Warszawa, 28 grudnia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-C.431.2.21.2015 Pan Jerzy Rzymowski Starosta Żuromiński WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b ust. 1 w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą oraz zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych MUW na rok 2015 kontrolerzy: Jolanta Truszewska kierownik Oddziału Polityki Społecznej w Delegaturze Placówce Zamiejscowej w Ciechanowie w Wydziale Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie i Sławomir Ozdarski inspektor wojewódzki w Oddziale Polityki Społecznej w Delegaturze Placówce Zamiejscowej w Ciechanowie w Wydziale Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie przeprowadzili w dniach 7-9 grudnia 2015 roku kontrolę problemową w Starostwie Powiatowym w Żurominie. Zakres kontroli obejmował sposób organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w okresie od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Nawiązując do ustaleń przedstawionych w arkuszu kontroli, podpisanym przez Pana Starostę Żuromińskiego i Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie bez zastrzeżeń w dniu 22 grudnia 2015 r., przekazuję wystąpienie pokontrolne.
Wojewoda Mazowiecki pozytywnie z uchybieniami ocenił sposób organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w tym: 1. obowiązek opracowania i realizacji 3-letniego powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej, zawierającego między innymi limit rodzin zastępczych zawodowych; 2. zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych; 3. organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą; 4. organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: grup wsparcia, specjalistycznego poradnictwa; 5. tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; 6. prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; 7. organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka i dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; 8. wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; 9. prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 ustawy; 10. realizację obowiązku wynikającego z art. 38b ustawy. 1. Obowiązek opracowania i realizacji 3-letniego powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej, zawierającego między innymi limit rodzin zastępczych zawodowych. Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017 przyjęty został Uchwałą Nr VII/42/15 Rady Powiatu Żuromińskiego z dnia 27 kwietnia 2015 r. Program był konsultowany z gminami. Określone w nim zostały limity rodzin zastępczych zawodowych. Nie wyznaczono terminów realizacji zadań oraz przybliżonych kosztów ich realizacji. Brak również dokumentacji dotyczącej ewaluacji programu. 2. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W Powiecie Żuromińskim według stanu na dzień 7 grudnia 2015 r. funkcjonowało 21 rodzin zastępczych spokrewnionych i 5 rodzin zastępczych niezawodowych, w których przebywało łącznie
39 dzieci. Poza terenem powiatu przebywało łącznie 16 dzieci, z tego 4 w rodzinnej pieczy zastępczej i 12 dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej. 3. Organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą. W 2014 roku usamodzielniony został 1 wychowanek opuszczający instytucjonalną pieczę zastępczą. Na wniosek złożony przez wychowanka przyznana została pomoc pieniężna w kwocie 6600,00 zł. W latach 2014-2015 pomoc na kontynuowanie nauki otrzymało 9 dzieci. Pomoc na nowych zasadach (500 zł/m-c) otrzymało 6 dzieci, pozostali otrzymali pomoc w wysokości 494,10 zł na miesiąc. Osoby te wystąpiły z wnioskiem o przyznanie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki ze środków powiatu. Wszystkie usamodzielniane osoby miały opracowany indywidualny program usamodzielnienia, wskazanego opiekuna usamodzielnienia. Obydwa dokumenty zatwierdzone przez dyrektora PCPR. 4. Organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: grup wsparcia, specjalistycznego poradnictwa. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie podejmowało próby utworzenia grup wsparcia dla rodzin zastępczych, ale z powodu braku chętnych, grupy takie nie funkcjonują. Rodziny zastępcze mogą skorzystać ze wsparcia specjalistów: radcy prawnego, psychologa oraz terapeuty uzależnień. W 2014 r. z porad skorzystały 4 rodziny zastępcze, natomiast w 2015 r. 6 rodzin zastępczych. PCPR zatrudnia 1 koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w pełnym wymiarze czasu pracy. Koordynator ma pod swoją opieką 15 rodzin zastępczych. Z wyjaśnień Pani Dyrektor PCPR wynika, że wsparciem objęte są te rodziny, które najbardziej tego potrzebują. W przypadku pozostałych rodzin zastępczych, nieobjętych wsparciem koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, zadania koordynatora wykonuje organizator rodzinnej pieczy zastępczej. 5. Tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych. PCPR podejmowało działania w celu poszukiwania kandydatów na rodziny zastępcze. Informacja przekazywana była w mediach lokalnych, za pośrednictwem strony internetowej PCPR, dystrybuowano również ulotki. Podejmowane działania nie przyniosły jednak rezultatu. Kandydaci na rodziny zastępcze nie zgłosili się.
W latach 2014-2015, na terenie Powiatu Żuromińskiego nie funkcjonowały rodzinne domy dziecka i rodziny pomocowe. 6. Prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym. Na terenie Powiatu Żuromińskiego nie funkcjonują placówki opiekuńczo-wychowawcze i placówki wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym. Z informacji uzyskanych od Starosty Żuromińskiego wynika, że powiat bierze pod uwagę możliwość utworzenia placówki opiekuńczowychowawczej na swoim terenie. Na dzień dzisiejszy poszukiwana jest odpowiednia nieruchomość, którą można będzie adaptować na ten cel. 7. Organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka i dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie nie prowadzi szkoleń dla rodzin zastępczych zawodowych i niezawodowych z powodu braku kandydatów. Raz w roku organizowane są szkolenia dla rodzin zastępczych spokrewnionych. Szkolenia te są adresowane zarówno do nowych, jak i już funkcjonujących rodzin zastępczych spokrewnionych. 8. Wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zarządzeniem Nr 46/2011 z dnia 19 października 2011 r. Starosta Żuromiński wyznaczył Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Statut PCPR w Żurominie wprowadzony został Uchwałą Nr XIV/105/11 Rady Powiatu Żuromińskiego z dnia 29 grudnia 2011 r. W 3 ust. 1 pkt 1 Statutu jest zapis mówiący, że PCPR realizuje między innymi zadania z zakresu pieczy zastępczej. Uchwałą Nr 466/2012 Zarządu Powiatu Żuromińskiego z dnia 12 grudnia 2012 r. przyjęty został Regulamin PCPR w Żurominie. W najnowszej nowelizacji Regulaminu przyjętej Uchwałą Nr 194/2015 Zarządu Powiatu Żuromińskiego z dnia 2 grudnia 2015 r. jest mowa o utworzeniu Zespołu do spraw Rodzinnej Pieczy Zastępczej. Dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie jest Pani Danuta Przybył. Funkcję kierowniczą pełni od 25 stycznia 1999 r. Dyrektor PCPR posiada upoważnienia Starosty do prowadzenia rejestru danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej zawodowej, niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz osób pełniących funkcje rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka. Brak jest imiennego upoważnienia starosty do wydawania decyzji w sprawach związanych z pieczą zastępczą. W skład Zespołu do spraw Rodzinnej Pieczy Zastępczej wchodzą 3 osoby: koordynator rodzinnej pieczy zastępczej i 2 pracowników socjalnych zatrudnionych w PCPR w Żurominie. Zastrzeżenia budzi włączenie do składu Zespołu osób na stanowisku pracownika socjalnego w komórce realizującej zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, w tym wykonywanie przez pracownika socjalnego zadań koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Obowiązki pracownika socjalnego są przedstawione w ustawie o pomocy społecznej, do którego w szczególności należy: praca socjalna i dokonywanie analizy i oceny zjawisk, które powodują zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej oraz kwalifikowanie do uzyskania tych świadczeń. Wskazać również należy, że zgodnie z art. 79 ust. 3 ustawy, praca koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej nie może być łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego. PCPR zatrudnia 1 koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w pełnym wymiarze czasu pracy. Na dzień kontroli osoba zatrudniona na tym stanowisku przebywała na urlopie macierzyńskim. Zatrudniony jest koordynator na zastępstwo. Osoby te spełniały wymagania określone w art. 78 oraz art. 79 ust. 3 i 4 ustawy. Posiadały aktualne zakresy obowiązków. Koordynator ma pod swoją opieką 15 rodzin zastępczych. Dokumentacja prowadzona przez koordynatora zawierała: dziennik wizyt koordynatora w środowisku, diagnozę dziecka opracowaną przez pedagoga, ocenę rodziny, opinie wydane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, plan pomocy dziecku, zaproszenia na okresową ocenę sytuacji dziecka, okresową ocenę sytuacji dziecka, modyfikację planu pomocy dziecku, pisma do właściwego sądu wysyłane po każdej ocenie dziecka, oświadczenia dzieci o chęci pozostania w rodzinnej formie pieczy zastępczej. Dokumentacja prowadzona jest prawidłowo. Obowiązki nałożone na koordynatora przez ustawodawcę są także prawidłowo realizowane. 9. Prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 ustawy. Dyrektor PCPR w Żurominie posiada upoważnienie Nr OiN.077.125.2014 z dnia 10 grudnia 2014 r. wydane przez Starostę Żuromińskiego, do prowadzenia rejestru danych o osobach, o których mowa w art. 46 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Rejestr zawiera wszystkie elementy zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zgodnie z art. 46 ust. 4 dane
z rejestru do właściwego sądu przekazuje Starosta. Natomiast w prowadzonej dokumentacji widnieją pieczęcie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie oraz podpis Dyrektora PCPR. 10. Realizacja obowiązku wynikającego z art. 38b ustawy. Zarząd powiatu nie sprawował kontroli wynikającej z art. 38b ustawy. Z wyjaśnień Starosty wynika, że Zarząd powiatu nie posiadał informacji o potrzebie przeprowadzania takich kontroli. Przedstawiając powyższe ustalenia zobowiązuję Pana Starostę do podjęcia działań w celu wyeliminowania uchybień, a w szczególności do: 1. Realizować obowiązek wynikający z art.38b ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dotyczący sprawowania kontroli nad organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej oraz rodzinami zastępczymi. 2. Stosowania zgodnie z art. 46 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oznaczenia organu przekazującego do właściwego sądu danych z rejestru, o którym mowa w ustawie wraz z podpisem osoby upoważnionej. 3. W decyzjach wydawanych z upoważnienia Starosty należy stosować oznaczenie organu administracji publicznej, zgodnie z art.107 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Uwagi i wnioski: należy podjąć skuteczne działania mające na celu utworzenie placówki opiekuńczowychowawczej oraz zawodowej rodziny zastępczej wskazane byłoby zatrudnienie 1 koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, aby objąć pomocą wszystkie rodziny zastępcze funkcjonujące na terenie powiatu żuromińskiego w powiatowym programie rozwoju pieczy zastępczej należałoby wyznaczyć terminy i przybliżone koszty realizacji zadań oraz dokumentować ewaluację programu; Statut i Regulamin Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żurominie powinny zawierać zapisy dotyczące organizatora pieczy zastępczej; w składzie Zespołu ds. rodzinnej pieczy zastępczej nie powinno być osób zatrudnionych na stanowisku pracownika socjalnego; Zgodnie z art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332 z późn. zm.) kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego na
adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz w przypadku nie zgłoszenia zastrzeżeń do zaleceń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. Jednocześnie zobowiązuję do przekazania pisemnej informacji o wykorzystaniu wniosków pokontrolnych lub o przyczynach ich niewykorzystania albo o innym sposobie usunięcia stwierdzonych uchybień. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wiesława Kacperek-Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej