Nazwa modułu: Logika, Metodyka pracy umysłowej Rok akademicki: 2014/2015 Kod: HKL-1-104-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 1 Strona www: http://www.wh.agh.edu.pl/main/pl/programy-zajec-i-sylabusy Osoba odpowiedzialna: dr Kurpiewski Wiesław (wieslaw.kurpiewski@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr Branicki Wacław (branicki@agh.edu.pl) dr Olszyk Sabina (olszyk@bg.agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Zna podstawowe zasady twoprzenia prezentacji multimedialnych KL1A_W25 zajęciach M_W002 Zna i rozumie znaczenie logiki dla kulturoznawstwa, poprawnie posługuje się właściwą jej terminologią. KL1A_W03, KL1A_W04, KL1A_W06, KL1A_W11 Kolokwium Umiejętności M_U001 Potrafi wykorzystać dostępne źródła, zweryfikować je i odpowiednio je wykorzystać w pracy uwzględniając zasady prawa autorskiego, własności intelektualnej i etyki naukowej. KL1A_U11, KL1A_U15, KL1A_U19 zajęciach M_U002 Potrafi sformułować i odpowiedzieć na wobec krytykę przedstawianego tematu, jest otwarty na nowe idee i potrafi podjąć dyskusję opartą na argumentacji. KL1A_U08, KL1A_U10, KL1A_U12, KL1A_U16 zajęciach M_U003 Prawidłowo potrafi używać terminologię właściwą logice. KL1A_U05 zajęciach, Kolokwium Kompetencje społeczne 1 / 8
M_K001 W podstawowym zakresie posiada metawiedzę. KL1A_K01 zajęciach M_K002 Samodzielnie rozwiązuje postawione przed nim zadania, ma świadomość stanu własnej wiedzy i umiejętności i potrzeby ich ciągłego doskonalenia KL1A_K01, KL1A_K03 zajęciach, Kolokwium Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um Zajęcia seminaryjne Zajęcia praktyczne Zajęcia terenowe Zajęcia warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 Umiejętności M_U001 M_U002 M_U003 Zna podstawowe zasady twoprzenia prezentacji multimedialnych Zna i rozumie znaczenie logiki dla kulturoznawstwa, poprawnie posługuje się właściwą jej terminologią. Potrafi wykorzystać dostępne źródła, zweryfikować je i odpowiednio je wykorzystać w pracy uwzględniając zasady prawa autorskiego, własności intelektualnej i etyki naukowej. Potrafi sformułować i odpowiedzieć na wobec krytykę przedstawianego tematu, jest otwarty na nowe idee i potrafi podjąć dyskusję opartą na argumentacji. Prawidłowo potrafi używać terminologię właściwą logice. - + - + - - - - - - - + + - - - - - - - - - - + - + - - - - - - - + + - + - - - - - - - + + - - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 W podstawowym zakresie posiada metawiedzę. Samodzielnie rozwiązuje postawione przed nim zadania, ma świadomość stanu własnej wiedzy i umiejętności i potrzeby ich ciągłego doskonalenia + + - + - - - - - - - + + - + - - - - - - - 2 / 8
Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Logika Ogólna charakterystyka zajęć Zadaniem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawami współczesnej logiki, teoretycznej i praktycznej. Jego celem jest wykształcenie jasnego, precyzyjnego i otwartego sposobu myślenia i argumentowania. Dzięki znajomość teorii logicznych student ma posiąść erudycją logiczną w zakresie niezbędnym do rozumienia samych problemów logicznych oraz do swobodnego poruszania się w odnoszących się do logiki zagadnieniach innych nauk szczegółowych. Znajomość logiki praktycznej ma, ogólnie rzecz biorąc, rozwinąć kulturę logiczną, a w szczególności, wyrobić logiczną stronę umiejętności dyskutowania i argumentowania. Wiedza zdobyta przez studenta z tego przedmiotu ma bezpośrednie bądź pośrednie zastosowanie do wszystkich innych przedmiotów studiów. Program wykładów LOGIKA Wprowadzenie do logiki 1. Wybrane zagadnienia z wiedzy o języku Pojęcie języka (wypowiedzenie, akt mowy), pojęcie znaku; znak językowy, znaczenie, funkcje języka Wybrane działy językoznawstwa: semantyka, semiotyka, syntaktyka, słowotwórstwo Logiczna analiza języka Język logiki; język a logika formalna, paradoksy logiczne Język a metajęzyk 2. Kategorie syntaktyczne; nazwa, zdanie, funktor, operator Nazwy; desygnacja, treść, zakres nazwy; podziały nazw, supozycje Stosunki między zakresami nazw 3. Poprawne logicznie formułowanie wypowiedzeń Definicje; rodzaje definicji, warunki poprawności definicji, błędy definiowania Logiczna analiza wyrażeń wieloznacznych; homonimia i nieostrość, anafora i okazjonalność, amfibologia 4. Ważne pojęcia logiczne Zdanie w sensie logicznym; wartość logiczna zdania Funkcja zdaniowa, zmienne; funkcja logiczna Prawo logiczne; pojęcie prawa logicznego, rodzaje praw logicznych Wnioskowanie a wynikanie; wnioskowanie dedukcyjne; błędy wnioskowania dedukcyjnego Inne rodzaje wnioskowań; redukcyjne, indukcyjne, per analogiam Teorie logiczne 5. Elementy teorii mnogości Pojęcie zbioru, działania na zbiorach Podstawowe prawa teorii mnogości Antynomie i aksjomatyzacja teorii mnogości Elementy teorii liczb kardynalnych 6. Teoria (rachunek) nazw Klasyczne zdania kategoryczne. Prawa logiczne teorii nazw. Kwadrat logiczny Przekształcenia klasycznych zdań kategorycznych; prawa 3 / 8
przekształceń Grafiki: Eulera, Lamberta, Venna i ich zastosowania 7. Sylogistyka Sylogizm; terminologia, wzory sylogizmów, figury, tryby Sprawdzanie poprawności sylogizmów. Błędy wnioskowań sylogistycznych. Metody sprawdzania. 8. Teoria (rachunek) zdań Funktory zdaniotwórcze; negacja, równoważność, alternatywa, koniunkcja, implikacja Aksjomatyczny system teorii zdań; słownik systemu, aksjomaty, reguły dowodowe Prawa logiczne teorii zdań. Metody sprawdzania funkcji logicznych teorii zdań Najważniejsze prawa myślenia. 9. Teoria kwantyfikatorów (predykatów) Język i tautologie węższego rachunku kwantyfikatorów Podstawowe prawa rachunku kwantyfikatorów Aksjomatyzacja teorii kwantyfikatorów 10. Inne ważne pojęcia i teorie logiczne Teoria relacji; podstawowe pojęcia teorii relacji, ważniejsze rodzaje relacji, klasy abstrakcji Podział logiczny; pojęcie i warunki poprawności podziału logicznego; klasyfikacja 11. Logiki nieklasyczne. Wprowadzenie do logik nieklasycznych; logiki wielowartościowe, modalność zdań 12. Metalogika Działy, pojęcia i problemy metalogiki Semantyczne zagadnienia metalogiki Zastosowania metalogiki do klasycznego rachunku zdań i klasycznego rachunku logicznego Pragmatyka logiczna 13. Elementy prakseologii i praktyczne zastosowania rozumowań dedukcyjnych Illokucje, sylogizm praktyczny Dedukcja w rozumowaniach niededukcyjnych i potocznych Pragmatyczna przydatność tautologii Entymematy; presupozycja, implikatura, maksymy konwersacyjne Grice a 14. Logika erotetyczna i logika deontyczna Logiczna struktura pytań Rodzaje pytań, sposób stawiania pytania; rodzaje odpowiedzi Normy; wypowiedzi norm i ich struktura logiczna Logika woli, logika obyczajów 15. Retoryka logiczna Logiczna analiza dyskursu Dyskusja i jej rodzaje, błędy dyskutowania Logika strategii argumentacyjnych Dowodzenie a argumentowanie, umiejętność przekonywania Ćwiczenia audytoryjne Logika Ogólna charakterystyka zajęć Zadaniem ćwiczeń jest praktyczne wdrożenie studentów w materiał podawany na wykładach, zarówno z logiki teoretycznej jak i praktycznej. Celem ćwiczeń w przypadku logiki teoretycznej jest wyrobienie umiejętności zarówno poprawnego rozumienia zagadnień formalnych jak i, co ważniejsze, umiejętności 4 / 8
zastosowania przyswojonej wiedzy teoretycznej do rozwiązywania różnorodnych szczegółowych problemów i zagadnień (także przykładów, pytań i aporii) jakie są związane z poszczególnymi teoriami logicznymi. W przypadku pragmatyki logicznej celem ćwiczeń jest, w oparciu o materiał teoretyczny: a) podniesienie kultury języka poprzez nabycie umiejętności rozpoznawania na przykładach jego paralogicznych form, jak illokucja, presupozycja czy implikatura, b) rozwinięcie umiejętności posługiwania się językiem tak przy swobodnym posługiwaniu się nim (retoryka), jak i przy podejmowaniu zagadnień naukowych (logika pytań i odpowiedzi), oraz c) wykształcenie kultury wypowiedzi w oparciu o wyćwiczenie takich form, jak np. maksymy konwersacyjne, reguły dyskusji, argumentowania i przekonywania. Program ćwiczeń LOGIKA Wprowadzenie do logiki 1. Wybrane zagadnienia z wiedzy o języku Pojęcie języka (wypowiedzenie, akt mowy), pojęcie znaku; znak językowy, znaczenie, funkcje języka Wybrane działy językoznawstwa: semantyka, semiotyka, syntaktyka, słowotwórstwo Logiczna analiza języka Język logiki; język a logika formalna, paradoksy logiczne Język a metajęzyk 2. Kategorie syntaktyczne; nazwa, zdanie, funktor, operator Nazwy; desygnacja, treść, zakres nazwy; podziały nazw, supozycje Stosunki między zakresami nazw 3. Poprawne logicznie formułowanie wypowiedzeń Definicje; rodzaje definicji, warunki poprawności definicji, błędy definiowania Logiczna analiza wyrażeń wieloznacznych; homonimia i nieostrość, anafora i okazjonalność, amfibologia 4. Ważne pojęcia logiczne Zdanie w sensie logicznym; wartość logiczna zdania Funkcja zdaniowa, zmienne; funkcja logiczna Prawo logiczne; pojęcie prawa logicznego, rodzaje praw logicznych Wnioskowanie a wynikanie; wnioskowanie dedukcyjne; błędy wnioskowania dedukcyjnego Inne rodzaje wnioskowań; redukcyjne, indukcyjne, per analogiam Teorie logiczne 5. Elementy teorii mnogości Pojęcie zbioru, działania na zbiorach Podstawowe prawa teorii mnogości Antynomie i aksjomatyzacja teorii mnogości Elementy teorii liczb kardynalnych 6. Teoria (rachunek) nazw Klasyczne zdania kategoryczne. Prawa logiczne teorii nazw. Kwadrat logiczny Przekształcenia klasycznych zdań kategorycznych; prawa przekształceń Grafiki: Eulera, Lamberta, Venna i ich zastosowania 7. Sylogistyka Sylogizm; terminologia, wzory sylogizmów, figury, tryby Sprawdzanie poprawności sylogizmów. Błędy wnioskowań sylogistycznych. Metody sprawdzania. 5 / 8
8. Teoria (rachunek) zdań Funktory zdaniotwórcze; negacja, równoważność, alternatywa, koniunkcja, implikacja Aksjomatyczny system teorii zdań; słownik systemu, aksjomaty, reguły dowodowe Prawa logiczne teorii zdań. Metody sprawdzania funkcji logicznych teorii zdań Najważniejsze prawa myślenia. 9. Teoria kwantyfikatorów (predykatów) Język i tautologie węższego rachunku kwantyfikatorów Podstawowe prawa rachunku kwantyfikatorów Aksjomatyzacja teorii kwantyfikatorów 10. Inne ważne pojęcia i teorie logiczne Teoria relacji; podstawowe pojęcia teorii relacji, ważniejsze rodzaje relacji, klasy abstrakcji Podział logiczny; pojęcie i warunki poprawności podziału logicznego; klasyfikacja 11. Logiki nieklasyczne. Wprowadzenie do logik nieklasycznych; logiki wielowartościowe, modalność zdań 12. Metalogika Działy, pojęcia i problemy metalogiki Semantyczne zagadnienia metalogiki Zastosowania metalogiki do klasycznego rachunku zdań i klasycznego rachunku logicznego Pragmatyka logiczna 13. Elementy prakseologii i praktyczne zastosowania rozumowań dedukcyjnych Illokucje, sylogizm praktyczny Dedukcja w rozumowaniach niededukcyjnych i potocznych Pragmatyczna przydatność tautologii Entymematy; presupozycja, implikatura, maksymy konwersacyjne Grice a 14. Logika erotetyczna i logika deontyczna Logiczna struktura pytań Rodzaje pytań, sposób stawiania pytania; rodzaje odpowiedzi Normy; wypowiedzi norm i ich struktura logiczna Logika woli, logika obyczajów 15. Retoryka logiczna Logiczna analiza dyskursu Dyskusja i jej rodzaje, błędy dyskutowania Logika strategii argumentacyjnych Dowodzenie a argumentowanie, umiejętność przekonywania. Ćwiczenia projektowe Metodyka Pracy umysłowej 1. Integracja grupy. 2. Podstawy procesu uczenia się, style uczenia się (pamięć wzrokowa, słuchowa, polisensoryczność). 3.Prezentacje zespołowe i indywidualne, budowanie własnego wizerunku. 4.Mind maping i techniki wspomagające uczenie się (mnemotechniki). 5. Zasady pisania prac uniwersyteckich, plan pracy, bibliografia, przypisy, aneksy. Plagiat w pracach naukowych. 6.Analiza indywidualnego sposobu percepcji i uczenia się. Sposób obliczania oceny końcowej 6 / 8
Ocena końcwa: 70% ocena z Logiki (wynik zaliczenia) 30% ocena z MPU ocena z MPU: Przygotowanie prezentacji 80 % Obecność na zajęciach 20 % Wymagania wstępne i dodatkowe - Zalecana literatura i pomoce naukowe Logika 1.Literatura obowiązkowa: 2.B. Stanosz; Ćwiczenia z logiki formalnej, PWN, Warszawa 2004. 3.T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, PWN, Warszawa 2005 4.Literatura uzupełniająca 5.Z. Ziembiński, Logika praktyczna; PWN, Warszawa 2001. 6.J. M. Bocheński, Współczesne metody myślenia, Wydawnictwo W drodze, Poznań 1992 Literatura MPU: Cieciura M., Jak skutecznie studiować? Warszawa 2007. Czerniawska E., Jagodzińska M., Jak się uczyć, Warszawa Bielsko-Biała 2007. Doodley G. A., Jak podwoić skuteczność uczenia się. Techniki sprawnego zapamiętywania i przywoływania informacji, Warszawa 2001. Drapeau Ch., Jak uczyć się szybko i skutecznie, Warszawa 2002. Fisher R., Uczymy jak myśleć. Tłum. Krzysztof Kruszewski, Warszawa 1999. Fisher R., Uczymy jak się uczyć. Tłum. Krzysztof Kruszewski, Warszawa 1999. Gardner H., Inteligencje wielorakie, Przeł. A. Jankowski.,Poznań 2002. Gozdek K.Michaelis, Rozwiń swój genialny umysł, Warszawa1996. Gozdek- Michaelis K., Supermożliwości twojego umysłu, Katowice 1994. Goleman D., Inteligencja Emocjonalna, Przeł. A. Jankowski. Poznań 1997. Gambarelli G., Łucki Z., Jak przygotowywać prace dyplomową lub doktorską, Kraków, 2001. Grębski M., Jak odnieść sukces na egzaminie, Łódź, 2004. Hamer H., Nowoczesne uczenie się albo ściąga z metodyki pracy umysłowej, Warszawa 1999. Janiszewska M., Doskonalenie Umysł,. Kraków 1998. Jamruszkiewicz J., Kurs szybkiego czytania, Katowice 2002. Knecht Z., Metody uczenia się i zasady pisania prac dyplomowych: poradnik jak się uczyć, jak pisać pracę dyplomową, Wrocław 1999. Knoblauch J., Sztuka uczenia się, czyli jak posiąść wiedzę nie wpadając w stresy, Warszawa 2000. Ośko S., Metodyka pracy umysłowej, Radom 1998. Paszko M., Mind mapping- jak ogarnąć całość, Warszawa 2005. Vetulani J., Jak usprawnić pamięć, Liszki 1998. Żurakowski F., Jak się uczyć szybko i skutecznie, Warszawa 2000. Żurek E.,Sztuka wystąpień, czyli jak mówić, by osiągnąć cel, Warszawa 2003. Żmudziński W., Metodologia uczenia się, Poznań 2001. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Brak 7 / 8
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Udział w wykładach Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Udział w ćwiczeniach projektowych Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 2 godz 30 godz 30 godz 15 godz 25 godz 15 godz 117 godz 4 ECTS 8 / 8