Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: 1. Rozporządzenie MENiS. 2. Wewnątrzszkolny System Oceniania. 3. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów. Nauczanie biologii w Gimnazjum nr1 w Tuszynie odbywa się wg programu Ciekawa biologia DKW-4014-76/01 wydawnictwa WSiP autorstwa Ewy Kłos, Wawrzyńca Kofty, Marioli Kukier-Wyrwickiej oraz Hanny Werblan-Jakubiec. Wykorzystujemy następujące podręczniki i zeszyty ćwiczeń: podręcznik i zeszyt ćwiczeń Ciekawa Biologia, zgodnie z nową podstawą programową. Część 1; podręcznik i zeszyt ćwiczeń Ciekawa Biologia. Część 2. Człowiek i jego otoczenie ; podręcznik i zeszyt ćwiczeń Ciekawa Biologia. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody ; wydawnictwa WSiP autorstwa Ewy Kłos, Wawrzyńca Kofty, Marioli Kukier-Wyrwickiej oraz Hanny Werblan-Jakubiec. Program realizowany będzie w ciągu 3 lat w następującym wymiarze: Klasa I - 2 godziny tygodniowo; Klasa II 1,5 godziny tygodniowo; Klasa III - 1 godzina tygodniowo. Obszary aktywności podlegające ocenianiu: wiadomości zgodne z programem nauczania i kryteriami wynikającymi z podstaw programowych; planowanie prostych eksperymentów; analizowanie i interpretowanie wyników obserwacji i eksperymentów;
gromadzenie danych; dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych; porównywanie i wnioskowanie; wykonywanie prostych wykresów, diagramów i ich interpretowanie; korzystanie z różnych źródeł informacji; praca w grupie; dyskusja; aktywność na lekcji. Ocenie podlegają wymienione formy aktywności ucznia: prace pisemne (prace klasowe, sprawdziany, kartkówki z trzech ostatnich lekcji lub ostatniego zagadnienia, nie wymagające wcześniejszej zapowiedzi); wypowiedzi ustne (co najmniej jedna ocena w ciągu roku szkolnego, a uczeń przystępuje do tej odpowiedzi maksymalnie z trzech ostatnich lekcji); aktywność i praca na lekcji - ( indywidualna i w zespołach grupowych a tu: zaangażowanie, umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji, efektywność pracy). prace długoterminowe; kontrole zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń; inne formy aktywności (prowadzenie hodowli, obserwacji, doświadczeń i ich rejestracja, wykonywanie albumów, kart pracy, plakatów, pomocy naukowych, posługiwanie się sprzętem optycznym, udział w konkursach. kartkówki 1-3 w semestrze; sprawdziany po każdym dziale; Częstotliwość pomiaru osiągnięć:
wypowiedź ustna co najmniej jedna w ciągu roku szkolnego; aktywność na lekcji na bieżąco w ciągu każdej lekcji; prace długoterminowe w zależności od potrzeb; kontrole zeszytu przedmiotowego 1-2 w semestrze; kontrole zeszytu ćwiczeń 1-3 w semestrze; praca w grupie w zależności od potrzeb. Kontrakt z uczniami: 1. Skala ocen zawiera stopnie od 1 do 6. 2. Prace klasowe i sprawdziany są obowiązkowe, jeśli uczeń opuścił sprawdzian z przyczyn losowych, powinien napisać go w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 3. Każdy sprawdzian uczeń może jednokrotnie poprawić, poprawa jest obowiązkowa i odbywa się w terminie 2 tygodni po oddaniu pracy. 4. Sprawdzian obejmuje zwykle jeden dział programowy. Jeżeli dział jest wyjątkowo obszerny uczniowie mogą pisać sprawdzian po zrealizowaniu znacznej jego części. 5. Odpowiedź ustna, zadanie domowe i praca na lekcji podlegają ocenie na bieżąco, bez zapowiedzi. 6. Sprawdziany są zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej i omówiony jest ich zakres i kryteria wymagań. 7. Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu zaliczeniowego. 8. Kartkówki nie są zapowiadane; materiał, który obejmują dotyczy najwyżej trzech ostatnich lekcji. 9. Uczeń ma prawo wglądu do pracy i zapoznania się z błędami, ewentualne wyjaśnienie ich przez nauczyciela. 10. Uczeń ma obowiązek przystąpić do odpowiedzi ustnej, maksymalnie z ostatnich trzech lekcji. 11. Uczeń po dłuższej niż 1 tydzień nieobecności w szkole może nie być
oceniany, jeżeli nieobecność związana była z chorobą lub innymi sytuacjami losowymi, które go usprawiedliwiają. 12. Nieobecność ucznia na lekcji nie zwalnia go z przygotowania się do zajęć. 13. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie z podaniem przyczyny. Nieprzygotowanie powinno być zgłoszone przez ucznia po sprawdzeniu obecności. Uwaga! Jeżeli w jednym dniu w danej klasie zgłoszonych zostanie powyżej 50% nieprzygotowań z ogólnej liczby uczniów obecnych na zajęciach klasa może pisać kartkówkę ze wskazanej partii materiału na następnej lekcji. Nie można zgłaszać nieprzygotowania w przypadku zapowiedzianego wcześniej na dany dzień sprawdzania i oceniania określonej formy tu: sprawdzianu/pracy klasowej, kartkówki, innych zleconych zadań. Szczęśliwy numerek nie obowiązuje w przypadku zapowiedzianych form sprawdzenia aktywności, wiedzy i umiejętności ucznia (np.: kartkówki, sprawdziany, odpowiedź). 14. Oceny wystawiane przez nauczyciela są jawne i uzasadnione. 15. Na prośbę ucznia otrzymywane przez niego oceny będą wpisywane przez nauczyciela do zeszytu przedmiotowego. 16. Uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym powinny znajdować się zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń ustnych lub pisemnych prac domowych, w zeszycie ćwiczeń zaś powinny znajdować się rozwiązania ćwiczeń zadawanych przez nauczyciela po poszczególnych lekcjach. Zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń powinien być prowadzony systematycznie. Uczeń w przypadku nieobecności w szkole powinien je uzupełnić. Jeśli uczeń nie posiada zeszytu ćwiczeń zobowiązany jest do przepisywania określonych zadań do zeszytu przedmiotowego.
Uczeń nie jest zwolniony z prowadzenia zeszytu ćwiczeń. 17. W stosunku do ucznia u którego stwierdzono specyficzne trudności w nauce uniemożliwiające sprostanie wymogom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania, potwierdzone pisemną opinią/orzeczeniem Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej lub innej upoważnionej do tego jednostki nauczyciel stosuje obniżenie wymagań jednak są one nie mniejsze niż opisane wymagania na poziomie podstawowym. 18. W razie kłopotów z opanowaniem wiadomości i umiejętności uczeń może zwrócić się do nauczyciela. 19. Uczeń, który otrzymuje ocenę niedostateczną z I semestru jest zobowiązany do zaliczenia omawianych treści materiału w ciągu 4 tygodni po zakończeniu 1 półrocza. 20. Uczeń ma obowiązek przestrzegać zasad określonych w Statucie Szkoły oraz Przedmiotowym Systemie Oceniania. Obowiązki nauczyciela: 1. Na pierwszej lekcji biologii w danym roku szkolnym nauczyciel zapoznaje uczniów z Przedmiotowym Systemem Oceniania. 2. Nauczyciel zapowiada i zapisuje w dzienniku sprawdzian/pracę klasową z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. 3. Ocenia i udostępnia uczniom prace pisemne w ciągu dwóch tygodni od ich napisania. 4. Wszystkie oceny wystawia jawnie i stara się je uzasadnić. 5. Określa warunki i termin poprawy ocen. 6. Prace pisemne przechowuje i udostępnia uczniom oraz ich rodzicom w ciągu danego roku szkolnego. 7. Udziela dodatkowych wskazówek uczniom zainteresowanym biologią. 8. Informuje rodziców ucznia o grożącej ocenie niedostatecznej na miesiąc przed
końcem semestru. 9. W zależności od okoliczności może ustalić termin dyżuru, w trakcie którego udziela pomocy uczniom mającym problemy w nauce, odpytuje uczniów zainteresowanych poprawianiem ocen. 10. Przygotowuje zestawy zagadnień na ocenę dopuszczającą dla uczniów mających problemy w nauce. Ocena bieżąca i jej kryteria: Prace pisemne: kartkówki składają się z kilku krótkich pytań, pytania są punktowane; prace klasowe, sprawdziany zawierają kilka lub kilkanaście pytań bądź też są w formie testu, testy zawierają zadania otwarte lub zamknięte, którym jest przyporządkowana określona ilość punktów. Kartkówki, sprawdziany (testy) i prace klasowe są oceniane zgodnie z wymaganą ilością punktów na daną ocenę. Zawierają one 60%-75% zadań z poziomu podstawowego i 40%-25% zadań z poziomu ponadpodstawowego. Prace pisemne ocenia się następująco: 100-98 %-ocena celująca 97 90 % - ocena bardzo dobra; 75 89 % - ocena dobra; 50 74% - ocena dostateczna; 31 49 % - ocena dopuszczająca; poniżej 30 % - ocena niedostateczna. Wypowiedzi ustne: Oceniana jest zawartość rzeczowa, umiejętność formułowania myśli, stosowanie terminologii biologicznej, zgodność z poziomem wymagań, umiejętność ilustrowania wypowiedzi poprzez wykorzystanie pomocy naukowych lub poprzez wykonanie rysunku, wykresu itp.
Kryteria ocen: celujący odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera treści ponadprogramowe własne przemyślenia i oceny; bardzo dobry odpowiedź wyczerpująca, zgodna z programem, swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi; dobry odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści, poprawna pod względem języka, nieliczne błędy, nie wyczerpuje zagadnienia; dostateczny uczeń zna najważniejsze fakty, umie je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkiej pomocy nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe; dopuszczający niezbyt precyzyjne odpowiedzi na pytania nauczyciela, braki w wiadomościach i umiejętnościach, podanie nazwy zjawiska lub procesu przy pomocy nauczyciela; niedostateczny nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela, nie udziela odpowiedzi na większość pytań zadanych przez nauczyciela, ma braki w wiadomościach koniecznych. Wykaz umiejętności i wiadomości dla danego poziomu przedstawiony jest uczniom na początku roku szkolnego poprzez omówienie programu nauczania w danej klasie z jednoczesnym wskazaniem na kierunek pracy, częstotliwość i sposób uzyskania oceny. Kontrola zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń: Kontrola polega na sprawdzeniu czy w zeszycie przedmiotowym ucznia znajdują zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń ustnych lub pisemnych prac domowych, oraz czy w zeszycie ćwiczeń znajdują się rozwiązania ćwiczeń zadawanych przez nauczyciela po poszczególnych lekcjach, a także czy uczeń na bieżąco uzupełnia zaległości związane z jego nieobecnością w szkole.
Prace długoterminowe: Przy ustaleniu oceny brane są pod uwagę: sposób zaplanowania, samodzielność, wartość merytoryczna, umiejętność prezentacji wyników, oryginalność i pomysłowość, estetyka wykonania, kompletność oraz możliwości ucznia. Praca w grupie: Ocenia się umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystania z różnych źródeł informacji, efektywność, stopień zaangażowania, a także czas jej wykonania. Aktywność pozalekcyjna: Udział w konkursach: a) szkolnym: udział w konkursie bez awansu do następnego etapu ocena bardzo dobra; wyniki najwyższe (3 pierwsze miejsca) w przypadku awansu do następnego etapu ocena celująca; b) pozaszkolnym: awans do następnego etapu ocena celująca; udział w eliminacjach wojewódzkich ocena celująca; zdobycie tytułu laureata ocena celująca na koniec roku szkolnego. Ocena osiągnięć ucznia: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania; samodzielnie korzysta z różnych źródeł informacji; zdobywa informacje potrzebne do rozwijania zainteresowań przedmiotowych; organizuje oraz samodzielnie prowadzi obserwacje i doświadczenia
biologiczne, wykorzystuje aparaturę optyczną, odczynniki i szkło laboratoryjne; uczestniczy w konkursach oraz turniejach wiedzy biologicznej; formułuje problemy i hipotezy oraz weryfikuje je na drodze teoretycznej i eksperymentalnej. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności objęte programem nauczania; samodzielnie korzystając z różnych źródeł zdobywa informacje w celu rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych; wykorzystuje do prowadzenia obserwacji różną aparaturę optyczną, odczynniki i szkło laboratoryjne; uczestniczy w konkursach i turniejach wiedzy biologicznej. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, stosuje wiadomości do rozwiązywania typowych problemów biologicznych, samodzielnie sporządza notatki korzystając z różnych źródeł informacji samodzielnie wykonuje i opisuje rysunki z przeprowadzonych obserwacji mikroskopowych. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem; z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania problemów biologicznych; z pomocą nauczyciela opisuje podstawowe procesy biologiczne. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma braki w opanowanych wiadomościach i umiejętnościach programowych, ale nie przekreślają one dalszego kształcenia; z pomocą nauczyciela opisuje podstawowe procesy biologiczne; z pomocą nauczyciela wyjaśnia podstawowe pojęcia biologiczne;
z pomocą nauczyciela potrafi korzystać z aparatury optycznej. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności programowych niezbędnych do dalszego kształcenia; nie potrafi opisać procesów biologicznych o elementarnym stopniu trudności; nie potrafi wyjaśnić podstawowych pojęć biologicznych. Uwaga! W stosunku do ucznia u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel obniży wymagania edukacyjne w porozumieniu z jego rodzicami oraz pedagogiem szkolnym. Sposób ustalania oceny semestralnej i rocznej: Przy ustalaniu oceny semestralnej i rocznej nauczyciel bierze pod uwagę stopnie ucznia z poszczególnych obszarów działalności według następującej kolejności: prace klasowe i sprawdziany; kartkówki; odpowiedzi ustne; aktywność na lekcji (praca w grupach w zależności od potrzeb); aktywność pozalekcyjne kontrola zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń, a w nich zadań domowych. oceny w dzienniku; Sposób gromadzenia informacji o uczniu: prace pisemne: kartkówki, sprawdziany, prace klasowe;
prace długoterminowe referaty. Informowanie uczniów i rodziców o wymaganiach i postępach uczniów: na prośbę ucznia lub rodziców nauczyciel udziela im ustnej informacji o osiągnięciach ucznia, w sytuacjach szczególnych może to być informacja pisemna; wymagania z przedmiotu w zakresie wiadomości i umiejętności są uczniom przedstawiane na bieżąco na lekcjach; uczeń mający kłopoty z opanowaniem materiału zawsze może się zwrócić do nauczyciela o pomoc; każda ocena jaką otrzymuje uczeń jest jawna i uzasadniona zarówno dla ucznia jak i jego rodziców; nauczyciel informuje uczniów na bieżąco o jego ocenach, a rodziców poprzez zeszyt przedmiotowy, zebrania rodziców, spotkania indywidualne, rozmowy telefoniczne lub kontakt z wychowawcą; miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia i jego rodziców o przewidywanej dla niego ocenie na koniec semestru czy roku szkolnego.