OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim PRAWO DOWODOWE 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim EVIDENCE LAW 3. Jednostka prowadząca przedmiot Zakład Socjologii Grup Dyspozycyjnych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego 4. Kod przedmiotu/modułu P.S.6 5. Rodzaj przedmiotu/modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Socjologia Grup Dyspozycyjnych 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) I stopnia 8. Rok studiów (jeśli obowiązuje) III 9. Semestr (zimowy lub letni) 6 (letni) 10. Forma zajęć i liczba godzin Wykład 16 godzin Konwersatoria 14 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia dr Dagmara Gruszecka 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Podstawowa wiedza dotycząca systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa 13. Cele przedmiotu Przedstawienie ewolucji prawa dowodowego i znaczenia dowodów
w postępowaniu karnym, a także uzupełniająco odniesienie się do wybranych aspektów problematyki dowodów w postępowaniu cywilnym i administracyjnym. Ukazanie współdziałania służb (grup dyspozycyjnych) w celu zebrania materiału dowodowego. Zapoznanie studentów z węzłowymi pojęciami związanymi z dowodami w procesie karnym oraz zasadami postępowania dowodowego. Przedstawienie podstawowych problemów związanych z przeprowadzaniem dowodów w postępowaniu przygotowawczym oraz w postępowaniu przed sądem. Przybliżenie studentom głównych zagadnień dotyczących osobowych źródeł dowodowych, zwłaszcza świadków w kontekście obowiązków ciążących na organach nie tylko właściwego przeprowadzenia, zabezpieczenia i utrwalenia dowodów, ale i poszanowania praw tych osób oraz zapewnienia przysługującej im ochrony. Uwrażliwienie studentów na kwestię legalności pozyskiwania materiału dowodowego i konsekwencje wprowadzenia do procesu dowodów uzyskanych w sposób sprzeczny z prawem. 14. Zakładane efekty kształcenia W zakresie wiedzy: 1. Student zna podstawowe pojęcia związane z prawem dowodowym, w tym zwłaszcza z dowodami w procesie karnym. 2. Student charakteryzuje przeprowadzanie dowodów w postępowaniu przygotowawczym oraz postępowanie dowodowe przed sądem karnym. 3. Student zna podmioty (służby i organy) kompetentne w zakresie przeprowadzania dowodów oraz charakteryzuje działania służb (grup dyspozycyjnych) podczas zbierania materiału dowodowego. W zakresie umiejętności: 1. Student ocenia prawidłowość przeprowadzania dowodów w prostych stanach faktycznych. 2. Student ocenia prawidłowość ustaleń faktycznych w świetle obowiązujących regulacji dotyczących prawa dowodowego. Symbole kierunkowyc h efektów kształcenia, K1A_W03, K1A_W06, K1A_U03 K1A_U04
3. Student rozpoznaje dylematy członków grup dyspozycyjnych związane z legalnym i efektywnym zbieraniem materiału dowodowego W zakresie kompetencji społecznych: 1. Student jest świadomy konieczności legalnego działania grup dyspozycyjnych podczas zbierania materiału dowodowego. 2. Student ma świadomość zmian zachodzących w prawie dowodowym i konieczności samodzielnego poznawania nowych lub zmienionych regulacji prawnych oraz ciągłego podnoszenia wiedzy w tym zakresie. 15. Treści programowe K1A_K01 K1A_K06 Znaczenie dowodów w procesie stosowania prawa. Prawne i społeczne uwarunkowania rekonstrukcji stanu faktycznego w sądowym stosowaniu prawa. Organy postępowania dowodowego. Miejsce i znaczenie postępowania dowodowego w procedurach: karnej, cywilnej i administracyjnej. Zarys rozwoju prawa dowodowego. Pojęcie dowodu i jego ewolucja. Pojęcia źródła dowodu, środka dowodowego, podstawy dowodowej i faktów dowodowych. Podziały dowodów i ich charakterystyka. Pojęcie powodu poszlakowego. Surogaty dowodzenia. Gromadzenie i ocena materiału dowodowego w świetle naczelnych zasad procesu karnego. Zasady procesu karnego związane z oceną dowodów. Zasady procesu karnego związane z przeprowadzaniem dowodów. Ograniczenia prawnej dopuszczalności przeprowadzania oraz wykorzystania dowodów. Zakazy dowodowe i ich funkcja gwarancyjna. Systematyka zakazów dowodowych Zakazy dowodowe dotyczące członków grup dyspozycyjnych. Zakazy dowodowe odnoszące się do warunków pozyskiwania informacji od członków grup dyspozycyjnych. Zakazy dowodowe odnoszące się do warunków pozyskiwania informacji przez członków grup dyspozycyjnych. Problematyka dowodów nielegalnych. Doktryna owoców zatrutego drzewa. Pojęcie i funkcje postępowania przygotowawczego. Organy postępowania
przygotowawczego. Rola Policji i innych służb w przeprowadzaniu dowodów. Poszczególne czynności dowodowe. Czynności dowodowe zastrzeżone dla prokuratora. Zabezpieczenie i utrwalenie dowodów. Postępowanie dowodowe przed sądem. Pojęcie postępowania sądowego. Wprowadzenie dowodów do procesu karnego. Wniosek dowodowy i inicjatywa dowodowa. Problem tzw. dowodów prywatnych. Opinie biegłych i ich ocena. Osobowe źródła dowodu. Pojęcie świadka i szczególne kategorie świadków (świadek małoletni, świadek anonimowy, świadek koronny). Podstawowe obowiązki świadków. Instytucje i standardy ochrony świadków. Przesłuchanie jako czynność dowodowa. Zasady przeprowadzania przesłuchania. Oskarżony jako źródło dowodowe. Obowiązki dowodowe oskarżonego. Przesłuchanie oskarżonego. Zeznania oskarżonego a granice prawa do obrony. Prawo dowodowe podsumowanie. 16. Zalecana literatura (podręczniki) T. Grzegorczyk, J. Tylman (red.), Polskie postępowanie karne, wydanie 9, LexisNexis Polska, Warszawa 2014. J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część ogólna, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012. J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część szczególna, Wolters Kluwer Polska, A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, wydanie XI, Lexis Nexis, J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, wydanie 5, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012. R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008. K. Marszał, Proces karny. Zagadnienia ogólne, wydanie 2, Volumen, K.J. Pawelec, Dowody w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych, Lexis Nexis, K.J. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Lexis Nexis, Warszawa 2010. D. Szumiło-Kulczycka, Czynności operacyjno-rozpoznawcze i ich relacje do procesu karnego, Lexis Nexis, Warszawa 2012. K.T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, wydanie 2, Wydawnictwo C.H. Beck,
17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: wykład: praca pisemna (problemowa) pisana na zajęciach konwersatorium: praca pisemna studium przypadku 18. Język wykładowy Polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład: - inne: konwersatoria Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 16 h 14 h Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć: - opracowanie wyników: - czytanie wskazanej literatury: - napisanie raportu z zajęć: - przygotowanie do egzaminu (zaliczenia): 10 h 0 20 h 0 30 h Suma godzin 90 Liczba punktów ECTS 3 Prawo dowodowe Wykłady (16 godzin): 1. Zagadnienia wstępne 2 godziny Pojęcie stosowania prawa. Organy stosujące prawo. Znaczenie dowodów w procesie stosowania prawa. Prawne i społeczne uwarunkowania rekonstrukcji stanu faktycznego w sądowym stosowaniu prawa. Miejsce i znaczenie postępowania dowodowego w procedurach: karnej, cywilnej i administracyjnej.
1) J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, PWN, Warszawa 1972. 2) L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, wydanie XIV, Toruń 2012. 3) E. Samborski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, wydanie 6, Lexis Nexis, 4) B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowo administracyjne, wydanie 11, 5) W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, wydanie 11, Lexis Nexis, Warszawa 2014. 6) R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008. 2. Miejsce i znaczenie postępowania dowodowego w procedurach: karnej, cywilnej i administracyjnej 2 godziny Postępowanie dowodowe w procedurze karnej. Postępowanie dowodowe w procedurze cywilnej. Postępowanie dowodowe w postępowaniu administracyjnym. 1) J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, PWN, Warszawa 1972. 2) L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, wydanie XIV, Toruń 2012. 3) E. Samborski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, wydanie 6, Lexis Nexis, 4) B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowo administracyjne, wydanie 11, 5) W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, wydanie 11, Lexis Nexis, Warszawa 2014. 6) R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008. 7) J. Skorupka, O sprawiedliwości procesu karnego, Wolters Kluwer, 8) P. Starzyński, M. Nowacki, Prawo karne materialne w nauce o bezpieczeństwie, Difin, 3. Prawo dowodowe część ogólna 2 godziny Dowody jako środki poznania procesowego. Pojęcie dowodu. Pojęcia źródła dowodu, środka dowodowego, podstawy dowodowej i faktów dowodowych. Podziały dowodów i ich charakterystyka. Surogaty dowodzenia. 1) R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Warszawa 2008. 2) A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. 3) T. Grzegorczyk, J. Tylman (red.), Polskie postępowanie karne, wydanie 9, LexisNexis Polska, Warszawa 2014.
4) J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część ogólna, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. 5) S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, wydanie XI, Lexis Nexis, 6) K. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, LexisNexis, Warszawa 2010. 7) K.T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, wydanie 2, Wydawnictwo C.H. Beck, 8) M. Cieślak, Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, Warszawa 1955. 4. Gromadzenie i ocena materiału dowodowego w świetle zasad procesu karnego 2 godziny Ogólna problematyka zasad procesowych i ich podziały. Zasady związane z oceną dowodów: zasada swobodnej oceny dowodów, zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądu, zasada domniemania niewinności, in dubio pro reo. Zasady związane z przeprowadzaniem dowodów: zasada bezpośredniości, zasada koncentracji materiału dowodowego. 1) A. Murzynowski, Istota i zasady procesu karnego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976. 2) A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. 3) R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Warszawa 2008. 4) G. Artymiak, M. Rogalski (red.), Proces karny. Część ogólna, wydanie 2, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012. 5) S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, wydanie XI, Lexis Nexis, 6) J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część ogólna, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. 7) K. Kremens, J. Skorupka (red.), Pojęcie, miejsce i znaczenie prawdy w polskim procesie karnym, Oficyna Prawnicza, Wrocław 2013. 8) P. Wiliński (red.), System Prawa Karnego Procesowego, Tom III. Zasady Procesu Karnego, LexisNexis, Warszawa 2014 5. Ograniczenia prawnej dopuszczalności przeprowadzania oraz wykorzystania dowodów 2 godziny Zakazy dowodowe i ich funkcja gwarancyjna. Systematyka zakazów dowodowych. Zakazy dowodowe dotyczące członków grup dyspozycyjnych. Zakazy dowodowe odnoszące się do warunków pozyskiwania informacji od członków grup dyspozycyjnych. Zakazy dowodowe odnoszące się do warunków pozyskiwania informacji przez członków grup dyspozycyjnych. 1) R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Warszawa 2008. 2) Z. Kwiatkowski, Zakazy dowodowe w procesie karnym, Zakamycze, Kraków 2005.
3) M. Rusinek, Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007. 4) G. Artymiak, M. Rogalski (red.), Proces karny. Część ogólna, wydanie 2, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012. 5) S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, wydanie XI, Lexis Nexis, 6) J. Maciejewski, O. Nowaczyk (red.), Bezpieczeństwo narodowe a grupy dyspozycyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005. 7) A. Misiuk, Instytucjonalny system bezpieczeństwa wewnętrznego, Wyd. Difin, Warszawa 2013. 8) K. Grosicka, L. Grosicki, P. Grosicki, Organizacja i kierowanie instytucjami bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, Wyd. Aspra, 9) M. Paździor, B. Szmulik (red.), Instytucje bezpieczeństwa narodowego, C.H. Beck, Warszawa 2012. 10) K.J. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Lexis Nexis, Warszawa 2010. 11) D. Gruszecka, J. Skorupka, Granice procesu karnego. Legalność działań uczestników postępowania, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2015 6. Znaczenie dowodowe postępowania przygotowawczego 2 godziny Pojęcie i funkcje postępowania przygotowawczego. Organy postępowania przygotowawczego i ich rola w przeprowadzaniu dowodów. Pozycja techników i specjalistów. Poszczególne czynności dowodowe (eksperyment procesowy, oględziny miejsca, osoby lub rzeczy, oględziny i otwarcie zwłok). Czynności dowodowe zastrzeżone dla prokuratora. Zabezpieczenie i utrwalenie dowodów. 1) T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wydanie 8, Lexis Nexis, 2) J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, wydanie 5, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012. 3) J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część szczególna, Wolters Kluwer Polska, 4) A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. 5) K.J. Pawelec, Dowody w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych, Lexis Nexis, 6) K.J. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Lexis Nexis, Warszawa 2010. 7) M. Żołna, Eksperyment procesowo-kryminalistyczny. Istota i dowodowa rola, Difin, 8) K.T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, wydanie 2, Wydawnictwo C.H. Beck,
7. Postępowanie dowodowe przed sądem 2 godziny Pojęcie postępowania sądowego. Wprowadzenie dowodów do procesu. Wniosek dowodowy i inicjatywa dowodowa. Oddalenie wniosku dowodowego. Problem tzw. dowodów prywatnych. Opinie biegłych i ich ocena. 1) T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wydanie 8, Lexis Nexis, 2) J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, wydanie 5, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012. 3) A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. 4) A. Bojańczyk, Dowód prywatny w postępowaniu karnym w perspektywie prawno porównawczej, Wolters Kluwer Polska, 5) G. Kopczyński, Konfrontacja biegłych w polskim procesie karnym, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008. 6) K.J. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Lexis Nexis, Warszawa 2010. 7) K. Woźniewski, Inicjatywa dowodowa w polskim prawie karnym procesowym, wyd. Fundacja Gospodarcza, Gdynia 2001. 8) J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część szczególna, Wolters Kluwer, Warszawa 2013. 8. Osoby jako źródła dowodu 2 godziny Pojęcie świadka. Szczególne kategorie świadków (świadek małoletni, świadek anonimowy, świadek koronny). Instytucje ochronne świadków (prawo do odmowy zeznań, prawo do odmowy odpowiedzi na pytania, utajnienie danych osobowych oraz danych adresowych świadka) Przesłuchanie jako czynność dowodowa. Zasady przeprowadzania przesłuchania. Szczególne tryby przesłuchań. Oskarżony jako źródło dowodowe. Zeznania oskarżonego a granice prawa do obrony. 1) T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wydanie 8, Lexis Nexis, 2) R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Warszawa 2008. 3) A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. 4) K.J. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Lexis Nexis, Warszawa 2010. 5) V. Kwiatkowska-Darul, Przesłuchanie małoletniego świadka w polskim procesie karnym, TNOiK, Toruń 2007. 6) M. Klejnowska, Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Zakamycze, Kraków 2004. 7) A. Lach, Granice badań oskarżonego w celach dowodowych, TNOiK, Toruń 2011.
8) M. Błoński, Wyjaśnienia oskarżonego w polskim procesie karnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011. 9) P. Hofmański, Świadek anonimowy w procesie karnym, Zakamycze, Kraków 1998. 10) M. Gabriel-Węglowski, Ustawa o świadku koronnym. Komentarz. Zarys Instytucji w Europie, Wolters Kluwer Polska, Konwersatoria (14 godzin): 1. Zagadnienia wstępne 2 godziny Pojęcie i ewolucja prawa dowodowego. Rola dowodów w rekonstrukcji stanu faktycznego zagadnienia dyskusyjne. 2. Zasada prawdy 2 godziny Realizacja zasady prawdy (materialnej) jako cel procesu karnego dyskusja. Prawda materialna a prawda formalna i prawda sądowa. Dążenie do prawdy w kontradyktoryjnym postępowaniu karnym, a postępowaniu cywilnym i administracyjnym zagadnienia problemowe 3. Zakazy dowodowe zagadnienia dyskusyjne 2 godziny Zakazy dowodowe a bezpieczeństwo publiczne. Tajemnice zawodowe i tajemnice szczególnie chronione. Problematyka wykorzystania w procesie karnym informacji niejawnych case study 4. Dowodowe czynności poszukiwawcze 2 godziny Problematyka dopuszczalności przeszukania i zatrzymania rzeczy. Przesłanki i standard przeprowadzania dowodowych czynności poszukiwawczych. 5. Postępowanie dowodowe na rozprawie głównej zagadnienia problemowe 2 godziny Udział stron w postępowaniu dowodowym w świetle zasady kontradyktoryjności. Opinia biegłego i prywatna opinia biegłego. Wzrastająca rola ekspertów w procesie karnym i dowodów naukowych? 6. Świadkowie w procesie zagadnienia problemowe 2 godziny Szczególne kategorie świadków i potrzeba ich ochrony. Kontrowersje związane z instytucją świadka koronnego w postępowaniu karnym - dyskusja. 7. Sprawdzenie wiedzy i umiejętności studentów 2 godziny Literatura podstawowa: G. Artymiak, M. Rogalski (red.), Proces karny. Część ogólna, wydanie 2, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012. K.T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, wydanie 2, Wydawnictwo C.H. Beck, A. Gaberle, Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, 2. wydanie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010. J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, wydanie 5, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.
T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wydanie 9, Lexis Nexis, Warszawa 2014. D. Gruszecka, J. Skorupka, Granice procesu karnego. Legalność działań uczestników postępowania, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2015 G. Jaworski, A. Sołtysińska, Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Komentarz, wydanie 1, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010 R. Kmiecik (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, wydanie 3, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008. K. Marszał, Proces karny. Zagadnienia ogólne, wydanie 2, Volumen, K.J. Pawelec, Dowody w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych, Lexis Nexis, K.J. Pawelec, Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Lexis Nexis, Warszawa 2010. M. Rusinek, Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007. D. Szumiło-Kulczycka, Czynności operacyjno-rozpoznawcze i ich relacje do procesu karnego, Lexis Nexis, Warszawa 2012. J. Skorupka (red.), Postepowanie karne. Część szczególna, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013. S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, wydanie XI, Lexis Nexis, Warszawa 2013. Literatura uzupełniająca: B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowo administracyjne, wydanie 11, M. Błoński, Wyjaśnienia oskarżonego w polskim procesie karnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011. A. Bojańczyk, Dowód prywatny w postępowaniu karnym w perspektywie prawno porównawczej, Wolters Kluwer Polska, W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, wydanie 11, Lexis Nexis, Warszawa 2014. K. Dudka, Kontrola korespondencji i podsłuch w polskim procesie karnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998. M. Gabriel-Węglowski, Ustawa o świadku koronnym. Komentarz. Zarys Instytucji w Europie, Wolters Kluwer Polska, K. Grosicka, L. Grosicki, P. Grosicki, Organizacja i kierowanie instytucjami bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, Wyd. Aspra, P. Hofmański, Świadek anonimowy w procesie karnym, Zakamycze, Kraków 1998. M. Klejnowska, Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Zakamycze, Kraków 2004. G. Kopczyński, Konfrontacja biegłych w polskim procesie karnym, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008.
K. Kremens, J. Skorupka (red.), Pojęcie, miejsce i znaczenie prawdy w polskim procesie karnym, Oficyna Prawnicza, Wrocław 2013. V. Kwiatkowska-Darul, Przesłuchanie małoletniego świadka w polskim procesie karnym, TNOiK, Toruń 2007. Z. Kwiatkowski, Zakazy dowodowe w procesie karnym, Zakamycze, Kraków 2005. A. Lach, Dowody elektroniczne w procesie karnym, TNOiK, Toruń 2004. A. Lach, Granice badań oskarżonego w celach dowodowych, TNOiK, Toruń 2011. J. Maciejewski, O. Nowaczyk (red.), Bezpieczeństwo narodowe a grupy dyspozycyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005. A. Misiuk, Instytucjonalny system bezpieczeństwa wewnętrznego, Wyd. Difin, Warszawa 2013. L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, wydanie XIV, Toruń 2012. A. Murzynowski, Istota i zasady procesu karnego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976 M. Paździor, B. Szmulik (red.), Instytucje bezpieczeństwa narodowego, C.H. Beck, Warszawa 2012. E. Samborski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, wydanie 6, Lexis Nexis, P. Starzyński, M. Nowacki, Prawo karne materialne w nauce o bezpieczeństwie, Difin, J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, PWN, Warszawa 1972. M. Żołna, Eksperyment procesowo-kryminalistyczny. Istota i dowodowa rola, Difin,