KOD UCZNIA... Suma punktów... KONKURS BIOLOGICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 24 lutego 2007 r. zawody III stopnia (finał) Przed Tobą test, który składa się z zadań otwartych. Udzielaj odpowiedzi w miejscach do tego przeznaczonych w taki sposób, by Komisja bez przeszkód mogła odczytać zawarte w nich informacje. Pracuj spokojnie i uwaŝnie. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 75 minut. Powodzenia! Zadanie 1. Schemat przedstawia przykład zaleŝności między organizmami występującymi w lesie. liście drzew larwy owadów ryjówka lis łasica a/ Wypisz ze schematu organizmy będące konsumentami I rzędu. b/ Nazwij dwa róŝne rodzaje zaleŝności międzygatunkowych występujących między organizmami przedstawionymi na schemacie. Zadanie 2. Na schematach A, B, C przedstawiono róŝne powiązania pomiędzy elementami ekosystemu. WskaŜ schemat, który prawidłowo opisuje strukturę ekosystemu i uwzględnia rzeczywiste powiązania pomiędzy jego elementami.
Zadanie 3. Wykresy przedstawiają dwie odmienne krzywe przeŝywania. Obie odnoszą się do populacji ludzkich. a/ Zapisz, którą z tych krzywych (A, B) uwaŝasz za bardziej typową dla populacji z okresu średniowiecza, a którą dla populacji Ŝyjącej w XX wieku w Europie. b/ Krótko uzasadnij swój wybór. Zadanie 4. Wykres przedstawia ilość energii zuŝytej do produkcji róŝnych rodzajów opakowań. a/ Odczytaj z wykresu, ile energii zuŝyto do wyprodukowania jednorazowej puszki aluminiowej. b/ Na podstawie danych z wykresu sformułuj jeden wniosek dotyczący moŝliwości najefektywniejszego oszczędzania energii podczas produkcji opakowań. 2
KOD UCZNIA... Zadanie 5. W łuku odruchowym występują następujące elementy: efektor, neuron czuciowy, receptor, neuron ruchowy, neuron pośredniczący. Uporządkuj elementy łuku odruchowego zgodnie z kierunkiem przepływu impulsu nerwowego. Zadanie 6. W tabeli zestawiono wartości odŝywcze kilku produktów spoŝywczych. a/ UłóŜ zestaw obiadowy zalecany osobie z nadwagą, podając numery wybranych trzech produktów. b/ Uzasadnij swój wybór jednym argumentem. Zadanie 7. Schemat przedstawia budowę jelita cienkiego człowieka. Wykorzystując ilustrację, wyjaśnij związek budowy z funkcją tego odcinka układu pokarmowego......................... 3
Zadanie 8. Rysunek przedstawia budowę stawu. Wymień dwa elementy budowy tego stawu, które wpływają na zmniejszenie tarcia w jamie stawowej, i określ, w jaki sposób kaŝdy z tych elementów spełnia tę funkcję. a/... b/... Zadanie 9. Rysunek przedstawia parę chromosomów homologicznych. a/ Zaznacz połoŝenie w tych chromosomach dwóch genów np. A i B. b/ Czy komórka zawierająca pary chromosomów homologicznych będzie komórką somatyczną (ciała), czy komórką rozrodczą? Zadanie 10. W pewnej rodzinie kaŝde z czworga rodzeństwa ma inną grupę krwi. Podaj genotypy rodziców i wykonaj krzyŝówkę. genotypy rodziców:... 4
Zadanie 11. Dokonaj analizy przedstawionego wykresu i sformułuj dwa wnioski. a/ wniosek I:... b/ wniosek II:... Zadanie 12. Tabela przedstawia częstość występowania poszczególnych grup krwi w róŝnych populacjach. a/ Która z grup krwi dominuje wśród wymienionych populacji? b/ Która populacja jest najmniej zróŝnicowana pod względem grup krwi? c/ Przedstaw w formie wykresu słupkowego zróŝnicowanie grup krwi Polaków. 5
Zadanie 13. Rysunki przedstawiają liście pospolitych gatunków drzew. a/ Rozpoznaj je i zapisz ich nazwy rodzajowe. A -... B -... UŜywając oznaczeń cyfrowych, do kaŝdego liścia przyporządkuj po cztery określenia spośród niŝej podanych. 1. liść całobrzegi 2. liść o brzegu piłkowanym 3. liść pojedynczy 4. liść złoŝony 5. liść pierzastozłoŝony 6. liść dłoniastozłoŝony 7. liść z unerwieniem równoległym 8. liść z unerwieniem pierzastym Liść A.... Liść B.... Zadanie 14. Na podstawie analizy rysunku odpowiedz na poniŝsze pytania. a/ Która część kwiatu wabi owady?... b/ Gdzie w kwiecie wytwarzane są komórki plemnikowe?... c/ Z której części kwiatu powstaje owoc? Zadanie 15. Rysunek przedstawia przekrój poprzeczny blaszki liścia. a/ Nazwij tkankę oznaczoną literą X....... b/ Wyjaśnij związek jej budowy z funkcją, jaką spełnia w organizmie rośliny.... X...... 6
Zadanie 16. Rysunek przedstawia szkielet ptaka. Wymień cztery cechy budowy szkieletu ptaka, które umoŝliwiają lot. a/ b/ c/ d/ Zadanie 17. Rysunki przedstawiają skórę dwóch gromad kręgowców. A B a/ Który z rysunków przedstawia skórę kręgowca Ŝyjącego w środowisku lądowym? b/ Wymień dwie róŝnice w budowie skóry tych kręgowców widoczne na rysunkach. 7