segmentów sieci aptek 02/2013 Struktura segmentów sieci aptek 02/2014 8% 4% 3% 9% 3% 3% 12% 13% 74% 71% Sieci 50+ Sieci 30-49 Sieci 15-29 Sieci 5-14 Apteki Indywidualne Źródło: Baza aptek IMS Health 2013/02 Sieci 50+ Sieci 30-49 Sieci 15-29 Sieci 5-14 Apteki Indywidualne Źródło: Baza aptek IMS Health 2014/02 16 Warszawa, 22 marca 2014
2012.01 2012.02 2012.03 2012.04 2012.05 2012.06 2012.07 2012.08 2012.09 2012.10 2012.11 2012.12 2013.01 2013.02 2013.03 2013.04 2013.05 2013.06 2013.07 2013.08 2013.09 2013.10 2013.11 2013.12 2014.01 2014.02 Mln PLN Już ponad 44% sprzedaży generują sieci aptek Stabilna wartość rynku aptecznego i szybszy wzrost udziału sieci 5+ Rynek apteczny (mln PLN) i udział sieci aptek 5+ rynku 2011 2014 3 000 2 500 +4 pproc. 45% 44% 43% 2 000 42% 41% 1 500 40% 39% 1 000 38% 37% 500 36% 35% 0 34% Wartość rynku Udział sieci 5+ Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Health, 2014.02 17 Warszawa, 22 marca 2014
2012.01 2012.02 2012.03 2012.04 2012.05 2012.06 2012.07 2012.08 2012.09 2012.10 2012.11 2012.12 2013.01 2013.02 2013.03 2013.04 2013.05 2013.06 2013.07 2013.08 2013.09 2013.10 2013.11 2013.12 2014.01 2014.02 Tysiące PLN Średnie obroty aptek najwyższe w sieciach 30-49 Apteki indywidualne generują średnie obroty na poziomie ok. 150kPLN 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Średni miesięczny obrót poszczególnych segmentów sieci na rynku aptecznym w 2012 2014 [tys. PLN] Sieci 30-49 generują obroty ok. 350 tys. PLN 18 Warszawa, 22 marca 2014 Apteki 1-4 Sieć 5-14 Sieć 15-29 Sieć 30-49 Sieć 50+ RAZEM Źródło: IMS Pharmascope, baza aptek IMS Health, 2014/02
24,0% 23,5% 22,0% 20,8% 21,6% 24,7% 23,3% 46 46 42 39 42 39 44 Średnia marża Średnia rotacja Średnia sprzedaż (tys. PLN) 126 130 222 330 279 208 156 16,02 16,07 16,72 16,06 16,50 17,16 16,29 Średnia cena Najbardziej efektywnie działają średnie sieci aptek Średnie sieci: wysoka sprzedaż, niskie ceny i rotacja Średnia sprzedaż apteki (wartościowo) 400 350 319 343 300 250 225 199 200 159 150 125 126 100 50 0 Niezależna Sieć 2-4 Sieć 5-14 Sieć 15-29 Sieć 30-49 Sieć 50+ RAZEM 2013.02 2014.02 Średnia cena (PLN) 17,5 17,0 16,60 16,5 15,99 16,0 15,82 15,82 15,59 15,69 15,71 15,5 15,0 14,5 Niezależna Sieć 2-4 Sieć 5-14 Sieć 15-29 Sieć 30-49 Sieć 50+ RAZEM 2013.02 2014.02 30% 25% 20% 15% 10% 5% 25,2% 24,9% Średnia marża (%) 24,8% 22,9% 21,7% 22,5% 24,1% 48 46 44 42 40 38 36 Średnia rotacja (dni) 46 46 46 46 45 40 45 0% Niezależna Sieć 2-4 Sieć 5-14 Sieć 15-29 Sieć 30-49 Sieć 50+ RAZEM 34 Niezależna Sieć 2-4 Sieć 5-14 Sieć 15-29 Sieć 30-49 Sieć 50+ RAZEM 2013.02 2014.02 2013.02 2014.02 Źródło: IMS Pharmascope, 2014.02 19 Warszawa, 22 marca 2014
29% aptek odpowiada za 44% sprzedaży Średnie sieci aptek stanowią ok. 7% placówek, ale w ujęciu wartościowym to ponad 14% Struktura segmentów sieci aptek 02/2014 Wartościowy udział segmentów sieci w rynku 02/2014 29,1% aptek 44,1% sprzedaży Apteki 1-4 Apteki 1-4 Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Health 2014/02 Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Health 2014/02 20 Warszawa, 22 marca 2014
Jaka jest pozycja sieci aptek w Europie Wschodniej? Sieci odpowiadały za prawie 40% sprzedaży detalicznej w 2012 Sieci aptek w Europie Wschodniej (Liczba aptek: 90.000 placówek) Sprzedaż detaliczna w Europie Wschodniej ( 21mld) 27% 39% 73% 74% 61% Sieci Apteki indywidualne Sieci Apteki indywidualne Źródło: IMS Health Źródło: IMS Health 21 Warszawa, 22 marca 2014
Agenda Wzrosty i spadki na rynku w 2013 roku oraz co niesie 2014 Perspektywa firmy farmaceutycznej jej ekosystem Rynek aptek w Polsce trendy, układ sił i wyniki Struktura aptek w regionach i jej znaczenie Prognoza 2014 i kierunki zmian słowo podsumowania 22 Warszawa, 22 marca 2014
Zmiany liczby aptek nie są jednakowe w całym kraju Największa konkurencja w regionach o największym potencjale 590 (+7) 763 (-7) 690 (-19) 454 (+2) 451 (+5) POLSKA: -114 >1500 1000-1499 500-999 0-499 377 (+3) 1102 (7) 1369 (+12) 374 (+8) 1610 (-65) 1298 (-14) 1852 (+16) 982 (-25) 889 (-22) 484 (-14) 806 (-8) Źródło: Baza aptek IMS Health, 2014.02 vs. 2013.02 23 Warszawa, 22 marca 2014
Jaką i jak silną mam konkurencję? Ponad 40% aptek w województwie pomorskim należy do sieci 40% 35% Sieć 50+ Sieć 30-49 Sieć 15-29 Sieć 5-14 średnio Struktura sieci aptek wg województw 2014/02 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Health, 2014.02 24 Warszawa, 22 marca 2014
Rynek aptek jest coraz bardziej skoncentrowany TOP50 sieci aptek kontroluje ponad 28% wartości rynku Koncentracja sieci aptek 2014/02 Sieci wirtualne/grupy zakupowe/apteki partnerskie TOP50 sieci =28,3% rynku 23% aptek niezależnych w grupach Pozostałe sieci Apteki 1-4 Inne Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Health, 2014.02 Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Health, 2014.02 25 Warszawa, 22 marca 2014
Agenda Wzrosty i spadki na rynku w 2013 roku oraz co niesie 2014 Perspektywa firmy farmaceutycznej jej ekosystem Rynek aptek w Polsce trendy, układ sił i wyniki Struktura aptek w regionach i jej znaczenie Prognoza 2014 i kierunki zmian słowo podsumowania 26 Warszawa, 22 marca 2014
Liczba aptek Niemal 330 sieci i około 4500 aptek w sieciach Liczba sieci i aptek w sieciach nadal będzie szybko rosła PROGNOZA Liczba sieci 5+ oraz aptek należących do tych sieci w 2005-2014 5 000 4 000 Liczba aptek w sieciach Liczba sieci +38 nowych sieci +580 aptek 327 400 350 300 Liczba sieci 250 3 000 200 2 000 150 100 1 000 50 0 2005Q3 2006Q3 2007Q3 2008Q3 2009Q3 2010Q3 2011Q3 2012Q3 2013Q3 2014.12 Źródło: Baza aptek IMS Health 2013.09 0 27 Warszawa, 22 marca 2014
33% aptek będzie odpowiadało za 49% sprzedaży Silna pozycja dużych i średnich sieci PROGNOZA Struktura segmentów sieci aptek 2014.12 Wartościowy udział segmentów sieci w rynku 2014.12 33% sieci apteczne 49% sprzedaży Apteki 1-4 Apteki 1-4 Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Poland 2013/09 Źródło: IMS Pharmascope, Baza aptek IMS Poland 2013/08 28 Warszawa, 22 marca 2014
Rynek aptek w 2014 roku Podsumowanie LICZBA APTEK INDYWIDUALNYCH SPADA 43% TYLE APTEK INDYWIDUALNYCH DZIAŁA W POLSCE 29 % APTEK W SIECIACH 43 % RYNKU WG WART. 302 SIECI W POLSCE 165 kpln ŚREDNI OBRÓT APTEKI LICZBA APTEK: 1844 MAZOWIECKIE 377 OPOLSKIE Źródło: opracowanie własne, Dane za 2014.01 29 Warszawa, 22 marca 2014
PROGNOZA Rynek aptek w 2014 roku prognoza i kierunek zmian Podsumowanie SPADNIE LICZBA APTEK INDYWIDUALNYCH MNIEJ NIŻ 40% APTEK INDYWIDUALNYCH OKOŁO 330 SIECI W POLSCE 33 % APTEK W SIECIACH 49 % RYNKU WG WART. PRAWIE 4,5tys. APTEK W SIECIACH Źródło: opracowanie własne, Prognoza IMS Health na 2014 30 Warszawa, 22 marca 2014
Ekonomiczne wyzwania dla aptek Podsumowanie Zbyt duża liczba aptek i wysoka konkurencja jak jej sprostać? Niewielki ruch pacjentów i średni obrót na aptekę Główne kategorie produktów (leki Rx) sprzedawane z niską marżą Presja na redukcję kosztów w całym łańcuchu dystrybucji Archaiczny format apteki, który utrudnia operowanie wysoko-marżowymi kategoriami produktów Wykorzystanie dostępnych źródeł informacji do optymalizacji pracy apteki i zwiększenia jej efektywności Wybór partnera (hurtowni/grupy zakupowej/sieci), który pomoże w funkcjonowaniu na wysoce konkurencyjnym rynku 31 Warszawa, 22 marca 2014
Sprzedaż leków w Polsce diagnoza i perspektywy Dziękujemy za uwagę Maciej Kuźmierkiewicz, Dyrektor Generalny, mkuzmierkiewicz@pl.imshealth.com Marcin Gawroński, Dyrektor Działu Relacji ze Źródłami Danych, mgawronski@pl.imshealth.com Zasady użytkowania: Prezentacja jest przeznaczona wyłącznie do użytku wewnętrznego adresata i może być w całości lub części wykorzystywane tylko w przypadku podania źródła IMS Health. IMS Health zastrzega, iż jakakolwiek interpretacja danych zawartych w studium może być dokonywana wyłączenie w kontekście przyjętej metodologii i założeń. IMS Health odmawia jakiejkolwiek odpowiedzialności za skutki decyzji bądź ich zaniechania, podjętych w wyniku zapoznania się z niniejszym opracowaniem. 2014 IMS Health Incorporated and its affiliates. All rights reserved. Trademarks are registered in the United States and in various other countries. 33 Warszawa, 22 marca 2014