KONSPEKT ZAJĘĆ KURSU ZASTĘPOWYCH Temat: Rla i bwiązki zastępweg, rzwiązywanie knfliktów i kmunikacja Prwadzący: dh Magdalena Duszyńska Uczestnicy: harcerze i harcerki z kursu zastępwych 2007/8 (56BDSh, 75 BDH, 33 BDH i 79BDH) Data: 19.01.2008r. Miejsce: sala lekcyjna w Zesple Szkół Katlickich Czas trwania: 138min Materiały: pinezki, taśma brązwa, markery, mazaki, długpisy, tablica krkwa, magnesy, patent zastępweg, plakat, apaszka, masktka, gtwe karteczki d zajęć. Cele: pznanie bwiązków zastępweg uświadmienie rli zastępweg w działalnści wychwawczej ZHP przedstawienie pmysłów na samrealizację zastępweg nauka rzwiązywania knfliktów w grupie Przebieg: 1.Wprwadzenie d tematu zajęć -3min Prwadzący wita kursantów i krótką pgadanką wprwadza ich w tematykę zajęć. Przykładwe wprwadzenie: Zastępwy jest t specyficzna funkcja. Nie jest n przecież dwódcą wjskwym a rzkazuje i rządzi, nie jest nauczycielem, a uczy wielu ciekawych i pżytecznych rzeczy. Nie jest pedaggiem a przecież wychwuje, pmaga zmieniać charaktery swim klegm. Kim więc jest? Najbardziej właściwym będzie tu chyba prównanie, że zastępwy t starszy brat, dzielący się chętnie swim dświadczeniem i pmagający młdszym. Mżna g także uważać za przewdnika w zabawach, różnych zajęciach, grach i pracach. Nie ptrafimy chyba zdefiniwać jednznacznie tej funkcji, chciaż wiemy, że jest szczególnie ważna. Pragniemy byście jak przyszli zastępwi byli właśnie teg świadmi, a przez t rzumieli, jak ważną macie pełnić rlę w rganizacji. 2.Obwiązki zastępweg -15min Na tablicy krkwej przyczepine są bwiązki zastępweg w bardz gólny spsób. Kursanci lsują p jednej karteczce, na której napisane jest bardziej uszczególnine zadanie zastępweg i próbują dpaswać je pd dpwiednie hasł. P zakńczeniu prwadzący sprawdza i p klei mawia z kursantami każdy z bwiązków zastępweg (p c istnieje, jak g wyknywać).pwstała kmpzycja pwinna wyglądać w następujący spsób: pracwanie planu pracy prwadzenie zbiórek i wycieczek prwadzenie dkumentacji zastępu -zebranie d harcerzy prpzycji na zbiórki -pdzielenie pracy między siebie, pdzastępweg i harcerzy -napisanie planu pracy i trzymanie się g -pszukiwanie prpzycji atrakcyjnych dla zastępu -wyznaczanie dat, gdzin i miejsc zbiórek -pisanie knspektów zbiórek -szczegółwe rzplanwanie każdej zbiórki -prwadzenie zbiórek lub czuwanie nad ich przebiegiem -infrmwanie planwanych zbiórkach -czuwanie nad aktualnścią krniki -zbieranie wydawnictw, regulaminów itp. -prwadzenie książki pracy zastępu/zeszytu zastępweg -zbieranie prób na stpnie, sprawnści, prjekty -kntrlwanie pracy skarbnika, sekretarza itp. udział w radach drużyny wpływanie na zastęp pza zbiórkami rganizwanie prac zastępu -współdecydwanie składaniu przyrzeczenia i przyznawaniu pagnów, barw, plakietek -reprezentwanie na radzie pmysłów i ptrzeb zastępu (stpnie, kursy, prblemy) -rzmawianiem sptykanie się, pmaganie indywidualnie -intereswanie się, c rbią harcerze pza zbiórkami -branie dpwiedzialnści za prace zastępu -przydzielanie zadań harcerzm według ich mżliwści i umiejętnści 3.Samkształcenie zastępweg -15min Na tablicy przyczepine są karteczki w kształcie strzałek. Na każdej z nich napisany jest spsób/pmysł na samrealizację zastępweg. Każdy z kursantów pdchdzi p klei i wybiera jedną, która wydaje mu się najatrakcyjniejsza. P wybraniu wszyscy siadają w kle, kursanci p klei czytają wybrane karteczki i
mawiają je z pmcą prwadząceg (dlaczeg ta prpzycja wydaje się być atrakcyjna, czy w jeg drużynie jest mżliwść realizwania teg, c daje zastępwemu realizacja teg pmysłu). Teksty na strzałkach: mżesz należeć d harcerskieg klubu specjalnściweg mżesz należeć d drużyny wędrwniczej aktywnie uczestnicz w zbiórkach zastępu zastępwych grmadź najciekawsze pmysły, infrmacje, ciekawstki i pwieści w teczce lub ntatniku dziel się dświadczeniami, ale i krzystaj z cudzych, zwłaszcza uzyskanych d starszych harcerzy i drużynweg czytaj książki harcerskie, prasę młdzieżwą i harcerską zdbywaj sprawnści trzygwiazdkwe i mistrzwskie, stpnie, znaki służ, realizuj prjekty i zadania zespłwe zdbywaj wszystk t, c zdbywa twój zastęp wybierz się na kurs drużynwych i warsztaty metdyki, krzystaj z warsztatów prpnwanych przez twój hufiec wybierz się na kurs I pmcy rganizwany przez HSR kształć swjeg pdzastępweg, by w dpwiednim mmencie ptrafił cię z pwdzeniem zastąpić bierz udział w różnych zajęciach i kursach (niekniecznie harcerskich): turystycznych, sprtwych, ftgraficznych, tanecznych, mdelarstwa, pierwszej pmcy, nauki gry na gitarze 4.Zabawa jajk, kura, dinzaur, superman -5min Na pczątku zabawy wszyscy kursanci udają jajeczka (chdzą kiwając się na bki i mówiąc tur-tur-tur ). Każdy pdchdzi d dwlnej sby i gra z nią w papier, kamień, nżyce. Osba, która wygrała, staje się d tej pry kurą (macha skrzydełkami i mówi k-k-k ) i mże zagrać w kamień, papier, nżyce tylk z inną kurą, a przegrane jajeczk z innym jajeczkiem. Zabawa tczy się dalej, wygrana kurka staje się dinzaurem (prusza się ciężk stąpając i mówiąc buuu... ), a ptem z dinzaura - supermanem (wyciąga rękę przed siebie i krzyczy suprmaaan ). Zabawa kńczy się, gdy zstanie jedn jajeczk, jedna kurka, jeden dinzaur, a reszta t grupa supermanów. 5.Zaszyfrwane cytaty -10min Harcerze stają w szeregu, dliczają d trzech i siadają w swich grupach. Każda grupa trzymuje zaszyfrwany i przcinany tekst jedneg cytatu. Zadaniem grup jest dszyfrwanie i ułżenie cytatu w pprawny spsób, a następnie przepisanie g na tablicę. Prwadzący mawia znaczenie pwstałych haseł. Cytaty: Gdybym miał kiedyś wybierać miejsce, które chciałbym zajmwać w ruchu, t chciałbym być zastępwym (Rbert Baden-Pwell) Zastępwy jest dla zastępu, a nie zastęp dla zastępweg Jeśli zastęp ma wykpać rów, t zastępwy jest tym, który pierwszy bierze łpatę i statni ją dkłada 6.Zastępwy jak młdy wychwawca -15min Wszyscy siadają w kręgu. Każdy z kursantów lsuje pis jednej sytuacji i p chwili namysłu pwiada jak rzwiązałby prblem, jak pmógłby harcerzwi. Prwadzący pmaga, pdpwiada i kmentuje. Teksty karteczek: Ola jest słabą uczennicą, ledw jedzie na dwójach, nie przykłada się wcale. Masz w zastępie sbę, która wiecznie przeszkadza ci prwadzić zbiórki. Ktś uważa, że chemia nie jest ciekawa, nie wart się jej uczyć. Masz w zastępie lekceważneg przez wszystkich herkulesów intelektualistę. Masz w zastępie zabijakę, który głównie wierzy w argument pięści. Patrycja jest małmówna, ma trudnści w frmułwaniu własnych pinii, c zresztą fatalnie utrudnia życie w szkle. Paweł jest nieśmiały, nie wierzy we własne siły. Chłpak wie, że swim pstępwaniem zniechęca d siebie klegów, że utrudnia mu t życie w szkle, czy w dmu nie ptrafi jednak się z teg wyzwlić, zamyka się w sbie, jest craz grszy... i wcale nie jest mu z tym dbrze. Martyna jest sympatyczną kleżanką, tylk za duż pwiada innych, lubi pltkwać. Franek duż wie i umie, lecz nie grzeszy skrmnścią, jest zarzumiały. Marysia jest nieśmiała, mał mówi, nie zna swjej wartści, brak jej pewnści siebie. Chłpak jest cichy, ptulny, wszyscy się z nieg śmieją, Nikt natmiast nie wie, że ten skrmny harcerz jest klekcjnerem płyt, ciekawych nagrań, mtyli, znaczków, znawcą histrii i pdbju Ksmsu. Franek przyjął taką pstawę: Udwdnię wszystkim, e nikg się nie bję. Z klegami bił się byle c, z dziewcząt wyśmiewał się, a nauczycielm arganck dpwiadał. Nikt g nie lubił, kledzy unikali g. Ale ten sam
Franek bardz lubił wędrówki. Gdy zastęp szedł na wycieczkę chłpak jakby dżywał. Pdczas marszu nie rzrabiał, pierwszy rwał się d przdu. Ma więc chłpak pciąg d turystyki. 7.Kntrwersyjne pglądy -15min W trzech kątach sali znajdują się na ścianach kartki z napisami: Zgadzam się, Nie wiem i Nie zgadzam się. Prwadzący czyta zdanie z kursanci stają pd kartką, która wyraża ich zdanie na ten temat. P każdym zdaniu jest chwila na ewentualne przeknanie tych, którzy stją w kącie Nie wiem. Zdania: Zastępwy pwinien intereswać się tym, jacy są harcerze pza zbiórkami, z kim się sptykają i c rbią. Zastępwy sam przygtwuje i prwadzi zbiórki. Zastępwy przydziela harcerzm zadania według ich umiejętnści. Zastępwy wyrabia swój autrytet rzkazywaniem i byciem bezwzględnym. Harcerze są sługami zastępweg. Jeśli zastępwy chce, by harcerze się plubili, stwarza im szanse pkazanie siebie z jak najlepszej strny. Prawdziwy zastęp t taki, który wspólnie pdejmuje decyzje i wspólnie je wyknuje. Zastępwy rządzi. Wystarczy, że zastęp sam jest zgrany. Zastępwy pwinien dbyć kurs zastępwych i psiadać patent zastępweg. Zastępwemu twarzyszy uśmiech w każdej sytuacji. Zastępwy mże mieć w zastępie swich fawrytów, wyróżniać niektórych swich pdpiecznych. Zastępwy wie wszystk i wszystkim, c się dzieje w zastępie. Zastępwy t najtrudniejsza funkcja w ZHP. Dbrze jest, jeśli harcerze z zastępu, sptykają się pza zbiórkami. 8.Przedstawienie i mówienie plakatu -5min Prwadzący dsłania prze kursantami schematyczny plakat i mawia g. Plakat mże wyglądać następując: NA DRUŻYNOWEGO ZAWSZE MOŻESZ LICZYĆ!!! GDY WYDAJE CI SIĘ, ŻE ZBIÓRKI SĄ NUDNE, I NIE WISZ, CO ZAPROPONOWAĆ HARCERZOM... GDY NIE WIESZ, SKĄD WZIĄC NARZĘDZIA I KTO WAM MOŻE POMÓC ZROBIĆ ŁAWECZKĘ... GDY NAGLE MASZ DOSYĆ WZYSTKICH SWOICH HARCERZY, ZASTĘPU I WOGLE ŻYCIE WYDAJE CI SIĘ FATALNE... GDY FRANEK NAROZRABIAŁ I W ŻADEN SPOSÓB NIE MOŻES SOBIE Z NIM PORADZIĆ... WTEDY SZUKAJ POMOCY U DRUŻYNOWEGO!* *NIE BEDZIESZ OCZYWIŚCIE GANIAŁ DO DRUŻYNOWEGO Z KAŻDYM GŁUPSTWEM! ALE MUSISZ MIEĆ ŚWIADOMOŚĆ, ŻE JEŚLI NIE DAJESZ RADY, MASZ DO KOGO SIĘ ZWRÓCIĆ. 9.Cechy dbreg rzmówcy -5min Prwadzący wywiesza planszę, na której wypisane są dbre i złe cechy rzmówcy. Następnie dczytuje klejne hasła, a kursanci mówią, czy jest t pzytywna czy negatywna cecha. Przy cesze pzytywnej prwadzący zaznacza zielny haczyk, a negatywne skreśla czerwnym mazakiem. Cechy dbreg rzmówcy:
mówi z przeknaniem mówi wyraźnie nie dpuszcza słuchacza d głsu mówi językiem dstswanym d dbircy jest zaintereswany rzmwą wylbrzymia prblemy zwraca ciał w kierunku rzmówcy nawiązuje kntakt wzrkwy kazuje szacunek nie wie, czeg chce dpwiedni gestykuluje ma rzkazujący tn głsu wypwiada się lgicznie mówi ciekawie mówi w dpwiednim czasie i miejscu ppiera się argumentami sti na tym samym pzimie zachęca słuchacza d kmunikatów zwrtnych (np. C tym sądzisz? Jak ci się wydaje?) 10.Przemówienia -7min Prwadzący prsi, by pdczas zabawy kursanci zwracali uwagę na gestykulację, tn głsu i spsób mówienia sby wypwiadającej się. Wszyscy siadają w półklu, z przdu sti krzesł. Zadaniem każdeg kursanta jest stanie na krześle i dkńczenie zdania Za 10 lat będę... P zabawie kursanci rzmawiają swich spstrzeżeniach, decydują czyja wypwiedź była najlepsza. 11. Labirynt -10min Harcerze sami dzielą się na dwie grupy a prwadzący w tym czasie nakleja klrwą taśmę na pdłgę wyznaczając nią mały labirynt. Zadaniem grupy jest wybranie sby, która będzie musiała przejść labirynt z zawiązanymi czyma. Pzstali z grupy pdpwiadają, jaki ruch ma wyknać chdzący, ale bez używania słów (wcześniej grupy ustalają swój spsób przumiewania np. klaśnięcie skręć w praw, gwizd mały krczek d przdu itp.). Wygrywa grupa, które reprezentant przeszedł labirynt bez dtknięcia butem taśmy. 12. Zabawa trzymaj - puść -5min Harcerze siadają w półklu, p drugiej strnie sti ławka i krzesł z masktką. Każdy kursant musi zmierzyć się z zadaniem: siada na krześle i jedną ręką trzyma masktkę nad ławką, prwadzący pdaje hasła trzymaj i puść, ale harcerz ma je wyknać dwrtnie (na hasł trzymaj puszcza masktkę, na hasł puść trzyma). Każdy trzymuje 10 haseł. Wygrywa sba, która najmniej razy się pmyliła. 13. Schemat rzwiązywania knfliktów -10min Harcerze siadają w zastępach kurswych. Zadaniem jest ułżenie trzymanych karteczek tak, aby pwstał schemat rzwiązywania knfliktów w zastępie. Na każdej karteczce znajduje się jeden punkt. Prwadzący sprawdza pprawnść i na przykładzie dwlneg knfliktu mawia jeg wykrzystanie. Schemat rzwiązywania knfliktów: 1. Wyniknięcie knfliktu. 2. Obiektywne zapznanie się ze strnami. 3. Obiektywna cena sytuacji. 4. Wspólne rzwiązanie knfliktu. 5. Ocena sytuacji. 6. Wyciągnięcie wnisków. 14. Knfliktwe scenki -15min Każdy z kursantów wychdzi p klei za drzwi, a reszta przygtwuje się w tym czasie d degrania scenki knfliktu pdaneg przez prwadząceg. Zadaniem kursanta jest rzwiązanie prblemu pamiętając schemacie rzwiązywania knfliktów. P każdej scence kursanci dyskutują nad innymi spsbami rzwiązania. Scenki d dgrywania: harcerki kłócą się, która bk której będzie spać na biwaku harcerze tczą bójkę słwną, b pkłócili się w szkle p meczu (kt zawinił, że przegraliśmy?)
dziewczyny nie dzywają się d siebie b uważają, że druga jest głupia harcerze kłócą się, kt będzie grać główną rlę w jasełkach przygtwywanych przez zastęp harcerki wyrywają sbie z rąk album ze zdjęciami zastępu harcerki kłócą się, która z nich fałszuje i nie umie śpiewać harcerze nie mgą djść d przumienia, kt będzie trzymał u siebie puchar wygrany na harcerskich zawdach siatkówki harcerze pkłócili się t, kg zastępwy bardziej lubi, jeden z nich wybiega ze zbiórki i nie wraca d zastępu przyszła nwa sba, harcerze śmieją się z niej b kazała się niezdarą i zadaje głupie pytania, harcerka zaczyna płakać 14. Zakńczenie zajęć -3min Prwadzący krótk pdsumwuje zajęcia. Wszyscy wiążą braterski krąg.