PODSTAWY RACHUNKOWOŚCI WYKŁAD 3 Dr Marcin Jędrzejczyk
ZADANIE KSIĘGOWE 1. Otworzyć konta ze stanami początkowymi wynikającymi z bilansu otwarcia (należy otworzyć WSZYSTKIE KONTA znajdujące się w bilansie otwarcia). 2. Zaksięgować operacje gospodarcze dane w zadaniu (jeżeli brakuje kont, które zostały otwarte zgodnie z bilansem otwarcia NALEŻY JE OTWORZYĆ STOSOWNIE DO POTRZEB), pamiętając o zasadzie dt=ct 3. Zamknąć WSZYSTKIE KONTA i wyznaczyć salda końcowe 4. Sporządzić bilans zamknięcia (POMINĄĆ KONTA Z ZEROWYM SALDEM, uwzględnić nowo otwarte konta)
OPERACJE GOSPODARCZE W firmie X środki pieniężne w banku są ewidencjonowane na koncie "Rachunek bankowy. Stan i zmiany stanu środków pieniężnych w banku potwierdzone WB (wyciągami bankowymi) przedstawiały się w okresie obrachunkowym następująco (wartość w zł): 0. Stan początkowy (BO - bilans otwarcia) 1. Realizacja obcego czeku rozrachunkowego 2. Wpływ należności od odbiorcy X 3. Spłata zobowiązania wobec dostawcy Y 4. Wpływ oprocentowania środków pieniężnych na rachunku bankowym 5. Realizacja własnego czeku rozrachunkowego 6. Spłata kredytu bankowego 7. Korekta (in plus) stanu rachunku bankowego uzgodniona z bankiem 8. Spłata zobowiązania wobec budżetu 9. Podjęcie gotówki do kasy (czek gotówkowy) 5 000 1 300 200 350 150 750 2 150 25 600 1 500
OPERACJE GOSPODARCZE W firmie X należności są ewidencjonowane na koncie Należności. Stan i zmiany stanu należności przedstawiały się w okresie obrachunkowym następująco (wartość w zł): 0. Stan początkowy (BO - bilans otwarcia) 1. Wpływ należności od odbiorcy X 2. Uznanie należności od odbiorcy Y za nieściągalną 3. Sprzedaż odbiorcy C towarów na kredyt kupiecki 4. Uznanie należności od odbiorcy A za przedawnioną 5. Wypłata pracownikowi P zaliczki na delegację 6. Korekta (in plus) stanu należności od odbiorcy Z 7. Kompensata należności ze zobowiązaniami dotycząca kontrahenta S 8. Rozliczenie pracownika P z zaliczki na delegację - rachunki na kwotę 300 200 50 300 100 180 20 240 180
OPERACJE GOSPODARCZE W firmie Y zobowiązania z różnych tytułów, dotyczące różnych podmiotów gospodarczych, instytucji i pracowników, są ewidencjonowane na wspólnym koncie Zobowiązania. Stan i zmiany zobowiązań przedstawiały się w okresie obrachunkowym nastę pująco (wartość w zł): 0. Stan początkowy (BO - bilans otwarcia) 1. Uregulowanie zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości 2. Zakup na kredyt materiałów od dostawcy D 3. Sporządzenie listy płac pracowników (płace brutto) 4. Naliczenie składek z tytułu ubezpieczeń społecznych 5. Spłata zobowiązania wobec dostawcy D 6. Otrzymanie faktury za energię elektryczną 7. Uznanie zobowiązania wobec dostawcy M za przedawnione 8. Korekta (in minus) stanu zobowiązań wobec dostawcy K 9. Sporządzenie deklaracji podatku dochodowego od osób prawnych 1 900 1 440 2 200 10 000 4 500 2 200 850 150 10 400
OPERACJE GOSPODARCZE W firmie MONO, stanowiącej własność Moniki Nowak, kapitał na początek okresu wynosił 5.000 zł. W okresie sprawozdawczym miały miejsce m.in. operacje gospodarcze dotyczące kapitału (wartość w zł): 1. Właścicielka uregulowała zobowiązanie Firmy z własnych środków 2. Firma sprzedała za gotówkę towary o wartości - właścicielka nie wpłaciła do kasy firmy środków pieniężnych otrzymanych od odbiorcy. 3. Właścicielka wpłaciła do banku (na rachunek Firmy) osobiste środki pieniężne 4. Właścicielka pobrała z kasy Firmy środki pieniężne na prywatne cele, np. na utrzymanie gospodarstwa domowego 300 50 250 200
KONTA AKTYWNO - PASYWNE W spółce z o.o. stany rozrachunków z pracownikami na początek okresu sprawozdawczego przedstawiały się następująco (wartość w zł): należności od pracowników zobowiązania wobec pracowników W okresie sprawozdawczym miały miejsce następujące operacje gospodarcze dotyczące tych rozrachunków: 1. Sporządzono listę płac pracowników za bm. a) płace brutto b) podatek dochodowy od osób fizycznych c) płace netto 2. Pracownik A pobrał zaliczkę na wyjazd służbowy 3. Pracownik B zwrócił do kasy równowartość zawinionego niedoboru 4. Wypłacono pracownikom wynagrodzenia za bm 5. Pracownik C przedstawił fakturę za zakupione przez siebie materiały biurowe (nie pobierał zaliczki) 6. Pracownik A rozliczył się z pobranej zaliczki na wyjazd służbowy: a) koszty wyjazdu b) zwrot do kasy 780 160 15 000 3 150 1 000 300 11 850 320 850 150
ZASADA PODWÓJNEGO ZAPISU SUMA SUMA ZAPISÓW = ZAPISÓW DEBETOWYCH KREDYTOWYCH EFEKT: ZACHOWANIE RÓWNOWAGI BILANSOWEJ
ZADANIE KSIĘGOWE 1. Otworzyć konta ze stanami początkowymi wynikającymi z bilansu otwarcia (należy otworzyć WSZYSTKIE KONTA znajdujące się w bilansie otwarcia). 2. Zaksięgować operacje gospodarcze dane w zadaniu (jeżeli brakuje kont, które zostały otwarte zgodnie z bilansem otwarcia NALEŻY JE OTWORZYĆ STOSOWNIE DO POTRZEB), pamiętając o zasadzie dt=ct. 3. Zamknąć WSZYSTKIE KONTA i wyznaczyć salda końcowe. 4. Sporządzić bilans zamknięcia (POMINĄĆ KONTA Z ZEROWYM SALDEM, uwzględnić nowo otwarte konta).
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 1 Spółka Y S.A. prowadzi działalność handlową. Bilans Spółki na początku obrotowego przedstawia się następująco: BILANS spółki Y S.A. na dzień 1.01.200Xr. AKTYWA Środki trwałe Długoterminowe aktywa finansowe - udziały Towary Należności z tytułu dostaw i usług Krótkoterminowe aktywa finansowe - akcje - środki pieniężne na rachunkach Wartoś ć w tys. zł 400 100 190 85 160 165 PASYWA Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Zobowiązania długoterminowe - kredyty Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Zobowiązania wekslowe Zobowiązania z tytułu podatków Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń Wartoś ć w tys. zł 550 50 250 170 45 25 10 AKTYWA razem 1.100 PASYWA razem 1.100
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 1 W styczniu 200X r. miały miejsce następujące operacje gospodarcze (wartość w zł): 1. Zakupiono na kredyt kupiecki towary o wartości w cenie zakupu 2. Podjęto czekiem gotówkowym środki pieniężne na wypłatę zaległych wynagrodzeń (WB) 3. Wypłacono z kasy wynagrodzenia 4. Otrzymano wyciąg bankowy (WB) stwierdzający wpływ należności od firmy ELEMIS S.A. 5. Wypłacono J. Nowemu zaliczkę na zakup materiałów biurowych (KW) 6. Otrzymano wyciąg bankowy (WB) potwierdzający spłatę zobowiązania z tytułu dostaw i usług 7. Udzielono spółce NOWOŚĆ pożyczki na okres 18 miesięcy (WB) 8. Pracownik J. Nowy przedłożył rozłiczenie pobranej zaliczki (op. 5): a) faktura za materiały biurowe i przekazanie materiałów do magazynu b) zwrot do kasy 9. Spłacono zobowiązania z tytułu podatków (WB otrzymano) 12.000 10.000 8.500 15.000 800 22.000 30.000 650 150 25.000
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 1 BILANS spółki Y S.A. na dzień 31.01.200Xr. AKTYWA Środki trwałe Długoterminowe aktywa finansowe udziały -pożyczki udzielone Materiały Towary Należności z tytułu dostaw i usług Krótkoterminowe aktywa finansowe - akcje -środki pieniężne na rachunkach -Środki pieniężne w kasie Wartoś ć w tys. zł 400 100 30 0,65 202 70 160 93 0,85 PASYWA Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Zobowiązania długoterminowe - kredyty Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Zobowiązania wekslowe Zobowiązania z tytułu podatków Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń Wartoś ć w tys. zł 550 50 AKTYWA razem 1056,5 PASYWA razem 1056,5 250 160 45 0 1,5
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 2 Spółka X S.A. rozpoczęła działalność 1.09.200X r. dysponując kapitałem zakładowym 600.000 zł (6.000 akcji), który został ulokowany w rzeczowych składnikach aktywów- trwałych (pawilon handlowy - 300.000 zł. wyposażenie -60.000 zł), w towarach (200.000 zł) oraz w środkach pieniężnych na rachunku bankowym (40.000 zł). Pawilon wraz z wyposażeniem oraz towary stanowił aport, za który akcjonariusze nabyli prawo własności (otrzymali akcje Spółki). Środki pieniężne na rachunku bankowym pochodziły ze sprzedaży pozostałej części akcji. Bilans spółki X S.A. w którym składniki bilansu zostały uporządkowane według rosnącej płynności (AKTYWA) i rosnącej wymagalności (PASYWA), przedstawiono na następnym slajdzie.
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 2 AKTYWA Środki trwałe Towary Należności od odbiorców Krótkotermin. aktywa finansowe - papiery wartościowe - środki pieniężne na rachunkach Wartoś ć w tys. zł 500 200 90 60 50 PASYWA Kapitał zakładowy Długoterminowe kredyty Zobowiązania wobec dostawców Zobowiązania publicznoprawne Zobowiązania wobec pracowników Wartoś ć w tys. zł 600 100 110 70 20 AKTYWA razem 900 PASYWA razem 900
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 2 1. Podjęto gotówkę z banku do kasy na wypłatę zaległych wynagrodzeń 2. Wypłacono z kasy wynagrodzenia 3. Sprzedano firmie ELTOR. udzielając kredytu kupieckiego (zaplata prze lewem w ciągu 7 dni), towary o wartości w cenie sprzedaży (Fa) 4. Wydano z magazynu sprzedane towary (Wz). których wartość w cenie zakupu wynosiła 5. Zakupiono na kredyt kupiecki towary o wartości w cenie zakupu 6. Otrzymano wyciąg bankowy (WB) stwierdzając wpływ należności od firmy ELTOR 7. Zakupiono akcje obce (na trzy lata) wystawiając czek gotówkowy, który został w tym samym dniu zrealizowany (WB otrzymano) 8. Ze specjalnie zaciągniętego krótkoterminowego kredytu bankowego spłacono zobowiązania wobec dostawców 9. W wyniku drugiej emisji sprzedano za gotówkę 100 akcji własnych o wartości nominalnej 100 000, których wartość emisyjna wynosiła 135 000 10. Przekazano gotówkę z kasy do banku (WB otrzymano) 11. Spłacono zobowiązania z tytułu podatków (WB otrzymano) 20.000 15.000 185.000 125.000 55.000 140.000 100.000 110.000 128.000 70.000
ZADANIE KSIĘGOWE przykład 2 12. Sprzedano 40% zapasu towarów za otrzymano czek rozrachunkowy na kwotę płatność przelewem sprzedaż gotówkowa wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu 13. Zapłacono gotówką za usługi transportowe zakupione w styczniu 14. Sporządzono listę płac za styczeń: a) wynagrodzenia brutto b) podatek dochodowy od osób fizycznych c) obligatoryjne składki ZUS - część pokrywana przez pracowników d) wynagrodzenia netto 15. Naliczono składki ZUS (20.41%) pokrywane przez pracodawcę 16. Otrzymano rachunek za naprawę w styczniu urządzeń chłodniczych 17. Opłacono gotówką czynsz za styczeń 18. Przekazano środki pieniężne z kasy do banku (WB otrzymano) 19. Zrealizowano obcy czek rozrachunkowy (WB otrzymano) 75.000 25.500 30.000 6.000 25.000 4.750 4.678 15.572 5.103 700 880 20.000 25.500