Wstęp do Językoznawstwa

Podobne dokumenty
1.Klasyfikacja głosek języka polskiego. 2.Układ narządów artykulacyjnych przy wymowie wybranych głosek.

Grażyna Krzysztoszek, Małgorzata Piszczek MATERIA WYRAZOWO-OBRAZKOWY DO UTRWALANIA POPRAWNEJ WYMOWY G OSEK A, O, U, E, I, Y, A,, E,

Opis akustyczny samogłosek Wprowadzenie

Title: Praktyczny kurs wymowy angielskiej dla Polaków. Author: Andrzej Porzuczek, Arkadiusz Rojczyk, Janusz Arabski

I. Wstęp II. Niemiecka wymowa ortofoniczna III. Narządy mowy i ich czynności IV. Spółgłoski wprowadzenie ogólne V. Spółgłoski niemieckie

KARTA PRZEDMIOTU. 11. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU: 1. Dostarczenie studentom dogłębnej wiedzy na temat angielskiego systemu fonologicznego.

Informator logopedyczny dla nauczycieli

TEORIA WYTWARZANIA DŹWIĘKÓW

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) studia pierwszego stopnia

PACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI

Z tego rozdziału dowiesz się:

WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM

DOCETAXELUM. Zał cznik C.19. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

Wpływ fonetyki języka angielskiego na wymowę dorosłych osób uczących się języka polskiego jako obcego

KARTA PRZEDMIOTU. WYMAGANIA WSTĘPNE: znajomość języka angielskiego na poziomie B1 (na początku semestru 2) i B1+ (na początku semestru 3)

FONETYKA. Co to jest fonetyka? Język polski Klasa III Gim

międzyzębowy charakteryzuje się tym, że w trakcie realizacji głosek ciszących, syczących lub szumiących dziecko wsuwa język między zęby

Przetwarzanie sygnału mowy

Cechy charakterystyczne fonetyki polskiej w nauczaniu Katalończyków.

Korpusy mowy i narzędzia do ich przetwarzania

ZABURZENIA MOWY U DZIECI Z ROZSZCZEPEM PODNIEBIENIA, WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERAPII MOWY

TERAPIA WAD WYMOWY ORAZ ĆWICZENIA WSPOMAGAJĄCE ARTYKULACJĘ

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU)

PORADY LOGOPEDY. Zalecenia prof. Leona Kaczmarka dla rodziców. 12 przykazań logopedycznych

Terapia dyslalii rozszczepowej

OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA. CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU

MODUŁ KSZTAŁCENIA: Praktyczna nauka języka angielskiego: moduł 2

PIJARSKIE SZKOŁY W WARSZAWIE

Fonetyka. to dział gramatyki, który zajmuje się dźwiękami mowy i zjawiskami artykulacyjnymi (wymawianie głosek)

ABC METODYKI NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO

Wstępne podsumowanie badań zaburzeń mowy u dzieci w wieku przedszkolnym z dysfunkcją fazy połykania i oddychania

Autoreferat. 3. Informacja o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych 3.1. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

~~~I~f~~~l~~I~ 2004, 25

Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza t. 21 (41), z. 1 DOI: /pspsj

Kartkówka z zakresu fonetyki

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY

Miłe uszom dźwięki. Iwona Michalak-Widera

PACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

Martyna Dębska Magdalena Nowak

Gramatyka opisowa języka polskiego Kod przedmiotu

Akustyka mowy wprowadzenie. Opracował: dr inż. Piotr Suchomski

W trzecim okresie nazywanym okresem zdania (od 2 do 3 roku życia) mowa ulega dalszemu doskonaleniu. Dziecko powinno już wypowiadać głoski:

O wędzidełku języka słów kilka

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.

PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ

Recenzja dorobku naukowego dr Marzeny Żygis w związku z postępowaniem w sprawie nadania jej stopnia doktora habilitowanego

Jakie są wskazania do usunięcia migdałka gardłowego?

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Filologiczny Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich

Wady wymowy u osób z rozszczepem wargi i podniebienia*

Samogłoski proste (monoftongi) języka wilamowskiego cechy widmowe

Jak powstaje głos, jego emisja. Beata Klauza

Seplenienie boczne w polskiej literaturze logopedycznej. Rozważania teoretyczne

KĄCIK LOGOPEDYCZNY. Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.

Nie ma nic lepszego niż język, który jest łącznikiem życia społecznego, kluczem do wiedzy, organem prawdy i rozsądku oraz modlitwy

Organizacja terapii logopedycznej

Układ oddechowy. Drogi oddechowe. + płuca + opłucna

dr med. Ewa Kazanecka Podstawy Foniatrii Katedra Audiologii i Foniatrii Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie

Najczęściej spotykane rodzaje wad wymowy u dzieci:

Optymalizacja funkcji kosztu w korpusowej syntezie mowy polskiej

Artykulacja polskich głosek u chińskich studentów uczących się języka polskiego

KOMUNIKACJA WERBALNA IMIĘ I NAZWISKO DZIECKA DATA ZAPISU WIEK ŻYCIA DZIEŃ MIESIĄC ROK DATA URODZENIA OSOBA WYPEŁNIAJĄCA:

ANiMeR - Ryszard Strzałkowski Al. Niepodległości 82/ Warszawa tel: (+48) / (+48) www:

Nauczanie wymowy polskiej. Trudności różnych grup cudzoziemców

Karta przedmiotu KORYGOWANIE BŁĘDÓW WYMOWY

Szanowni Rodzice, ROZWÓJ MOWY W OKRESIE PRENATALNYM. Kamila Kwiecień logopeda przedszkola

szczęki, objawy i sposoby Natalia Zając

Główne tezy Ferdinanda de Saussure a

Praktyczny kurs wymowy angielskiej dla Polaków

SŁUCH FONEMATYCZNY. Opracowała: Ewa Pazdro, logopeda. W procesie komunikowania się istotną rolę, obok przekazywania informacji, odgrywa jej odbiór.

ANITA LORENC* Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

Justyna Gogol Adelina Horoń

Charakterystyka fonetyczna / / we współczesnej polszczyźnie

Największe zakłócenia notuje się w wymowie tych wyrazów polsktcn, w których występuje Studenci wymawiają w nich z

dr med. Ewa Kazanecka Oddychanie Katedra Audiologii i Foniatrii Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie

Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.

Sylwia Prusakiewicz-Kucharska ZESZYT ĆWICZEŃ. jakie b Ędy pope niasz

ELEMENTY DRUCIANE STOSOWANE W APARATACH ORTODONTYCZNYCH Do celów ortodontycznych stosowany jest drut stalowy okrągły sprężysto- twardy o średnicy od

WyŜsza Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera z siedzibą w Krakowie

Okresy rozwoju mowy dziecka na co zwrócić uwagę. w wymowie naszego dziecka

Diagnostyka etiologiczna zaburzeń artykulacji

Sprawność narządów artykulacyjnych i artykulacja dziecka 7 letniego i osoby w wieku podeszłym studium przypadku.

DRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!!

Klasyfikacja głosek scenariusz zajęć z języka polskiego w klasie II gimnazjum.

Wyrazistość logatomów prezentowanych na tle szumu mowopodobnego dla osób z niedosłuchem typu martwe pola

SPRAWDŹ JAKIE BŁĘDY EMISYJNE POPEŁNIASZ CHARAKTERYSTYKA I NAZWA BŁĘDU EMISYJNEGO

Głos. Proces generacji dźwięku płuca, fałdy głosowe, kanał głosowy rezonatory i artykulatory. Ton krtaniowy Częstotliwości formantowe dla mowy

Stan polskich badań nad rozwojem artykulacji dziecka

Transkrypcja fonetyczna i synteza mowy. Jolanta Bachan

Rola podniebienia miękkiego w procesie rozwoju techniki wokalnej

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Nauka o języku i komunikacji. 2. KIERUNEK: Nauczanie języka angielskiego na poziomie wczesnoszkolnym

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Wady wymowy u dzieci

Logopedia polska. Opis zaburzeń mowy jako pierwszy etap postępowania logopedycznego. O etapach postępowania logopedycznego. Danuta Pluta-Wojciechowska

Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych

Zależności między percepcją i wymową głosek języka polskiego u dzieci polskiego pochodzenia mieszkających w Niemczech

PRACA DYPLOMOWA Inżynierska

W01 Świadczenie pohospitalizacyjne. W11 Świadczenie specjalistyczne 1-go typu. W12 Świadczenie specjalistyczne 2-go typu

Transkrypt:

Wstęp do Językoznawstwa Prof. Nicole Nau UAM, IJ, Językoznawstwo Komputerowe Piąte zajęcie 03.11.2015

Dzisiaj: Krótkie prowadzenie do fonetyki Jak powstają głoski? Jak klasyfikujemy i opisujemy głoski? Transkrypcja systemem IPA

Jak powstają głoski? Fonacja: płuca -> krtań -> głośnia wiązadła głosowe głoski bezdwięczne dwięczne

Artykulacja Artykulatory nieruchome zęby (dentes) dziąsła (alveolae) podniebienie twarde (palatum) gardło (pharynx)

Artykulatory ruchome wargi (labia) język (lingua) przód (apex, corona), środek (dorsum) tył podniebienie miękkie (velum) języczek (uvula) dolna szczęka

Handbook of the International Phonetic Association, Cambridge 1999

Samogłoski w ustach Handbook of the International Phonetic Association, Cambridge 1999

Handbook of the International Phonetic Association, Cambridge 1999

Słyszymy na http://www.internationalphoneticalphabet.org/ipasounds/ipa-chart-with-sounds/ Które samogłoski istnieją w języku polskim?

Samogłoski polskie

Opis samogłosek: 4 parametry 1. Ruchy języka w płaszczyźnie pionowej (też: stopień wzniesienia języka; pozycja dolnej szczęki) Samogłoski wysokie (przymknięte) średniowysokie (półprzymknięte) średnioniskie (półotwarte) niskie (otwarte)

2. Ruchy języka w płaszczyźnie poziomej Samogłoski przednie centralne tylne 3. Układ warg samogłoski zaokrąglone / samogłoski niezaokrąglone (plaskie) 4. Ruchy języczka podniebienia miękkiego (nazalizacja) samogłoski ustne / nosowe

Spółgłoski (Wiśniewski 2007) Spółgłoski scharakteryzujemy jako dźwięki, które powstają w ten sposób, że powietrze wydostające się z płuc w obrębie nasady napotyka jakąś zaporę utworzoną przez artykulatory. spółgłoski właściwe (obstruenty): powietrze wydostające się z płuc napotyka na jedną tylko zaporę, spółgłoski półotwarte (sonoranty): w jednym miejscu przeszkoda w postaci całkowitej blokady, a jednocześnie w innym miejscu nasady strumień powietrza swobodnie płynie przez szczeliną utworzoną przez drugą parę artykulatorów.

Opis samogłosek: 3 parametry + 1. Miejsca artykulacji: (gdzie jest blokada?) spółgłoski dwuwargowe, dziąsłowe, welarne ; środkowojęzykowe, tylnojęzykowe 2. Sposób artykulacji: zwarte-wybuchowe, szczelinowe, nosowe,... 3. Dźwięczność: dźwięcznie / bezdźwięcznie 4. Dodatkowa artykulacja, np. zmiękczenie (palatalizacja) unosowienie (nazalizacja) przydech (aspiracja)

Handbook of the International Phonetic Association, Cambridge 1999

Miejsce artykulacji Wargi i zęby: dwuwargowe (bilabial) [p], wargowo-zębowe (labiodental) [f] Zęby i dziąsła: zębowe (dental), dziąsłowe (alveolar) [t] Podniebienie twarde: palatalne Podniebienie miękkie welarne [k] Języczek uwularne...

wargowe przednio- środkowo-językowe tylno- (labial) językowe (dorsal) językowe (coronal) dwuwargowe wargowo -zębowe zębo we dziąsłowe dziąsłowepodnie- palatalne palatowelarne welarne (bilabial) (labiodental) (dental) (alveolar) bienne (post- (palatal) (velar) alveolar)

Sposób artykulacji Spółgłoski zwarto-wybuchowe (plosives) Spółgłoski szczelinowe (fricatives) Spółgłoski zwarto-szczelinowe (affricates) Spółgłoski nosowe (nasals) Spółgłoski drżące; wibranty (trill) Spółgłoski boczne, lateralne (laterals) Słyszymy na http://www.internationalphoneticalphabet.org/ipasounds/ipa-chart-with-sounds/

W domu proszę przeczytać Wiśniewksi, Marek. 2007. Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego. Toruń. 1. Uwagi ogólne (str. 9-33)

Literatura Handbook of the International Phentic Association. A guide to use the International Phonetic Alphabet. 1999. Cambridge. Ostaszewska, Danuta i Tambor, Jolanta. 2000. Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Warszawa. Wiśniewksi, Marek. 2007. Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego. Toruń. Blog profesora Bronisława Rocławskiego, wpis: Klasyfikacja artykulacyjno-akustyczna głosek podstawowych z elementami wiedzy akustycznej (28.01.2013), http://www.glottispol.pl/_blog/?p=art&aid=15 https://www.internationalphoneticassociation.org/ http://www.internationalphoneticalphabet.org https://www.youtube.com/watch?v=b_qcauhhjic (English consonants)