Katalog 2009 Testy k s i ą ż k i programy reedukacyjne Pracownia Testów Psychologicznych
Przed złożeniem zamówienia należy zapoznać się z rubryką Jak kupować (str. 6). Zarówno osoby prywatne, jak instytucje obowiązuje bezwzględny wymóg przysłania kserokopii dyplomu psychologa, który będzie użytkownikiem testów. Druk: Zakład Poligraficzny Jerzy Engel, ul. Okrzei 13, 05-220 Zielonka, tel./fax (0-22) 781-97-70
SPIS TREŚCI Informacje o pracowni.......................4 Jak kupować...............................6 Alfabetyczny spis testów.....................11 Testy: inteligencja i procesy poznawcze..........15 osobowość.............................53 zainteresowania........................101 promocja i psychologia zdrowia..........107 neuropsychologia......................111 rodzina, szkoła.........................121 programy komputerowe.................133 Inne.....................................145 Kontakt z Pracownią.......................159 Wzór zamówienia.........................161 3
Informacje o Pracowni Początki W latach siedemdziesiątych Polskie Towarzystwo Psychologiczne i Instytut Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego podjęły wspólną inicjatywę stworzenia placówki opracowującej i rozpowszechniającej testy psychologiczne. Powstanie Laboratorium Technik Diagnostycznych Inicjatywa ta znalazła opiekunów w osobach Prof. Marii Żebrowskiej Przewodniczącej Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz prof. Tadeusza Tomaszewskiego Dyrektora Instytutu Psychologii UW. Powstanie placówki stało się możliwe dzięki umowie podpisanej w roku 1975 przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne i Wydział Psychologii UW, a przede wszystkim dzięki donacji, na którą składały się m. in. pokaźne zbiory biblioteczne. Donatorem był Prof. Bohdan Zawadzki psycholog działający przez wiele lat w Stanach Zjednoczonych. W ten sposób powstało Laboratorium Technik Diagnostycznych im. Bohdana Zawadzkiego. Celem tej placówki było prowadzenie działalności naukowej, szkoleniowej i wydawniczej, z której mieli korzystać zarówno studenci psychologii jak i pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych. Kierownikami Laboratorium zostali kolejno mgr Ewa Oleszkiewicz i mgr Włodzimierz Grodzicki. Od roku 1981 Laboratorium było kierowane przez dr Teresę Szustrową, a w skład zespołu tej placówki wchodziły: dr Anna Ciechanowicz, mgr Joanna Filipczuk, dr Aleksandra Jaworowska. Przy Laboratorium działała Komisja Ekspertów, do której należeli: prof. Maria Manturzewska, Prof. Janusz Kostrzewski, Prof. Jerzy Brzeziński, Prof. Jacek Paluchowski, Prof. Elżbieta Hornowska. Laboratorium skupiło się przede wszystkim na realizacji zadania najważniejszego dla środowiska polskich psychologów, a mianowicie rozpoczęło prace nad adaptacją i normalizacją testów uznanych przez Komisję Ekspertów za kanon narzędzi diagnostycznych. W okresie od 1981 roku do 1990, mimo trudności wynikających z nieuregulowanych jeszcze wówczas warunków politycznych i gospodarczych, psychologowie-praktycy zaczęli mieć dostęp do licencjonowanych, znormalizowanych, poprawnie przygotowanych pod względem edytorskim testów autorów polskich i zagranicznych oraz do literatury. Wśród pierwszych wydanych na polskim rynku narzędzi znalazły się: Testy Matryc Ravena, Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-R, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku, Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci WISC-R i Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego okoliczności powstania i skład zespołu W roku 1990 umowa, na podstawie której działało Laboratorium, została rozwiązana. Powstały wówczas dwie niezależne placówki: Laboratorium Technik Diagnostycznych Wydziału Psychologii UW, którego zadaniem miało być przede wszystkim wspomaganie dydaktyki uniwersyteckiej oraz Pracownia Testów Psychologicznych samodzielna pod względem finansowym i merytorycznym, wydzielona jednostka Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, która stała się największym wydawcą testów w Polsce. W latach 1990-2006 Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego kierowana była kolejno przez dr Teresę Szustrową i dr Annę Ciechanowicz. Merytoryczny zespół Pracowni Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego stopniowo powiększał się. W 2006 roku w jego skład wchodziły: dr Aleksandra Jaworowska (w Pracowni od początku jej istnienia), prof. Anna Matczak (w Pracowni od1996 roku), mgr Joanna Stańczak (w Pracowni od 1990 roku), mgr Diana Fecenec (w Pracowni od 1995 roku) i mgr Ewa Zalewska (w Pracowni od 2004 roku). Zorganizowana została kierowana przez mgr Joannę Filipczuk księgarnia prowadząca sprzedaż testów i książek psychologicznych. Pracownia Testów Psychologicznych PTP Działalność Pracownia dokonała w tym czasie adaptacji i normalizacji ponad stu testów autorów polskich i zagranicznych. Wydała testy, które w latach poprzedzających działalność Pracowni były oczekiwane przez praktyków; w ofercie Pracowni znalazły się Skale Inteligencji Wechslera (WAIS-R, WISC-R), wszystkie Testy Matryc Ravena, testy zdolności ogólnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych, kwestionariusze do badania osobowości i temperamentu, narzędzia przygotowane z myślą o poradnictwie zawodowym i selekcji pracowników. Opublikowane zostały programy reedukacyjne dla dzieci mających trudności w nauce czytania i pisania oraz programy do diagnozy i terapii zaburzeń spowodowanych uszkodzeniami centralnego 4
Informacje o Pracowni układu nerwowego. Pracownia publikowała też książki dotyczące technik diagnozy, a także różnych problemów i kierunków terapii psychologicznej. Obok działalności badawczej i wydawniczej Pracownia prowadziła też cenione przez praktyków szkolenia dotyczące stosowania i interpretacji wybranych testów. Księgarnia zorganizowana i prowadzona przez Pracownię stała się bardzo ważnym i cennym elementem w życiu środowiska. Odbiorcami narzędzi diagnozy psychologicznej przygotowywanych przez Pracownię były poradnie psychologicznopedagogiczne, uniwersytety, placówki służby zdrowia, wojsko, policja, banki, urzędy państwowe, organizacje pozarządowe oraz rosnąca z każdym rokiem grupa psychologów pracujących samodzielnie i rozwijających własne, prywatne miejsca pracy. Pracownia osiągała z prowadzonej działalności dochody pozwalające na finansowanie kolejnych programów badawczych. Wspomagała także działalność statutową Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, na którą corocznie przeznaczane było 15% z zysku Pracowni. Przekształcenie Pracowni Testów Psychologicznych PTP w spółkę z o. o. W roku 2006 Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychologicznego podjął decyzję o przekształceniu Pracowni Testów Psychologicznych w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w której jedynym wspólnikiem jest Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Spółka o nazwie Pracownia Testów Psychologicznych sp. z o. o. została zarejestrowana w lipcu. Przejęła ona działalność merytoryczną, wydawniczą i popularyzatorską poprzedniczki. W nowej firmie znaleźli się też wszyscy dotychczasowi pracownicy poprzedniej placówki. Prezesem Spółki została dr Aleksandra Jaworowska. Nasz Zespół Zespół Pracowni składa się ze stałych pracowników oraz grupy kilkudziesięciu współpracowników psychologów zatrudnionych w różnych placówkach na terenie całej Polski. Prezes Zarządu Pracowni Testów Psychologicznych sp. z o.o. Aleksandra Jaworowska Dział Merytoryczny Anna Matczak kierownik Joanna Bitner Urszula Brzezińska Diana Fecenec Aleksandra Jaworowska Joanna Stańczak Dział Handlowy Joanna Filipczuk kierownik Anna Budyńska Artur Joński Wiesław Kaczyński Agnieszka Macioszczyk Grzegorz Mazurek Magdalena Skrzeczyńska Księgowość Jadwiga Choroszewska Magdalena Wierzbicka 5
Jak kupować? Nasza oferta Pracownia Testów Psychologicznych sp. z o. o. prowadzi sprzedaż: testów psychologicznych przeznaczonych wyłącznie dla psychologów (w katalogu oznaczone ) testów przeznaczonych dla wybranych grup użytkowników nie będących psychologami testów przeznaczonych do samobadania (powszechnego użytku, dostępnych dla wszystkich) książek z zakresu psychologii i nauk pokrewnych programów reedukacyjnych Pracownia jest jedynym dystrybutorem własnych testów. Kto może być nabywcą i użytkownikiem testów psychologicznych wydawanych i sprzedawanych przez Pracownię? Testy psychologiczne są chronionymi narzędziami pracy psychologa (na mocy Ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z 8 czerwca 2001). Dlatego może je nabyć osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia magisterskich studiów psychologicznych. Jak kupować testy? Przy zakupie testów psychologicznych obowiązuje bezwzględny wymóg przedstawienia kserokopii dyplomu psychologa, który będzie użytkownikiem testów. Dotyczy to zarówno osób prywatnych, jak i instytucji. Prosimy o wyrozumiałość i nie traktowanie tych wymagań jako restrykcji. W interesie całego środowiska psychologów jest ochrona testów psychologicznych przed osobami nieuprawnionymi do ich stosowania. Kupując po raz pierwszy test psychologiczny należy wysłać, najlepiej faksem pod numer 0-22 636 52 10 lub pocztą na adres: Księgarnia SYMPTOMY, Dział Handlowy Pracowni Testów Psychologicznych sp. z o. o., ul. Dzielna 5, 00-162 Warszawa, kserokopię dyplomu tylko strony z numerem i datą jego otrzymania. Nie honorujemy dyplomów doktorskich, specjalizacji czy legitymacji PTP. Osoby, które nie odebrały jeszcze dyplomu mogą okazać zaświadczenie z uczelni o odbytym egzaminie magisterskim. Pracownia prowadzi rejestr dyplomów; kserokopia dokumentu przysłana przy pierwszym zamówieniu na testy zostanie włączona do naszej bazy. Kolejne zamówienia będą realizowane bez konieczności przedstawiania dyplomu, klient może być poproszony jedynie o pokazanie dowodu tożsamości. Reguły zakupu testów psychologicznych dotyczą zarówno sprzedaży stacjonarnej (w księgarniach), jaki i wysyłkowej. Zakupy w księgarniach Klienci mogą kupować wydawnictwa na miejscu w księgarniach lub drogą wysyłkową. SYMPTOMY główna księgarnia Pracowni Testów Psychologicznych sp. z o. o. mieści się przy ul. Dzielnej 5. Znajduje się tam pełna oferta testów psychologicznych oraz książek z psychologii i dziedzin pokrewnych. Jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 11 do 18. W soboty jest nieczynna. W dotychczasowej księgarni mieszczącej się w gmachu Wydziału Psychologii UW, przy ul. Stawki 5/7, w pokoju 11 na parterze sprzedajemy jedynie wybrane tytuły książkowe i arkusze testowe wyłącznie dla studentów. Księgarnia przy ul. Stawki jest czynna w następujących godzinach: 6
Jak kupować? poniedziałek od 10 do 17 wtorek od 9 do 17 środa od 9 do 17 czwartek od 10 do 17 piątek od 10 do 17 sobota od 10 do 14 W sierpniu obie księgarnie są nieczynne z powodu inwentaryzacji. W połowie sierpnia jest zorganizowana jedna wysyłka wysyłamy wtedy tylko testy. Osobom prywatnym (także prowadzącym działalność gospodarczą) sprzedajemy wydawnictwa wyłącznie za gotówkę. Można też płacić kartą płatniczą. Instytucje płacące przelewem muszą mieć zamówienie poświadczone przez księgowego (na określone wydawnictwa lub na zakup za określoną kwotę). Nie należy wysyłać zamówień, jeśli towar ma być kupiony w księgarni; należy jednak uprzedzić nas o swojej wizycie, jeżeli zakup jest duży, np. przekracza 200 arkuszy jednego rodzaju. Zakupy drogą wysyłkową Zamówienia można składać w Księgarni Internetowej, pocztą, faksem lub telefonicznie. W Księgarni Internetowej Zachęcamy do zarejestrowania się na naszej stronie www.practest.com.pl. Jest tam Księgarnia Internetowa, w której można zamawiać testy i książki. Jest to wygodna forma zamawiania, gdyż dane do rejestracji wprowadza się tylko raz. Należy zapamiętać login i hasło! Przy każdym zamówieniu można zmienić dane do faktury (tak więc raz zarejestrowany klient może zamawiać dla różnych instytucji oraz prywatnie) i miejsce odbioru. Klient rejestruje się w Księgarni Internetowej zawsze jako osoba fizyczna (nie jako instytucja). Zamówienia może składać wyłącznie osoba zarejestrowana; złożenie zamówienia przez zarejestrowanego klienta jest równoznaczne z jego zobowiązaniem do odbioru przesyłki i zapłaty za zamówiony towar. Nie należy zatem udostępniać loginu i hasła osobom trzecim. Przy rejestracji należy zaznaczyć, czy jest się psychologiem. Jeżeli tak, to należy: wpisać numer dyplomu oraz przysłać kopię dokumentu pocztą lub faksem na numer 0-22 636 52 10 z dopiskiem rejestracja w Internecie. Wpisany numer musi być zgodny z numerem na dyplomie. Jeśli numer dyplomu nie zostanie wpisany nazwisko klienta nie znajdzie się na liście nazwisk do autoryzacji. Po porównaniu przysłanej kserokopii dyplomu ze zgłoszeniem rejestracyjnym umożliwiamy klientowi do tego uprawnionemu zamawianie testów. Bez tej procedury klient może zamawiać jedynie książki i inne wydawnictwa niezastrzeżone dla psychologów. Osoba prywatna może zlecić wysłanie testów do innej osoby prywatnej wyłącznie pod warunkiem dostarczenia dyplomu magistra psychologii odbiorcy. Zamawianie pocztą lub faksem Zamówienie może być napisane na zwykłej kartce lub wg wzoru zamieszczonego na stronie 149. Zamówienie musi zawierać: Dokładne nazwy zamawianych pozycji. Należy te nazwy przepisać z cennika. Jest to ważne zwłaszcza przy zamawianiu elementów testów, np. arkusze WISC-R występują w dwóch rodzajach: pełne (z Labiryntami) lub bez Labiryntów jeśli opis arkuszy nie jest precyzyjny, wysyłamy arkusze z Labiryntami i nie uwzględniamy reklamacji. 7
Jak kupować? UWAGA! W cenniku przy każdej pozycji podana jest w ramce cena kompletu danego testu i wymienione są wszystkie elementy wchodzące w skład kompletu. Zamawiając komplet testu należy napisać jego nazwę (lub skrót nazwy), a następnie ilość określić jako 1 komplet. Nie należy przepisywać elementów kompletu. Każdy element testu wymieniony w cenniku można kupić oddzielnie. W miarę możliwości i zapotrzebowania sprzedajemy także takie części testów, które w cenniku nie figurują, np. poszczególne układanki do skal WISC-R czy WAIS-R(PL). Jasno określoną ilość zamawianych pozycji. Należy kierować się jednostkami z cennika. Arkusze testowe sprzedajemy w ilości 25 bądź wielokrotność, tzn. nie można kupić 20 czy 30, a tylko 25, 50, 75, 100,...1000 czy 2500. Określoną formę płatności: przelewem mogą płacić wyłącznie instytucje. Termin płatności widnieje na fakturze. za zaliczeniem (pobraniem) pocztowym oznacza opłatę w momencie odbioru przesyłki u listonosza lub na poczcie. Ta forma płatności jest obowiązkowa dla klientów indywidualnych (również prowadzących działalność gospodarczą, np. prywatny gabinet) i dopuszczalna dla instytucji. UWAGA! Powyższe formy płatności wykluczają się wzajemnie. Numer NIP. Pracownia Testów Psychologicznych sp. z o. o. jest płatnikiem podatku VAT i wystawia wszystkim klientom faktury VAT. W związku z tym należy koniecznie podać numer NIP. Podpisy na zamówieniach instytucji płacących przelewem muszą być podpisy księgowego i/lub dyrektora. Przy zamawianiu testów obowiązkowy jest także podpis psychologa. Numer telefonu. Podanie numeru Państwa telefonu pozwoli na szybsze wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości. Osoby prywatne prosimy o przesłanie, z pierwszym zamówieniem, upoważnienia do przechowywania i przetwarzania swoich danych. Należy wysłać zamówienie pocztą, na adres: Księgarnia SYMPTOMY, Dział Handlowy Pracowni Testów Psychologicznych sp. z o. o., ul. Dzielna 5, 00-162 Warszawa lub faksem: 0-22 636 52 10 i 0-22 817 13 12. Prosimy o nie powielanie zamówień. Jeśli zamówienie zostało wysłane faksem, nie należy wysyłać go pocztą i odwrotnie. Jeżeli z powodu podwójnie wysłanego zamówienia otrzymają Państwo towar dwa razy, reklamacja nie będzie uwzględniona. Również, kiedy dzwonią Państwo w sprawie przyspieszenia wysyłki, należy wyraźnie zaznaczyć, że prośba dotyczy zamówienia już wysłanego. Prosimy o terminowy odbiór przesyłek. Jeśli paczka wróci z adnotacją nie podjęto w terminie, kosztami zwrotu i powtórnej wysyłki zostanie obciążony klient. Reklamacje 1. Reklamacje towaru zakupionego w księgarniach stacjonarnych w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą i zawodową (dotyczy to firm, instytucji i prywatnej praktyki) regulują przepisy o rękojmi (art. 556 576 Kodeksu cywilnego), zgodnie z którymi należy w pierwszym możliwym terminie po otrzymaniu przesyłki, bez nieuzasadnionej zwłoki sprawdzić jakość przysłanego towaru oraz, czy ilość i rodzaj towaru są zgodne z zamówieniem i natychmiast zgłosić do księgarni ewentualną reklamację. 2. Reklamacje towaru zakupionego w księgarniach stacjonarnych przez osoby fizyczne do użytku prywatnego, a nie w związku z własną działalnością gospodarczą lub zawodową, reguluje Ustawa o Szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Ustawa z 27 lipca 2002 roku). 3. Reklamacje towaru zakupionego poprzez sprzedaż wysyłkową (np. w Księgarni Internetowej lub na zamówienia składane faksem i telefonicznie) reguluje 8
Jak kupować? Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Ustawa z 2 marca 2000 roku). Zgodnie z nią klient może zrezygnować z towaru bez podania przyczyny w ciągu 10 dni od daty otrzymania przesyłki o ile produkt nie był używany, kopiowany ani nie został w żaden sposób zniszczony. Dotyczy to tylko książek, czasopism i programów reedukacyjnych nie przyjmujemy zwrotów testów psychologicznych. Gwarantujemy zwrot wartości produktu. Pieniądze zwracamy przelewem na podane konto lub przekazem pocztowym. Koszt dostawy i odesłania towaru nie podlega zwrotowi. 4. Wszystkie towary objęte są gwarancją producenta. Jeżeli po otrzymaniu towaru klient znajdzie w nim wady techniczne lub uszkodzenia powstałe w trakcie dostawy, powinien odesłać towar na adres Księgarni przesyłką pocztową. Nie przyjmujemy żadnych przesyłek odsyłanych do nas za pobraniem pocztowym. 5. Koszty związane z odesłaniem towaru reklamowanego zwracamy po otrzymaniu przesyłki i rozpatrzeniu reklamacji. Produkt wymieniamy na pełnowartościowy, a jeśli nie jest to możliwe (np. kiedy nakład jest wyczerpany) zwracamy pieniądze. Koszty wysyłki Obowiązujące koszty wysyłki są podane w aktualnym cenniku testów. Na życzenie klienta wysyłamy przesyłki pocztą kurierską. Wtedy koszty przesyłki w całości pokrywa klient. UWAGA! Jeśli nie z naszej winy (nieodebranie paczki w terminie itp.) musimy wysłać paczkę ponownie, klient pokrywa rzeczywisty koszt zwrotu i ponownej wysyłki (poczta + pakowanie). Kontakt z Działem Handlowym w sprawie zamówień i dystrybucji wydawnictw W sprawie zamówień testów i książek z Działem Handlowym Pracowni można kontaktować się następująco: pisząc na adres: Księgarnia SYMPTOMY Dział Handlowy Pracowni Testów Psychologicznych sp. z o. o. ul. Dzielna 5, 00-162 Warszawa wysyłając faks: 0-22 636 52 10 dzwoniąc: 0-22 636 60 33 przez Księgarnię Internetową: www.practest.com.pl Kierownik Działu Handlowego Telefon komórkowy kierownika Działu Handlowego 0-601 24 50 40 pod tym telefonem nie przyjmujemy zamówień. Adres e-mail: testshop@practest.com.pl Pod tym adresem nie przyjmujemy zamówień; zamówienia drogą elektroniczną można składać jedynie za pośrednictwem Księgarni Internetowej (patrz: str. 7) Ochrona praw autorskich Wszystkie książki i testy psychologiczne wydawane przez Pracownię Testów Psychologicznych Sp. z o.o. chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz. U. z 2006 roku Nr 90, poz. 631 z późniejszymi zmianami). W związku z tym, korzystanie z nich jest dopuszczalne jedynie w zakresie określonym przepisami wskazanej ustawy. 9
W szczególności, bez wyraźnej zgody Pracowni Testów Psychologicznych Sp. z o.o. zabronione jest kopiowanie i wprowadzanie testów do obrotu, udostępnianie testów osobom nieuprawnionym, wprowadzanie jakichkolwiek zmian do testów oraz ich publiczne udostępnianie, w tym także na stronach internetowych. Naruszenie przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w szczególności bezprawne rozpowszechnianie i udostępnianie testów stanowi podstawę do wszczęcia w stosunku do osoby naruszającej zarówno postępowania cywilnego obejmującego żądanie zaniechania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody i wydania uzyskanych korzyści, jak i postępowania karnego o czyn zagrożony karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 10
ALFABETYCZNY SPIS TESTÓW AIS Skala Akceptacji Choroby.........................................110 APIS-P(R) Bateria Testów APIS-P(R).......................................32 APIS-Z Bateria Testów APIS-Z............................................31 A-R Kwestionariusz Atak-Rezygnacja....................................98 BAJEK Test (FTT)........................................................65 BENDER Wzrokowo-Motoryczny Test Gestalt..............................116 BENTON Test Pamięci Wzrokowej.......................................115 BHI-12 Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12.........................90 BPCQ Kwestionariusz Przekonań na Temat Kontroli Bólu....................110 CAT-A Test Apercepcji Tematycznej dla Dzieci. Wersja z postaciami zwierząt..61 CAT-H Test Apercepcji Tematycznej dla Dzieci. Wersja z postaciami ludzi......62 CECS Skala Kontroli Emocji............................................110 CISS Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS...........84 COLUMBIA Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia.........................36 COPE Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem....85 CSQ Kwestionariusz Strategii Radzenia Sobie z Bólem......................110 d2 Test do Badania Uwagi.............................................47 DINEMO Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej...............82 DMI Diagnoza Możliwości Intelektualnych................................39 DMI-2 Diagnoza Możliwości Intelektualnych wersja DMI-2..................40 DRZEWA Test..........................................................64 DS14 Skala Pomiaru Typu D............................................85 DSR Dziecięca Skala Rozwojowa.......................................21 DYSLEKSJA Diagnoza dysleksji u uczniów III klas szkoły podstawowej. Przewodnik diagnostyczny....................................17 DUM Diagnozowanie Uszkodzeń Mózgu.................................117 EAS Kwestionariusz Temperamentu EAS..................................78 EPQ-R Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-R........................73 FCZ-KT Formalna Charakterystyka Zachowania Kwestionariusz Temperamentu 76 FROSTIG Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej...............................44 GHQ Ocena Zdrowia Psychicznego wg D. Goldberga....................109 GSES Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności............................110 HERMANS Metoda Konfrontacji z Sobą 2000............................70 HERMANS Metoda Konfrontacji z Sobą 2000 program do obliczania wyników 144 I-E Skala I-E w Pracy...................................................94 INTE Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE.........................80 IPP Inwentarz do Oceny Płci Psychologicznej.............................92 IZ Inwentarz Zainteresowań............................................104 IZZ Inwentarz Zachowań Zdrowotnych..................................110 JA I MOJA SZKOŁA Kwestionariusz Ja i moja szkoła........................126 JSR Jak Sobie Radzisz.................................................85 11
Alfabetyczny spis testów KANH Kwestionariusz Twórczego Zachowania............................51 KBPK Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli........................95 KKM Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej............................129 KKS Kwestionariusz Kompetencji Społecznych............................86 KKW Kwestionariusz do Badania Kryzysu w Wartościowaniu.................89 KMC Kwestionariusz Metafory Czasu....................................58 KWM Kwestionariusze Klasa wobec mnie ; Ja wobec klasy.............127 KNS Kwestionariusz Nadziei na Sukces...................................91 KompOs Skala Kompetencji Osobistej..................................110 KPR-Roc Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców.........128 KSP Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych............................130 LEITER Międzynarodowa Wykonaniowa Skala Leitera P-93 (MWSL)...........37 LEKSYKON Test Językowy LEKSYKON.....................................38 LKZ Lista Kryteriów Zdrowia............................................110 LOT-R Test Orientacji Życiowej.........................................110 LWO Lista Wartości Osobistych........................................110 ŁUCKI Zestaw prób do badania procesów poznawczych u pacjentów z uszkodzeniami mózgu..........................................118 MFF Test Porównywania Znanych Kształtów..............................42 MHLC Wielowymiarowa Skala Umiejscowienia Kontroli Zdrowia.............110 Mini-COPE Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem...............85 Mini-MAC Skala Przystosowania Psychicznego do Choroby Nowotworowej..110 MINIMENTAL Krótka Skala Oceny Stanu Umysłowego (MMSE)..............113 MSEI Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI....................56 NEO-FFI Inwentarz Osobowości NEO-FFI..................................74 NEO-PI-R Inwentarz Osobowości NEO-PI-R...............................75 OMNIBUS Test Inteligencji OMNIBUS.....................................33 PKIE Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej...................83 PKIE Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej wersja do samobadania...............................................141 PRF Lista Oczekiwań Pacjenta.........................................110 PSI TESTY...........................................................138 PSS-10 Skala Odczuwanego Stresu.....................................85 PTI Popularny Test Inteligencji.........................................142 PTK Psychologiczne Testy Komputerowe PTK.............................135 PTK Psychologiczne Testy Komputerowe PTK DEMO.....................137 PTS Kwestionariusz Temperamentu PTS...................................77 RFFT Test Płynności Figuralnej Ruffa....................................119 RHLB-PL Bateria Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli RHLB-PL........................................114 RISB Test Niedokończonych Zdań Rottera................................69 Rysunek Rodziny......................................................123 Scenotest............................................................59 SD Skala Dyrektywności...............................................93 SEG Skala Ekspresji Gniewu...........................................110 SES Skala Samooceny SES Rosenberga..................................57 SIE-T Skala Inteligencji Emocjonalnej Twarze............................81 SJN Skala Jawnego Niepokoju JAKI JESTEŚ...............................63 12
Alfabetyczny spis testów SKALA F Skala Umiejętności Fonologicznych..............................50 SPBiM Skala Postaw Być i Mieć.........................................99 SPK-DP Skala Poczucia Kontroli u Dzieci Przedszkolnych....................96 SPR Skala Postaw Rodzicielskich.......................................131 STAI Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI..................................71 STAIC Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (STAIC).....................72 SW Skala Wartości....................................................87 SWLS Skala Satysfakcji z Życia..........................................110 SWS Skala Wartości Schelerowskich......................................88 SZONDI Eksperymentalna Diagnostyka Potrzeb............................67 TAB Skala Typu A/B-wersja DM.........................................110 TAT Test Apercepcji Tematycznej.......................................60 TCT-DP Rysunkowy Test Twórczego Myślenia TCT-DP........................45 TIS Bateria Testów TIS..................................................34 TKZ R-D Test Komunikacji Zadaniowej Rodzic-Dziecko......................124 TMK Test Matryc Ravena w wersji Kolorowej.................................29 TMR Podręczniki oryginalne do Testów Matryc Ravena.....................25 TMS-K Test Matryc Ravena w wersji Standard forma Klasyczna.............26 TMS Plus Test Matryc Ravena w wersji Standard forma Plus.................28 TMS-R Test Matryc Ravena w wersji Standard forma Równoległa...........27 TMZ Test Matryc Ravena w wersji dla Zaawansowanych...................30 TO Test Osobowości..................................................66 TO-Z Test Osobowości i Zainteresowań...............................97, 106 TPB Test Piramid Barwnych.............................................68 TSS Test Stosunków Szkolnych..........................................125 TUF Test Układania Figur...............................................43 TUM Test Uzdolnień Muzycznych E. E. Gordona............................49 TUS Testy Uwagi i Spostrzegawczości....................................48 TYP A SKALA Typu A-Framingham......................................110 TZ Test Zainteresowań.................................................105 TZJ Test Zdolności Językowych..........................................41 UMACL Przymiotnikowa Skala Nastroju UMACL............................79 WAIS-R(PL) Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych. Wersja Zrewidowana..23 WCST Test Sortowania Kart z Wisconsin...................................35 WISC-R Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci. Wersja Zmodyfikowana......24 WKP wersja komputerowa............................................139 WKP Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP.....................103 WKP program do obliczania wyników..................................140 WOZ Wstępna Orientacja Zawodowa..................................143 ZTU Zestaw Testów Uzdolnień...........................................46 13
Inteligencja i procesy poznawcze
INTELIGENCJA I PROCESY POZNAWCZE APIS-P(R) Bateria Testów APIS-P(R)......................................32 APIS-Z Bateria Testów APIS-Z............................................31 COLUMBIA Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia........................36 d2 Test do Badania Uwagi.............................................47 DMI Diagnoza Możliwości Intelektualnych...............................39 DMI-2 Diagnoza Możliwości Intelektualnych wersja DMI-2.................40 DSR Dziecięca Skala Rozwojowa.......................................21 DYSLEKSJA Diagnoza dysleksji u uczniów III klas szkoły podstawowej. Przewodnik diagnostyczny...................................17 FROSTIG Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej..............................44 KANH Kwestionariusz Twórczego Zachowania............................51 LEITER Międzynarodowa Wykonaniowa Skala Leitera P-93..................37 LEKSYKON Test Językowy LEKSYKON.....................................38 MFF Test Porównywania Znanych Kształtów..............................42 OMNIBUS Test Inteligencji OMNIBUS.....................................33 SKALA F Skala Umiejętności Fonologicznych.............................50 TCT-DP Rysunkowy Test Twórczego Myślenia TCT-DP.......................45 TIS Bateria Testów TIS.................................................34 TMK Test Matryc Ravena w wersji Kolorowej..............................29 TMR Podręczniki oryginalne do Testów Matryc Ravena....................25 TMS-K Test Matryc Ravena w wersji Standard forma Klasyczna.............26 TMS Plus Test Matryc Ravena w wersji Standard forma Plus................28 TMS-R Test Matryc Ravena w wersji Standard forma Równoległa...........27 TMZ Test Matryc Ravena w wersji dla Zaawansowanych...................30 TUF Test Układania Figur...............................................43 TUM Test Uzdolnień Muzycznych E. E. Gordona...........................49 TUS Testy Uwagi i Spostrzegawczości....................................48 TZJ Test Zdolności Językowych.........................................41 WAIS-R(PL) Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych. Wersja Zrewidowana.23 WCST Test Sortowania Kart z Winconsin..................................35 WISC-R Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci. Wersja Zmodyfikowana......24 ZTU Zestaw Testów Uzdolnień..........................................46 16
Inteligencja i procesy poznawcze DYSLEKSJA Przewodnik zawiera informacje o właściwościach psychometrycznych oraz procedurze badania baterią składającą się z 10 testów służących do diagnozowania dysleksji u uczniów klasy III szkoły podstawowej. Podane są także reguły interpretowania i integrowania wyników badania całą baterią. W Przewodniku opisana jest też metodyka postępowania diagnostycznego prowadzącego do rozpoznania lub wykluczenia dysleksji. W skład baterii wchodzą testy: A. Czytania 1. CSS Czytanie Sensownych Słów 2. Łatysz 3. SKREŚL Czytanie ze Skreśleniami 4. DOMEK Domek Krasnoludków B. Pisania 5. DYK Dyktando 6. UZ Uzupełnianie Zdań C. Umiejętności fonologicznych 7. UF Usuwanie Fonemów 8. NJ Nieznany Język 9. ZETO Zetotest D. Szybkiego Nazywania 10. TSN Test Szybkiego Nazywania Wszystkie wymienione wyżej testy charakteryzują się zadowalającą rzetelnością; trafnie różnicują też dzieci mające poważne trudności w nauce czytania i pisania od dzieci nie wykazujących takich trudności. Mają opracowane normy dla uczniów klasy III szkoły podstawowej. Wyniki badań przedstawionych w Przewodniku potwierdzają trafność proponowanej metodyki postępowania diagnostycznego przy rozpoznawaniu dysleksji. Przewodnik zawiera też przykładowe opisy przypadków dzieci zgłoszonych na badania z powodu trudności w uczeniu się czytania i pisania. Hipotezę diagnostyczną o dysleksji rozwojowej u tych dzieci weryfikowano wykorzystując metodykę opisaną w Przewodniku. Czytanie Sensownych Słów Autor: Grażyna Krasowicz-Kupis Jest to test czytania niepowiązanych wyrazów, nastawiony na wykrywanie kluczowego dla dysleksji deficytu dekodowania. Składa się z 50 wyrazów o zróżnicowanej długości i złożoności. Zadanie dziecka polega na głośnym przeczytaniu wszystkich po kolei wyrazów, tak szybko, jak tylko potrafi. Wskaźnikiem podstawowym w teście jest liczba poprawnie przeczytanych słów, tzn. przeczytanych bez zniekształcenia i od razu w całości. Wskaźnikiem dodatkowym jest czas czytania listy 50 słów. Przeciętnie badanie trwa około 2 minut. Łatysz Autor: Marta Bogdanowicz Jest to test czytania sztucznych wyrazów, pozwalający ocenić dekodowanie bez odwoływania się do znaczenia, czyli z wykluczeniem działania mechanizmów kompensacyjnych związanych z pamięcią wyrazów. Składa się z 71 bezsensownych wyrazów różnej długości. Zadanie dziecka polega na głośnym czytaniu kolejnych wyrazów, tak szybko, jak tylko potrafi. Czas czytania jest ograniczony do 1 minuty. Wskaźnikiem podstawowym w teście jest liczba poprawnie przeczytanych słów (tzn. słów przeczytanych bez zniekształcenia) w ciągu 1 minuty. Wskaźnikiem dodatkowym jest stosunek liczby poprawnie przeczytanych słów do wszystkich słów przeczytanych w ciągu 1 minuty. DIAGNOZA DYSLEKSJI U UCZNIÓW KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ. PRZEWODNIK DIAGNOSTYCZNY Autorzy: Marta Bogdanowicz, Aleksandra Jaworowska, Grażyna Krasowicz-Kupis, Anna Matczak, Olga Pelc-Pękala, Izabela Pietras, Joanna Stańczak, Marcin Szczerbiński (2008) 17
Inteligencja i procesy poznawcze DIAGNOZA DYSLEKSJI U UCZNIÓW KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ. PRZEWODNIK DIAGNOSTYCZNY Autorzy: Marta Bogdanowicz, Aleksandra Jaworowska, Grażyna Krasowicz-Kupis, Anna Matczak, Olga Pelc-Pękala, Izabela Pietras, Joanna Stańczak, Marcin Szczerbiński (2008) DYSLEKSJA c.d. Czytanie ze Skreśleniami Autor: Grażyna Krasowicz-Kupis Jest to test czytania ze zrozumieniem na poziomie leksykalnym. Pozwala ocenić sprawności językowe dziecka odnoszące się do reprezentacji leksykalnych. Składa się z 78 przemieszanych wyrazów 50 prawdziwych (reprezentujących różne części mowy i różne formy gramatyczne) i 28 sztucznych. Zadanie dziecka polega na czytaniu po cichu kolejnych wyrazów i skreślaniu tych, które są nieprawdziwe (czyli sztucznych wyrazów). Czas badania ograniczony jest do 1 minuty. Wskaźnikiem w teście jest liczba poprawnie rozpoznanych wyrazów (tzn. nieskreślonych wyrazów, które istnieją w języku polskim i skreślonych wyrazów, których w języku polskim nie ma) w ciągu 60 sekund. Domek Krasnoludków Autor: Grażyna Krasowicz-Kupis Test mierzy umiejętność czytania ze zrozumieniem na poziomie zdania i tekstu. Składa się z 24 zdań tworzących opowiadanie o krasnoludkach i ich domku. W 18 miejscach tego opowiadania znajdują się wyrazy alternatywne, spośród których trzeba dokonać wyboru. Zadanie dziecka polega na czytaniu po cichu tekstu i skreślaniu z każdej pary wyrazów tego, który nie pasuje do tekstu. Przeciętnie badanie trwa około 5 minut. Wskaźnikiem podstawowym w teście jest czas wykonania, a wskaźnikiem dodatkowym liczba poprawnych odpowiedzi. Dyktando Autor: Izabela Pietras Test służy do oceny umiejętności pisania ze słuchu; wynik informuje o sprawności ortograficznej ucznia. Składa się z 12 zdań (w tym 4 zdań złożonych), w których łącznie znajduje się 85 wyrazów reprezentujących różne części mowy. Badający najpierw czyta dziecku całość tekstu, a następnie dyktuje mu kolejno poszczególne zdania. Przeciętnie badanie trwa około 10 minut. Wskaźnikiem podstawowym jest liczba poprawnie napisanych wyrazów. Można również obliczać dwa wskaźniki dodatkowe liczbę popełnionych błędów oraz liczbę wyrazów opuszczonych, dodanych lub zamienionych. Uzupełnianie Zdań Autor: Izabela Pietras Test służy do oceny umiejętności pisania. Składa się z 15 zdań z lukami, które należy uzupełnić, wpisując odpowiedni wyraz. Badający czyta dziecku każde zdanie i prosi o wypowiedzenie brakującego słowa. W razie trudności, sam podaje to słowo lub koryguje odpowiedź dziecka. Dopiero potem dziecko ma wpisać dany wyraz. Przeciętnie badanie trwa około 3 minut. Wskaźnikiem podstawowym jest liczba poprawnie napisanych wyrazów. Wskaźnikiem dodatkowym jest liczba popełnionych błędów. 18
Usuwanie Fonemów Autorzy: Marcin Szczerbiński i Olga Pelc-Pękala Test mierzy świadomość fonologiczną. Składa się z 23 zadań, poprzedzonych 6 zadaniami próbnymi. Zadania polegają na wypowiadaniu przez dziecko słów podawanych przez badającego, z pominięciem wskazanego fonemu. Przeciętnie badanie trwa nieco ponad 3 minuty. Podstawowym wskaźnikiem w teście jest liczba poprawnie wykonanych zadań polegających na powtórzeniu słowa bez głoski, którą należy z tego słowa usunąć. Nieznany Język Autor: Marta Bogdanowicz Test mierzy różnorodne umiejętności fonologiczne: umiejętność różnicowania głosek (słuch fonemowy), sprawność dokonywania operacji (analizy i syntezy) na cząstkach fonologicznych, pamięć fonologiczną. Składa się z 87 prób tworzących siedem rodzajów zadań: Porównywanie Paronimów, Analiza Paronimów, Analiza Sylabowa, Synteza Sylabowa, Analiza Fonemowa, Synteza Fonemowa i Pamięć Fonologiczna. Badanie przeciętnie trwa około 8 minut. Podstawowym wynikiem w teście jest suma punktów uzyskanych za wykonanie 87 prób. Można obliczać też wyniki cząstkowe dla każdej grupy zadań oddzielnie. Zetotest Autor: Grażyna Krasowicz-Kupis Test służy ocenie funkcjonowania pętli fonologicznej, czyli krótkotrwałej pamięci fonologicznej. Składa się z 40 sztucznych wyrazów o zróżnicowanej złożoności fonetycznej. Badający czyta dziecku pojedynczo kolejne słowa, prosząc każdorazowo o ich powtórzenie. Przeciętnie badanie trwa niespełna 3 minuty. Podstawowym wskaźnikiem w teście jest liczba poprawnie powtórzonych słów. Test Szybkiego Nazywania (zeszyt S) Autorzy: Diana Fecenec, Aleksandra Jaworowska, Anna Matczak, Joanna Stańczak i Ewa Zalewska Test służy do oceny tempa seryjnego, ciągłego nazywania dobrze znanych bodźców. Składa się z pięciu rodzajów zadań wymagających od dziecka jak najszybszego nazywania bodźców, którymi kolejno są: obrazki ilustrujące znane obiekty, kolory, cyfry, litery oraz przemieszane bodźce trojakiego rodzaju (kolory, cyfry i litery). Przed każdym z czterech pierwszych zadań dziecko przechodzi krótki trening w nazywaniu bodźców danej kategorii. Przeciętnie badanie trwa nieco ponad 5 minut. Wyniki testu ujmowane są pod postacią trzech wskaźników podstawowych: czas nazywania bodźców przemieszanych (kolorów, cyfr i liter), łączny czas nazywania obrazków oraz kolorów, łączny czas nazywania cyfr i liter. Inteligencja i procesy poznawcze DYSLEKSJA c.d. DIAGNOZA DYSLEKSJI U UCZNIÓW KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ. PRZEWODNIK DIAGNOSTYCZNY Autorzy: Marta Bogdanowicz, Aleksandra Jaworowska, Grażyna Krasowicz-Kupis, Anna Matczak, Olga Pelc-Pękala, Izabela Pietras, Joanna Stańczak, Marcin Szczerbiński (2008) 19
Inteligencja i procesy poznawcze DIAGNOZA DYSLEKSJI U UCZNIÓW KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ. PRZEWODNIK DIAGNOSTYCZNY Autorzy: Marta Bogdanowicz, Aleksandra Jaworowska, Grażyna Krasowicz-Kupis, Anna Matczak, Olga Pelc-Pękala, Izabela Pietras, Joanna Stańczak, Marcin Szczerbiński (2008) DYSLEKSJA c.d. Komplet (podręcznik, 25 arkuszy CSS, karta CSS, 25 arkuszy zapisu ŁATYSZ, karta ŁATYSZ, 25 arkuszy zapisu SKREŚ, 25 arkuszy zapisu DOMEK, 25 arkuszy zapisu DYK, 25 arkuszy zapisu UZ, 25 arkuszy testowych UZ, 25 arkuszy zapisu NJ, 25 arkuszy zapisu ZETO, 25 arkuszy zapisu UF, 25 arkuszy zapisu TSN, zeszyt testowy TSN, 25 arkuszy zbiorczych AZ) Podręcznik (jeden do wszystkich testów baterii) CSS arkusze (25 egz.) CSS karta ŁATYSZ karta ŁATYSZ arkusze (25 egz.) SKREŚL arkusze (25 egz.) DOMEK arkusze (25 egz.) DYK arkusze (25 egz.) UZ arkusze testowe (25 egz.) UZ arkusze zapisu (25 egz.) NJ arkusze (25 egz.) ZETO arkusze (25 egz.) UF arkusze zapisu(25 egz.) TSN zeszyt testowy TSN arkusze zapisu(25 egz.) AZ Arkusz zbiorczy (25 egz.) 20
Małe dzieci (od 2 miesięcy do 3 lat). Badanie indywidualne, bez ograniczenia czasu; czas badania: 30 60 minut. Test służy do diagnozowania aktualnego poziomu rozwoju dziecka. Inteligencja i procesy poznawcze DSR Na DSR składa się Skala Wykonaniowa i Skala Obserwacyjna. Skala Wykonaniowa zawiera 10 testów (Manipulacja, Percepcja, Bazgranie i rysowanie, Klocki, Porównywanie, Pamięć, Mowa, Słownik, Zachowania społeczne i Motoryka). Dziecko jest badane testami przeznaczonymi dla jego wieku. Naukę przeprowadzania badania ułatwia film. Wynikiem ogólnym w Skali Wykonaniowej jest suma punktów otrzymanych w wykonywanych testach. Poczynając od 4. miesiąca życia można przeprowadzić analizę profilową. Skala Obserwacyjna pozwala na podstawie obserwacji dziecka w trakcie badania ocenić cechy jego temperamentu: Wigor, Adaptacyjność, Rytmiczność i Wrażliwość. Rzetelność Wysoka zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna wyniku ogólnego, nieco niższa poszczególnych testów. Trafność Wyniki w Skali Wykonaniowej wzrastają wraz z wiekiem i różnicują dzieci z zaburzeniami neurologicznymi. Najnowsze dane walidacyjne zebrane dla Dziecięcej Skali Rozwojowej zawiera Aneks ( DSR Dziecięca Skala Rozwojowa. Skala Wykonaniowa. Aneks ) autorstwa Anny Matczak, Aleksandry Jaworowskiej, Małgorzaty Wójtowicz-Dackiej, Agnieszki Piotrowskiej i Barbary Kosmowskiej (2009). Są tam również przykłady wykorzystania tego narzędzia w praktyce psychologicznej. W rozdziale pierwszym przedstawiono rezultaty badań nad trafnością prognostyczną DSR prowadzonych przez Pracownię Testów Psychologicznych. Dotyczyły one związku między wynikami DSR uzyskanymi przez dzieci w drugiej połowie trzeciego roku życia a wynikami tych dzieci w dwóch testach inteligencji - Teście Matryc Ravena w wersji Kolorowej oraz Skali Dojrzałości Umysłowej Columbia - przeprowadzonych po upływie półtora roku. W drugim rozdziale opisane zostały badania podłużne przeprowadzone w grupie niemowląt, zbadanych w 6., 9. i w 12. miesiącu życia. Porównywano wyniki otrzymywane w trzech różnych skalach rozwojowych - Dziecięcej Skali Rozwojowej, Skali Rozwoju Psychomotoryki Dziecka Brunet-Lézine oraz Skali Inteligencji dla Małych Dzieci według Psyche Cattell Infant Intelligence Scale. W kolejnych rozdziałach znalazły się studia przypadków opisane przez psychologów wykorzystujących DSR w swojej pracy. Pierwszy jest przykładem standardowego zastosowania Skali w postępowaniu diagnostycznym zmierzającym do określenia ogólnego aktualnego poziomu rozwoju dziecka oraz do oceny dynamiki rozwoju w poszczególnych jego sferach. Drugi opis przypadku jest przykładem niestandardowego wykorzystania DSR w celu oceny postępów rehabilitacji dziecka z zaburzeniami genetycznymi. DZIECIĘCA SKALA ROZWOJOWA DSR Autorzy testu: Anna Matczak, Aleksandra Jaworowska, Anna Ciechanowicz, Diana Fecenec, Joanna Stańczak, Ewa Zalewska (2007) Dla dzieci w wieku 0;2(0) 0;5(30) w odstępach dwutygodniowych, dla dzieci starszych w odstępach miesięcznych. 21
Inteligencja i procesy poznawcze DZIECIĘCA SKALA ROZWOJOWA DSR Autorzy testu: Anna Matczak, Aleksandra Jaworowska, Anna Ciechanowicz, Diana Fecenec, Joanna Stańczak, Ewa Zalewska (2007) DSR c.d. Wczesne wykrywanie sygnałów zaburzeń i opóźnień w rozwoju; wykrywanie słabych i mocnych stron funkcjonowania dziecka; ocena ważnych dla rozwoju cech temperamentu; może służyć do badań przesiewowych, do określania kierunku oddziaływań stymulacyjnych lub korekcyjnych. Komplet (podręcznik, instrukcja, pomoce w torbie, film instruktażowy, 25 arkuszy Skali Wykonaniowej, 25 arkuszy Skali Obserwacyjnej) Podręcznik Instrukcja Pomoce w torbie Film instruktażowy Aneks z danymi walidacyjnymi Arkusze Skali Wykonaniowej (25 egz.) Arkusze Skali Obserwacyjnej (25 egz.) 22
Inteligencja i procesy poznawcze WAIS-R(PL) Młodzież, dorośli (16 79 lat). Badanie indywidualne; przeciętnie ok. 80 minut. Skala służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej. Aktualne wydanie oparte jest na wynikach badań renormalizacyjnych prowadzonych w latach 2003/2004. W porównaniu z wydaniem z 1996 roku częściowo zmienione zostały zadania oraz klucze do oceny odpowiedzi w testach: Wiadomości, Słownik, Rozumienie, Podobieństwa. Zmieniona jest też kolejność zadań w kilku testach są one uporządkowane według aktualnego stopnia trudności. Zmodyfikowany został sposób zamiany wyników surowych w testach na wyniki przeliczone (tabele zamiany dla każdej grupy wieku oddzielnie). Po raz pierwszy w polskim wydaniu opracowano normy dla wyników czynnikowych. WAIS-R(PL) składa się z sześciu testów słownych (Wiadomości, Powtarzanie Cyfr, Słownik, Arytmetyka, Rozumienie, Podobieństwa) oraz pięciu testów bezsłownych (Braki w Obrazkach, Porządkowanie Obrazków, Klocki, Układanki, Symbole Cyfr). Wyniki surowe w poszczególnych testach zamienia się na wyniki przeliczone (dla każdej grupy wieku jest oddzielna tabela przeliczeniowa), a następnie oblicza się ilorazy inteligencji w Skalach Słownej, Bezsłownej i Pełnej oraz w czynnikach Rozumienie Werbalne, Organizacja Percepcyjna, Pamięć i Odporność na Dystraktory. W sprzedaży jest także PSI-Test WAIS-R(PL) program do obliczania wyników i sporządzania raportów. Rzetelność Wysoka zgodność wewnętrzna Skal, wyników czynnikowych oraz ośmiu testów (niższa testu Układanki), a także umiarkowanie wysoka stabilność bezwzględna dwóch testów (Powtarzanie Cyfr i Symbole Cyfr). Trafność Wyniki korelują istotnie z wynikami innych testów uznawanych za miarę czynnika g (TMS Plus, Test Płynności Figuralnej Ruffa) i rozumowania abstrakcyjnego (WCST). Wzrastają też ze wzrostem poziomu wykształcenia. Uzyskane dane przemawiają za tym, że Skala Bezsłowna mierzy raczej inteligencję płynną, natomiast Skala Słowna skrystalizowaną. Podręcznik zawiera też korelacje między wynikami WAIS-R(PL) a dwoma zmiennymi osobowościowymi lękiem i sposobem radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Dla osób w wieku 16 79 lat (próba ogólnopolska). Przede wszystkim w praktyce psychologicznej do diagnozy intelektu. Komplet (pomoce w pudełku, podręcznik, 25 protokołów) Pomoce w pudełku Podręcznik Protokoły (25 egz.) SKALA INTELIGENCJI WECHSLERA DLA DOROSŁYCH WERSJA ZREWIDOWANA Polska standaryzacja i podręcznik: Jerzy Brzeziński, Marek Gaul, Elżbieta Hornowska, Aleksandra Jaworowska, Andrzej Machowski, Marzenna Zakrzewska (2004) 23
Inteligencja i procesy poznawcze WISC-R SKALA INTELIGENCJI WECHSLERA DLA DZIECI WERSJA ZMODYFIKOWANA Polska standaryzacja i podręcznik: Anna Matczak, Anna Piotrowska, Wanda Ciarkowska (1991) Dzieci w wieku szkolnym (6 16 lat). : Badanie indywidualne; przeciętnie ok. 60 minut. Skala służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej. W sprzedaży jest już nowe wydanie podręcznika (wyd. trzecie, poprawione, 2008) zawierające wszystkie dane psychometryczne potrzebne do wykonania pełnej analizy profilowej. Analiza taka umożliwia określenie słabszych" i silniejszych" stron intelektu badanego dziecka. Ułatwia też diagnozę kliniczną, pozwalając na porównanie uzyskanego układu wyników z istniejącymi danymi na temat profilów lub konfiguracji między określonymi testami, charakterystycznych dla określonych grup klinicznych czy typów zaburzeń. Nowością w tym wydaniu podręcznika są też przykłady analizy i interpretacji wyników WISC-R, pokazujące kolejne etapy wnioskowania diagnostycznego na podstawie wyników dwojga dzieci zbadanych tym testem. do WISC-R pozostały niezmienione. WISC-R składa się z sześciu testów słownych (Wiadomości, Podobieństwa, Arytmetyka, Słownik, Rozumienie oraz Powtarzanie Cyfr jako test zastępczy) i sześciu testów bezsłownych (Uzupełnianie Obrazków, Porządkowanie Obrazków, Wzory z Klocków, Układanki, Kodowanie oraz Labirynty jako test zastępczy). Rzetelność Wysoka zgodność wewnętrzna skal (Słownej, Bezsłownej i Pełnej) oraz dziesięciu testów, a także wysoka stabilność bezwzględna dwóch testów (Kodowanie i Powtarzanie Cyfr). Trafność Istotne korelacje z wynikami Testu Matryc Ravena w wersji Standard oraz wysoka trafność czynnikowa. Dla dzieci w wieku od 6;0 do 16;11 lat (próba ogólnopolska). Przede wszystkim w praktyce psychologicznej do diagnozy intelektu. Komplet (pomoce w pudełku, podręcznik, 25 zestawów protokołów) Pomoce w pudełku Podręcznik Protokoły (25 zestawów pełnych) Protokoły (25 zestawów bez Labiryntów) Uwaga! można kupować pełne zestawy protokołów lub zestawy bez Labiryntów. 24
Inteligencja i procesy poznawcze TESTY MATRYC RAVENA Testy Matryc Ravena niewerbalne testy inteligencji ogólnej mają kilka wersji. Najbardziej znana jest wersja Standard Testu Matryc, która obecnie ma także formę Równoległą oraz Plus (występująca do tej pory forma Testu Matryc określana jest teraz jako forma Klasyczna). Oprócz wersji Standard istnieje Test Matryc w wersji Kolorowej oraz Test Matryc w wersji dla Zaawansowanych. Poszczególne wersje przeznaczone są dla osób o różnym poziomie intelektualnym. Tłumaczenia oryginalnych podręczników zawierające szczegółowe informacje na temat teoretycznych podstaw Testów Matryc Ravena, ich zastosowań klinicznych, a także zastosowań w dziedzinie selekcji i edukacji oraz na temat Skal Słownikowych. ZARYS OGÓLNY (wydanie z 1998 roku informujące o równoległych wersjach TMK i TMS oraz trudniejszej wersji TMS czyli TMS Plus). Test Matryc wersja kolorowa (TMK). Wydanie z roku 1998 dotyczące także formy Równoległej TMK. Wersja Standard, w tym forma Równoległa oraz Plus, wydanie z 2000 roku zawierające normy do TMS Plus oraz propozycję sposobu oceniania zmian w wynikach. Wersja dla Zaawansowanych (TMZ). Wydanie z 1998 roku zawierające normy dla dorosłych oraz nowe normy dla grup w różnych krajach. PODRĘCZNIKI DO TESTU MATRYC RAVENA ORAZ SKAL SŁOWNIKOWYCH Autorzy: J. Raven, J. C. Raven, J. H. Court 25