ZUS Serwis Płatnika O D P O W I E D Z I, K T Ó R Y C H Nr 9/2014 (89) Wrzesień 2014 NIE ZNAJDZIESZ U INNYCH Raport specjalny WYŁĄCZENIA Z PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK Z UWZGLĘDNIENIEM INTERPRETACJI ZUS Interpretacje wydawane przez ZUS wskazują, na które ze składników wynagrodzenia czy świadczeń przyznawanych pracownikom przez pracodawców należy zwrócić szczególną uwagę przy podejmowaniu decyzji o zwolnieniu ze składek. Pracodawcy mają obowiązek naliczać i przekazywać do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne od przychodów zatrudnionych osób. Ze zwolnienia z oskładkowania może korzystać wiele świadczeń pieniężnych i niepieniężnych przekazywanych pracownikom. 29 14 PRACOWNIK POWOŁANY NA ĆWICZENIA WOJSKOWE Za pracownika powołanego na ćwiczenia wojskowe składki nie zawsze opłaca pracodawca. Rodzaj składanych dokumentów zależy zaś od tego, czy pracodawca za ten okres wypłaca mu wynagrodzenie. str. 13 odpowiedzi na pytania Czytelników Aktualności Nowa funkcjonalność w programie Płatnik 9.01.001D 3 Czasowy pobyt za granicą nie pozbawi renty socjalnej 9 Nowe przepisy dotyczące przyznawania powiatom środków Funduszu Pracy na finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne od nagród specjalnych 9 AZU 89 BILETY KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ PRZEKAZYWANE PRACOWNIKOM Warunkiem uniknięcia oskładkowania świadczeń polegających na zapewnieniu pracownikom przejazdów środkami lokomocji są odpowiednie zapisy w układzie zbiorowym pracy albo w regulaminie wynagradzania. str. 16 REKOMPENSATA UTRACONEGO DODATKU W PODSTAWIE WYMIARU ZASIŁKU CHOROBOWEGO Jeżeli pracodawca podjął decyzję o zaprzestaniu wypłaty danego składnika wynagrodzenia, to od dnia obowiązywania tej decyzji wyłącza się go z podstawy wymiaru świadczeń chorobowych. Jeśli jednak składnik ten zostanie zastąpiony innym lub wliczony do wynagrodzenia, reguła ta nie ma zastosowania. str. 22 WYNAGRODZENIE W PRZERYWANYM SYSTEMIE CZASU PRACY PODSTAWA WYMIARU ZASIŁKU Wynagrodzenie za czas przerwy w przerywanym systemie czasu pracy jest przychodem pracownika, który należy wliczyć do podstawy wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego. str. 24 Zadaj pytanie ekspertom P R Z E Ś L I J J E N A A D R E S : S E R W I S _ Z U S @ W I P. P L
Drodzy Czytelnicy! Jednym z podstawowych obowiązków płatników składek jest naliczanie i przekazywanie do ZUS składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne od przychodów zatrudnionych osób. Ze zwolnienia z oskładkowania może korzystać wiele świadczeń pieniężnych i niepieniężnych przekazywanych pracownikom. Interpretacje ZUS wskazują, na które ze składników wynagrodzenia czy świadczeń należy zwrócić szczególną uwagę, żeby nie narazić się na konsekwencje nieopłacenia należnych składek na ubezpieczenia. W Raporcie specjalnym można sprawdzić, np. czy ryczałt wypłacany zamiast ekwiwalentu jest zwolniony ze składek, czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji korzysta ze zwolnienia składkowego. To tylko dwie z 19 interpretacji ZUS, których szczegółowe wyjaśnienie znajduje się w raporcie. Warto przypomnieć, że w najnowszej wersji Płatnika ZUS wprowadził kolejną funkcjonalność mającą ułatwić płatnikom składek przygotowywanie i przekazywanie do ZUS dokumentów ubezpieczeniowych. Warto, aby skorzystali z niej użytkownicy sporządzający raporty z kodami tytułu ubezpieczenia 30 00 i 50 00, dla których istnieje więcej niż jeden sposób wyliczenia składek, w zależności od zasad podlegania ubezpieczeniom oraz finansowania składek. Instrukcja wraz z praktycznymi wskazówkami znajduje się w dziale Aktualności. Nie mogło tam również zabraknąć najnowszego orzecznictwa oraz wydanych w ciągu ostatnich miesięcy interpretacji ZUS. Zachęcam do lektury wrześniowego numeru. Marta Strupińska redaktor prowadzący Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Wydawca: Marlena Prószyńska Koordynator produkcji: Katarzyna Kopeć Korekta: Zespół Łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: 1897-6700 Nakład: 5100 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 e-mail: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzedaż materiałów bez zgody wydawcy są zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów lub usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: 22 518 29 29, e-mail: cok@wip.pl ZU
Spis treści AKTUALNOŚCI 3 Nowa funkcjonalność w programie Płatnik 9.01.001D 3 Czasowy pobyt za granicą nie pozbawi renty socjalnej 9 Nowe przepisy dotyczące przyznawania powiatom środków Funduszu Pracy na finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne od nagród specjalnych 9 ORZECZNICTWO 10 INTERPRETACJE ZUS 11 SKŁADKI 12 Nienależnie pobrane składki od zleceniobiorcy 12 Pracownik powołany na ćwiczenia wojskowe 13 Ryczałt za pranie odzieży roboczej wypłacany w jednakowej wysokości 15 Bilety komunikacji miejskiej przekazywane pracownikom 16 Wypłata dla wdowy po pracowniku 17 Bony towarowe ze środków obrotowych firmy 18 Ryczałt za godziny nadliczbowe 19 ZASIŁKI 20 Uczestnictwo w komisji wyborczej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego 20 Oddelegowanie pracownika do pracy w związkach podstawa wymiaru zasiłku 20 Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych okres wyczekiwania 21 Rekompensata utraconego dodatku w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego 22 Prawo do zasiłku w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy 23 Wynagrodzenie w przerywanym systemie czasu pracy w podstawie wymiaru zasiłku 24 Premia prowizyjna od indywidualnej sprzedaży w podstawie wymiaru zasiłku 26 1 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
Spis treści RAPORT SPECJALNY 29 Wyłączenia z podstawy wymiaru składek z uwzględnieniem interpretacji ZUS 29 Nagrody jubileuszowe 29 Przejście na emeryturę lub rentę 30 Zwolnienia grupowe lub indywidualne 31 Zakaz konkurencji 33 Świadczenia bhp 33 Posiłki dla pracowników 34 Podróże służbowe 35 Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 38 Uzupełnienie zasiłku chorobowego 39 Bonusy dla pracowników 39 Dodatkowo dla Czytelników: Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace z nowościami w ubezpieczeniach społecznych Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl z aktualnymi wskaźnikami i stawkami Możliwość zadania pytania ekspertowi odpowiedzi na łamach publikacji sierpień 2014 2 Serwis Płatnika ZUS
Nowa funkcjonalność w programie Płatnik 9.01.001D W najnowszej wersji Płatnika ZUS wprowadził kolejną funkcjonalność. Skorzystają z niej użytkownicy sporządzający raporty z kodami tytułu ubezpieczenia 30 00 i 50 00, dla których istnieje więcej niż jeden sposób wyliczenia składek, w zależności od zasad podlegania ubezpieczeniom oraz finansowania składek. Funkcja dostępna jest z poziomu pozycji raportu ZUS RCA i ZUS RZA, poprzez zakładkę Wybierz schemat wyliczeń. Na początku trzeba wyraźnie zaznaczyć, że jeżeli użytkownik ma pewność, według jakiego schematu finansowania składek mają być one wyliczone, może utworzyć imienny raport miesięczny z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 lub 50 00 bez korzystania z funkcji Wybierz schemat wyliczeń. Opisy kodów tytułu ubezpieczenia Kod tytułu ubezpieczenia 30 00 używany jest do rozliczania składek lub świadczeń po ustaniu tytułu do ubezpieczeń: osoba, za którą należy rozliczyć i opłacić składki lub należne świadczenia w dokumentach rozliczeniowych składanych nie wcześniej niż za następny miesiąc, po ustaniu tytułu do ubezpieczeń. Z kolei kod tytułu ubezpieczenia 50 00 oznacza inny tytuł do ubezpieczeń. Należy zaznaczyć, że kod ten w okresie do września 2003 roku był używany przy sporządzaniu imiennych raportów miesięcznych za osoby po ustaniu tytułu ubezpieczeń. Płatnicy wykorzystywali go również w wielu innych sytuacjach. Na przykład do końca marca 2002 roku obowiązywała zasada, że osoby, z którymi pracodawcy zawarli dodatkowo umowy zlecenia/umowy o dzieło, z tytułu wykonywania tych umów były zgłaszane do ubezpieczeń i składki za nie były rozliczane z kodem 50 00. Trzeba więc pamiętać, że w przypadku wykonywania korekt raportów za okresy zaległe, w których wykazywano kod tytułu ubezpieczenia 50 00, należy użyć tego kodu. WAŻNE Opisy poleceń dla użytkownika oraz treść komunikatów przygotowane są dla obowiązujących zasad, tj. rozliczenia z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00, funkcjonalność programu pozwala jednak na przygotowanie również dokumentów za okresy zaległe z użyciem kodu tytułu 50 00. Pierwszy krok sprawdzenie rodzajów ubezpieczeń Przed sporządzeniem pozycji raportu z kodem tytułu 30 00 (50 00) użytkownik powinien sprawdzić rodzaje ubezpieczeń, do których osoba ubezpieczona była zgłoszona. W tym celu należy otworzyć Kartotekę ubezpieczonego i przejść na zakładkę Zgłoszenia do ubezpieczeń (dotyczy sytuacji, gdy płatnik pobiera dane z kont ubezpieczonych w ZUS). Drugi krok utworzenie imiennego raportu z kodem tytułu 30 00 (50 00) Trzeba zaznaczyć, że rozliczenie z wykorzystaniem kodu tytułu ubezpieczenia 30 00 możliwe jest tylko po ustaniu tytułu ubezpieczeń. Dlatego użytkownik powinien upewnić się, że tytuł, z którego osoba podlegała ubezpieczeniom, został prawidłowo wyrejestrowany. Informacje o wyrejestrowaniu przechowywane są w kartotece ubezpieczonego i aktualizowane podczas pobierania danych z ZUS. Aby poprawnie sporządzić pozycję imiennego raportu miesięcznego z ko- 3 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
dem tytułu ubezpieczenia 30 00 (50 00), użytkownik powinien wykonać następujące czynności. 1. Wybrać polecenie Narzędzia Pokaż kartotekę ubezpieczonego i przejść na zakładkę Zgłoszenia do ubezpieczeń (z poziomu pozycji raportu). Do Kartoteki ubezpieczonego można również przejść przez Rejestr ubezpieczonych. Trzeba koniecznie pamiętać o tym, żeby po wejściu w zakładkę Zgłoszenia do ubezpieczeń upewnić się, że ubezpieczony z danym kodem tytułu ubezpieczenia został wyrejestrowany w okresie wcześniejszym niż okres, za który jest sporządzony imienny raport miesięczny z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 (50 00). 4 Serwis Płatnika ZUS
2. Należy przejść do pozycji raportu i w polu Kod tytułu ubezpieczenia wpisać kod 30 00, z odpowiednim kodem prawa do emerytury/renty oraz kodem stopnia niepełnosprawności. Następnie trzeba wpisać wysokość podstaw wymiaru składek, pamiętając, aby wypełnić jedynie pola odpowiadające ubezpieczeniom, którym podlegała osoba ubezpieczona z tytułu, który został wyrejestrowany. Jeśli nie zostanie wskazany kod tytułu 30 00 (w okresie do września 2003 roku kod 50 00) oraz nie zostanie wypełniona żadna podstawa wymiaru składek, wówczas program nie pozwoli na utworzenie pozycji raportu po ustaniu tytułu i dodatkowo wyświetli następujący komunikat. 4. Po wybraniu opcji OK na ekranie pojawi się okno Schematy wyliczeń. W oknie tym należy wpisać kod tytułu ubezpieczenia, z jakim ubezpieczony był zgłoszony, oraz miesiąc, w którym ustał tytuł do ubezpieczeń. Informacje te przechowywane są w kartotece ubezpieczonego i aktualizowane podczas pobieranych danych z ZUS. Po wpisaniu powyższych danych należy użyć przycisku Znajdź schematy. 5. Program sprawdzi, czy po wyrejestrowaniu podanego kodu tytułu może nastąpić rozliczenie z kodem 30 00 (50 00) i wyświetli listę schematów finansowania, która obowiązuje dla wyrejestrowanego kodu tytułu ubezpieczenia. Jeśli użytkownik wskazał nieprawidłowy kod tytułu, program wyświetli następujący komunikat. 3. Z menu należy wybrać polecenie Wybierz schemat wyliczeń. Wówczas program wyświetli odpowiedni komunikat. Rozliczenie z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 (50 00) powinno być wykonane zgodnie ze schematem finansowania przeznaczonym dla wyrejestrowanego kodu tytułu, ale na zasadach obowiązujących w okresie, w którym nastąpiła wypłata po ustaniu tytułu do ubezpieczeń. Najczęściej program wyświetli jeden schemat finansowania składek. W sytuacji gdy w danym okresie występowały dwa lub więcej możliwych do użycia schematów, należy wskazać właściwy. Pojawi się odpowiednie okno. 5 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
Szczegóły wskazanego schematu informują użytkownika o źródłach finansowania składek oraz o wysokości, w jakiej wskazany podmiot finansuje składki. Źródło finansowania oznacza podmiot, który finansuje składkę, np. płatnik, ubezpieczony, budżet państwa. 6 Serwis Płatnika ZUS
Wysokość oznacza wartość finansowania składki przez podmiot wskazany w polu źródło finansowania. Wyświetlony schemat finansowania pokazuje pełny sposób wyliczenia składek obowiązujący dla kodu tytułu ubezpieczenia w okresie, za który sporządzany jest raport. Jeśli z danych w kartotece wynika, że ubezpieczony nie podlegał wszystkim ubezpieczeniom pokazanym w schemacie, to w dokumencie należy wpisać tylko podstawy wymiaru zgodne z kartoteką, a pozostałe wyzerować. Po wskazaniu schematu program wyliczy składki tylko dla tych ubezpieczeń, dla których wypełniono podstawy kwotami większymi od zera, pozostałe natomiast wyzeruje. Dlatego ważne jest, aby przed uruchomieniem opcji Wybierz schemat wyliczeń użytkownik odczytał dane z kartoteki i poprawnie wypełnił pola podstaw wymiaru składek. 6. Po wskazaniu właściwego schematu należy użyć przycisku OK. Program wyliczy wartości składek i powróci do pozycji raportu. 7 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl