PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Broniewskiego w Lusławicach do realizacji w roku szkolnym 2015/2016 1
Podstawa prawna: Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991 r. (Dz. U. 1991 r. nr 120, poz. 526) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nr 78 poz. 483) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z póź. zm.) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 19 96 r., nr 10, poz. 55, tekst jednolity ze zmianami) Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 przyjęty Uchwałą Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej w Lusławicach jest uzupełnieniem programu wychowawczego. Celem programu jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wzmacnianie czynników ochronnych przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Formy i sposoby działań zakresu profilaktyki dostosowane są do wieku uczniów. Program ten kierowany jest do każdego ucznia, w szczególności do ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrzebującego pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz materialnej. Program odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, klasie szkolnej i środowisku. Zakładamy, że dzięki naszemu zaangażowaniu każdy z uczniów poradzi sobie w trudnej sytuacji i osiągnie sukces na miarę swoich możliwości. Założenia programu profilaktyki: aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń, rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp., podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych, uczulanie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych, włączanie w miarę możliwości rodziców do realizacji zadań wychowawczych, udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym, stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów, dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń, dalsze monitorowanie zachowania i przeciwdziałanie niekorzystnym zachowaniom. 2
Cele szczegółowe programu 1. Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią: tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole, zapoznanie uczniów z regulaminami obowiązującymi w szkole oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania, wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa przez uczniów podczas przerw i imprez szkolnych, uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły, systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie, uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym, uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zachowania agresywne. 2. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole: diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole, uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić, wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie u uczniów postaw asertywnych, kształtowanie umiejętności eliminowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji, kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych, wzbudzanie empatii, tolerancji i zachowań prospołecznych, pedagogizacja rodziców. 3. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego: współtworzenie przez uczniów zasad i reguł współżycia w klasie i szkole, popularyzowanie wśród uczniów praw dziecka, uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych, integrowanie społeczności klasowej i szkolnej. 4. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego stylu życia: propagowanie zdrowego trybu życia, popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu, uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy, kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą, poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia na temat zdrowego stylu życia. 3
5. Profilaktyka uzależnień: kształtowanie u uczniów postaw asertywnych, profilaktyka palenia papierosów, profilaktyka picia alkoholu, profilaktyka narkomanii, lekomanii, zażywania środków odurzających dopalaczy, uzależnienia od komputera, rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków, wdrażanie wybranych programów profilaktycznych. 6. Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju: uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości, rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów, wskazywanie pożądanych wzorców zachowań, zapobieganie nadmiernej absencji uczniów, pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń, rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji. 7. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach: poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych i poznanie sposobów radzenia sobie z nimi, wdrażanie metod asertywnych, kształtowanie umiejętności szukania pomocy. Zadania do realizacji: 1. Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej: zwracanie podczas dyżurów szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: ubikacje, schody, szatnia itp., informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły, obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia papierosów, spożywania alkoholu czy niszczenia mienia, wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji, dawanie przykładów sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. 4
2. Zadania profilaktyczne wychowawców klas: pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły, podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów m.in. godziny z wychowawcą dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.), współpraca z rodziną - inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne, realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, zażywania dopalaczy, rozwijania umiejętności interpersonalnych, wprowadzanie zajęć redukujących napięcie, zajęć relaksacyjnych, ćwiczeń śródlekcyjnych, organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia, systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. 3. Zadania profilaktyczne pedagoga szkolnego: pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, wprowadzanie zewnętrznych programów profilaktycznych, organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza, pedagogizacja rodziców. 4. Zadania profilaktyczne rodziców: Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny, rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z pedagogiem szkolnym bądź dyrektorem szkoły w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom, rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych, rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie wdrażać sposoby rozwiązywania problemów. 5
Formy realizacji programu profilaktyki 1. W realizacji programu łączącego wychowanie, nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: przedmioty nauczania, godziny z wychowawcą klasy, zajęcia sportowe, zajęcia pozalekcyjne, uroczystości klasowe, szkolne, konkursy, imprezy ogólnopolskie i regionalne, zajęcia indywidualne i grupowe prowadzone przez pedagoga. 2. Metody: ankiety, rozmowy, analiza dokumentów szkolnych, obserwacje, wykorzystane w ewaluacji wynikać będą z charakteru działań, warunków i okoliczności w których te działania są realizowane. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ w roku szkolnym 2015/2016 L.p. Zadanie Sposób realizacji Termin Osoby odpowiedzialne i współpracujące 1. Ukazywanie społecznych, W zależności Wychowawcy, pedagog, ekonomicznych, moralnych i pielęgniarka, zaproszeni goście (policjant, zdrowotnych następstw od potrzeb psycholog) uzależnień. Upowszechnianie wiedzy na temat alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych używek oraz ich szkodliwości: Prelekcje na zebraniach z rodzicami, indywidualne rozmowy, organizowanie spotkań z pracownikami poradni. psychologicznopedagogicznej. Współpraca rodziców i wychowawców z pedagogiem szkolnym. Prowadzenie gazetki szkolnej dla rodziców pt.: Bliżej szkoły, zamieszczanie informacji na stronie internetowej szkoły. Zajęcia warsztatowe dla uczniów klasy I w ramach realizacji programu Nie Pal Przy Mnie, Proszę. Zajęcia warsztatowe dla uczniów klas IV-VI w ramach realizacji programu Znajdź Właściwe Rozwiązanie. Wychowawcy, pedagog Beata Kluczna Dorota Wachelka, pedagog szkolny, pielęgniarka Wychowawcy klas IV-Vi, pedagog szkolny, pielęgniarka 6
2. Przeciwdziałanie agresji, przemocy 3. Podnoszenie kultury osobistej ucznia, właściwego zachowania się w szkole i poza nią Stosowanie na co dzień klasowych reguł i ustaleń. Spotkania z psychologiem, policjantem nt. agresji wśród uczniów. Pogadanki, filmy dla uczniów i rodziców pokazujące agresję wśród dzieci i jej skutki. Opieka pedagoga szkolnego nad dziećmi przejawiającymi zachowania agresywne. Zorganizowanie i przeprowadzenie akcji Tydzień bez agresji. Gazetki, plakaty, wystawki na temat przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Realizacja programu Przyjaciele Zippiego. Dzień Samorządności pt.: Mam prawa i obowiązki. Wypracowanie przez uczniów Złotych zasad zachowania (plakaty i hasła). Używanie zwrotów grzecznościowych w każdej sytuacji. Gazetki, wystawki typu Mały kompas moralności. Rozmowy i dyskusje na temat sposobów rozwiązywania konfliktów między uczniami. Praca w grupach na lekcjach, zespołowe uczenie się, pomoc koleżeńska. Kształtowanie postaw opiekuńczych poprzez współpracę ze schroniskiem dla zwierząt, organizowanie i przeprowadzanie akcji charytatywnych. Zorganizowanie i przeprowadzenie klasowych konkursów pt.: Ambasadorzy życzliwości. Po ustaleniu W zależności od potrzeb Marzec II półrocze Listopad Październik Maj Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele Zaproszeni goście policja, wychowawcy Wychowawcy, nauczyciele, pedagog Pedagog szkolny, wychowawcy, rodzice, Samorząd szkolny Wychowawcy, nauczyciele, Samorząd szkolny, bibliotekarz D.Wachelka, R.Walens Samorząd Szkolny Nauczyciele, wychowawcy, Samorząd szkolny Nauczyciele, wychowawcy, Samorząd szkolny Bibliotekarz Wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele, Samorząd szkolny Wychowawcy 7
4. Promowanie zdrowego stylu życia Organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań. Spotkania i rozmowy z pielęgniarką szkolną na temat higieny osobistej, zdrowia sposobach jego wzmacniania. Organizowanie zajęć sportoworekreacyjnych, konkursy, sportowe, wycieczki, gazetki ścienne w klasach promujące zdrowy styl życia. Kształtowanie współodpowiedzialności uczniów za stan higieny, ład i porządek w szkole: dyżury klasowe, dyżury na korytarzach, prace porządkowe w salach lekcyjnych, porządkowanie terenów zielonych. Obchody Dnia Śniadanie Daje Moc. Obchody Dnia Zdrowego Odżywiania połączone z konkursami. Kształtowanie właściwej postawy ciała, prawidłowej sylwetki, zachęcanie do aktywności fizycznej. Wzbogacanie diety uczniów klas I-III poprzez konsumpcję świeżych owoców i warzyw w ramach rządowego programu Owoce w szkole. Udział uczniów i przedszkolaków w rządowym programie Szklanka mleka. Fluoryzacja zębów połączona z nauką prawidłowego szczotkowania. Po ustaleniu Listopad Kwiecień Wyznaczeni nauczyciele Pielęgniarka, wychowawcy Wychowawcy, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel przyrody Wychowawcy, nauczyciel przyrody, Samorząd szkolny Wychowawcy klas I-III Samorząd Szkolny, wychowawcy Wychowawcy, nauczyciel wychowania fizycznego, przyrody Wychowawcy klas I-III Wychowawcy klas i oddziałów przedszkolnych Wychowawcy klas i oddziałów przedszkolnych Pielęgniarka szkolna 8
5. Bezpieczna droga do szkoły, bezpieczeństwo w życiu codziennym 6. Likwidowanie deficytów rozwojowych w szczególności u dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Zapoznanie uczniów z regulaminami obowiązującymi w szkole. Tydzień Bezpiecznych Dowozów. Organizacja konkursów typu Bezpieczna droga do szkoły. Spotkania z policjantami omawianie zasad zachowania w ruchu drogowym. Zdobywanie uprawnień na kartę rowerową. Kontynuowanie programu Ratujemy i uczymy ratować. Zajęcia edukacyjne dla uczniów kl.i na temat bezpieczeństwa w szkole, na drodze, w domu, w czasie zabawy w ramach realizacji Akademii Bezpiecznego Puchatka. Organizacja zajęć korekcyjno kompensacyjnych i dydaktycznowyrównawczych. Organizacja zajęć logopedycznych. Współpraca z poradnią psychologicznopedagogiczną, konsultacje ze specjalistami na temat metod i sposobów terapii. Udział w warsztatach i spotkaniach doskonalących. Współpraca z pedagogiem szkolnym i nauczycielami: organizowanie spotkań profilaktycznych dla rodziców, wspieranie działań wychowawczych (konsultacje dotyczące pracy z uczniem). Wrzesień Wrzesień Po ustaleniu Po ustaleniu Czerwiec I półrocze Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, wyznaczeni nauczyciele Nauczyciele, rodzice, zaproszeni goście (policjant, strażak) Beata Kluczna Wyznaczeni nauczyciele, Jolanta Olczak Dorota Wachelka Wyznaczeni nauczyciele, wychowawcy, pedagog, logopeda, rodzice 9
7. Wyrabianie krytycznego stosunku do środków masowego przekazu i gier komputerowych 8. Wspieranie rodziny i dziecka w sytuacjach kryzysowych, ukazywanie źródeł pomocy Ukazywanie negatywnego wpływu przemocy i wulgaryzmów w środkach przekazu i grach komputerowych na postawy uczniów: prelekcje dla rodziców, spotkania z pedagogiem szkolnym, ukazywanie zagrożeń wynikających z niewłaściwego doboru programów, zjawiska cyberprzemocy, braku kontroli nad dzieckiem korzystającym z Internetu. Obchody Dnia bezpiecznego Internetu połączone z konkursami plastycznymi i prelekcjam.i Luty Stały kontakt wychowawców z rodzicami. Organizowanie doraźnej pomocy uczniom w W zależności sytuacjach zagrożenia poprzez kontakt z od potrzeb odpowiednią instytucją, spotkanie z pedagogiem lub psychologiem. Organizowanie dożywiania dzieci z rodzin Wrzesień ubogich, dofinansowanie do podręczników szkolnych. Organizowanie dla uczniów zajęć opiekuńczo- wychowawczych w ramach zajęć świetlicowych. Wychowawcy, nauczyciele, pedagog, rodzice Nauczyciele informatyki, wyznaczeni nauczyciele Wychowawcy, rodzice Dyrekcja, wychowawcy, nauczyciele, rodzice, Dyrekcja, wyznaczeni nauczyciele Wychowawcy świetlicy 10
9. Integracja wychowawczych działań szkoły i rodziny Wzmacnianie prawidłowych relacji dziecka z rodziną. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego, w tym koleżeństwa i przyjaźni. Odwoływanie się do systemu wartości i poszanowania tradycji: imprezy klasowe, udział w uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych, wycieczki, rajdy. Organizowanie lekcji, zajęć otwartych dla rodziców i z udziałem rodziców. Po ustaleniu Wychowawcy, nauczyciele, rodzice Nauczyciele, pedagog szkolny, logopeda Ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki Program profilaktyki realizowany jest przy współpracy z organizacjami i instytucjami wspomagającymi dzieci i rodzinę. Ocena planowanych przedsięwzięć profilaktycznych dokonana będzie raz do roku na posiedzeniu Rady Pedagogicznej. Program profilaktyki poddany będzie monitorowaniu i ewaluacji wraz z programem wychowawczym szkoły w zależności od zaistniałych potrzeb Wyniki będą wskazówkami do pracy w kolejnych latach. Szkoła korzysta z następujących programów profilaktycznych: Programy Rządowe: Mleko w szkole, Owoce w szkole Ratujemy i uczymy ratować Klub Bezpiecznego Puchatka, Nie Pal Przy Mnie, Proszę, Trzymaj formę, Przyjaciele Zippiego, Znajdź Właściwe Rozwiązanie 11