POLITECHNIKA KRAKOWSKA im. Tadeusza Koúciuszki Wydzia Inøynierii årodowiska Instytut Inøynierii i Gospodarki Wodnej Pawe Mazurek Analiza aktywnoúci rowerowej zwiπzanej z kampusem g ównym Politechniki Krakowskiej jesieniπ A.D. 2015 Praca inøynierska Studia Stacjonarne I stopnia Kierunek studiów: Gospodarka Przestrzenna SpecjalnoúÊ: - Praca wykonana pod kierunkiem: dr inø. Robert Szczepanek Recenzent: dr hab. inø. Wies aw Gπdek prof. PK Ocena pracy:... Nr pracy: 2687 Kraków, 2016
PracÍ tí dedykují Rodzicom oraz Madzi za ich nieustanne wsparcie.
Spis treúci Spis treúci i 1 WstÍp 1 2 Metodyka badaò 3 2.1 Ankieta dotyczπca tras przejazdu rowerzystów... 3 2.1.1 Miejsce, termin oraz warunki atmosferyczne podczas prowadzenia badaò... 3 2.1.2 Cel i charakterystyka badania... 4 2.1.3 Zasady wype niania ankiety... 5 2.2 Pomiar wykorzystanie stojaków rowerowych... 5 2.2.1 Miejsce, Termin oraz Warunki Atmosferyczne podczas prowadzenia badaò... 5 2.2.2 Cel i charakterystyka badania... 6 2.3 Oprogramowanie... 7 3 Wyniki ankiety dotyczπcej tras przejazdu rowerzystów 8 3.1 Uczestnicy ankiety... 8 3.2 Pokonywane trasy... 9 3.2.1 Miejsca rozpoczícia przejazdu... 9 3.2.2 Czasy przejazdu... 11 3.2.3 G ówne ciπgi na trasie przejazdu... 13 3.2.4 Problemy napotykane na trasach przejazdu... 15 3.2.5 Uøytkowanie rowerów podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych... 16 3.2.6 Uwagi... 18 4 Wyniki pomiaru wykorzystania stojaków rowerowych 19 4.1 Badania wykonywane w úrody... 19 4.1.1 Wp yw temperatury... 21 4.1.2 Wp yw stopnia zachmurzenie i opadów atmosferycznych... 22 4.1.3 Wp yw pory roku... 23 i
4.2 Badania wykonywane w piπtki... 24 4.2.1 Wp yw temperatury... 25 4.2.2 Wp yw stopnia zachmurzenia i opadów atmosferycznych... 26 4.2.3 Wp yw pory roku... 27 4.3 Pozosta e sprawdzane wartoúci... 28 4.3.1 PrÍdkoúÊ wiatru... 28 4.3.2 Stan nawierzchni... 28 5 Analiza wyników 29 5.1 Analiza problemów na wybranych trasach przejazdu... 29 5.1.1 Analiza problemów spotykanych na trzech najczíúciej uczíszczanych odcinkach... 29 5.1.2 Analiza problemów na obszarze 10 minut od Politechniki Krakowskiej... 33 5.1.3 Analiza problemów na obszarze 20 minut od Politechniki Krakowskiej... 35 5.2 Wp yw rozbudowy infrastruktury rowerowej na jazdí w róønych warunkach atmosferycznych... 37 5.3 Wp yw warunków atmosferycznych na wykorzystanie stojaków rowerowych... 38 6 Podsumowanie 39 7 Wnioski 40 Bibliografia 41 Spis rysunków 42 Spis tabel 44 ii
Rozdzia 1 WstÍp Rower towarzyszy cz owiekowi juø od XIX wieku. Zanim pojawi sií rower taki jaki znam dziú, widzieliúmy kilka etapów jego ewolucji. DziÍki tym ewolucjom dziú moøemy wybieraê rowery dostosowane do wielu parametrów min. do pokonywanej d ugoúci, uprawianego sportu czy nawierzchni terenu po którym mamy sií poruszaê. Od samego poczπtku powstania roweru by on úrodkiem ekologicznym, na co w tamtych czasach nie zwracano uwagi. Dziú natomiast rower moøe okazaê sií wybawieniem dla wielu miast na úwiecie zmagajπcych sií z zanieczyszczonym powietrzem, tak jak ma to miejsce w Krakowie. Ruch rowerowy w stolicy Ma opolski nie cieszy sií tak wielkπ popularnoúciπ jak w zachodnich krajach Europy. Kraków potrzebowa zmian zarówno w infrastrukturze rowerowej jak i mentalnoúci jego mieszkaòców. Obecnπ popularnoúê jednoúladów zauwaøamy takøe za sprawπ chíci dorównania krajom zachodnim. Do wzrostu popularnoúci roweru przyczynia sií teø rosnπcy rynek pojazdów oraz akcesoriów do nich. Liczba rowerzystów poruszajπcych sií po Krakowskich drogach stale roúnie. W duøej mierze przyczynia sií do tego spora liczba samochodów na drogach i wywo ane tym zanieczyszczenie powietrza oraz korki. NastÍpstwem tego sπ reakcje ruchów proekologicznych, które wspierajπ akcje uøytkowania rowerów, min. Ekocentrum [1]. Ekocentrum na swojej stronie internetowej publikuje ekologiczne rozwiπzania dla transportu w mieúcie, jakimi sπ komunikacja zbiorowa, tramwaj wodny czy w aúnie rower. Organizowane by y takøe przejazdy, jak najliczniejszych grup rowerzystów w Masie Krytycznej celem pokazania w adzom miejskim øe brakuje infrastruktury do poruszania sií jednoúladem. Organizatorem akcji by o Stowarzyszenie Kraków Miastem Rowerów. Masa to rowerowy ruch spo eczny, przypominamy miastu o swojej obecnoúci i promujemy rower. Masowicze w kaødy ostatni piπtek miesiπca udajπ sií w najbardziej anty-rowerowe miejsca Krakowa, by domagaê sií zmian. [2] Kolejnym istotnym czynnikiem który wp ynπ na wzrost atrakcyjnoúci roweru jako úrodka lokomocji w Krakowie jest powsta a w 2008 r. pierwsza w Polsce miejska wypo- 1
øyczalnia rowerowa. Oferuje ona 100 rowerów dostípnych przy 12 stacjach rozlokowanych w centrum miasta. Nie jest to jednak jedyna inwestycja, jakπ miasto poczyni o ku uprzyjemnieniu korzystania z jednoúladów w Krakowie. Nastπpi rozwój infrastruktury, czyli przede wszystkim nowe oraz modernizowane ciπgi rowerowe. Urzπd miasta Tczew wyznaczy nastípujπce cele polityki rowerowej w swoim mieúcie: G ównym celem polityki rowerowej miasta Tczew w ciπg ej perspektywie wieloletniej jest systematyczny wzrost udzia u ruchu rowerowego w ogólnej liczbie podróøy w mieúcie, co wp ynie na realizacjí celów bezpoúrednich jaki mi sπ: poprawa bezpieczeòstwa ruchu, zmniejszenie iloúci zagroøeò motoryzacyjnych, poprawa warunków mobilnoúci w obríbie miasta, wzmocnienie proekologicznych zachowaò mieszkaòców. [3] Rozwój systemu rowerowego w Krakowie, pozwoli na realizacje wyøej wymienionych celi. Krakowowi przypiíta jest ata miasta nie-ekologicznego i o mocno zanieczyszczonym powietrzu. Rozwój sieci rowerowej wp ynie na zmniejszenie sií udzia u ruchu samochodowego a co za tym idzie zmniejszenie poziomu spalin samochodowych i py u zawieszonego. Celem tej pracy jest opisanie g ównych tras, jakimi poruszajπ sií rowerzyúci podróøujπcy na teren Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej, analiza wykorzystania rowerów w zaleønoúci od warunków atmosferycznych oraz odpowiedü na pytanie czy rozwój infrastruktury rowerowej sk oni by rowerzystí do poruszania sií rowerem, w przypadku pojawienia sií opadów atmosferycznych. Wyniki badaò które zebra em i analizowa em majπ pomóc okreúliê kierunek rozwoju infrastruktury rowerowej na obszarze objítym analizπ. Pomoøe teø odpowiedzieê na pytanie czy mieszkaòcy Krakowa sπ chítni jeüdziê rowerem w roønych porach roku i róønych warunkach pogodowych, kiedy sieê ciπgów rowerowych zwiíkszy sií. 2
Rozdzia 2 Metodyka badaò 2.1 Ankieta dotyczπca tras przejazdu rowerzystów Nikt lepiej nie moøe wyraziê opinii i nie zna infrastruktury rowerowej, jak Ci, którzy jπ wykorzystujπ i sií po niej poruszajπ. Wiedza, jakπ dostarczajπ nam wyniki badaò pozwoli rozwijaê i udoskonalaê infrastrukturí rowerowπ. Takie badania dostarczajπ pomys y, które najpilniej powinny byê realizowane w projektach partycypacji spo ecznej. 2.1.1 Miejsce, termin oraz warunki atmosferyczne podczas prowadzenia badaò Badania odbywa y sií przy ul. Warszawskiej 24. Dotyczy y g ównie studentów oraz pracowników z Wydzia ów Inøynierii årodowiska, Wydzia u Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej i osób korzystajπcych z Biblioteki Politechniki Krakowskiej, gdyø to przy tych budynkach zlokalizowanych jest najwiícej stojaków rowerowych na terenie kampusu. Badanie ankietowe odbywa o sií w godzinach 10:30-14:00, w dniach 19, 20 i 21 paüdziernika. Warunki atmosferyczne w trakcie przeprowadzania ankiety by y korzystne dla podróøujπcych rowerem. Grono respondentów liczy o 63 osoby. Korzystne warunki to pojície wzglídne. PrzyjÍto øe pogoda jest korzystna dla rowerzysty, kiedy temperatura nie spada poniøej 8 C, úwieci s oòce lub jest pochmurnie, nie ma opadów atmosferycznych oraz wiatr nie przekracza prídkoúci 15 km/h. W dni prowadzenia ankiety temperatura nie spad a poniøej 9 C, wiatr nie przekracza dopuszczalnych 15 km/h, úwieci o s oòce i nie pojawia y sií opady. 3
2.1.2 Cel i charakterystyka badania Celem Ankiety by o otrzymanie informacji o g ównych szlakach, jakie pokonujπ rowerzyúci i analiza problemów, jakie napotykajπ podczas jazdy jednoúladem na tych odcinkach. Ankietowani uczestniczπcy w badaniu byli proszeni o wype nienie formularza w formie papierowej. Respondenci udzielali odpowiedzi na nastípujπce pytania Miejsce rozpoczícia przejazdu na PolitechnikÍ Krakowskπ åredni czas przejazdu G ówna ulica zbiorcza na trasie przejazdu Uwagi dotyczπce pokonywanej trasy Czy porusza sií Pan/Pani rowerem podczas lub po opadach deszczu? Czy porusza sií Pan/Pani rowerem po opadach úniegu, wiedzπc øe úcieøki i ulice bídπ odúnieøone? Czy porusza sií Pan/Pani rowerem, gdy temperatura spada poniøej 8 C? Czy porusza by/a sií Pan/Pani na rowerze podczas lub po opadach deszczu, gdyby sieê úcieøek rowerowych by a rozbudowana na pokonywanym odcinku? Czy porusza by/a sií Pan/Pani na rowerze po opadach úniegu, gdyby sieê úcieøek rowerowych by a rozbudowana na pokonywanym odcinku, wiedzπc øe úcieøki rowerowe i ulice sπ odúnieøone? Czy porusza by/a sií Pan/Pani na rowerze podczas temperatury powietrza niøszej niø 8 C gdyby sieê úcieøek rowerowych by a rozbudowana na pokonywanym odcinku? P eê respondenta Wiek respondenta Ankietowani wybierali takøe maksymalnie trzy z piíciu zaproponowanych problemów, jakie spotykajπ na trasie swojego przejazdu: brak úcieøki rowerowej, bπdü jej kontynuacji piesi na úcieøkach i przejazdach rowerowych czas oczekiwania na úwiat ach stan nawierzchni drogi kríta úcieøka rowerowa, bπdü droga 4
2.1.3 Zasady wype niania ankiety Celem otrzymania dok adniejszych wyników, grono respondentów zosta o zawíøone do osób poruszajπcych sií rowerem ze swojego miejsc zamieszkania, na teren kampusu g ównego Politechniki Krakowskiej. Respondenci udzielali odpowiedzi anonimowo, jedyne podane przez nich dane osobowe to p eê i wiek. Udzielajπc odpowiedzi, osoby nie mog y przyglπdaê sií innym wype nionym ankietom. Opisujπc trasy przejazdu respondenci korzystali z aplikacji Mapy Google z urzπdzenia Apple ipad Air 2 z systemem ios. Wykorzystanie tabletu umoøliwi o pokazanie trasy przejazdu i wyznaczenie g ównej ulicy, którπ rowerzyúci sií poruszajπ. NastÍpnie ankietowani wybierali maksymalnie trzy najczíúciej napotykane problemy. WiÍkszoúÊ osób skorzysta o z moøliwoúci uøycia tabletu. Pozostali byli w stanie samodzielnie opisaê przebieg trasy. Aplikacja Mapy Google wskazywa a przybliøony czas przejazdu lecz uczestnicy ankiety byli proszeni o podanie czasu przejazdu przed korzystaniem z urzπdzenia Apple ipad, aby wyniki ukazane przez aplikacjí Mapy Google nie sugerowa y odpowiedzi. 2.2 Pomiar wykorzystanie stojaków rowerowych Kolejnym badaniem by o sprawdzanie stopnia wykorzystywania stojaków rowerowych w dwóch najwiíkszych stanowiskach postojowych na terenie kampusu g ównego PK. Badanie to ma na celu sprawdzenie wp ywu warunków atmosferycznych na liczbí przypiítych jednoúladów. 2.2.1 Miejsce, Termin oraz Warunki Atmosferyczne podczas prowadzenia badaò NajwiÍkszy plac z stojakami rowerowymi zlokalizowany jest przed Bibliotekπ Politechniki Krakowskiej, a zarazem na przeciwko Wydzia u Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej. Drugie miejsce, gdzie dokonywane by y pomiary znajduje sií przed Wydzia- em Inøynierii årodowiska. Pomiary przeprowadzane by y w okresie 21.10.2015-18.12.2015, co tydzieò w úrodí o godzinie 10:00 (z pominiíciem 11.11.2015) oraz piπtki o godzinie 11:30. πcznie w okresie 65 dni dokonano 17 pomiarów. Warunki atmosferyczne w przeciπgu tych dziewiíciu tygodni by y zróønicowane, co sugeruje nam wp yw pogody na wybór úrodka transportu danego dnia. W badaniu chcia em sprawdziê, który z czynników ma najwiíkszy wp yw przy podejmowaniu decyzji o sposobie poruszania sií. Bra em pod uwagí temperaturí, przejrzystoúê powietrza, wyglπd nieba oraz prídkoúê wiatru. 5
2.2.2 Cel i charakterystyka badania Co tydzieò w tym okresie dokonywa em po jednym z badaò, w godzinach kiedy na uczelni znajduje sií najwiíksza liczba osób. W úrodí pomiar dokonywany by nie wczeúniej niø o godzinie 10:00. W kolejnych tygodniach starano sií by badania rozpoczyna y sií o tej samej porze, jednak róønica w godzinie w jednym z tygodni wynios a 11 minut. By to pomiar prowadzony 16.12.2015 o godzinie 10:11. Badania piπtkowe wyglπda y podobnie, jednak prowadzono je o innej porze. By a to godzina 11:30. Podczas tych 9 testów piπtkowych, maksymalne odchylenie od godziny 11:30 wynios o 8 minut - 4 grudnia. Poczπtek pomiarów rozpoczyna sií przed wejúciem do Wydzia u Inøynierii årodowiska, a nastípnie kierowa em sií na plac przy Bibliotece Politechniki Krakowskiej. Próba dokonywana by a kaødego dnia w ten sam sposób. Notowa em godziní rozpoczícia badaò, a nastípnie sprawdza em dane pogodowe pobrane z strony internetowej www.wunderground.com dla stacji meteorologicznej IMALOPOL5 zlokalizowanej przy ul. Rac awickiej 5. Dane, które by y pobierane to: temperatura, prídkoúê wiatru, prídkoúê porywów wiatru. Oprócz pobranych danych ocenia em stan pogody. Moøliwe stany warunków atmosferycznych, jakie mog em danej obserwacji przypisaê to: s onecznie, lekkie zachmurzenie, silne zachmurzenie. Jeøeli pojawi y sií opady atmosferyczne, to pomijano stopieò zachmurzenia i wpisywa em do rubryki: s abe opady deszczu, duøe opady deszczu, opady úniegu z deszczem, opady úniegu. 6
Sprawdzany by teø stan nawierzchni asfaltowej na odcinku miídzy Wydzia em Inøynierii årodowiska a Wydzia em Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej. Ocena zosta a dokonywana rícznie spoglπdajπc i dotykajπc nawierzchni, celem wyczucia wilgoci. Kryteria dla tej oceny to: sucha mokra zaúnieøona Po dokonaniu opisu warunków atmosferycznych oraz stanu nawierzchni rozpoczyna em ríczne liczenie rowerów przypiítych do stojaków, zaczynajπc od Wydzia u Inøynierii årodowiska. Czas trwania pomiarów wyniós oko o 5 minut. 2.3 Oprogramowanie Zebrane dane z badaò zosta y wprowadzone do arkusza kalkulacyjnego programu Numbers 12, w którym wykonano wszystkie wykresy przedstawiajπce odpowiednie statystyki. Do wykonania map przedstawiajπcych g ówne wykorzystywane ciπgi oraz miejsca rozpoczícia przejazdów uøyto programu QGIS 2.12 Lyon. Wykonanie map polega o na naniesieniu punktów, linii oraz poligonów na podk ad pobrany z portalu www.openstreetmap.org. 7
Rozdzia 3 Wyniki ankiety dotyczπcej tras przejazdu rowerzystów 3.1 Uczestnicy ankiety Wszystkie osoby biorπce udzia w ankiecie sπ zwiπzane z Politechnikπ Krakowskπ. Sπ nimi studenci oraz pracownicy tej uczelni. W badaniu uczestniczy o 63 rowerzystów. årednia wieku respondentów wynosi 22 lat, przy czym najm odsza osoba mia a 19 lat, a najstarsza 36. W ankiecie uczestniczy o 40 míøczyzn i 23 kobiet. NajwiÍcej osób jest w kategorii wiekowej 20 lat. Rysunek 1: Wiek uczestników ankiety 8
3.2 Pokonywane trasy 3.2.1 Miejsca rozpoczícia przejazdu Respondenci w ankiecie mieli udzieliê odpowiedzi na pytanie dotyczπce miejsca rozpoczícia przejazdu. Podali dzielnicí oraz adres z którego wyruszajπ w kierunku G ównego Kampusu Politechniki Krakowskiej. Zdecydowanie najwiícej podróøujπcych rozpoczyna a trasí w dzielnicy, w której sam cel jest zlokalizowany, czyli Stare Miasto. By o to aø 17 podróøy ponad 27% wszystkich g osów. Dwie kolejne dzielnice, z których wyrusza po 13 badanych to Krowodrza i Prπdnik Bia y πcznie z tych dzielnic odby o sií 40% podróøy. Kolejna by a dzielnica II Grzegórzki, o której wspomnia o szeúciu ankietowanych. Sprawπ oczywistπ jest fakt, øe im miejsce rozpoczícia podróøy ulokowane jest dalej od celu, tym mniej atrakcyjna jest podróø rowerem, wiíc osoby decydujπ sií na inne úrodki transportu. Dzielnice, w których mieszka najmniej respondentów to: Bronowice, Podgórze, Podgórze Duchackie i Zwierzyniec. πcznie z tych obszarów rowerem dojeødøa tylko 8% ankietowanych na ul. Warszawskπ 24. Rysunek 2: Dzielnica rozpoczícia przejazdu w kierunku Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej 9
Celem u atwienia odszukania dzielnicy, z której rowerzyúci wyjeødøajπ, respondenci mogli wyszukaê dzielnicy na mapie, do πczonej do ankiety. Respondent mia wskazaê jednπ z 18 dzielnic Krakowa. Rysunek 3 przedstawia mapí dzielnic Krakowa. Dzielnicom przyporzπdkowane sπ barwy odzwierciedlajπce liczbí przejazdów wykonywanych z danego obszaru. atwo moøna zauwaøyê øe wraz z wzrostem odleg oúci dzielnicy od Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej maleje liczba rowerzystów jeødøπcych rowerem na tπ uczelnie. Rysunek 3: Mapa Dzielnic rozpoczícia przejazdu na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej 10
3.2.2 Czasy przejazdu Dzielnice nie sπ odpowiedniπ metodπ oceny d ugoúci pokonywanego odcinka przejazdu. Bardziej miarodajnπ informacjπ jest czas, jaki rowerzysta potrzebuje by dotrzeê do celu. Podobnie jak w przypadku dzielnic, czyli im bliøej tym wiícej przejazdów, tak w przypadku czasu, im mniej zajmuje przejazd, tym bardziej atrakcyjnπ formπ przemieszczania sií, jest podróø jednoúladem. Jednak kiedy osoba mieszka blisko celu najczíúciej decyduje sií na podróø pieszo. Takπ granicπ w przypadku naszej ankiety jest najniøszy czas jaki rowerzysta potrzebuje na pokonanie trasy. Wyniki wskazujπ, øe granicπ sπ 2 minuty. NajwiÍksza grupa rowerzystów, by dotrzeê na PolitechnikÍ Krakowskπ potrzebuje od 11 do 15 minut - 33% wszystkich osób biorπcych udzia w ankiecie. Niewiele mniej, bo 29% to osoby, które do celu jadπ od 6 do 10 minut. Pozosta e grupy sπ podobnej wielkoúci mieszczπce 7-9 osób. Osoba, która najd uøej spoúród badanych jedzie na PolitechnikÍ Krakowskπ, potrzebuje 32 minuty na dotarcie do celu. Rysunek 4: Czas przejazdu w kierunku Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej 11
Rysunek 5 przedstawia punkty rozpoczícia przejazdu rowerzystów. Obrazuje jak w miarí zwiíkszania sií odleg oúci zwiíksza sií d ugoúê przejazdu rowerzysty na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej. Widzimy, øe w niektórych przypadkach pomimo wiíkszej odleg oúci od celu przejazd zajmuje mniej czasu niø jazda innych rowerzystów majπcych do pokonania krótszπ trasí. Rysunek 5: Mapa miejsc rozpoczícia przejazdu rowerzystów 12
3.2.3 G ówne ciπgi na trasie przejazdu Opiniodawcy udzieli odpowiedzi dotyczπcej g ównej ulicy bπdü ciπgu, którym poruszajπ sií na swojej trasie. WiÍkszoúÊ by a w stanie od razu je okreúliê. Zazwyczaj wybierano g ówne ulice miasta, na których znajdowa y sií úcieøki rowerowe. W innych przypadkach rowerzyúci podawali najd uøsze ulice, gdzie nie by o ciπgów rowerowych i poruszali sií jezdniami. Rysunek 6 pokazuje tylko te ciπgi, które zosta y wybrane wiícej niø raz w ankiecie. Pozosta e 11 ciπgów nie zosta y uwzglídnione na wykresie. Z badaò wynika, øe najliczniej uczíszczanπ drogπ jest Aleja 29 Listopada, gdyø wskaza o jπ aø dziewiíciu uczestników ankiety. Drugim najliczniej uczíszczanym ciπgiem sπ ul. Prπdnicka i ul. Szlak - opowiedzia o sií za nimi po szeúê osób. Wszystkie te drogi zlokalizowane sπ w bliskim sπsiedztwie Politechniki Krakowskiej zaú ul. Prπdnicka jest bardziej odleg a. Rysunek 6: G ówne drogi uczíszczane przez rowerzystów wybrane przez co najmniej dwie osoby 13
Rysunek 7 obrazuje wszystkie podane przez ankietowanych ciπgi, które uwaøajπ za g ówne na swojej trasie jadπc na PolitechnikÍ Krakowskπ. ZaczÍto od najczíúciej wykorzystanej - Alei 29 Listopada, aø po wszystkie 11 ciπgów, które uznane sπ za g ówne przez pojedynczych badanych. Rysunek 7: Mapa g ównych ciπgów wykorzystywanych przez rowerzystów 14
3.2.4 Problemy napotykane na trasach przejazdu Respondentom zadano pytanie odnoúnie problemów, jakie sπ przez nich spotykane na trasie pokonywanej w kierunku Politechniki Krakowskiej. Rowerzyúci udzielajπcy odpowiedzi byli proszeni o wybranie maksymalnie trzech z piíciu problemów, które by y sugerowane w tabeli. Rysunek 8: Problemy jakie rowerzyúci spotykajπ na trasie przejazdu na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej Wyniki dotyczπce pytania o najwiíksze problemy spotykane na trasach rowerzystów ujawniajπ dwa najbardziej dostrzegane problemy. Najliczniej wybieranπ niedogodnoúciπ jest brak úcieøek rowerowych lub ich kontynuacji wspomnia o o tym 44 spoúród 63 badanych. Licznie g osowano takøe na zbyt d ugi czas oczekiwania na úwiat ach. Na kolejnych miejscach znalaz y sií opinie o pieszych, którzy przeszkadzajπ rowerzystom, wchodzπc na úcieøki i przejazdy rowerowe. Podobna liczba osób uwaøa, øe poprawy wymaga nawierzchnia jezdni. Najmniej g osów oddanych zosta o na zawi oúê i krítoúê úcieøek rowerowych i dróg. 15
3.2.5 Uøytkowanie rowerów podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych Kolejne pytania weryfikowa o uøytkowanie rowerów przy róønych warunkach pogodowych. Respondenci zapytani zostali o to, czy jeødøπ rowerami: gdy temperatura spada poniøej 8 C, w trakcie lub po opadach deszczu, po opadach únieg. Rysunek 9: Warunki pogodowe wp ywajπce na wybór roweru jako úrodka transportu Badanie, jak mog o sií wydawaê, ujawni øe rowerzyúci niechítnie korzystajπ z rowerów podczas z ej pogody. Tylko 4 osoby wskaza y, øe uczíszczajπ rowerem na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej po opadach úniegu. Nieco wiícej, bo 16 osób odpowiedzia o, øe poruszajπ sií rowerem podczas deszczu. TrochÍ ponad po owa tj. 36 rowerzystów z grupy 63 ankietowanych udzieli o odpowiedzi, øe jeødøπ jednoúladem, kiedy temperatura wskazuje wartoúê niøszπ niø 8 C. 16
Sprawdzi em takøe, czy respondenci poruszaliby sií rowerem w trakcie lub po opadach deszczu, a takøe, czy jeüdziliby po opadach úniegu na odúnieøonych trasach, gdyby odcinki, którymi jeødøπ zmodernizowano lub wybudowano nowπ infrastrukturí rowerowπ. Dla 57% ankietowanych temperatura poniøej 8 C nie stanowi aby problemu do jazdy rowerem, gdyby zwiíkszy a sií liczba ciπgów rowerowych. Zaskakujπcy moøe byê fakt, øe aø 26 osób podjí oby sií jazdy rowerem w trakcie lub po opadach deszczu stanowi to ponad 41% wszystkich ankietowanych. Jedenastu rowerzystów opowiedzia o sií za uøywaniem jednoúladu po opadach úniegu, na odúnieøonej trasie, która zosta aby zmodernizowana, bπdü wybudowano by tam nowπ infrastrukturí rowerowπ. Rysunek 10: Wp yw modernizacji lub powstanie nowych úcieøek rowerowych na podróøowanie podczas lub po opadach atmosferycznych 17
3.2.6 Uwagi Ankietowani mieli równieø moøliwoúê opisania dodatkowych przeszkód, jakie spotykajπ na úcieøkach i drogach rowerowych. Z tej opcji skorzysta o czterech rowerzystów biorπcych udzia w ankiecie. Dwukrotnie wymieniano brak synchronizacji úwiate. Obie uwagi o niezsynchronizowanych úwiat ach dotyczy y osób, które poruszajπ sií úcieøkπ rowerowπ wzd uø ul. Mogilskiej. Opisano potrzebí instalacji poríczy przy przejazdach rowerowych, w celu atwiejszego i przyjemniejszego oczekiwania na úwiat ach, gdzie zmiany sygnalizacji trwajπ d uøej. Wedle wskazaò respondenta, takie porícze powinny znaleüê sií przy al. 29 Listopada. Kolejnπ z uwag, jakπ zauwaøa osoba jadπca z Prπdnika Czerwonego przez Aleje 29 Listopada to póüno odúnieøana úcieøka rowerowa, w nastípstwie czego rowerzysta zmuszony jest poruszaê sií jezdniπ lub chodnikiem, dzielπc sií nim z pieszymi. Inne uwagi dotyczy y instalacji i samej infrastruktury na terenie kampusu. Pisano o zbyt szerokich szlabanach przy g ównym wjeüdzie na teren uczelni przez który nie da sií swobodnie przejechaê. Aby pokonaê tí przeszkodí naleøy pokonaê krawíønik i przejechaê przez furtkí chodnikiem. Podobny problem spotykajπ rowerzyúci wjeødøajπcy na teren PK od Alei Juliusza S owackiego, po godzinie 13:00 w dni robocze kiedy brama jest juø zamkniíta, moøna korzystaê jedynie z chodnika i przejechaê przez kurtkí 18
Rozdzia 4 Wyniki pomiaru wykorzystania stojaków rowerowych 4.1 Badania wykonywane w úrody Tabela 1: Wyniki wykorzystania stojaków rowerowych w úrody Badanie zosta o przeprowadzane w godzinach, w których wczeúniej zaobserwowano najwiíkszπ liczbí rowerów przypiítych do stojaków. Okres w ciπgu dnia, kiedy spotyka sií najwiícej jednoúladów mieúci sií w granicach godzin 9:00-12:00. Jedne z zajíê na Politechnice Krakowskiej rozpoczynajπ sií o godzinie 9:15 i trwajπ do godziny 10:45. Do rozpoczícia badaò wybra em godziní 10:00, poniewaø mieúci sií w czasie, w którym obserwowany jest najwiíkszy ruch rowerowy na terenie Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej ale takøe aby osoby spóünione na zajícia mog y byê 19
liczone. ZajÍcia na uczelniach nie zawsze trwajπ 90 minut, dlatego teø zdecydowa em przeprowadzaê pomiar w okolicach po owy zajíê. Badania mia y co tydzieò odbywaê sií dok adnie o tej samej porze, jednak czísto zdarza o sií je rozpoczynaê nieco po wyznaczonej godzinie. Zdarza y sií kilkuminutowe poúlizgi w czasie przeprowadzenia pomiaru, najpóüniej test úrodowy rozpoczπ sií o godzinie 10:11. Drobne przesuniícia w porze startu pomiaru nie majπ wp ywu na wyniki badaò, gdyø mieszczπ sií w czasie trwania zajíê na uczelni. Nie przeprowadzono jedynie badania 11.11.2015 z powodu åwiíta Narodowego, przez które uczelnia by a zamkniíta. Wynik pomiaru tego dnia by by niemiarodajny. 20
4.1.1 Wp yw temperatury WydawaÊ sií moøe, øe temperatura ma duøy wp yw na wybór roweru, jako úrodka transportu. Rysunek 11 pokazuje, øe sama temperatura nie jest najwaøniejszym czynnikiem wp ywajπcym na ten wybór. Okreúlona wczeúniej temperatura korzystna dla podróøujπcych rowerem to 8 C. Gdy temperatura powietrza jest wyøsza niø okreúlona jako minimalnie korzystna, zauwaøamy zdecydowanie wiícej rowerów. Maksymalnie przed Wydzia em Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej zaobserwowano 36 rowerów. Z oúmiu pomiarów, po owa wskaza a temperaturí wyøszπ niø 8 C. W trzech z czterech prób odbywajπcych sií przy korzystnej temperaturze zaobserwowano ponad 30 rowerów przypiítych przed tym wydzia em. Przy korzystnej temperaturze obserwujemy podobne zachowania na drugim obszarze postojowym dla rowerów. Maksymalna liczba rowerów zaobserwowanych w badaniu przed Wydzia em Inøynierii årodowiska wynios a 20 sztuk. Przed tym wydzia em widoczne jest podobna zaleønoúê. W trzy z czterech dni, kiedy temperatura by a korzystna, zaobserwowano co najmniej 13 pojazdów. Tylko 18.11.2015, kiedy termometr wskaza 11 C widzimy znacznie niøszπ liczbí jednoúladów przypiítych do stojaków. Temperatura tego dnia by a najwyøszπ zarejestrowanπ lecz opady deszczu, mokra nawierzchnia oraz silny wiatr i jego porywy dochodzπce do 45 km/h skutecznie zniechíci y rowerzystów. W pozosta ych czterech pomiarach temperatura spada a teø poniøej granicy komfortowej dla rowerzystów. Wartoúci temperatury mieúci y sií w przedziale miídzy 4, 5 C a1, 5 C, a liczba rowerów by a ponad 50% niøsza porównujπc do dni w których ten czynnik by korzystny dla poruszajπcych sií jednoúladem. Rysunek 11: Liczba rowerów w zaleønoúci od temperatury powietrza 21
4.1.2 Wp yw stopnia zachmurzenie i opadów atmosferycznych Stan pogody okreúlony przeze mnie jako korzystny do jazdy rowerem jest wtedy, kiedy nie ma opadów atmosferycznych. W dni, w które niebo jest s oneczne bπdü lekko zachmurzone obserwujemy najwiíkszπ liczbí rowerów. W przypadku tego wskaünika, aø szeúê z oúmiu pomiarów dokonanych by o w korzystnych dla rowerzysty warunkach. Nie wszystkie jednak pomiary dajπ podobny do siebie wynik. Tylko w po owie z szeúciu korzystnych dni, obserwujemy wyraünie wiícej rowerów, mieszczπcπ sií powyøej 30 rowerów - przed Wydzia em Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej i wiícej niø 12 - przed Wydzia em Inøynierii årodowiska. Wp yw na niskπ liczbí rowerów w pozosta e korzystne dni ma temperatura wynoszπca mniej niø 4, 3 C w kaødym z pomiarów. Dodatkowo wp yw na liczbí jednoúladów mia a mokra nawierzchnia, która nie jest przyjazna rowerzystom. W pozosta e dni zapisane zosta y warunki niekorzystne, poniewaø wystπpi y wtedy opady deszczu. Liczba rowerzystów jest jednak bardzo podobna do dni, w których stan pogody by korzystny. W dzieò, kiedy wystπpi y duøe opady deszczu, temperatura wynosi a 11 C, co mog o nieco uatrakcyjniê podróø. Ciekawym zjawiskiem jest jednak dzieò, w którym opady deszczy by y s abe, temperatura by a niska i wskazywa a 4, 5 C, a liczba rowerów by równa dniom, kiedy ta temperatura wynosi a niemal tyle samo, choê nie pada deszcz. By to pomiar z úrody 09.12.2015 Rysunek 12: Liczba rowerów zaleønoúci od stanu pogody 22
4.1.3 Wp yw pory roku Wszystkie pomiary dokonywane w úrody odbywa y sií kalendarzowym okresie jesieni. Przedstawiony wykres obrazuje, jak zmniejsza sií uøytkowanie rowerów przez zbliøanie sií do kalendarzowej zimy, rozpoczynajπcej sií 22 grudnia. Przy obu stoiskach zauwaøalny by spadkowy trend ku zbliøajπcej sií ch odniejszej porze roku. Do poczπtku listopada, liczba rowerów by a duøa, bo oscylowa a wokó 30 sztuk przy Wydziale Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej i od 13 do 20 pod Wydzia em Inøynierii årodowiska. W drugiej po owie listopada obserwowa em znaczπcy spadek liczby rowerów, który utrzymywa sií na podobnym poziomie lecz lekko spadajπc ku koòcowi pory jesiennej. åroda 21.10.2015-43 tydzieò roku. åroda 16.12.2015-51 tydzieò roku. Rysunek 13: Liczba rowerów w zaleønoúci od tygodnia roku 23
4.2 Badania wykonywane w piπtki Kolejne zajícia na Politechnice Krakowskiej rozpoczynajπ sií o godzinie 11:00 i trwajπ 90 minut - do 12:30. W trakcie tych zajíê w piπtki, przez dziewiíê tygodni dokonywane by y obserwacje wykorzystania stojaków rowerowych w tych samych miejscach, gdzie pomiary wykonywane w úrody. Dbano o to by piπtkowe obserwacje teø odbywa y sií o jednakowej porze. NajwiÍksze odchylenie wzglídem wyznaczonej godziny wynios o 8 minut. Badania przeprowadzane w ostatni roboczy dzieò tygodnia rozpoczyna y sií 90 minut póüniej wzglídem badaò úrodowych. Prowadzenie tych obserwacji w póüniejszej porze powoduje øe temperatura powietrza wzrasta wzglídem godzin porannych, co prowadzi do obserwacji wiíkszej liczby rowerów przypiítych do stojaków. Tabela 2: Wyniki wykorzystania stojaków rowerowych w piπtki 24
4.2.1 Wp yw temperatury OsiπgniÍte wartoúci temperatury powietrza w piπtkowych pomiarach sπ inne niø te wartoúci obserwowane w úrody. årednia temperatura z wszystkich piπtkowych pomiarów jest wyøsza wynosi 9, 7 C. Dla porównania, w úrodowych badaniach wynios a 6, 4 C. W przypadku badaò piπtkowych uda o sií dokonaê dziewiíciu pomiarów i aø siedem z nich wskazuje korzystnπ wartoúê temperatury dla poruszania sií rowerem. Porównujπc do siebie dni, w których termometr wskaza wiícej niø 8 C widzimy, øe dwa dni majπ duøo niøszπ liczbπ rowerów zapiítych do stojaków. Jednπ z tych sytuacji moøemy wyjaúniê przez opady deszczu. W drugim z pomiarów duøy wp yw na niskπ liczbí pojazdów mia a bardzo mokra nawierzchnia. Dwa pomiary z najniøszπ zmierzonπ temperaturπ sπ zarazem pomiarami z najniøszymi liczbami policzonych rowerów. Temperatura 0, 9 C osiπgniíta 27.11.2015 mocno zniechíci a rowerzystów do poruszania sií rowerami. W przedostatni dzieò pomiarów - tj. 11.12.2015 temperatura wynosi a 7, 0 C, a tydzieò póüniej podczas ostatniego badania 9, 2 C. W obu przypadkach liczba rowerów by a porównywalna. Rysunek 14: Liczba rowerów w zaleønoúci od temperatury powietrza 25
4.2.2 Wp yw stopnia zachmurzenia i opadów atmosferycznych Wyniki pomiarów podczas dni s onecznych sπ w obu sytuacjach bardzo wysokie. Zanotowano wtedy 38 i 31 rowerów na wiíkszym z placów postojowych oraz 22 i 13 przed Wydzia em Inøynierii årodowiska. Podobne wyniki dwukrotnie zaobserwowano w warunkach silnego zachmurzenia. Podczas s abych opadów deszczu, naliczono nadzwyczaj duøo rowerów, jak na takie warunki. WiÍksza iloúê by a 23.11.2015 i na obu skupiskach stojaków liczba rowerów wynios a 31 sztuk. TydzieÒ póüniej takøe s abo pada deszcz a liczba rowerów obecnych na wiíkszym i mniejszym miejscu postojowym odpowiednio wynios a 14 i 6 jednoúladów. Podczas lekkiego zachmurzenia liczba rowerów by a z kolei jednπ z najniøszych. Sπ to korzystne warunki dla rowerzysty, gorsze jedynie od s onecznego nieba. πcznie policzono tego dnia tylko 18 rowerów. Pomiary, w których odnotowano najniøszπ liczbí rowerów - zaledwie 14 by y dokonywane, kiedy niebo by o silnie zachmurzone. Rysunek 15: Liczba rowerów zaleønoúci od stanu pogody 26
4.2.3 Wp yw pory roku Liczba rowerów zmniejsza sií z tygodnia na tydzieò, podobnie jak to mia o miejsce w badaniach úrodowych. NajwiÍkszym odstípstwem od regu y jest 30.10.2015 - idealny dzieò do skorzystania z roweru. By o s onecznie, niemal brak wiatru i co najwaøniejsze temperatura by a najwyøszπ, jakπ zmierzy em z poúród wszystkich 17 pomiarów. Termometr wskazywa o 11:30 temperaturí 16, 4 C. Piπtek 23.10.2015-43 tydzieò roku. Piπtek 18.12.2015-51 tydzieò roku. Rysunek 16: Liczba rowerów w zaleønoúci od tygodnia roku 27
4.3 Pozosta e sprawdzane wartoúci 4.3.1 PrÍdkoúÊ wiatru W badaniu sprawdza em prídkoúê wiatru oraz prídkoúê wiatru w jego porywach. Niestety nie uda o sií uzyskaê danych z niektórych dni, gdyø nie by y one zamieszczone na stronie www.wunderground.com dla stacji IMALOPOL5. PrÍdkoúci wiatru mieúci y sií w granicach 1-22 km/h, a jego porywy 4-47 km/h. Nie mia y one jednak znaczenia przy wyborze roweru jako úrodka lokomocji. Podczas, gdy porywy wiatru osiπga y prídkoúê 47 km/h przed Wydzia em Inøynierii Elektrycznej i Komputerowej znajdowa o sií 19 rowerów, z kolei, gdy innego dnia porywy wiatru dochodzi y do prídkoúci 7 km/h liczba rowerów na tym samym stoisku wynios a 15. 4.3.2 Stan nawierzchni Pomiar stanu nawierzchni by zwiπzany z wystípowaniem opadów atmosferycznych. Jeúli w trakcie badaò pada deszcz, to nawierzchnia zawsze by a uznawana za mokrπ. Kiedy niebo by o s oneczne lub zachmurzone - nawierzchnia oznaczana by a za suchπ. Tylko raz nadarzy sií wyjπtek, kiedy w s oneczny dzieò nawierzchnia nie zdπøy a wyschnπê po nocnych opadach deszczu 06.11.2015. 28
Rozdzia 5 Analiza wyników 5.1 Analiza problemów na wybranych trasach przejazdu 5.1.1 Analiza problemów spotykanych na trzech najczíúciej uczíszczanych odcinkach Co trzecia osoba biorπca udzia w ankiecie wybiera a jednπ z trzech nastípujπcych dróg, jako drogí g ównπ, bídπcπ na trasie ich przejazdu na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej. By y to: Aleja 29 Listopada, ul. Prπdnicka, ul. Szlak. Najliczniej wybieranπ g ównπ drogπ przejazdu by a Aleja 29 Listopada. Wybrano jπ dziewiíciokrotnie. Droga ta posiada z obu stron ciπg pieszo-rowerowy, ciπgnπcy sií od Estakady πczπcej ul. Opolskπ i ul. LublaÒskπ, aø po ul. Kamiennπ. Rowerzyúci jadπcy z pó nocy, celem dostania sií na ul. Warszawskπ 24 muszπ skríciê w ul. Kamiennπ i uczestniczπ na niej w ruchu ogólnym. Kierujπ sií tam, aby ominπê estakadí nad torami kolejowymi i tramwajowymi na Al. 29 Listopada. W tym roku zosta o dodane udogodnienie i na czíúci ul. Kamiennej rowerzyúci mogπ poruszaê sií po ciπgu pieszo-rowerowym, a odcinek pod estakadπ Alei 29 Listopada przemierzajπ nowym przejazdem. By on wczeúniej uøywany, jednak korzystanie z tej úcieøki stwarza o duøe zagroøenie z powodu jego wπskiego rozmiaru i bliskiego otoczenia torów tramwajowych. Obecnie nawierzchnie przejazdu tworzy kostka brukowa, a ciπg pieszo-rowerowy oddzielony jest od torów tramwajowych ogrodzeniem. Aby dotrzeê z tego miejsca na teren Politechniki Krakowskiej, rowerzysta musi pokonaê przejazd rowerowy na ul. Pawiej oraz ul. Warszawskiej. Respondenci najbardziej narzekali na Alei 29 Listopada na czas oczekiwania na úwiat ach. Zdaniem oúmiu osób, to zbyt duøa liczba przejazdów oraz 29
czas jaki up ywa podczas oczekiwania powoduje wyd uøenie ich podróøy. Pozosta e niedogodnoúci jakie by y licznie wybierane to brak úcieøki rowerowej lub jej kontynuacji - dotyczy o to odcinka pod estakadπ, a øeby przemieúciê sií na drugπ stroní naleøa o przejechaê po ubitej pod niπ úcieøce. Moøna by o teø wyjechaê na estakadí i sprowadziê rower po schodach. Owy ciπg pod estakadπ zosta otwarty 02.11.2015, czyli nieca e dwa tygodnie po zakoòczeniu ankiety. Równie chítnie, jak o problemie ciπgów rowerowych, ankietowani wspominali o pieszych wchodzπcych na úcieøki i przejazdy rowerowe - po 5 g osów na oba te problemy. Stan nawierzchni zosta wytkniíty przez jednπ osobí. Dotyczy on zapewne odcinka ul. Kamiennej, na którym musimy pokonaê stary, nierówny przejazd kolejowy. Nikt natomiast nie narzeka na zawi oúê i krítoúê úcieøki rowerowej lub drogi. Rysunek 17: Problemy napotykane na Alei 29 Listopada 30
Ulicπ Szlak takøe przejeødøa sporo osób, szczególnie mieszkaòcy najbliøszego sπsiedztwa Politechniki Krakowskiej. Rowerzyúci z tej grupy pokonujπ trasí z swoich mieszkaò na UczelniÍ w czasie dwóch do dziesiíciu minut. Ulica Szlak posiada kontrapas rozpoczynajπcy sií na przeciíciu z ul. D ugπ, ciπgnπcym sií aø po ul. obzowskπ. Na pozosta ym odcinku ul. Szlak rowerzysta porusza sií po jezdni w obu kierunkach. O stanie nawierzchni oraz jej zawi oúci øaden z ankietowanych nie wyrazi z ej opinii, co sugeruje nam, øe nie sprawiajπ one problemu. Najbardziej znaczπcπ barierπ, jaka dotyka tam rowerzystów sπ piesi na úcieøkach i przejazdach rowerowych. Mowa tu o pieszych, którzy przechodzπ przez jezdnie w niedozwolonych miejscach, utrudniajπc przejazd rowerzystom, a takøe o osobach wysiadajπcych z samochodów i niepatrzπcych na nadjeødøajπcych rowerzystów. Dwie osoby uwaøajπ, øe na ul. Szlak brakuje kontynuacji úcieøek rowerowych. Jest to spowodowane üle rozwiπzanym uk adem úcieøek rowerowych na skrzyøowaniu omawianej ulicy z ul. Warszawskπ. Rysunek 18: Problemy napotykane na ul. Szlak 31
Poruszajπc sií ul. Prπdnickπ, rowerzyúci jadπ w ruchu ogólnym z samochodami, wyjπtek stanowi tu wiadukt nad torami kolejowymi przy Szpitalu Miejskim im. Gabriela Narutowicza, gdzie ruch dozwolony jest jedynie dla pieszych, rowerzystów oraz pojazdów uprzywilejowanych. Za sprawπ braku infrastruktury rowerowej, ulica wypada üle w niemal wszystkich ocenianych kategoriach. Najbardziej dotkliwym problemem jest brak úcieøek rowerowych i ich kontynuacji. Ankietowani za kolejnπ z barier uwaøajπ czas oczekiwania na úwiat ach przy skrzyøowaniu z II obwodnicπ. Duøy ruch i sposób ustawienia sygnalizacji úwietlnej powoduje, øe ciíøko jest przejechaê skrzyøowanie z Alejπ Juliusza S owackiego. Kolejnym problemem jest stan nawierzchni jezdni, droga na ulicy Prπdnickiej, d ugo nie by a modernizowana na odcinku miídzy Alejπ 29 Listopada a ul. Doktora Twardego i spotykane sπ tam koleiny, dziury w jezdni oraz zapadniíte studzienki kanalizacyjne. Respondenci uwaøajπ øe jezdnia jest kríta i zawi a. Opinia o pieszych przeszkadzajπcych na ciπgach rowerowych nie by a brana pod uwagí, gdyø na tym odcinku nie ma ciπgu rowerowego. Rysunek 19: Problemy napotykane na ul. Prπdnickiej 32
5.1.2 Analiza problemów na obszarze 10 minut od Politechniki Krakowskiej 25 osobom czas przejazdu na PolitechnikÍ Krakowskπ ze swojego miejsca zamieszkania zajmuje do 10 minut. Wúród tych osób najwiícej uwaøa, øe piesi przeszkadzajπcy rowerzystom sπ najwiíkszym problemem. Nieco mniej, ale nadal ponad po owa, sfrustrowanych jest przez brak úcieøek rowerowych w niektórych miejscach, a takøe przez d ugi czas oczekiwania na úwiat ach. Rysunek 20: Problemy napotykane w obríbie 10 minut od Politechniki Krakowskiej 33
Rysunek 21 obrazuje zasiíg obszaru, z którego ankietowanym dojazd na ul. Warszawskπ 24 zajmuje maksymalnie 10 minut. Widoczna jest pewna zaleønoúê - im bliøej celu, tym szybszy czas przejazdu. Sπ teø wyjπtki od tej regu y, gdyø z pobliskich sobie miejsc, czas przejazdu innych osób znacznie moøe sií od siebie róøniê. Spowodowane jest to faktem, øe grupa respondentów róøni sií wiekiem, p ciπ, poziomem kultury fizycznej, a takøe poruszajπ sií trasami najwygodniejszymi dla kaødego z nich. Rysunek 21: Mapa obszaru z którego dojazd na PolitechnikÍ Krakowskπ zajmuje respondentom do 10 minut 34
5.1.3 Analiza problemów na obszarze 20 minut od Politechniki Krakowskiej W przypadku osób, dla których czas dojazdu jest trochí d uøszy i trwa do 20 minut grupa 55 osób, zauwaøamy, øe najwiíkszπ ich potrzebπ jest wiíksza liczba ciπgów rowerowych. Znacznπ przeszkodπ sπ teø úwiat a, na których oczekujπ zielonego. Wiele do øyczenia pozostawiajπ piesi, blokujπcy przejazd rowerzystom oraz stan pokrycia jezdni. Wraz z wzrostem czasu przejazdu - trzykrotnie wzros a teø liczba g osów oddanych na kríte ciπgi. Rysunek 22: Problemy napotykane w obríbie 20 minut od Politechniki Krakowskiej 35
Na Rysunku 23 przedstawiono obszar, z którego ankietowanym dojazd na uczelnií Politechnika Krakowska zajmuje maksymalnie 20 minut. Widoczne jest, øe poza tym obszarem, liczba ankietowanych drastycznie spada przez co 20 minutowy czas dojazdu uznají za barierí, której rowerzyúci nie chcπ przekraczaê. Tylko 7 na 63 rowerzystów pokonuje dystans w czasie wiíkszym niø 20 minut.jednemu z nich zajmuje to nawet 32 minuty. Cel, czyli Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej leøy bardzo blisko punktu ciíøkoúci obszaru. Rysunek 23: Mapa obszaru z którego dojazd na PolitechnikÍ Krakowskπ zajmuje respondentom do 20 minut 36
5.2 Wp yw rozbudowy infrastruktury rowerowej na jazdí w róønych warunkach atmosferycznych Warunki atmosferyczne to duøa bariera dla rowerzystów, im sπ dla nich mniej korzystne, tym mniejsza jest liczba chítnych do poruszania sií rowerem. Ten sam proces widzimy zarówno dla ankietowanych odpowiadajπcych na pytanie o poruszaniu sií po obecnej infrastrukturze rowerowej jaki i w tej rozbudowanej. Jednak zauwaøamy teø, øe im warunki do jazdy rowerem sπ trudniejsze, tym bardziej roúnie liczba rowerzystów chítnych do jazdy w takπ pogodí, kiedy sieê ciπgów rowerowych bídzie rozbudowana. Przy rozbudowie inwestycji rowerowych liczba rowerzystów podejmujπcych sií jazdy przy temperaturze niøszej niø 8 C roúnie z 36 osób do 47. Liczba rowerzystów zainteresowanych jazdπ podczas lub po opadach deszczu roúnie prawie dwukrotnie, porównujπc obecnπ do rozbudowanej infrastruktury dla rowerzystów. Liczba kierujπcych jednoúladami drastycznie spada podczas opadów úniegu, gdyby jednak liczba kilometrów ciπgów rowerowych zwiíkszyê, wedle wyników badaò zobaczylibyúmy w tych warunkach prawie trzy razy wiícej rowerzystów. Rysunek 24: Wp yw rozbudowy infrastruktury rowerowej na liczbí rowerzystów, w róønych warunkach atmosferycznych 37
5.3 Wp yw warunków atmosferycznych na wykorzystanie stojaków rowerowych Nie da sií okreúliê jednego czynnika majπcego najwiíkszy wp yw na rowerzystí. Nad podjíciem decyzji o kierowaniu danego dnia rowerem, ma wp yw ca okszta t pogody lub wynik trzech najwaøniejszych dla rowerzysty czynników: temperatura opady pora roku Zauwaøamy zaleønoúê, kiedy temperatura jest wyøsza niø 8 C, nie ma opadów atmosferycznych, a do pory zimowej mamy jeszcze kilka tygodni, wówczas liczba rowerzystów jest najwyøsza. Im bardziej zbliøamy sií do koòca roku, tym mniej widzimy rowerzystów. W okresie tym muszπ wystπpiê wyjπtkowo dobre warunki - musi dopisaê s oòce, a przed wszystkim nie powinny pojawiê sií opady. Jest jednak grupa ludzi, którzy nie zwaøajπ na panujπce warunki atmosferyczne. Dla nich rower jest podstawowym úrodkiem do poruszania sií po mieúcie. Liczba takich osób mog aby sií powiíkszyê, co ujawni a ankieta. Gdyby wzros a d ugoúê ciπgów rowerowych w Krakowie, wzros aby teø liczba chítnych do jady rowerem w deszcz, w niskiej temperaturze czy teø po opadach úniegu. 38
Rozdzia 6 Podsumowanie Przeprowadzone badania mia y na celu sprawdzenie czy krakowianie w miarí rozwoju systemów rowerowych w mieúcie bídπ czíúciej korzystali z tego úrodka transportu. Prowadzone badanie udowadnia øe wiíksza sieê rowerowa przyciπga do siebie wiícej rowerzystów, zarówno podczas ciep ych, s onecznych dni, jak i przy nie korzystnej pogodzie. W nastípstwie rozwoju tej sieci zainteresowanie jazdπ rowerem po mieúcie staje sií jeszcze wiíksze. Dowiedzieliúmy sií øe sπ osoby którym z e warunki nie sπ straszne i liczπ na wiícej ciπgów rowerowych co w znacznym stopniu u atwi im poruszanie sií choêby przy opadach úniegu. Miejmy na uwadze teø fakt øe badanie ankietowe prowadzone by o na grupie wy- πcznie rowerzystów. Rozwój sieci wp ynie teø na osoby, które obecnie nie korzystajπ z rowerów. Przy wiíkszej infrastrukturze rowerowej zobaczymy teø znaczπcy skok w uøytkowaniu rowerów przez te w aúnie osoby a ca y proces bídzie sií kumulowa. Praca naukowa obrazuje takøe obszary problematyczne, jakie znajdujπ sií w infrastrukturze rowerowej Krakowa. Okreúlone zosta y g ówne bariery i przeszkody jakie rowerzyúci spotykajπ na trasach swojego przejazdu. Okreúlono miejsca wymagajπce najpilniejszej uwagi, oraz te które sπ najbardziej lubiane przez ich uøytkowników. Przedstawiono takøe potrzeby uøytkowników np. pojawienie sií stojaków postojowych przy przejazdach rowerowych. Badanie mia o pokazaê w jakiej kondycji znajduje sií Kraków pod wzglídem uøytecznoúci roweru jako úrodka lokomocji, czy ulice miasta sπ lubiane przez ich uøytkowników. Zniesienie co miesiícznej organizacji Masy Krytycznej udowadnia øe, inwestycje rowerowe w Krakowie majπ sií coraz lepiej, z dobrymi perspektywami na przysz oúê. 39
Rozdzia 7 Wnioski Wyniki pokazujπ øe ludzie korzystajπ z infrastruktury rowerowej. Zebrane wyniki dostarczajπ pomys y, które powinny byê realizowane w projektach partycypacji spo ecznej lub przez Zarzπd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie. Dostarczajπ takøe nastípujπce wnioski: temperatura niøsza niø 8 C zniechíca do jazdy jednoúladem, prídkoúê wiatru do 22 km/h nie wp ywa na wybór roweru jako úrodka transportu, po i w trakcie opadów atmosferycznych zauwaøamy znacznie mniej rowerzystów, pory roku majπ wp yw na wybór roweru, im bliøej kalendarzowej zimy tym mniej jest wykorzystywany, wp yw na wybór roweru jako úrodka transportu ma wiícej niø jeden czynnik, infrastruktura rowerowa jest z roku na rok coraz bardziej udoskonalana, nadal widocznych jest sporo problemów jak mówiπ ankietowani, nie wszystkie problemy jakie rowerzyúci spotykajπ na trasach wymagajπ zmian za poúrednictwem modernizacji infrastruktury, niektóre wymagajπ edukacji spo- eczeòstwa, jak np. chodzenie po úcieøkach rowerowych, rozwój sieci rowerowych przyczyni sií do wzrostu uøytkowania rowerów w trakcie niekorzystnych warunków pogodowych 40
Bibliografia [1] Ekocentrum. Strona internetowa Ekocentrum, http://http://www.ekocentrum. krakow.pl/421,a,ekologiczny-transport.htm. [2] Stowarzyszenie Kraków Miastem Rowerów. Strona internetowa stowarzyszenia KMR, http://kmr.org.pl/inicjatywy/. [3] Urzπd Miasta Tczew, 2014. Strona internetowa miasta Tczew, http://miasto. wrotatczewa.pl/miasto-dla-rowerzystow. 41
Spis rysunków 1 Wiek uczestników ankiety... 8 2 Dzielnica rozpoczícia przejazdu w kierunku Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej... 9 3 Mapa Dzielnic rozpoczícia przejazdu na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej... 10 4 Czas przejazdu w kierunku Kampusu G ównego Politechniki Krakowskiej. 11 5 Mapa miejsc rozpoczícia przejazdu rowerzystów... 12 6 G ówne drogi uczíszczane przez rowerzystów wybrane przez co najmniej dwie osoby... 13 7 Mapa g ównych ciπgów wykorzystywanych przez rowerzystów... 14 8 Problemy jakie rowerzyúci spotykajπ na trasie przejazdu na Kampus G ówny Politechniki Krakowskiej... 15 9 Warunki pogodowe wp ywajπce na wybór roweru jako úrodka transportu. 16 10 Wp yw modernizacji lub powstanie nowych úcieøek rowerowych na podróøowanie podczas lub po opadach atmosferycznych... 17 11 Liczba rowerów w zaleønoúci od temperatury powietrza... 21 12 Liczba rowerów zaleønoúci od stanu pogody... 22 13 Liczba rowerów w zaleønoúci od tygodnia roku... 23 14 Liczba rowerów w zaleønoúci od temperatury powietrza... 25 15 Liczba rowerów zaleønoúci od stanu pogody... 26 16 Liczba rowerów w zaleønoúci od tygodnia roku... 27 17 Problemy napotykane na Alei 29 Listopada... 30 18 Problemy napotykane na ul. Szlak... 31 19 Problemy napotykane na ul. Prπdnickiej... 32 20 Problemy napotykane w obríbie 10 minut od Politechniki Krakowskiej.. 33 21 Mapa obszaru z którego dojazd na PolitechnikÍ Krakowskπ zajmuje respondentom do 10 minut... 34 22 Problemy napotykane w obríbie 20 minut od Politechniki Krakowskiej.. 35 42
23 Mapa obszaru z którego dojazd na PolitechnikÍ Krakowskπ zajmuje respondentom do 20 minut... 36 24 Wp yw rozbudowy infrastruktury rowerowej na liczbí rowerzystów, w róønych warunkach atmosferycznych... 37 43
Spis tabel 1 Wyniki wykorzystania stojaków rowerowych w úrody... 19 2 Wyniki wykorzystania stojaków rowerowych w piπtki... 24 44