RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 186865 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 326411 (22) Data zgłoszenia: 19.05.1998 (51 ) IntCl7 E05B 63/12 E 05C 3/00 (54) Zamek wierzchni hakowo-ryglowy (43) Zgłoszenie ogłoszono: 09.11.1998 BUP 23/98 (73) U praw niony z patentu: Chaja Stanisław, Kielce, PL (72) Twórcy wynalazku: Stanisław Chaja, Kielce, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.03.2004 WUP 03/04 (74) Pełnomocnik: Rosół Ryszard PL 186865 B1 (57)1. Zamek wierzchni hakowo-ryglowy posiadający skrzynkę z trwale przym ocowanym kołkiem i przykrywającą ją podstawę oraz rygiel współdziałający z zaczepem, znamienny tym, że rygiel (1) ma kształt półksiężyca, u podstawy mocowany obrotowo na kołku (2) a w części środkowej posiadający elipsoidalne wybranie (3) w przestrzeni którego mieści mechanizm popychająco-zabierakowy współdziałający z wycięciami zabierakowymi (10) mieszczącymi się w dwu poziomach na obrysie wybranie (3). a na zewnętrznym półkolistym swym obrysie ma najkorzystniej trzy wycięcia zapadkowe (11) współdziałające z położoną po zewnętrznej jego stronie zapadką (12), która porusza się w jarzm ie (19) i wchodzi częścią płytkową (12') w poziome, środkowe jego wyżłobienie (13). fig. 1
Zamek wierzchni hakowo-ryglowy Zastrzeżenia patentowe 1. Zamek wierzchni hakowo-ryglowy posiadający skrzynkę z trwale przymocowanym kołkiem i przykrywającą ją podstawę oraz, rygiel współdziałający z zaczepem, znamienny tym, że rygiel (1) ma kształt półksiężyca, u podstawy mocowany obrotowo na kołku (2) a w części środkowej posiadający elipsoidalne wybranie (3) w przestrzeni którego mieści m echanizm popychająco-zabierakowy współdziałający z wycięciami zabierakowymi (10) m ieszczącymi się w dwu poziomach na obrysie wybranie (3), a na zewnętrznym półkolistym swym obrysie ma najkorzystniej trzy wycięcia zapadkowe (11) w spółdziałające z położoną po zewnętrznej jego stronie zapadką (12), która porusza się w jarzm ie (19) i wchodzi częścią płytkow ą (12') w poziom e, środkowe jego wyżłobienie (13). 2. Zamek według za strz. 1, znamienny tym, że mechanizm popychająco-zabierakowy składa się z trzpienia gałki (4) wyposażonego w dwuramienny zabierak (6) i dwustronny popychacz (5) oraz z nasadzonej na niego obrotowo tulejki klucza (7) wyposażonej w jednostronny popychacz (8) i jednoram ienny zadzierak (9). 3. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że rygiel (1) na wysuwnym końcu ma kształt haka (15). 4. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że zaczep (16) ma trwale przymocowaną ściankę zaczepow ą (17) za którą zachodzi hak (15). 5. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że ma najkorzystniej jedno wycięcie zabierakowe (10) na obrysie wybrania (3) w poziomie najbliższym gałki i najkorzystniej dwa wycięcia zabierakowe (10) w poziomie najbliższym klucza, przy czym wycięcia zabierakowe (10) najbliższe haka (15) są na obu poziomach w pionowej osi. * * * Przedmiotem wynalazku jest zamek wierzchni hakawo-ryglowy do ryglowania drzwi, zw łaszcza wejściowych. Znane z opisu zgłoszenia w zoru użytkowego nr 106 010 rozw iązanie zam ka w ierzchniego utrzymane jest w tradycyjnej konstrukcji tego typu zamków. Polega ono na tym, że zasuwka jest prosta i wsuwana jest prostolinijnie do wewnątrz skrzynki i wysuwana na zewnątrz w kieszeń zaczepu przytwierdzonego trwale do ościeżnicy za pom ocą wrębów wystających na zewnątrz obrysu zasuwy. Stopień wysunięcia zasuwki regulowany jest kołkiem blokującym, przymocowanym do skrzynki i mieszczącym się w wyciętym wyżłobieniu w środkowej części zasuwki, i współdziałającym z zawartymi, w nim wgłębieniami blokującymi. W adą znanych zamków wierzchnich jest to, że zasuwka będąc prostą i wchodząc prostolinijnie w kieszeń zaczepu, łatwo się z niej wysuwa przy włam aniowym forsowaniu drzwi. Celem wynalazku jest stworzenie nowej konstrukcji zamka, który nie posiadałby wad znanych rozwiązań. Zamek ten łączy w sobie cechy zamknięcia zasuwowego z cechami zam knięcia hakowego. Istotą rozw iązania zam ka w edług wynalazku jest to, że posiada rygiel w kształcie półksiężyca, mocowany u podstawy, obrotowo na kołku, trwale przytwierdzonym do skrzynki. Rygiel ten w części środkowej posiada elipsoidalne wybranie w przestrzeni której mieści m e- chanizm popychająco-zabierakowy. Mechanizm ten posiada trzpień gałki z dwuramiennym zabierakiem i dwustronnym popychaczem oraz nasadzoną na niego obrotowo, tulejkę klucza z jednostronnym popychaczem i jednoram iennym zabierakiem i współpracującymi z wycięciami zabierakowymi zawartymi w dwu poziomach, na obrysie wybrania.
186 865 3 Rygiel na zewnętrznym półkolistym obrysie ma najkorzystniej trzy wycięcia zapadkowe współdziałające z zapadką położoną i poruszającą się w jarzm ie po zewnętrznej jego stronie. Zapadka m a część płytkow ą w chodzącą w poziome, środkowe wyżłobienie w ryglu. Rygiel na wysuwnym końcu ma kształt haka, który wchodzi w zaczep. Zaczep posiada trwale mocowaną ściankę zaczepową za którą zachodzi hak. W obrysie wybrania istnieją najkorzystniej jedno wycięcie zabierakowe, w poziomie rygla najbliższym gałki i najkorzystniej dwa w ycięcia zabierakow e w poziom ie rygla najbliższym klucza, przy czym w ycięcia zabierakowe najbliższe haka są na obu poziomach w pionowej osi. Taka konstrukcja zam ka zapewnia skuteczne połączenie drzwi z ościeżnicą dzięki w ejściu pionowem u haka za ściankę zaczepu i hakowemu ich spięciu. U trudnione staje się w yjście rygla z zaczepu, mimo złam ania drzwi, przy ich forsowaniu. Przedmiot wynalazku przedstawiony został w przykładowym wykonaniu, na rysunku na którym fig. 1 przedstawia zamek u widoku z góry, bez trzpienia gałki, a fig. 2 przedstawia widok zamka w przekroju poziomym rygla, w pozycji zamknięcia. Jak to przedstawiono na fig. 1 zamek składa się ze skrzynki 18, która posiada trwale przymocowany kołek 2 oraz otwór 23 w środkowej jej powierzchni. Na kołku 2 obrotowo umocowany jest rygiel 1. Rygiel 1 ma kształt półksiężyca. Przy podstawie ma szczelinę 22 na kołek 2, a pomiędzy zewnętrznym owalnym jego obrysem a szczeliną 22 w części środkowej ma elipsoidalne wybranie 3. Zaś na swej grubości, w owalnym pasie między zewnętrznym obrysem a wybraniem 3 ma poziome środkowe wyżłobienie 13, w którym przesuwa się przy obrocie rygla 1, część płytkowa 12 zapadki 12. W wybraniu 3 na obrysie najdalej położonym od kółka 2 mieszczą się w dwu poziomach wycięcia zabierakowe 10. W zam ku o dwuskokowym ruchu rygla, na obrysie wybrania 3, w poziomie najbliższym gałki jest jedno wycięcie zabierakowe 10, a w poziomie najbliższym klucza są dwa wycięcia zabierakowe 10. Przy czym wycięcia zabierakowe 10 najbliższe haka 15 są w obu poziomach w osi pionowej. Na zewnętrznym owalnym obrysie rygla 1 mieszczą się, w przedstawionej konstrukcji zamka, trzy wycięcia zapadkowe 12. W wycięcia te wchodzi palec 20 zapadki 12. Zapadka 12 ma część płytkową 12 w kształcie litery T która wchodzi w wyżłobienie 13 i współpracuje z popychaczem jednostronnym 8 i popychaczem dwustronnym 5. W przestrzeni elipsoidalnego wybrania 3 mieści się mechanizm popychająco - zabierakowy ułożyskow any w otw orze 23 i po przeciwległej stronie w środkowym otworze podstawy zamka. Składa się on z trzpienia gałki 4 i tulejki klucza 7. Trzpień gałki 4 na zewnątrz ma gałkę a wewnątrz na trzpieniu o przekroju wielokątnym, nasadzone są dwuramienny zabierak 6 i dwustronny popychacz 5, a na górnej części trzpienia 4, nasadzona jest obrotowo tulejka klucza 7. Tulejka 7 posiada wewnątrz zamka sztywno zamocowany jednostronny popychacz 8 i jednoram ienny zabierak 9. Tulejka klucza 7 częścią wystającą przez otwór, ponad podstawę zamka, łączy się z mechanizmem bębenka klucza. Zapadka 12 napinana jest sprężyną 14 osadzoną na bolcu 21. Rygiel 1 na wysuwnym końcu m a kształt haka 15. który zachodzi na ściankę zaczepu 17 w jednej z dwu pozycji zamknięcia zamka. W drugiej pozycji zamknięcia zamka jak przedstawiono na fig. 2 popychacz dwustronny 5, jak i dwuramienny zabierak 6 osadzone na trzpieniu gałki 4 nie mają możliwości otwarcia rygla 1. Oznacza to, że zamek zamknięty przez dwukrotne przekręcenie klucza z zewnątrz, nie można otworzyć gałką od wewnątrz mieszkania w którym się znajduje.
186 865
186 865 f ig. 2
186 865 fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.