STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Monika Stańczak Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko - Pomorskiego Departament WdraŜania Regionalnego Programu Operacyjnego Wydział Wyboru Projektów 01
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (SOOŚ) jest to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności: a)uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko, b)sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko, c)uzyskanie opinii właściwych organów, d)zapewnienie moŝliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu, 02
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko to sformalizowany, systemowy i kompleksowy proces oceny skutków środowiskowych polityk, planów i programów oraz ich wariantów, włącznie z przygotowaniem pisemnego raportu zawierającego wnioski z tej oceny oraz wykorzystania tych wniosków w publicznym procesie podejmowania decyzji. 03
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko jest procesem identyfikacji, analizy i oceny skutków środowiskowych jakie mogą powstać w wyniku realizacji polityk, programów i planów. Głównym celem SOOŚ jest weryfikacja analizowanego dokumentu z punktu widzenia spełnienie wymogów zrównowaŝonego rozwoju. 04
Podstawową rolą Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wspomaganie zarządzania, które uwzględniać powinno w jak największym stopniu zasady rozwoju zrównowaŝonego. Szczególne znaczenie ma SOOŚ w procesach decyzyjnych gospodarki przestrzennej odpowiedzialnej za kształtowanie warunków takiego rozwoju i skupiającej duŝą część zadań wynikających z projektowanych polityk strategii i programów. 05
Z wprowadzeniem do polskiego prawa SOOŚ wiąŝą się z oczekiwania, Ŝe proces osiągania warunków zrównowaŝonego rozwoju będzie przyspieszony i uzyskany mniejszym kosztem społecznym, gospodarczym i finansowym. 06
Dzięki SOOŚ powinno się uzyskać m. in.: a)wcześniejszą identyfikację problemów waŝnych w skali gminy i regionu, b)podstawę do korekt dla niektórych działań inwestycyjnych, lub teŝ rezygnacji z niektórych zamierzeń w określonych obszarach, c)wzbogacenie zasobów informatycznych o środowisku, pośrednio zwiększenie obiegu i przetwarzania informacji dla potrzeb samych ocen oraz planowania i systemów zarządzania środowiskiem w róŝnych układach organizacyjnych, 07
Dzięki SOOŚ powinno się uzyskać m. in.: d)podniesienie poziomu szczegółowości i zakresu problemów będących przedmiotem fazy diagnozy w opracowywanych dokumentach, a przez to ściślejszego formułowania celów lub/i ustaleń gospodarowania przestrzenią, e)uzyskanie przez decydentów i społeczność instrumentu pozwalającego na badanie w szerszym stopniu moŝliwych wariantów rozwoju, skutków pośrednich i opóźnionych w czasie, tej skutków i korzyści średnio- i długotrwałych 08
UWARUNKOWANIA PRAWNE 09
Kwestie postępowania w sprawie SOOŚ reguluje następujący akt prawa unijnego: Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko 10
KLUCZOWE AKTY PRAWA KRAJOWEGO 11
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) Ustawa OOŚ 12
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne Ustawa z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne 13
Ustawa z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności, Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia 14
Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o rybołówstwie morskim Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o rolnictwie ekologicznym Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody 15
DOKUMENTY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA 16
Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: 1. Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego 17
Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: 2. Polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczający ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko 18
Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: 3. Polityk, strategii, planów lub programów, których realizacja moŝe spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeŝeli nie są one bezpośrednio związane z jego ochroną lub nie wynikają z tej ochrony 19
Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: 4. Polityk, strategii, planów lub programów, jeŝeli w uzgodnieniu z właściwym organem, organ opracowujący projekt dokumentu stwierdzi, Ŝe wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i Ŝe realizacja postanowień tych dokumentów moŝe spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko 20
KWALIFIKOWANIE DO PRZEPROWADZENIA STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA 21
Organ opracowujący projekt dokumentu w uzgodnieniu z właściwym organem stwierdza obowiązek przeprowadzenia SOOŚ lub odstąpienie od tego obowiązku 22
Kryteria kwalifikowania: 1. Charakter działań przewidziany w dokumentach, w szczególności: a) stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć, b) powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach, c) przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczególności w celu wspierania zrównowaŝonego rozwoju, oraz we wdraŝaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska, d) Powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska 23
Kryteria kwalifikowania: 2. Rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności: a) prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość oddziaływań, b) prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych, c) prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagroŝenia dla środowiska; 24
Kryteria kwalifikowania: 3. Cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności: a) obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wraŝliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu, b) formy ochrony przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym, 25
ODSTĄPIENIE OD PRZEPROWADZENIA STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA 26
Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Organ opracowujący projekt dokumentu o którym mowa w art. 46 pkt 2 Ustawy OOŚ, moŝe po uzgodnieniu z właściwymi organami odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. 27
Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko moŝe dotyczyć wyłącznie projektów dokumentów stanowiących niewielkie modyfikacje w ustaleniach przyjętych juŝ dokumentów lub projektów dokumentów dotyczących obszarów w granicach jednej gminy. 28
Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymaga dokładnego uzasadnienia zawierającego informacje o analizowanych uwarunkowaniach: -charakter działań przewidzianych w dokumentach, -rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, -cechy obszaru objętego oddziaływaniem. 29
Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Informację o odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko organ opracowujący projekt dokumentu jest zobowiązany podać do publicznej wiadomości. 30
ORGANY WŁAŚCIWE W SPRAWACH OPINIOWANIA I UZGADNIANIA W RAMACH STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA 31
Organy właściwe w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko: 1. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska w przypadkach dokumentów opracowywanych i zmienianych przez centralne organy administracji rządowej; 2. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w przypadku pozostałych dokumentów 32
Organy właściwe w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko: 1. Główny Inspektor Sanitarny w przypadkach dokumentów opracowywanych i zmienianych przez centralne organy administracji rządowej; 2. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w przypadku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 3. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w przypadku pozostałych dokumentów 33
Organy właściwe w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko 1. W przypadku uzgadniania moŝliwości odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć wymienionych w art. 46 pkt 2 właściwymi organami są właściwy organ Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz Inspekcji Sanitarnej 34
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA 35
Prognoza oddziaływania na środowisko Organ opracowujący projekt dokumentu sporządza prognozę oddziaływania na środowisko 36
Prognoza oddziaływania na środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko zawiera: 1. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami, 2. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, 4. Informacje o moŝliwym trasgranicznym oddziaływaniu na środowisko, 5. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym 37
Prognoza oddziaływania na środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko określa, analizuje i ocenia: 1. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, 2. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, 3. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie, 38
Prognoza oddziaływania na środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko określa, analizuje i ocenia: 4. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, 39
Prognoza oddziaływania na środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko określa, analizuje i ocenia: 5. Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŝe na środowisko w szczególności na: róŝnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zaleŝności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy 40
Prognoza oddziaływania na środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko przedstawia: 1. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, 2. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazanie napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy 41
Prognoza oddziaływania na środowisko Organ opracowujący projekt dokumentu strategicznego uzgadnia z właściwym organem ochrony środowiska i Inspekcji Sanitarnej zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko. 42
PRZYJĘCIE DOKUMENTU 43
Przyjęcie dokumentu Organ opracowujący projekt dokumentu poddaje go wraz z prognozą oddziaływania na środowisko: -opiniowaniu przez właściwe organy ochrony środowiska i Inspekcji Sanitarnej; -zapewnia moŝliwość udziału społeczeństwa; 44
Przyjęcie dokumentu Organ opracowujący projekt dokumentu bierze pod uwagę: ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania środowisko, opinie właściwych organów, rozpatruje uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa; 45
Przyjęcie dokumentu Do przyjętego dokumentu załącza się pisemne podsumowanie zawierające uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych, a takŝe informacje, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione: 1.Ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko; 2.Opinie właściwych organów 3.Zgłoszone uwagi i wnioski; 46
Przyjęcie dokumentu 4. Wyniki postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeŝeli zostało przeprowadzone; 5. Propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu. 47
Przyjęcie dokumentu Organ opracowujący projekt dokumentu przekazuje przyjęty dokument właściwemu organowi ochrony środowiska i Inspekcji Sanitarnej 48
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI SCHEMAT POSTĘPOWANIA 49
Lokalny Program Rewitalizacji schemat postępowania w przypadku odstąpienia od przeprowadzenia SOOŚ: 50
Przygotowanie projektu LPR ZłoŜenie wniosku do RDOŚ o wyraŝenie opinii w sprawie obowiązku przeprowadzenia SOOŚ WyraŜanie opinii przez RDOŚ Podjęcie decyzji o odstąpieniu od przeprowadzenia SOOŚ Uchwalenie Lokalnego Programu Rewitalizacji 51
Lokalny Program Rewitalizacji schemat postępowania w przypadku przeprowadzenia SOOŚ: 52
Przygotowanie projektu LPR ZłoŜenie wniosku do RDOŚ o wyraŝenie opinii w sprawie obowiązku przeprowadzenia SOOŚ WyraŜanie opinii przez RDOŚ Podjęcie decyzji o przeprowadzenia SOOŚ 53
ZłoŜenie wniosku do RDOŚ i WPIS i uzgodnienie zakresu prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu LPR Opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko projektu LPR -Przekazanie projektu LPR i prognozy oddziaływania na środowisko do RDOŚ i WPIS celem zaopiniowania -Przeprowadzenie procedury z udziałem społeczeństwa 54
-Uwzględnienie opinii RDOŚ i PWIS w projekcie LPR -Rozpatrzenie uwag i wniosków społeczeństwa -Sporządzenie podsumowania postępowania Uchwalenie Lokalnego Programu Rewitalizacji Przekazanie przyjętego dokumentu do RDOŚ i WPIS 55