ogólnopolski program edukacyjny Trzymaj formę! Jolanta Berdzik Kierownik Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu
organizatorzy programu: Główny Inspektorat Sanitarny Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów Żywności Realizacja programu w Polsce wynika: z założeń Globalnej Strategii dotyczącej Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia WHO, przyjętej przez 57 Światowe Zgromadzenie Zdrowia 22 maja 2004 r. z Zielonej Księgi Promowanie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej : europejski wymiar zapobiegania nadwadze, otyłości i chorobom przewlekłym wydanej w grudniu 2005 r przez Komisję Europejską w którym jako priorytet wskazano edukację dzieci i młodzieży w zakresie zdrowego stylu życia. i Stanowiska Rządu RP przyjętego przez Komitet Europejski Rady Ministrów w odpowiedzi na pozalegislacyjny dokument UE Zielona Księga 14 marca 2006 r.
PARTNERZY PROGRAMU na poziomie ogólnopolskim: Instytut Żywności i Żywienia Instytut Matki i Dziecka Ministerstwo Edukacji Narodowej Ministerstwo Sportu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Miesięcznik Lider
LOKLANE INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE władze lokalne Urząd Miejski Wrocławia (Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych oraz Wydział Edukacji), Starostwo Powiatowe we Wrocławiu i Urzędy Gmin Powiatu Wrocławskiego, Wrocławskie Centrum Zdrowia SP ZOZ Instytut Zdrowia Publicznego, Wrocławski Szkolny Związek Sportowy, Dolnośląskie Centrum Onkologii, Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Programy Profilaktyczne, KOORDYNATOR PROGRAMU NA POZIOMIE POWIATOWYM Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna we Wrocławiu Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia REALIZATORZY PROGRAMU Dyrektorzy szkół, Nauczyciele, Pedagodzy szkolni
CZAS TRWANIA PROGRAMU I edycja rok szkolny 2006/2007 II edycja rok szkolny 2007/2008 III edycja rok szkolny 2008/2009 ADRESACI PROGRAMU uczniowie szkół gimnazjalnych (I-III) uczniowie szkół podstawowych (V-VI) rodzice uczniów
CZAS TRWANIA PROGRAMU IV edycja rok szkolny 2009/2010 ADRESACI PROGRAMU uczniowie szkół gimnazjalnych (I-III) uczniowie szkół podstawowych (V-VI) rodzice uczniów
CEL GŁÓWNY PROGRAMU Zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie
CELE SZCZEGÓŁOWE pogłębianie wiedzy w zakresie znaczenia zbilansowanej diety i aktywności fizycznej dla organizmu człowieka, kształtowanie zmiany postaw i zachowań związanych z prawidłowym żywieniem, odpowiednią jakością zdrowotną żywności i aktywnością fizyczną, dostarczanie wiedzy i umiejętności korzystania z informacji zamieszczonych na opakowaniach produktów spożywczych, propagowanie zdrowego stylu życia w szkole, w domu i w środowisku pozaszkolnym, rozszerzenie asortymentu sklepików szkolnych o zalecane produkty
TREŚCI PROGRAMOWE ŻYWIENIE MŁODZIEŻY Rozkład posiłków w ciągu dnia i % dobowego zapotrzebowania na energię Dzienne zalecenia żywieniowe dla młodzieży Rola podstawowych składników odżywczych Zasady zdrowego żywienia (10 zasad) Alternatywne sposoby żywienia na przykładzie diety wegetariańskiej Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem
TREŚCI PROGRAMOWE WYBRANE ELEMENTY EDUKACJI KONSUMENCKIEJ Prawa konsumenta Konstrukcja etykiet na produktach spożywczych, miedzy innymi: GDA (wskazane dzienne spożycie): znakowanie produktów spożywczych wartością odżywczą
TREŚCI PROGRAMOWE AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Pożądana aktywność fizyczna dla dzieci i młodzieży Test wydolności fizycznej Test sprawności fizycznej Kształtowanie sylwetki - np.: - prawidłowa pozycja przy pracy w ławce szkolnej, - propozycje zestawów ćwiczeń.
WDROŻENIE PROGRAMU w I i II edycji inauguracja programu szkoleniami dla realizatorów z udziałem ekspertów w dziedzinie żywienia człowieka (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu), aktywności fizycznej (Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu), diagnozy i leczenia zaburzeń odżywiania (Dzienny Oddział Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży we Wrocławiu) - Materiały po szkoleniach dostępne na stronie www.psse.wroc.pl
WDROŻENIE PROGRAMU Zgodnie z ustaleniami pomiędzy PSSE we Wrocławiu a Wydziałem Zdrowia UM Wrocławia podsumowującymi I edycję programu, Wydział Zdrowia włączył zakres tematyczny oraz hasła programu do przedmiotu otwartego konkursu ofert dla szkół na szkolne kampanie promocji zdrowia i profilaktyki uzależnień na rok 2008 i 2009 - wzmocnienie realizacji działań programowych poprzez możliwość uzyskania przez szkoły środków na zaplanowane w programie elementy metody projektu zarówno w obszarze diety jak i aktywności fizycznej, czy konkursy i inne formy adresowane do całych społeczności szkolnych.
REALIZACJA PROGRAMU W SZKOŁACH przeprowadzenie zajęć edukacyjnych z młodzieżą na temat zbilansowanej diety, umiejętności korzystania z informacji zamieszczonych na opakowaniach produktów spożywczych, roli aktywności fizycznej dla utrzymania i wzmacniania kondycji zdrowotnej przez całe życie opracowanie i realizacja przez uczniów, przy wsparciu nauczycieli/rodziców i innych osób ze środowiska lokalnego projektów edukacyjnych służących propagowaniu zasad zdrowego stylu życia w szkole i rodzinie
REALIZACJA PROGRAMU W SZKOŁACH wykorzystanie różnych form aktywności promującej ruch i zbilansowaną dietę na przykład: zabawy rekreacyjne, imprezy sportowe, festyny osiedlowe, degustacje zdrowej żywności, sesje plakatowe, prezentacje multimedialne, sesje naukowe, szkolne imprezy tematyczne, opracowanie i przeprowadzenie zajęć tematycznych dla kolegów i koleżanek z młodszych klas, konkursy tematyczne wzmacniające działania programowe
REALIZACJA PROGRAMU W SZKOŁACH promowanie codziennego spożywania drugiego śniadania w szkole, zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia, współpraca z osobami prowadzącymi szkolne sklepiki i bufety na rzecz kształtowania zachowań konsumenckich dzieci i młodzieży, sprzyjających wyborom cennej ze względu na wartości odżywcze żywności.
ZASIĘG I EDYCJI PROGRAMU 37 placówek 36 gimnazjów i 1 szkoła podstawowa 13 szkół z Powiatu Wrocławskiego i 24 szkoły z Wrocławia uczniowie gimnazjów (7.539 os.) oraz: w trzech zespołach szkół uczniowie klas V VI, w jednej placówce uczniowie klas 0 VI (148 os.), w jednej placówce uczniowie klas I-II liceum ogólnokształcącego (113 os.) łącznie 7.800 uczniów
ZASIĘG II EDYCJI PROGRAMU 31 placówek 24 gimnazja; w tym 2 placówki niepubliczne, w których uczniowie przy wsparciu nauczycieli przeprowadzili zajęcia z młodszymi kolegami ze szkoły podstawowej), 4 zespoły szkół (klasy od 0 sp do III gimn.) 3 szkoły podstawowe: 6 szkół z Powiatu Wrocławskiego i 25 szkół z Wrocławia uczniowie gimnazjów -7.223 os. oraz: uczniowie klas V VI szkół podstawowych 481 os. uczniowie klas 0 VI - 907 os. łącznie 8.611 uczniów
ZASIĘG III EDYCJI PROGRAMU 32 placówki 30 gimnazjów; 22 we Wrocławiu i 8 w Powiecie Wrocławskim), w tym 4 Zespoły Szkół (1 we Wrocławiu i 3 w Powiecie Wrocławskim), w których realizowano program także w klasach na poziomie szkoły podstawowej) oraz 2 szkoły podstawowe: 8 szkół z Powiatu Wrocławskiego i 24 szkoły z Wrocławia uczniowie gimnazjów - 7.849 osób oraz: uczniowie klas V VI szkół podstawowych 265 os. uczniowie klas 0 VI - 325 os. łącznie 8.439 uczniów
PRZYKŁADY REALIZACJI PROGRAMU W SZKOŁACH pokazy zdrowych potraw połączone z degustacją np.: organizacja owocowej kawiarenki w szkole, tworzenie klasowych i szkolnych książek kucharskich, kalendarzy, ulotek adresowanych do rówieśników i rodziców, prezentacje różnorodnych form aktywności ruchowej: aerobik, taniec towarzyski, ćwiczenia relaksacyjne, spływy kajakowe, turnieje gier zespołowych, biegi przełajowe itp., wystawy plakatowe, prezentacje prac plastycznych i literackich,
PRZYKŁADY REALIZACJI PROGRAMU W SZKOŁACH sondaż uliczny na temat GMO, debaty, tematyczne sesje naukowe, prezentacje multimedialne np.: chemia we współczesnym żywieniu zagrożenie czy cudowny wynalazek, woda jest życiem, zdrowa żywność kontra fast foody, imprezy szkolne np.: piknik olimpijczyków biegi, prezentacje potraw dla olimpijczyka z różnych regionów świata, kampania konsumencka prezentowana za pośrednictwem szkolnego radiowęzła oraz w formie żywej reklamy zajęcia z młodszymi kolegami nt. żywienia i ruchu
PRZYKŁADY REALIZACJI PROGRAMU W SZKOŁACH projekty edukacyjne w wykonaniu dzieci i młodzież przykład z SP 44 we Wrocławiu (mini projekty klasowe) - klasa III moja lodówka zbyt często znalazła się w niej coca-cola -klasa V rozmowa łyżki z widelcem okazało się, że uczniowie spożywają zbyt mało surówek podczas obiadu - klasa VI projekt książki kucharskiej zawierającej potrawy niskokaloryczne i jadłospis całodzienny według piramidy zdrowia, - klasa V dziewczęta przez tydzień zapisywały co zjadły, a następnie obliczały wartość kaloryczną potraw, okazało się, że większość z nich nie zaspakaja dziennego zapotrzebowania na energię SP nr 95 we Wrocławiu - BOISKO PEŁNE RADOŚCI (jeden z elementów bogatego szkolnego projektu zapewnienie dzieciom atrakcyjnych zabaw podczas przerw rozrysowane na boisku gry np.: klasy )
PRZYKŁADY REALIZACJI PROGRAMU W SZKOŁACH III edycja programu - OGÓLNOPOLSKI KONKURSU NA PROJEKT EDUKACYJNY NAJPEŁNIEJ REALIZUJĄCY ZAŁOŻENIA PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! Laureat I miejsca etapu powiatowego we Wrocławiu Gimnazjum nr 40 im. Noblistów Polskich we Wrocławiu: projekt Dobra dieta, codzienny ruch i nad sobą praca Twoje zdrowie wzbogaca za oryginalną i twórczą pracę, ogromną aktywność młodzieży w prowadzeniu edukacji rówieśniczej oraz w promowaniu zdrowego stylu życia, różnorodność zastosowanych form pracy zarówno w obszarze zbilansowanej diety jak i aktywności fizycznej.
PODSUMOWANIE I EDYCJI DZIAŁAŃ PROGRAMOWYCH 05 czerwca 2007 r. Hala ORBITA we Wrocławiu i tereny przyległe: wystawa plakatowa, zabawa rekreacyjna, pokazy ciekawych forma aktywności ruchowej, drugie śniadanie w plenerze W imprezie wzięło udział łącznie 307 adresatów programu
III EDYCJA PROGRAMU 27 września 2008 r. inauguracja podczas II Wrocławskich Dni Promocji Zdrowia TRZYMAJ FORMĘ! w imprezie wzięło udział łącznie około 300 adresatów programu
Ogólnopolskie badania ewaluacyjne podsumowujące trzyletnią edycję programu w szkołach 5 losowo wybranych szkół realizujących program (marzec / kwiecień 2009 r.) Wrocław i Powiat Wrocławski - badania kwestionariuszowe w jednej klasie z każdej wylosowanej placówki oraz wśród rodziców/opiekunów uzyskano 133 ankiety wypełnione przez Gimnazjalistów oraz 91 ankiety od ich rodziców (średnio 68% zwrot informacji od rodziców) surowe wnioski z wstępnej analizy ankiet wypełnionych przez młodzież: - około 40% uczniów nie jada w domu I śniadania - na drugie śniadanie spożywane w szkole składa się w przeważającej większości słodka bułka (drożdżówka), słodycze - ulubione potrawy młodzieży: pizza, spaghetti, zapiekanki, pierogi ruskie - najczęściej młodzież spożywa 3 posiłki dziennie, rzadziej 4 - większość ankietowanych uczęszcza na zajęcia w-f, niewielki odsetek uczniów posiada zwolnienie lekarskie z uczestnictwa w lekcjach w-f, - około 25% uczniów przyznaje się do podjadania między posiłkami (głównie słodycze, rzadziej porcje owoców/warzyw)
IV EDYCJA PROGRAMU 19 września 2009 r. inauguracja podczas III Wrocławskich Dni Promocji Zdrowia TRZYMAJ FORMĘ! w imprezie wzięło udział łącznie 470 adresatów programu
IV EDYCJA PROGRAMU realizacja zadań programowych zgodnie z przyjętymi na poziomie ogólnopolskim założeniami, z wykorzystaniem materiałów dostępnych na stronie www.trzymajforme.pl konkurs dla GIMNAZJÓW na realizację szkolnego programu promocji zdrowia w zakresie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej, najlepiej wypełniającego założenia ogólnopolskiego programu edukacyjnego Trzymaj formę! w ramach współpracy ze Stowarzyszeniem Promocji Zdrowego Stylu Życia oraz Gminą Wrocław w programie SMAK ZDROWIA
KONKURS DLA GIMNAZJÓW Regulamin oraz wymagana dokumentacja dostępne są na stronach www.smakzdrowia.edu.pl oraz www.psse.wroc.pl Zakres tematyczny 1. Tematyka zrealizowanego szkolnego programu promocji zdrowia w zakresie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej powinna obejmować zagadnienia ujęte w ogólnopolskim programie działań edukacyjnych pt. Trzymaj formę! 2. Materiały do wykorzystania dla realizatorów: poradnik dla nauczycieli Podstawy teoretyczne programu Trzymaj formę!, broszura dla uczniów pt. Trzymaj formę, plakat piramida zdrowia, internetowa interaktywna strona programu www.trzymajforme.pl oraz inne dostępne publikacje w obszarze zasad prawidłowego odżywiania i aktywności fizycznej.
Ramy czasowe: KONKURS DLA GIMNAZJÓW Konkurs obejmuje rok szkolny 2009/2010. Rozstrzygnięcie nastąpi do 22 czerwca 2010 r. Zasady uczestnictwa w konkursie: Szkoła zgłasza swój udział w konkursie przesyłając wypełniony Formularz zgłoszeniowy dla Szkół Gimnazjalnych do działań w zakresie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej. Termin nadsyłania zgłoszeń do organizatora (Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej we Wrocławiu) 26 lutego 2010r.
KONKURS DLA GIMNAZJÓW ZADANIEM SZKOŁY JEST: - opracowanie szkolnego programu - przeprowadzenie zaplanowanych działań - sporządzenie dokumentacji przeprowadzonych działań Zachęca się Gimnazja, aby w ramach realizacji szkolnego programu promocji zdrowia w zakresie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej, podjęły współpracę z ajentami / właścicielami sklepików/bufetów, zmierzającą do modyfikacji asortymentu oferowanych młodzieży produktów. Działania te będę ważnym wzmocnieniem prowadzonej edukacji, dając uczniom możliwość wyboru cennej ze względu na wartości odżywcze żywności
KONKURS DLA GIMNAZJÓW Każdemu Gimnazjum przysługuje prawo zgłoszenia jednego szkolnego programu promocji zdrowia w zakresie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej, wraz z wypełnioną Kartą tytułową programu - załącznik nr 1 do Regulaminu. Dokumentację przeprowadzonych działań wraz z Kartą tytułową programu należy złożyć w terminie do 10 czerwca 2010 r. w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu
KONKURS DLA GIMNAZJÓW Nagrody konkursowe: I miejsce nagroda rzeczowa dla szkoły o wartości 2000,00 zł oraz organizacja na terenie placówki kampanii zdrowotnej obejmującej wykłady specjalistów ds. żywienia, degustację zdrowej żywności oraz wystawę Health Expo. II miejsce nagroda rzeczowa dla szkoły o wartości 1200,00 zł oraz organizacja na terenie placówki kampanii prozdrowotnej obejmującej wykłady specjalistów ds. żywienia, degustację zdrowej żywności oraz wystawę Health Expo. III miejsce nagroda rzeczowa dla szkoły o wartości 800,00 zł oraz organizacja na terenie placówki kampanii zdrowotnej obejmującej wykłady specjalistów ds. żywienia, degustację zdrowej żywności oraz wystawę Health Expo. wyróżnienia w każdej z wyróżnionych szkół (maksymalnie 3 Gimnazja) zostanie zorganizowana kampania zdrowotna obejmująca wykłady specjalistów ds. żywienia, degustację zdrowej żywności oraz wystawę Health Expo
KONKURS DLA GIMNAZJÓW Nagrody konkursowe: Dodatkowo zwycięska realizacja szkolnego programu promocji zdrowia w obszarze zbilansowanej diety i aktywności fizycznej, najlepiej wypełniającego założenia ogólnopolskiego programu edukacyjnego pt. Trzymaj formę! zostanie umieszczona w publikacji zawierającej wypracowane przez nauczycieli i metodyków scenariusze zajęć edukacyjnych z młodzieżą na różnych poziomach kształcenia z zakresu zdrowego odżywiania.
KONTAKT Z KOORDYNATOREM POWIATOWYM PROGRAMU Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia budynek przy ul. Pretficza 7, parter pok. 6 i 8 tel. *71 332-85-52, *71 361-46-91, *71 361-46-92 fax *71 362-32-60, *71 362-42-90 e-mail: psse-ozipz@wp.pl
Dziękuję za uwagę