WOJEWÓDZKA KOMISJA KONKURSU PRZYRODNICZEGO

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKA KOMISJA KONKURSU PRZYRODNICZEGO ZADANIA NA ETAP SZKOLNY KONKURSU PRZYRODNICZEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 Instrukcja dla uczestników Konkursu 1. Test musi być rozwiązywany samodzielnie. 2. Test konkursowy składa się z 10 stron i zawiera 15 zadań. 3. Na rozwiązanie testu przeznaczono 60 minut. 4. Test można wypełniać jedynie długopisem lub piórem z czarnym albo niebieskim tuszem. 5. Odpowiedzi do zadań wielokrotnego wyboru należy zaznaczać krzyżykiem x. W przypadku zmiany decyzji, co do wyboru odpowiedzi, należy krzyżyk otoczyć kółkiem i zaznaczyć krzyżykiem drugą odpowiedź. 6. Odpowiedzi do zadań otwartych należy podawać we wskazanym miejscu przy zadaniach. Życzymy powodzenia! 1

2 Zadanie 1. Światło białe można uzyskać poprzez nałożenie na siebie jednocześnie trzech barw podstawowych. Zaznacz w pustych kratkach znaczkiem X, jakich: a. czerwona b. żółta c. zielona d. niebieska Zadanie 2. Na schematach A i B przedstawiono dwa zestawy doświadczalne. (CO 2 dwutlenek węgla) Sformułuj problem badawczy, do którego rozwiązania wykonano zestawy doświadczalne A i B 2

3 Zadanie 3. Na podstawie schematu wykonaj polecenia. 0-5 p A. Podaj, ile procent ogólnej ilości promieniowania słonecznego zostaje pochłonięte przez powierzchnię Ziemi. Odpowiedź:. B. Podaj, ile procent promieniowania słonecznego ulega odbiciu od podłoża. Odpowiedź:. C. Wymień trzy procesy, jakim podlega promieniowanie słoneczne w atmosferze. 1.., 2.., 3... D. Wymień dwa czynniki wpływające na ilość bezpośredniego promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi. 1..,

4 0-3 p Zadanie 4. Oko jest podobnie zbudowane jak aparat fotograficzny. Światło odbite od przedmiotów znajdujących się przed aparatem fotograficznym jest skupiane przez obiektyw i daje pomniejszony obraz pola widzenia na materiale światłoczułym, czyli błonie fotograficznej (kliszy). Wewnątrz obiektywu znajduje się przesłona, której zadaniem jest regulowanie ilości światła, które przechodzi przez obiektyw. Na podstawie zamieszczonego tekstu napisz, jakiej części aparatu fotograficznego odpowiadają wymienione niżej elementy oka: a. soczewka -. b. tęczówka -.. c. siatkówka-.. Zadanie 5. Do wyznaczania kierunków w terenie służy kompas i busola. Jeśli nie mamy żadnego z tych przyrządów, posługujemy się zegarkiem lub gnomonem, czyli tyczką wbitą pionowo w ziemię. Zaznacz rysunek, który pokazuje prawidłowy sposób wyznaczania kierunku północ-południe za pomocą zegarka i Słońca. Odpowiedź: 4

5 Zadanie 6 Przeczytaj uważnie zdania dotyczące cech światła oraz określ ich poprawność zakreślając odpowiednio kółkiem: P (prawda) jeśli zdanie jest prawdziwe, F( fałsz) jeśli zdanie jest nieprawdziwe. A. Światło rozchodzi się prostoliniowo niezależnie od źródła. P / F B. Fale świetlne nie rozchodzą się w próżni. P / F C. Prędkość światła nie jest największą znaną w przyrodzie prędkością. P / F D. Światło rozchodzi się w powietrzu szybciej niż w wodzie. P / F Zadanie 7. Rysunek poniżej przedstawia odpoczywającego przedstawiciela gromady gadów, zwanego zaskrońcem. Wyjaśnij: a) do jakiej grupy zwierząt, jeśli chodzi o temperaturę ciała zaliczany jest zaskroniec?. b) dlaczego miejsce jego wypoczynku musi być nasłonecznione?.. Zadanie 8. Słońce góruje w Warszawie (21 E). Oblicz, która godzina miejscowego czasu słonecznego jest w tym momencie w Bagdadzie (44 E)? Obliczenia: Odpowiedź:.. 5

6 Zadanie 9. W skład promieniowania słonecznego wchodzi między innymi promieniowanie ultrafioletowe, które może uszkadzać komórki żywych organizmów. Promienie UV przyczyniają się u ludzi do zwiększenia zachorowalności na raka skóry, osłabienia układu odpornościowego oraz uszkodzenia narządu wzroku. W stratosferze znajduje się warstwa zwana ozonosferą, która chroni organizmy przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Wpływ na ochronę przed promieniami UV ma również gęstość powietrza atmosferycznego - większa gęstość powietrza zapewnia lepszą ochronę. Podaj dwa argumenty, uzasadniające konieczność noszenia podczas wycieczek wysokogórskich okularów przeciwsłonecznych? Zadanie 10 Wykonaj polecenia pod rysunkami: A. B. C. D. A. Który rysunek przedstawia sytuację, gdy na Ziemi możemy zaobserwować zaćmienie Słońca? Odpowiedź:... B. Który rysunek przedstawia sytuację, gdy na Ziemi możemy zaobserwować zaćmienie Księżyca? Odpowiedź:. 6

7 Zadanie 11 Rysunek przedstawia schemat przekroju przez oko ludzkie. 0-6 p a. Nazwij odpowiednio elementy oka oznaczone literami: A -. B -. C -. D -. E -. F -. b. Podaj nazwę części oka, która: 1) skupia promienie świetlne -. 2) umożliwia ostre widzenie oglądanego obiektu -.. 3) zawiera komórki wrażliwe na światło -.. 4) utrzymuje stały kształt gałki ocznej -. 5) przekazuje obraz oglądanego obiektu do mózgu -.. 6) zwęża źrenicę pod wpływem silnego światła -. 7

8 Zadanie 12. Rysunki przedstawiają pozorne drogi Słońca nad horyzontem w dniu 22 czerwca i 22 grudnia w różnych miejscach na Ziemi. Wykonaj polecenia pod rysunkami: 1) Który rysunek przedstawia pozorną drogę Słońca nad horyzontem w Polsce? Odpowiedź:. 2) Na wskazanym w podpunkcie a rysunku, wpisz w pustych polach daty pierwszego dnia zimy i pierwszego dnia lata w odpowiednim miejscu. 8

9 Zadanie 13. Rysunek przedstawia proces fotosyntezy zachodzący w liściu pewnej rośliny. Przeanalizuj dokładnie rysunek, a następnie literom z rysunku przypisz odpowiednie substraty i produkty tego procesu. A -.. B -.. C -. D -. Zadanie 14 Promieniowanie słoneczne, na które reagują nasze oczy, nazywa się promieniowaniem widzialnym, czyli światłem. Światło słoneczne, które dociera do Ziemi jest białe, ale w rzeczywistości składa się z kilku barw. Obserwując otoczenie, widzimy natomiast, że w przyrodzie występuje niezwykłe bogactwo kolorów. W podanych zdaniach skreśl błędne określenia tak, aby każde z nich było prawdziwe. A. Większość przedmiotów nie świeci / świeci własnym światłem. B. Promienie świetlne odbite od powierzchni gładkiej /chropowatej biegną w różnych kierunkach. C. Światło białe, przechodząc przez pryzmat, ulega dwukrotnie załamaniu oraz rozszczepieniu / odbiciu. D. Na granicy powietrza i wody obserwuje się zjawisko rozproszenia / załamania promieni świetlnych 9

10 0-4 p Zadanie 15. Wykresy przedstawiają poziom fotosyntezy w różnych zakresach temperatur u dwóch roślin, A i B. Przeanalizuj wykres i odpowiedz na pytania: 1) Która z roślin (A czy B) jest przystosowana do fotosyntezy w tropikalnym lesie deszczowym, swoją odpowiedź krótko uzasadnij. 2) Wymień 2 czynniki, które mogą ograniczać poziom fotosyntezy w temperaturze 15 C. 10