Stan dostępności do leczniczych świadczeń onkologicznych w Polsce analiza i rekomendacje

Stan dostępności do leczniczych świadczeń onkologicznych w Polsce analiza i rekomendacje Raport przygotowany dla Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Witold Paweł Kalbarczyk i Stanisław Brzozowski wraz z Zespołem Maj 2015

Spis treści Wstęp... 3 1. Wnioski i rekomendacje... 4 2. Zakres informacji i definicje użyte w raporcie... 9 3. Podsumowanie analiz... 13 4. Stan i plan rozwoju radioterapii w Polsce analiza i rekomendacje... 30 5. Dostępność do leczniczych świadczeń onkologicznych w województwach... 39 5.1. Województwo dolnośląskie... 39 5.2. Województwo kujawsko-pomorskie... 43 5.3. Województwo lubelskie... 47 5.4. Województwo lubuskie... 51 5.5. Województwo łódzkie... 55 5.6. Województwo małopolskie... 60 5.7. Województwo mazowieckie... 65 5.8. Województwo podkarpackie... 74 5.9. Województwo podlaskie... 78 5.10. Województwo pomorskie... 82 5.11. Województwo śląskie... 86 5.12. Województwo świętokrzyskie... 91 5.13. Województwo warmińsko-mazurskie... 95 5.14. Województwo wielkopolskie... 100 5.15. Województwo zachodniopomorskie... 105 6. Załącznik... 109 7. Spis map... 113 8. Spis tabel... 115 9. Spis wykresów... 118 10. Spis rysunków... 118 11. Literatura... 119 2

Wstęp Raport ten został opracowany na zlecenie Polskiego Towarzystwa Onkologicznego (dalej PTO) w związku z trwającą od wielu miesięcy zarówno ekspercką, jak i publiczną dyskusją nad potrzebą opracowania i wprowadzenia w Polsce narodowej strategii walki z chorobami nowotworowymi. W zgodnej opinii specjalistów z dziedzin onkologii oraz zdrowia publicznego i polityki zdrowotnej, strategia taka winna być wielopłaszczyznową odpowiedzią naszego państwa na obecne i przyszłe wyzwania, z jakimi przyjdzie się mierzyć w związku z aktualnymi wysokimi współczynnikami zgonów i jednymi z najgorszych w UE wynikami leczenia chorych na nowotwory, a także prognozowanym w nadchodzących dekadach wzrostem liczby zachorowań na choroby nowotworowe w naszym kraju. Propozycja takiej strategii, w postaci dokumentu Strategia wali z rakiem w Polsce 2015 2024 została opracowana dzięki zaangażowaniu szerokiego grona ekspertów reprezentujących towarzystwa naukowe związane z onkologią oraz medycyną rodzinną, a także pacjentów onkologicznych. Jednym w efektów toczącej się dyskusji są prace, rozpoczęte w lutym 2015 roku, nad przygotowaniem kolejnego Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych (dalej NPZChN), tym razem na lata 2016 2025. Program ten i jego realizacja, obok działań zapoczątkowanych w ramach tzw. pakietu onkologicznego Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia oraz oczekiwanego wdrożenia przygotowywanej w MZ ustawy o zdrowiu publicznym, mają być kluczowymi elementami nowej polskiej strategii walki z rakiem. W pracach nad NPZChN uczestniczą powołani przez Ministra Zdrowia reprezentujący PTO wybitni eksperci z różnych dziedzin onkologii. Celem raportu jest zaprezentowanie, w oparciu o dostępne dane, aktualnego stanu dostępności leczniczych świadczeń onkologicznych w Polsce oraz wskazanie białych plam na mapie Polski, na obszarze których dostęp do tych świadczeń jest ograniczony. Raport został opracowany w oparciu o dane GUS, KRN, NFZ i inne dotyczące onkologii, a także dzięki informacjom pozyskiwanym przez autorów od ekspertów onkologii klinicznej i radioterapii onkologicznej. Zaprezentowanie w raporcie danych o świadczeniach onkologicznych w podziale na leczenie zabiegowe, chemioterapię wraz z onkologicznymi programami lekowymi i radioterapię, zrealizowanych na rzecz pacjentów onkologicznych w roku 2014 było możliwe dzięki współpracy zespołu autorów Instytutu Ochrony Zdrowia z Narodowym Funduszem Zdrowia, który decyzją Prezesa Tadeusza Jędrzejczyka, udostępnił te dane na potrzeby wsparcia prac ekspertów PTO nad NPZChN na lata 2016 2025. Dziękujemy za to w imieniu zarządów Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz Fundacji Instytut Ochrony Zdrowia. Mamy nadzieję, że raport będzie służyć jako pomoc w sformułowaniu możliwie najlepszych rozwiązań dla rozwoju polskiej onkologii oraz poprawy dostępności leczniczych świadczeń onkologicznych w nadchodzącej dekadzie. Stopniowe i konsekwentne likwidowanie białych plam na terenie Polski, na obszarze których pacjenci mają problem z dostępnością do wysokiej jakości leczniczych świadczeń onkologicznych, przyczyni się do uzyskania lepszych wyników leczenia tysięcy polskich pacjentów. Witold Paweł Kalbarczyk i Stanisław Brzozowski wraz Zespołem 3

1. Wnioski i rekomendacje W Polsce wciąż znajdują się obszary, na terenie których mieszkańcy nie mają dostępu do niektórych leczniczych świadczeń onkologicznych. Przysłowiowe geograficzne białe plamy polskiej onkologii w największym stopniu dotyczą radioterapii oraz w mniejszym, ale tylko nieznacznie, chemioterapii, a przede wszystkim innowacyjnych terapii lekowych. Trudno o białe plamy, jeśli chodzi o leczenie chirurgiczne, co nie oznacza jednak, że dostępność do leczenia zabiegowego wysokiej jakości jest równomierna dla mieszkańców całego kraju. Uprzywilejowane pod względem dostępności do leczenia onkologicznego w naszym kraju są osoby mieszkające w wielkich miastach, stolicach województw oraz ci, którzy mieszkają w odległości do 1 godziny drogi od miejsca, w którym zlokalizowane są szpitale świadczące kompleksowe usługi medyczne z zakresu chirurgicznego, chemio- i farmakologicznego oraz radioterapii. Takich miejsc jest w Polsce zaledwie 40, a ograniczenie stanowi przede wszystkim dostępność do radioterapii. Białe plamy leczniczych świadczeń onkologicznych można podzielić na trzy rodzaje: ilościowe, jakościowe i geograficzne. Ilościowe dotyczą zasobów niedostatku szpitali oraz centrów wyspecjalizowanych w diagnostyce i leczeniu onkologicznym wraz z ich oddziałami i zakładami, a także kadr medycznych, aparatury diagnostycznej i leczniczej oraz leków mających służyć możliwie skutecznemu leczeniu pacjentów. Jakościowe oznaczają braki w procesach diagnostyki i leczenia oraz ich dostępności czasowej kolejki, limity świadczeń, brak koordynacji oraz przestrzegania standardów diagnostyki i leczenia zgodnych z wiedzą medyczną i aktualnymi międzynarodowymi rekomendacjami. Geograficzne związane są z trudnościami w dostępie do świadczeń dla pacjentów ze względu na odległości miejsca leczenia od miejsc zamieszkania. Poniższa macierz białych plam dostępności onkologicznych świadczeń leczniczych w uproszony sposób prezentuje najważniejsze czynniki, które w przypadku każdego rodzaju leczenia stosowanego w onkologii, wpływają na trudności jakie napotykają polscy pacjenci wymagający leczenia z wykorzystaniem tych metod. Istnienie takich czynników jak limity, brak wielu skutecznych terapii lekowych, niedobry w liczbie ośrodków radioterapii, aparatury medycznej bądź kadr powoduje, że w oparciu o ocenę ilościową, jakościową i geograficzną, można wskazać na istnienie białych plam w zakresie dostępności tych świadczeń dla pacjentów. Wskazane czynniki powodują, że analizowane świadczenia nie są dostępne w polskim systemie lecznictwa adekwatnie zarówno do potrzeb pacjentów, jak i standardów medycznych. 4

Rysunek 1. Macierz białych plam dostępności onkologicznych świadczeń leczniczych Chirurgiczne Chemioterapia i onkologiczne programy lekowe Ilościowe Jakościowe Geograficzne Limity Brak przestrzegania wytycznych postępowania Brak wielu skutecznych terapii Tak, ale Radioterapia Aparatura i kadry Liczba realizowanych technik leczenia Liczba ośrodków Nie Tak Tak, ale Źródło: Opracowanie własne Stopniowe zmniejszanie obszarów białych plam dostępności leczniczych świadczeń onkologicznych w Polsce jest ważnym sposobem na uzyskanie poprawy w zakresie wyników leczenia pacjentów onkologicznych. Obecnie Polska pod tym względem lokuje się na ostatnich miejscach w Europie, a od wskaźników pięcioletnich przeżyć pacjentów chorujących na nowotwory uzyskiwanych średnio w krajach Unii Europejskiej dzieli nas od kilku do kilkunastu punktów procentowych. Oznacza to corocznie przedwczesną śmierć kilkudziesięciu tysięcy osób. Zwiększenie dostępności do świadczeń o udowodnionej skuteczności i największym wpływie na skuteczne leczenie chorych na nowotwory powinno być jednym z najważniejszych priorytetów polityki zdrowotnej Polski. Według badań międzynarodowych największa liczba Europejczyków zwycięża w walce z rakiem dzięki leczeniu chirurgicznemu, w drugiej kolejności dzięki radioterapii, a w trzeciej dzięki innowacyjnym lekom dostępnym w powszechnym klinicznym zastosowaniu. Najwyższą skutecznością cechuje się leczenie skojarzone, dlatego system lecznictwa onkologicznego w Polsce winien preferować podmioty lecznicze zapewniające dostępność do wszystkich wymienionych metod leczenia. Osiągnięcie w ciągu najbliższych pięciu lat, w latach 2016 2020, aktualnego średniego europejskiego poziomu dostępności do świadczeń z zakresu radioterapii powinno znaleźć się w celach operacyjnych opracowywanego Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016 2025. Obecnie w Polsce świadczenia te dostępne są zaledwie w 40 ośrodkach dysponujących 144 akceleratorami megawoltowymi (dalej akceleratory MV lub aparaty MV) niezbędnymi do teleradioterapii oraz 44 aparatami HDR do brachyterapii. Daje to średnią dostępność w kraju na poziomie 267 097 osób na 1 akcelerator MV oraz 874 134 osób na 1 aparat HDR, podczas gdy średnia dostępność w krajach europejskich osiągających lepsze od Polski wyniki leczenia pacjentów onkologicznych, to odpowiednio 1 akcelerator na 200 000 oraz 1 aparat HDR na 625 000 5

mieszkańców. Polskie niedobory sprzętowe to 47 akceleratorów MV oraz 18 aparatów HDR w stosunku do średniej europejskiej. Raport prezentuje ilościowe i geograficzne białe plamy dla trzech rodzajów świadczeń stosowanych w leczeniu onkologicznym, a także opisuje potrzeby w zakresie rozwoju sieci ośrodków radioterapii w Polsce w perspektywie lat 2016 2020 wraz z ich budżetem, uwzględniającym wymianę wyeksploatowanej aparatury stosowanej obecnie w radioterapii. Budżet na lata 2016 2020, który pozwoli na osiągnięcie w Polsce średniej europejskiej dostępności do radioterapii, to ok 1,75 mld zł, a w kolejnych pięciu latach, w celu utrzymania osiągniętego standardu dostępności kolejne 0,70 mld zł. Środki rzędu 2,45 mld zł pozwolą na wymianę akceleratorów megawoltowych oraz aparatów HDR oraz uruchomienie 15 nowych ośrodków radioterapii zgodnie z mapami potrzeb onkologicznych. Rekomendowanym w raporcie postępowaniem jest opracowanie planu rozwoju radioterapii w oparciu o doświadczenia prezentowane w europejskim projekcie planowania potrzeb zdrowotnych oraz zasobów sprzętowych i kadrowych radioterapii (HERO). Plan taki winien uwzględniać pięcioletnią prognozę zachorowań w podziale na rodzaj i stopień zaawansowania nowotworów, liczbę pacjentów wymagających różnego rodzaju leczenia z zakresu radioterapii, a także potrzeby sprzętowe i kadrowe adekwatne do rosnącej liczby świadczeń. Projekt taki winien zostać opracowany na podstawie map potrzeb onkologicznych, które uwzględniają prognozy demograficzne i epidemiologiczne. Jego celem winno być wyeliminowanie wszystkich trzech rodzajów białych plam, z jakimi obecnie mamy do czynienia w Polsce w zakresie świadczeń radioterapii. Likwidacja białych plam ilościowych, jakościowych i geograficznych wymaga utworzenia w Polsce nowych ośrodków, zlokalizowanych zarówno na obszarach, w których mieszkańcy pozbawieni są tych świadczeń, jak i o ile będzie to wynikało z map potrzeb zdrowotnych i przyjętej narodowej strategii walki z chorobami nowotworowymi także w kilku ośrodkach uniwersyteckich. Optymalna łączna liczba nowych ośrodków radioterapii w całym kraju to 15. W przypadku większości województw winny to być filie obecnie działających doświadczonych i dobrze zarządzanych wojewódzkich centrów onkologii. W razie potrzeby w planach rozwoju sieci ośrodków radioterapii należy dopuścić do partnerstwa z podmiotami niepublicznymi, ale wyłącznie w miejscach, gdzie jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z map potrzeb zdrowotnych oraz ze względów ekonomicznych. Przykłady takich rozwiązań, działających już w kilku województwach, dały istotną poprawę dostępności świadczeń z zakresu radioterapii dla mieszkających tam pacjentów. Należą do nich województwa mazowieckie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie i wielkopolskie. Przykładami działań, które są już podejmowane w zakresie rozwoju publicznych centrów onkologii, jest plan rozwoju ośrodków radioterapii województwa wielkopolskiego oraz uruchomienie filii wrocławskiego Dolnośląskiego Centrum Onkologii w Legnicy. Największe potrzeby dotyczące rozwoju sieci ośrodków onkologicznych istnieją obecnie w województwach: mazowieckim, kujawsko-pomorskim, pomorskim, lubelskim, 6

lubuskim, podlaskim, warmińsko-mazurskim i wielkopolskim. Jedynym województwem bez białych plam w zakresie onkologii we wszystkich trzech rodzajach leczenia stosowanego w tej dziedzinie jest województwo śląskie. W raporcie wskazano, na podstawie analiz dostępności świadczeń z zakresu chemioterapii i onkologicznych programów lekowych, a także leczenia chirurgicznego, że pacjenci, aby otrzymać wymagane leczenie, z różnych względów, przemieszczają się po Polsce nawet do miejscowości znacznie odległych od swojego miejsca zamieszkania. Z analizy kontraktów z NFZ i ich wykonania przez świadczeniodawców wynika, iż pacjenci onkologiczni, zarówno w celu uzyskania leczenia chirurgicznego, jak i w ramach chemioterapii lub onkologicznych programów lekowych, krążą po całej Polsce i jeżdżą nawet do odległych miejsc specjalizujących się w danym leczeniu onkologicznym. Jednocześnie na terenie województw ich miejsca zamieszkania znajdują się szpitale, które mają kontrakty z NFZ na onkologiczne programy lekowe, ale jak widać, o zbyt niskiej wartości w stosunku do potrzeb. Zniesienie limitów na takie świadczenia, a także koordynacja procesu leczenia mogłyby skutecznie wyeliminować to zjawisko, ku pożytkowi pacjenta byłby leczony bliżej domu, a także lokalnych szpitali. W analizach wskazano także, że pacjenci onkologiczni wymagający leczenia operacyjnego są w dużym stopniu leczeni w szpitalach, w których wartość zrealizowanych onkologicznych świadczeń operacyjnych, a więc także liczba zabiegów, jest bardzo mała (5 15% w stosunku do ogólnej wartości kontraktu zabiegowego szpitala). Nadmierne rozproszenie leczenia operacyjnego nowotworów posiada udowodniony negatywny wpływ na wyniki leczenia. Właściwy wydaje się wniosek, iż leczenie takie jest podejmowane bardziej ze względu na konieczność zrealizowania kontraktu, niż ze względu na zalecenia postępowania terapeutycznego dotyczące danego rozpoznania nowotworu. Według opinii konsultujących tę kwestię onkologów, w Polsce zbyt często jako pierwszą metodę leczenia podejmuje się leczenie chirurgiczne, mimo że jako skuteczna metoda leczenia zalecana jest np. poprzedzająca je neoadiuwantowa radioterapia lub radiochemioterapia. W celu eliminacji takiej białej plamy jakościowej w onkologii w miejsce zaleceń terapeutycznych powinny zostać wprowadzone obowiązujące dla świadczeniodawców i płatnika jednolite standardy postępowania, jako podstawa do finansowania świadczeń ze środków publicznych. Nie można osiągnąć realnej poprawy w wynikach leczenia pacjentów onkologicznych, jeśli będzie ono poprawiane fragmentarycznie, bez zmian u podstaw całego systemu. Największy efekt w zakresie poprawy skuteczności leczenia zostanie osiągnięty wyłącznie jako suma działań zwiększających dostępność do zasobów diagnostycznych i leczniczych, a także podnoszących jakość realizacji procesów diagnostycznych i leczniczych. Dlatego w celu likwidacji białych plam w zakresie radioterapii, chemioterapii i leczenia chirurgicznego należy opracować także plan oraz zbudować, na zasadzie certyfikacji istniejących już ośrodków, sieć centrów szybkiej diagnostyki (CSD) onkologicznej na poziomie specjalistycznego lecznictwa ambulatoryjnego. Podczas opracowywania Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016 2025 warto sięgnąć także do innych rekomendacji i rozwiązań organizacyjnych, które zostały zaproponowane na bazie najlepszych doświadczeń zagranicznych w Strategii walki z rakiem w Polsce 2015 2024, 7

polskiego Cancer Planu, opracowanego z udziałem ekspertów Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Eksperci Instytutu Ochrony Zdrowia rekomendują, aby podstawowymi zasadami modernizowanego systemu lecznictwa onkologicznego były kooperacja, koordynacja, kompleksowość i kompetencja. Rozwój sieci ośrodków radioterapii, który jest w Polsce konieczny dla osiągnięcia lepszych wyników leczenia, przyniesie największy efekt wyłącznie wtedy, gdy u podstawy zmian w polskim systemie ochrony zdrowia zostanie postawiona adekwatnie zorganizowana i finansowana opieka podstawowa oraz diagnostyka, a procesy diagnostyki i terapii będę koordynowane, dla dobra pacjenta, które stanie się centralną wartością tego systemu. 8

2. Zakres informacji i definicje użyte w raporcie Raport powstał na podstawie analiz kontraktów zawartych między świadczeniodawcami a Narodowym Funduszem Zdrowia na rok 2014 oraz danych o realizacji świadczeń zdrowotnych z zakresów onkologicznych w rodzaju leczenie szpitalne, sprawozdanych przez świadczeniodawców do Narodowego Funduszu Zdrowia. Ze względu na ostatecznie przyjęte ograniczenia zakresu raportu dotyczące świadczeń leczniczych oraz czasu, jaki dano autorom na jego opracowanie, w raporcie nie zostały zaprezentowane szczegółowe analizy odnoszące się do innych rodzajów świadczeń (AOS, SOK, SPO, SPH oraz PPZ). Dane prezentowane w raporcie obejmują wyłącznie świadczenia i środki publiczne przeznaczone na leczenie pacjentów onkologicznych w ramach kontraktów z NFZ realizowanych w roku 2014. Nie obejmują zatem wszystkich pacjentów i wszystkich świadczeń z zakresu radioterapii zrealizowanych w tym roku w ośrodkach, które takich kontraktów nie posiadały, a jednocześnie, jak wiadomo z innych źródeł, leczą pacjentów onkologicznych. Prezentowane dane o świadczeniach dotyczą wyłącznie pacjentów z rozpoznaniami nowotworów złośliwych, a w przypadkach, kiedy zaraportowane rozpoznanie opisane było jako np. seans radioterapii, uznawano, że dotyczy ono pacjenta onkologicznego o niejasnym rozpoznaniu i uznawano go za pacjenta z nowotworem złośliwym. W raporcie za leczenie chirurgiczne stosowane w odniesieniu do pacjentów onkologicznych uznano wszystkie świadczenia zabiegowe z różnych chirurgicznych (zabiegowych) specjalności medycznych np. chirurgii ogólnej, urologii, ginekologii czy neurochirurgii. Świadczenia wykorzystane do analiz z bazy danych o zrealizowanych świadczeniach dotyczyły wyłącznie rozpoznań onkologicznych według ICD. Do analiz dotyczących chemoterapii i programów lekowych wykorzystano dane o świadczeniach zrealizowanych na rzecz pacjentów z rozpoznaniami onkologicznymi, a z bazy danych kontraktów NFZ zawartych z podmiotami leczniczymi w roku 2014 wykorzystano dane o produktach dotyczących chemioterapii i farmakologicznego leczenia nowotworów. Prezentowane w części poświęconej województwom, dane o liczbie pacjentów leczonych przez świadczeniodawców o najwyższych wartościach kontraktów w województwie, wśród których znajduje się umowa na świadczenia z zakresu radioterapii, zostały wygenerowane z bazy NFZ wg wieku i płci pacjentów. Oznacza to, że mogą być oni wykazani w prezentowanych danych więcej niż raz, o ile w ciągu roku korzystali ze świadczeń więcej niż jeden raz oraz jeśli w terminach realizacji świadczeń, w okresie całego 2014 roku, wypadła rocznica ich urodzin. W takiej sytuacji są oni liczeni dwukrotnie. Ze względu na charakter terapii najwięcej zduplikowanych pacjentów jest wykazanych w danych o liczbie leczonych w ramach chemioterapii i onkologicznych programów lekowych, w mniejszym stopniu poddanych radioterapii, a najmniejszym stopniu leczonych chirurgicznie. Pacjenci leczeni w danym ośrodku przynajmniej jeden raz w okresie roku każdą z metod zaprezentowanych w tabelach, są wykazani trzy razy. To ważne zastrzeżenie, gdyż tak wygenerowane dane o liczbie pacjentów z bazy NFZ, może być 9

mylnie intepretowane i wskazywać np. na rozbieżności z danymi o liczbie chorych na nowotwory prezentowanymi przez KRN. Prezentowane w raporcie dane o liczbie pacjentów są zatem informacją służącą poprawnej ewidencji i rozliczeń świadczeń zrealizowanych na rzecz ubezpieczonych w NFZ w 2014 roku. Prognozy liczby pacjentów na lata 2020 i 2025 zamieszczone w częściach dotyczących sytuacji każdego z województw zostały opracowane na postawie następujących danych i założeń: Prognozy demograficznej GUS 1 (opracowanej w 2014 roku), z podziałem prognozowanej liczby ludności na mężczyzn i kobiety oraz poszczególne roczniki na poziomie powiatów. Danych o współczynnikach zachorowań na nowotwory złośliwe (C00-D09) z lat 2001 2012) 2 z rejestru KRN, z podziałem na mężczyzn i kobiety, według pięcioletnich grup wiekowych. W celu dostosowania zakresu danych do prognozy demograficznej GUS dokonano ekstrapolacji współczynników zachorowań z pięcioletnich grup wiekowych na pojedyncze roczniki. Następnie został wyliczony średnioroczny przyrost współczynnika zachorowań na podstawie przeprowadzonej analizy w latach 2001 2012 (dla mężczyzn przyjęto 0,7%, a dla kobiet 1%), który wykorzystano do wyliczenia liczby nowych zachorowań w latach 2014, 2020 i 2025. Należy zwrócić uwagę, że przyjęty w prognozie sposób kalkulacji współczynnika zachorowań nie uwzględnia lokalnych różnic w zapadalności na nowotwory złośliwe w poszczególnych powiatach (wykorzystane dane KRN dotyczą średnich dla całej Polski). Danych o liczbie pacjentów (według miejsca zamieszkania powiatu), z podziałem na mężczyzn i kobiety, leczonych na nowotwory złośliwe (C00-D09) w 2014 roku pochodzących z NFZ. Dane NFZ zostały wygenerowane w sposób zapewniający jednokrotne liczenie każdego pacjenta i każdej pacjentki, nawet jeżeli pacjenci wielokrotnie korzystali ze świadczeń w 2014 roku. Prognoza liczby pacjentów w poszczególnych powiatach zakłada proporcjonalny przyrost liczby pacjentów w relacji do wzrostu liczby zachorowań. 1 Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2014 2050, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/, GUS, Warszawa 2014. 2 Krajowy Rejestr Nowotworów, http://epid.coi.waw.pl/krn/. 10

Wykres 1. Współczynniki zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce dla kobiet i mężczyzn w 2014 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KRN Liczba pacjentów leczonych w danym roku na nowotwory złośliwe według danych NFZ (895 tys. w 2014 roku) jest ok. dwukrotnie wyższa niż liczba chorych według rejestru KRN (szacowana na ok. 400 tys.). Różnica ta wynika z rozbieżności celów, dla których powstają rejestry NFZ i KRN, a także faktu, że wśród pacjentów onkologicznych według danych NFZ ok. 90 tys. leczonych osób umiera w ciągu 1 roku. Bazy danych NFZ obejmują także pacjentów, u których wstępne rozpoznanie nowotworu nie zostało potwierdzone w toku diagnostyki. Z kolei rejestr chorych KRN nie obejmuje 100% osób z rozpoznanymi nowotworami, pomimo istnienia obowiązku zgłaszania potwierdzonych rozpoznań nowotworowych przez świadczeniodawców. Kompletność rejestru KRN w roku 2011 wynosiła 94% 3. Na podstawie przedstawionej prognozy należy stwierdzić, że liczba pacjentów leczonych na nowotwory złośliwe w Polsce wzrośnie o ok. 15% w 2020 roku i 28% w 2025 roku w stosunku do roku 2014. 2/3 wzrostu liczby pacjentów będzie efektem zmiany struktury demograficznej społeczeństwa (większa liczba osób starszych, wśród których współczynniki zachorowań są najwyższe), a 1/3 tego wzrostu będzie związana ze stylem życia, co przejawia się zagregowanym wzrostem współczynnika zachorowań. Podsumowanie prognoz z liczbą zachorowań oraz liczbą pacjentów w roku 2020 oraz 2025 zaprezentowane jest w tabeli na kolejnej stronie. Wynika z niej, że liczba zachorowań na nowotwory złośliwe i tym samym liczba pacjentów onkologicznych w pełni uzasadnia konieczność systemowych zmian w lecznictwie onkologicznym oraz uruchamiania nowych ośrodków kompleksowo leczących tych pacjentów. 3 J. Didkowska, U. Wojciechowska, W. Zatoński, Nowotwory złośliwe w Polsce w 2011 roku, Centrum Onkologii Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Warszawa 2013.

Tabela 1. Liczba ludności, zachorowań na nowotwory i pacjentów onkologicznych w 2014 r. oraz prognozowana w 2020 r. i 2025 r. Województwo Liczba ludności Liczba zachorowań Liczba pacjentów % 2014 2020 2025 2014 2020 2025 2014 2020 2025 2025 dolnośląskie 2905019 2866579 2826002 12196 14073 15642 69895 80395 89189 7,7% kujawsko-pomorskie 2089483 2065404 2039029 8344 9702 10866 47754 55391 61931 5,4% lubelskie 2148086 2096472 2049789 8825 10038 11114 50538 57369 63406 5,5% lubuskie 1020360 1009836 997059 4026 4740 5338 23048 27026 30355 2,6% łódzkie 2502408 2434099 2373711 10936 12263 13388 62782 70246 76570 6,6% małopolskie 3367371 3395988 3407456 13170 15331 17314 75275 87464 98635 8,6% mazowieckie 5329703 5388359 5416031 21911 25187 28182 125513 144054 160978 14,0% opolskie 999599 966623 935852 4224 4821 5326 24149 27490 30310 2,6% podkarpackie 2128390 2114602 2095624 8230 9622 10895 47019 54838 61971 5,4% podlaskie 1191510 1168250 1146815 4872 5577 6230 27852 31830 35485 3,1% pomorskie 2300835 2324127 2334777 8916 10496 11867 50923 59819 67540 5,9% śląskie 4584889 4477686 4369767 19601 22335 24507 112041 127481 139732 12,1% świętokrzyskie 1262552 1225992 1193523 5440 6167 6794 31070 35145 38652 3,4% warmińsko-mazurskie 1443692 1421112 1398625 5504 6472 7308 31521 36952 41638 3,6% wielkopolskie 3472028 3490384 3490370 13335 15674 17732 76307 89459 101049 8,8% zachodniopomorskie 1715983 1692486 1667224 7009 8204 9187 40084 46773 52289 4,5% Polska 38463922 38140019 37743679 158553 182722 203715 897785 1033752 1151755 100,0% 99,2% 99,0% 115,2% 111,5% 115,1% 111,4% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ

3. Podsumowanie analiz Wyniki leczenia pacjentów chorujących na choroby nowotworowe w Polsce wciąż znacznie odbiegają od tych, które są średnio osiągane w krajach Unii Europejskiej. Okresy pięcioletnich przeżyć większości chorych na najczęstsze nowotwory w Polsce, a więc mierniki skutecznego ich wyleczenia, są od kilku do kilkunastu punktów procentowych niższe niż średnie wyniki w UE, a różnice pomiędzy Polską a najlepszymi pod tym względem krajami, w przypadku niektórych nowotworów, sięgają nawet 30 punktów procentowych. Polska pod względem skuteczności leczenia pacjentów z nowotworami złośliwymi jest na ostatnich miejscach w Europie 4,5,6. Dzieje się tak, pomimo istotnego zwiększenia nakładów na leczenie chorób nowotworowych, jakie nastąpiło w naszym kraju w okresie ostatnich lat. Ponad 2 mld zł wydanych w latach 2006 2014 na realizację interwencyjnego Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, z których około 70% przeznaczono na zakup aparatury diagnostycznej i leczniczej niezbędnej w onkologii, a także stopniowo rosnące wydatki NFZ na leczenie pacjentów onkologicznych, które w roku 2014 osiągnęły poziom ponad 7 mld złotych, bez wątpienia poskutkowało większą dostępnością do diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych w stosunku do lat ubiegłych. Z uwagi na charakter tych chorób, o tym, na ile efektywne były dotychczasowe wysiłki, będzie można powiedzieć dopiero za 5 10 lat, na podstawie wskaźników pięcioletnich przeżyć pacjentów, którzy zachorowali i byli leczeni w latach 2006 2015. Badanie CONCORD 2, dotyczące pacjentów leczonych z powodu najczęstszych nowotworów w 67 krajach świata w latach 1995 1999, 2000 2004 oraz 2005 2009, wskazuje, że choć we wszystkich tych okresach odsetek polskich pacjentów umierających przed upływem pięciu lat od rozpoznania był większy niż w innych krajach, to postęp, jaki osiągnęła Polska onkologia w latach 2005 2009 w przypadku leczenia nowotworu prostaty można uzasadniać działaniami podjętymi w ramach realizacji NPZChN w latach 2006 2015 i inwestycjami w rozwój radioterapii 7. 4 M. Bielska-Lasota, Czy w Polsce poprawia się wyleczalność chorych na raka? Polska na tle Europy w ogólnoświatowym badaniu CONCORD-2, 15 grudzień 2014, NIZP-PZH. 5 M.J. Wysocki, 5-letnie przeżycia względne chorych na niektóre nowotwory złośliwe w Polsce i Europie (zach. w latach 2000 2007). Dane EUROCARE, 15 grudzień 2014, NIZP-PZH. 6 C. Allemani, K.H. Weir, H. Carreira, R. Harewood, D. Spika, XS.Wang, F. Bannon, J.V. Ahn, J.Ch. Johnson, A. Bonaventure, R. Marcos Gragera, Ch. Stiller, G. Azevedo e Silva, WQ. Chen, J.O. Ogunbiyi, B. Rachet, J.M. Soeberg, Hui You, T. Matsuda, M. Bielska-Lasota, H. Storm, C.T. Tucker, P.M. Coleman and the CONCORD Working Group, Global surveillance of cancer survival 1995 2009: analysis of individual data for 25676887 patients from 279 population based registries in 67 countries (CONCORD-2), www.thelancet.com Published online November 26, 2014 http://dx.doi.org/10.1016/s0140-6736(14)62038-9. This online publication has been corrected. The corrected version fi rst appeared at thelancet.com on Dec 8, 2014. See Online/Comment http://dx.doi.org/10.1016/s0140-6736(14)62251-0. 7 Ibidem

W oparciu o międzynarodowe badania porównawcze 8 w zakresie leczenia nowotworów, dotyczących kluczowych elementów o udowodnionym wpływie na 5-letnie przeżycia pacjentów nowotworowych, którymi są: zasoby, procesy i ich jakość, zarządzanie (ang. governance) walką z rakiem przez system ochrony zdrowia, wiadomo, że nasz kraj znajduje się wśród tych, w których największy wpływ na poprawę efektów leczenia można uzyskać, zwiększając dostępność do zasobów. Rysunek 2. Elementy systemu ochrony zdrowia i ich wpływ na skuteczność leczenia pacjentów onkologicznych Źródło: opracowanie własne na podstawie Stevanovic V., Fujisawa R., Performance of systems of cancer care in OECD countries: exploration of the relation between resources, process quality, governance and survival in patients with breast, cervical, colorectal and lung cancers. HCQI Expert Group meeting, Paris, 27 May 2011, OECD. Według cytowanego badania OECD, Polska jest krajem, w którym lepsze wyniki leczenia pacjentów onkologicznych w największym stopniu można uzyskać dzięki zwiększeniu nakładów na zdrowie, stosowaniu skutecznych i innowacyjnych terapii lekowych, poprawie dostępności do nowoczesnej aparatury diagnostyki obrazowej oraz dostępności do centrów 8 V. Stevanovic, R. Fujisawa, Performance of systems of cancer care in OECD countries: exploration of the relation between resources, process quality, governance and survival in patients with breast, cervical, colorectal and lung cancers. HCQI Expert Group meeting, Paris, 27 May 2011, OECD 14

leczenia nowotworów. Mimo postępu, jaki bez wątpienia nastąpił w ostatnich latach, wciąż znajdujemy się bowiem wśród tych krajów, w których nakłady na zdrowie są jednymi z najniższych w Europie, polscy pacjenci w dalszym ciągu nie są leczeni wieloma skutecznymi innowacyjnymi lekami, dostępnymi w innych, nie tylko bogatszych od Polski, krajach. Jesteśmy jednym z tych krajów, w których obserwuje się liczne problemy z dostępnością do diagnostyki obrazowej nowotworów oraz do centrów specjalizujących się w ich kompleksowym leczeniu. W związku z faktem, że nie jest celem tego raportu prezentowanie wszystkich złożonych problemów, dotyczących wpływu na skuteczność leczenia nowotworów w Polsce, a jedynie skupienie się na dostępie pacjentów do różnych metod leczenia, w raporcie nie zostaną szeroko zaprezentowane wnioski związane z kwestiami jakości procesów leczenia oraz zarządzania walką z chorobami nowotworowymi na poziomie narodowym. Nie ulega jednak wątpliwości, że, aby osiągnąć realną poprawę wyników leczenia polskich pacjentów onkologicznych, elementów tych nie wolno pomijać, gdyż wynik ostateczny jest sumą wpływu każdego z prezentowanych czynników. Tylko skoordynowane i konsekwentne działania na wszystkich tych polach, prowadzone na zasadzie priorytetów przyjętych w dialogu ze wszystkimi interesariuszami systemu ochrony zdrowia, w perspektywie kilku lat mogą przyczynić się do sukcesu walki z chorobą nowotworową, nawet dla dziesiątków tysięcy pacjentów rocznie. Rodzaje leczenia onkologicznego Leczenie onkologiczne obejmuje leczenie chirurgiczne, chemioterapię i inne formy farmakoterapii (leczenie ukierunkowane molekularnie), a także napromienianie w formie teleradioterapii lub brachyterapii. W zależności od lokalizacji narządowej, rodzaju oraz stopnia zaawansowania nowotworu w celu jego zniszczenia stosuje się co najmniej jedną z tych metod, ale w wielu przypadkach dwie, a nierzadko wszystkie trzy, w różnych sekwencjach lub łącznie (leczenie skojarzone), stosując jednocześnie radioterapię i chemioterapię lub napromienianie śródoperacyjne. Rysunek 3. Rodzaje leczenia onkologicznego Źródło: opracowanie własne 15

Odsetek wyleczeń w krajach UE jest różny i zależny od występujących różnic w zapadalności oraz od stopnia zaawansowania choroby nowotworowej w momencie podjęcia leczenia oraz dostępności leczenia. Według badań projektu HERO 9 radioterapia w UE powinna być stosowana u średnio połowy chorych (w Polsce powyżej 50% chorych ze względu na zachorowalność i stopień zaawansowania choroby w momencie podjęcia leczenia). Po leczeniu chirurgicznym, któremu skuteczne wyleczenie zawdzięcza ok. 22% ogółu chorych w UE, to właśnie radioterapia jest drugą najskuteczniejszą metodą stosowaną w onkologii 10. Analizy poziomu dostępności świadczeń w ramach poszczególnych rodzajów leczenia pacjentów onkologicznych, przeprowadzone w ramach prac nad tym raportem, wskazują, że w Polsce wciąż nie przykłada się dostatecznej wagi do kwestii adekwatności dostępu do radioterapii w odniesieniu do jej wpływu na skuteczność leczenia. W analizach dostępności tych trzech metod leczenia dla pacjentów onkologicznych w Polsce wzięto pod uwagę liczbę podmiotów leczniczych (szpitali), które w roku 2014 w ramach świadczonych przez siebie usług medycznych leczyły pacjentów chorujących na nowotwory. Z analiz tych wynika, że Polska jest krajem charakteryzującym się rozproszonym i stosunkowo łatwym dostępem do leczenia chirurgicznego nowotworów, trudniejszym w zakresie chemioterapii i farmakoterapii onkologicznej oraz zdecydowanie utrudnionym w przypadku teleradioterapii i brachyterapii używanych w radioterapii. Dostępność świadczeń leczniczych dla każdej z poniższych metod jest zaprezentowana poniżej. Według danych NFZ o wartości świadczeń z zakresów onkologicznych, zrealizowanych przez świadczeniodawców na rzecz pacjentów leczonych z powodu nowotworów złośliwych (zgodnie z definicją raportu), w 2014 roku na świadczenia z zakresów ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), leczenia szpitalnego (SZP), świadczeń odrębnie kontraktowanych (AOS), świadczeń pielęgnacyjno-opiekuńczych (SPO) oraz świadczeń pielęgnacyjnohospicyjnych (SPH) przeznaczono łącznie 7 398 717 748 zł. W kwocie tej świadczenia z zakresu teleradioterapii wyniosły 809 234 683 zł (10,9% ogółu wydatków na leczenie onkologiczne), brachyterapii 105 962 677 zł (1,4% ogółu wydatków na leczenie onkologiczne), a chemioterapii i onkologicznych programów lekowych 2 557 022 490 zł (34,6% ogółu wydatków na leczenie onkologiczne). Chirurgiczne leczenie nowotworów kosztowało 2 005 289 001 zł (27,1 %. ogółu wydatków na leczenie onkologiczne. Łącznie wydatki na leczenie pacjentów tymi czterema metodami leczenia w 2014 roku to ponad 5,477 mld zł. Dane o wydatkach NFZ w roku 2014 na leczenie pacjentów onkologicznych w poszczególnych województwach według zakresów są zaprezentowane w tabeli na kolejnej stronie. 9 Lievens Y., Dunscombe P., Defourny N., Gasparotto C., Borras J.M., Grau C., HERO (Health Economics in Radiation Oncology) : A Pan-European Project on Radiotherapy Resources and Needs, Clinical Oncology 27 (2015) 115 124, http://dx.doi.org/10.1016/j.clon.2014.10.010. 10 R. Dziadziuszko, Stan obecny i perspektywy radioterapii w Polsce, prezentacja z dnia 22.09.2014. 16

Tabela 2. Wartość świadczeń zrealizowanych w poszczególnych województwach wg zakresów w 2014 r. Województwo AOS SZP SOK SPO SPH RAZEM %2014 dolnośląskie 50035603 545169438 16070314 459504 24801149 636536008 9% kujawsko-pomorskie 33105722 367160913 22608735 107563 22700002 445682935 6% lubelskie 24126717 329615928 4517526 395915 12793732 371449819 5% lubuskie 16101978 119380845 671573 119446 9460114 145733955 2% łódzkie 27894720 361423235 11204723 269097 18129602 418921378 6% małopolskie 46831927 494835601 20154637 989704 20930553 583742422 8% mazowieckie 84621683 1109313934 48257120 933138 35680568 1278806442 17% opolskie 12263194 103945786 575863 283110 9138171 126206123 2% podkarpackie 26469509 238867743 1378755 840913 15331621 282888541 4% podlaskie 16494479 176252836 1071478 90290 8488642 202397725 3% pomorskie 33542802 329967851 7232738 104832 19371023 390219245 5% śląskie 83118138 826299866 25767591 2083874 43087821 980357289 13% świętokrzyskie 20535174 221621596 13092780 259114 11447638 266956302 4% warmińsko-mazurskie 20805127 223600012 5468182 6698 13646845 263526863 4% wielkopolskie 53325674 561350402 19072944 187515 34555972 668492506 9% zachodniopomorskie 26756817 297412213 3676645 358659 8595862 336800195 5% Razem 576029263 6306218197 200821603 7489372 308159313 7398717748 100% 8% 85% 3% 0% 4% 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie NFZ

Radioterapia Dostęp do radioterapii w Polsce jest zdecydowanie najgorszy w porównaniu do pozostałych dwóch rodzajów leczenia onkologicznego. Wynika to zarówno z liczby ośrodków, w których leczenie to jest oferowane, jak i z liczby akceleratorów megawoltowych (dalej akceleratorów MV lub aparatów MV) dostępnych w całym kraju oraz w poszczególnych województwach. Na koniec 2014 roku w 40 lokalizacjach w kraju w użyciu były 144 akceleratory MV, co dawało średnią dostępność do akceleratora dla 267 096 osób. Norma dostępności, którą chciano osiągnąć na koniec realizacji aktualnego NPZChN, to 250 000 osób na akcelerator. Cel ten nie został osiągnięty w województwach: dolnośląskim, lubuskim, mazowieckim, opolskim, podkarpackim, podlaskim, pomorskim, świętokrzyskim i wielkopolskim. Różnice w liczbie akceleratorów pomiędzy województwami są znaczne. Aktualna zalecana przez WHO średnia dostępność do akceleratorów MV to 200 000 osób na akcelerator. Oznacza to, że w zależności od przyjętej normy (250 lub 200 tys. osób na aparat MV) w Polsce brakuje od 10 do 47 aparatów MV, licząc według liczby aparatów na populację całego kraju. Licząc według normy dla każdego województwa musiano by relokować niektóre aparaty pomiędzy województwami, w których obecnie jest ich większa liczba niż przyjęta w normach. Wiadomo, że jest to niemożliwe, należy więc dążyć do tego, by normy 1/250 000 lub 1/200 000 osób zostały osiągnięte jak najszybciej. W Polsce oprócz 144 akceleratorów do specjalistycznego leczenia nowotworów mózgu stosuje się także dwa aparaty Gammaknife, po jednym w Warszawie i Katowicach. Liczbę akceleratorów MV wraz z ich dostępnością prezentują poniższe mapy, wykresy i tabele. Mapa 1. Liczba akceleratorów MV w województwach i ich dostępność dla ludności w 2014 r wg norm 1/250 000 oraz 1/200 000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014

Wykres 2. Dostępność akceleratorów MV dla ludności województw wg norm Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014 W radioterapii oprócz akceleratorów stosowanych do napromienia zewnętrznego stosuje się aparaty HDR do brachyterapii. Przy 44 aparatach HDR w całym kraju średnia dla całego kraju dostępność do nich w Polsce na koniec 2014 roku wynosiła 894 459 osób na akcelerator. Z zebranych informacji 11 wynika, że optymalna liczba tych aparatów to 1,6 aparatu na 1 mln mieszkańców, zatem, aby zapewnić uśrednioną dostępność na takim poziomie w kraju, potrzeba ok. 17 18 sztuk (bez uwzględnienia aparatów typu PDR, a jedynie HDR według uzyskanych informacji w 2014 roku dwa aparaty PDR nie były używane do leczenia pacjentów). Udostępnienie nowych, bez relokacji innych, nie wyrówna jednak dostępności w obrębie wszystkich województw podobnie jak w przypadku akceleratorów. 11 Rosenblatt i wsp. Publikacja na podstawie bazy danych DIRAC, Lancet Oncol 2013. 19

Mapa 2. Liczba aparatów HDR do brachyterapii w województwach Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014 Wykres 3. Dostępność aparatów do brachyterapii HDR dla ludności województw Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014 20

Tabela 3. Akceleratory MV i aparaty HDR stan na 31.12. 2014 i niedobory w stosunku do potrzeb w 2014 r. i 2020 r. Akceleratory MV Aparaty HDR Województwo Stan Potrzeby Potrzeby Brak Brak Stan Potrzeby Potrzeby Brak Brak 2014 2014* 2020** 2014* 2020** 2014 2014*** 2020*** 2014*** 2020*** dolnośląskie 10 12 14 2 4 3 5 5 2 2 kujawsko-pomorskie 9 8 10-1 1 1 3 3 2 2 lubelskie 6 9 10 3 4 2 3 3 1 1 lubuskie 3 4 5 1 2 1 2 2 1 1 łódzkie 10 10 12 0 2 1 4 4 3 3 małopolskie 15 13 17-2 2 5 5 5 0 0 mazowieckie 17 21 27 4 10 7 9 9 2 2 opolskie 3 4 5 1 2 1 2 2 1 1 podkarpackie 6 9 11 3 5 3 3 3 0 0 podlaskie 4 5 6 1 2 1 2 2 1 1 pomorskie 6 9 12 3 6 1 4 4 3 3 śląskie 25 18 22-7 -3 7 7 7 0 0 świętokrzyskie 4 5 6 1 2 2 2 2 0 0 warmińsko-mazurskie 6 6 7 0 1 1 2 2 1 1 wielkopolskie 12 14 17 2 5 4 6 6 2 2 zachodniopomorskie 8 7 8-1 0 4 3 3-1 -1 Polska 144 154 191 10 47 44 62 61 18 17 * Norma 1 akcelerator/250000 mieszkańców ** Norma 1 akcelerator/200000 mieszkańców *** Norma 1 HDR/625000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014

Z uwagi z aktualne zróżnicowanie międzywojewódzkiej dostępności akceleratorów i aparatów HDR, zwłaszcza przy stopniowej zmianie trybu realizacji teleterapii i brachyterapii, ze szpitalnej z hospitalizacją na ambulatoryjną, a także z uwagi na dostępność w niektórych województwach świadczeń tylko w jednym mieście, ważnym kryterium dostępności jest czas dojazdu do ośrodków radioterapii. W dyskusjach na ten temat pojawiła się optymalna norma 1 godzina dojazdu samochodem. W związku z tym przeprowadzono analizę czasowej dostępności ośrodków radioterapii. Zaprezentowano ją na poniższej mapie. Jej obraz potwierdza wniosek, że radioterapia jest najtrudniej dostępnym dla Polaków rodzajem leczenia onkologicznego. Mapa 3. Czasowa dostępność ośrodków radioterapii dla ludności Polski Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps oraz R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. Z przeprowadzonej analizy widać wyraźnie, że na mapie Polski są miejsca (na mapie jaśniejsze), przysłowiowe białe plamy, na obszarze których mieszkają miliony ludzi, dla których odległość do przejechania w celu uzyskania świadczeń z zakresu tele- i brachyterapii stanowi problem. Kryterium czasu dojazdu liczone jako 1 godzina, co dla specjalistycznych świadczeń ambulatoryjnych nie wydaje się wygórowaną normą w europejskim kraju, potwierdza, że w celu osiągnięcia dwóch racjonalnych celów zwiększenia dostępności radioterapii i efektywniejszego ekonomicznie, ambulatoryjnego trybu realizacji świadczeń z tego zakresu, niezbędne jest osiągniecie przez Polskę normy pięciu akceleratorów MV na milion mieszkańców. Chcąc w nadchodzącej dekadzie istotnie poprawić wyniki pięcioletnich przeżyć pacjentów onkologicznych cel ten powinien być zrealizowany do roku 2020.

Jako białą plamę możliwości realizacji świadczeń z zakresu radioterapii należy uznać zbyt mały udział ośrodków o charakterze akademickim wśród jednostek udzielających świadczeń w zakresie radioterapii. Należy ją traktować jako brak o charakterze jakościowym, gdyż trudno w obecnej, a także prognozowanej, sytuacji dotyczącej zapadalności na nowotwory w Polsce wyobrazić sobie ośrodki uniwersyteckie, a więc czołowe szpitale wysokospecjalistyczne, kształcące kadry lekarskie i naukowe polskiej medycyny, bez kompletnej, trójskładowej onkologii chirurgii, chemioterapii wraz z farmakoterapią oraz właśnie radioterapii. Obecnie świadczenia z radioterapii w szpitalach uniwersyteckich są realizowane wyłącznie w Gdańsku, Krakowie i Katowicach, przy czym w Krakowie są to świadczenia teleterapii (w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym) oraz brachyterapii na rzecz pacjentek ginekologicznych i pacjentów okulistycznych leczonych śródoperacyjnie w szpitalach uniwersyteckich, a w Katowicach odbywa się na bazie obcej i sprzęcie prywatnego inwestora, dzięki umowie o współpracy. W wielu uczelniach medycznych w Polsce kliniki onkologii muszą korzystają z bazy obcej (np. Łódź, Bydgoszcz, Szczecin), a studenci kształceni z zakresu radioterapii mają ograniczony kontakt z tą metodą leczenia. Wydaje się, że właściwym podejściem byłoby wykorzystanie potencjału w zakresie radioterapii jakim dysponują regionalne centra onkologii, co pozwoliłoby na nadanie oddziałom radioterapii/onkologii akademickiego charakteru bez nadmiernych kosztów. Wpłynęłoby to korzystnie na poziom kształcenia przed- i podyplomowego. Jak dowodzą dane NFZ o świadczeniach zrealizowanych przez poszczególne ośrodki radioterapii w Polsce, leczą one pacjentów nie tylko z województwa, na terenie którego są zlokalizowane, ale także, nierzadko z całego kraju. Dane o wartości świadczeń teleradioterapii i brachyterapii zrealizowanych na terenie poszczególnych województw na rzecz pacjentów ubezpieczonych w OW NFZ z innych województw, ze względu na rozmiar tabel, zamieszczone są w załączniku do raportu (zob. tabele w załączniku na końcu raportu). Dane te uwzględniają wyłącznie zbiorcze dane z podmiotów leczniczych, które w 2014 roku miały podpisane kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia. Nie ma w nich zatem informacji o wartościach świadczeń zrealizowanych na rzecz pacjentów leczonych w ośrodkach radioterapii w Otwocku, Katowicach, Tomaszowie Mazowieckim, Dąbrowie Górniczej oraz innych, które w 2014 roku takich kontraktów nie posiadały. Dane te potwierdzają, że dostępność do leczenia tymi metodami dla wielu pacjentów z różnych względów wymaga przemieszczania się nawet setek kilometrów od miejsca zamieszkania. Oznacza to także, że niektóre wojewódzkie centra onkologii tylko z nazwy mają charakter wojewódzki, niektóre są co najmniej regionalne, a największe ogólnokrajowe. Zwiększenie liczby ośrodków świadczących usługi radioterapii w poszczególnych województwach, adekwatnie do potrzeb i norm europejskich, z pewnością ograniczyłaby aktualnie istniejące uciążliwości dla pacjentów. A zatem, aby realizować zapisy konstytucyjne o równym dostępie obywateli do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, zakup nowych aparatów winien uwzględniać w pierwszej kolejności nowe lokalizacje realizacji świadczeń z zakresu radioterapii w miejscach, w których obecnie znajdują się białe plamy ilościowe, jakościowe i geograficzne, tego rodzaju leczenia pacjentów 23

onkologicznych. Dzięki temu zwiększyłaby się nie tylko dostępność populacyjna, ale także geograficzna, a to jak wskazują badania porównawcze w ciągu kilku lat powinno przynieść poprawę wyników pięcioletnich wskaźników przeżycia. Nowe ośrodki radioterapii powinny być lokowane w placówkach prowadzących już obecnie procedury z zakresu chirurgii onkologicznej i chemioterapii. O tym, w jaki sposób należałoby podejść do rozwoju radioterapii w Polsce, aby w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych w latach 2016 2025 wykorzystać najlepsze doświadczenia międzynarodowe, napisano w dalszej części raportu. Chemioterapia i onkologiczne programy lekowe Polscy pacjenci mają ograniczony dostęp do powszechnego klinicznego stosowania wielu, dostępnych w Europie, skutecznych oraz innowacyjnych terapii lekowych. Dowodzą tego liczne już opracowania poświęcone tej tematyce 12,13. Sytuacja zmieniła się w porównaniu do początków aktualnie realizowanego Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych i z roku na rok jest lepsza, ale pomimo tego różnice poziomów dostępności tych terapii między Polską a wieloma krajami Europy są jedną z ważniejszych przyczyn gorszej skuteczności leczenia polskich pacjentów. Niezależnie od tej przyczyny, ze względu na przyjęty w polskim systemie ochrony zdrowia, tryb realizacji świadczeń z zakresu chemioterapii i programów lekowych, świadczenia te dla pacjentów onkologicznych są dostępne wyłącznie w szpitalach. Ograniczenia budżetowe i limity w ramach realizacji kontraktów NFZ powodują, że tysiące polskich pacjentów chorych na nowotwory ma utrudniony dostęp do leczenia. Szpitalny, a nie ambulatoryjny tryb realizacji terapii, które mogą być realizowane poza szpitalami, powoduje znaczne utrudnienia dla żyjących w stresie i wytrąconych z dotychczasowego życia pacjentów onkologicznych. Przypisanie chemio- i farmakoterapii onkologicznej wyłącznie do zakresu świadczeń szpitalnych i tryb ich realizacji podczas hospitalizacji, często w oddalonych od miejsca zamieszkania szpitalach, skutkują wysokimi kosztami nie tylko dla systemu opieki medycznej, ale także kosztami pośrednimi, czyniąc z onkologii, w dużej mierze niesłusznie, istotne obciążenie dla całej gospodarki i społeczeństwa naszego kraju 14. Sytuacja ta może się zmienić dzięki wprowadzeniu możliwości pobytów hostelowych finansowanych przez NFZ. Jednak zasadniczym sposobem rozwiązania problemów z przemieszczaniem się pacjentów do odległych ośrodków onkologicznych jest zniesienie limitów na świadczenia z zakresu chemoterapii i programów lekowych oraz 12 Kozierkiewicz A., Bochenek T., Gilewski D., Topór-Mądry R., Biała Księga. Zwalczanie raka jelita grubego i raka piersi w Polsce na tle wybranych krajów europejskich. Analiza zasobów systemu opieki onkologicznej i czynników warunkujących sukces, Raport opracowany przez Ośrodek Analiz Uniwersyteckich pod patronatem Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Warszawa Kraków 2011. 13 Gałązka-Sobotka M. (red. nauk.), Wiciak-Obrębska M., Gierczyński J., Gryglewicz J., Drapała A., Parol T., Analiza dostępności do leczenia onkologicznego oraz finansowania świadczeń z zakresu chemioterapii w 2012 roku ze szczególnym uwzględnieniem nowych terapii onkologicznych, Instytut Organizacji Ochrony Zdrowia Uczelni Łazarskiego, Warszawa 2013. 14 Smaga A., Mikułowska M., Komorowska A., Falkiewicz B., Gryglewicz J., Rak piersi w Polsce leczenie to inwestycja, Sequence HC Partners, Uczelnia Łazarskiego, Polskie Towarzystwo Badań nad Rakiem Piersi, 2014. 24

zwiększenie liczby ośrodków, nie tylko szpitali, ale także lecznictwa ambulatoryjnego, w których pacjenci mogliby korzystać z tego rodzaju leczenia. Geograficzną dostępność świadczeń z zakresu chemioterapii i programów lekowych stosowanych w leczeniu pacjentów onkologicznych prezentuje poniższa mapa. Leczenie tą metodą jest dostępne w Polsce w 112 lokalizacjach, w różnej wielkości miastach, na obszarze których świadczy je łącznie 212 szpitali. Mapa 3. Dostępność świadczeń z zakresu chemio- i onkologicznych programów lekowych w Polsce Wydatki NFZ w mln zł na chemioterapię i onkologiczne programy lekowe w gminie 100-500 10-100 1-10 0-1 i Google Maps Pod względem geograficznym dostępność do świadczeń z zakresu chemio- i farmakoterapii w ramach onkologicznych programów lekowych, traktowanych w analizach łącznie, jest nieznacznie łatwiejsza niż do radioterapii, choćby z powodu odmiennych standardów infrastrukturalnych (budowlanych), technicznych i sprzętowych, jakie muszą być spełnione przez realizujące je podmioty lecznicze. Niemniej między podmiotami leczniczymi leczącymi cytostatykami i lekami specjalistycznymi w ramach programów lekowych z zakresu onkologii bez wątpienia istnieją duże różnice. Zakres tego raportu nie pozwala na prezentację tych różnic bardziej szczegółowo np. w odniesieniu do konkretnych programów lekowych, ale należy mieć świadomość, że wielkość kontraktów na chemioterapię i programy lekowe dotyczące onkologii jest zróżnicowana i, co zrozumiałe, ze względu na specjalizowanie się w leczeniu pacjentów onkologicznych, największe wartości tych kontraktów dotyczą wojewódzkich centrów onkologii i szpitali specjalistycznych zlokalizowanych z dużych miastach. 25

Tabela 4. Liczba szpitali w województwach świadczących w 2014 r. usługi z zakresu chemioterapii i onkologicznych programów lekowych Województwo Liczba szpitali dolnośląskie 15 kujawsko-pomorskie 10 lubelskie 13 lubuskie 3 łódzkie 18 małopolskie 15 mazowieckie 26 opolskie 6 podkarpackie 6 podlaskie 10 pomorskie 12 śląskie 34 świętokrzyskie 3 warmińsko-mazurskie 9 wielkopolskie 23 zachodniopomorskie 9 Razem 212 Limitowanie dostępności pacjentów do tych programów wielkością kontraktów skutkuje tym, że zdarzają się, nawet nierzadko, sytuacje, kiedy to w celu leczenia w ramach niektórych onkologicznych programów lekowych pacjenci muszą samodzielnie szukać placówek leczniczych dysponujących wolnymi miejscami i jeździć do innych województw w celu hospitalizacji. Zamieszczone w załączniku dane oraz w części dotyczącej sytuacji w poszczególnych województwach prezentują wartości świadczeń w ramach chemioterapii i onkologicznych programów lekowych, które zostały zrealizowane na rzecz pacjentów, ubezpieczonych w innych OW NFZ niż OW NFZ na obszarze działania którego byli leczeni. Wartości te w przypadku niektórych województw są znaczące, co oznacza, że do szpitali zlokalizowanych na obszarze tych województw przyjeżdżają się leczyć pacjenci, nawet z odległych miejsc z całej Polski. W części dotyczącej sytuacji w poszczególnych województwach znajdują się tabele prezentujące dane dotyczące liczby pacjentów w największych ośrodkach leczenia onkologicznego w kraju. Aby ograniczyć zakres niedogodności dla pacjentów w nadchodzących latach, zwłaszcza, że prognozy epidemiologiczne i demograficzne świadczą o tym, że nieuchronne jest zwiększenie się liczby mniej mobilnych pacjentów chorujących na choroby nowotworowe, należy zwiększyć liczbę podmiotów specjalizujących się w leczeniu chemio- i farmakologicznym pacjentów onkologicznych zarówno w trybie szpitalnym, jak i przede wszystkim ambulatoryjnym. Stopniowe przeniesienie tego rodzaju leczenia ze szpitali do lecznictwa ambulatoryjnego ograniczy w istotny sposób 26

białe plamy dostępności do nowoczesnych i skutecznych terapii lekowych. Bez wątpienia wymaga to zwiększenia publicznych wydatków na innowacyjne terapie lekowe i dopuszczenia do powszechnego klinicznego zastosowania terapii wciąż niedostępnych dla polskich pacjentów. Leczenie chirurgiczne Leczenie chirurgiczne pacjentów onkologicznych jest najłatwiej dostępnym rodzajem leczenia stosowanego w przypadku nowotworów. Jest ono dostępne w 378 lokalizacjach, w różnej wielkości miastach, na obszarze których działają szpitale z oddziałami zabiegowymi. Szpitali tych w całej Polsce jest aż 777. Informacje na temat lokalizacji i liczbie szpitali leczących chirurgicznie pacjentów onkologicznych przedstawione zostały na mapie i w tabeli. Na mapie tej trudno wskazać białe plamy dostępności tego rodzaju leczenia stosowanego w onkologii, aczkolwiek, analizy przeprowadzone w ramach prac nad raportem świadczą, że w tym zakresie w Polsce istnieją braki o charakterze jakościowym a nie ilościowym. Podobnie, jak w przypadku radioterapii i brachyterapii, pacjenci szukają szpitali i są leczeni operacyjnie nawet w miejscowościach odległych od miejsc zamieszkania. Mapa 4. Dostępność leczenia chirurgicznego pacjentów onkologicznych w Polsce Wydatki NFZ w mln zł na onkologiczne leczenie chirurgiczne w gminie 100-300 10-100 1-10 0-1 i Google Maps 27

Tabela 5. Liczba szpitali w województwach świadczących w 2014 r. chirurgiczne leczenie pacjentów onkologicznych Województwo Liczba szpitali dolnośląskie 61 kujawsko-pomorskie 47 lubelskie 39 lubuskie 22 łódzkie 50 małopolskie 53 mazowieckie 107 opolskie 23 podkarpackie 40 podlaskie 24 pomorskie 33 śląskie 112 świętokrzyskie 27 warmińsko-mazurskie 38 wielkopolskie 68 zachodniopomorskie 33 Razem 777 Wartości zrealizowanych świadczeń onkologii zabiegowej na rzecz pacjentów według OW NFZ lokalizacji świadczeniodawcy oraz OW NFZ, do którego należą pacjenci, zostały przedstawione w tabeli w załączniku znajdującym się na końcu raportu. Warto zwrócić uwagę, że wartości te są najwyższe w porównaniu do obu poprzednich metod leczenia stosowanych w onkologii. Świadczy to nie tylko o wadze leczenia chirurgicznego w ogóle wydatków na onkologię, ale także o tym, że pacjenci onkologiczni w celu leczenia przez najlepszych specjalistów, są gotowi pokonywać nawet znaczne odległości. Dane o liczbie pacjentów korzystających z takiego leczenia w największych ośrodkach onkologicznych w poszczególnych województwach znajdują się w tabelach prezentujących sytuacje w województwach. Leczenie chirurgiczne pacjentów onkologicznych odbywa się w większości przypadków w oddziałach, które w swojej nazwie nie mają przymiotnika onkologiczny, ale w oddziałach chirurgii ogólnej czy ginekologii, a także oddziałach takich specjalności zabiegowych, jak urologia, neurochirurgia, torakochirurgia czy laryngologia. W niektórych z tych specjalności chirurgicznych istotną część pacjentów, często dominującą, stanowią ci, którzy wymagają operacji ze względu na chorobę nowotworową. W takich oddziałach czy klinikach, zlokalizowanych w większości przypadków w szpitalach specjalistycznych, wojewódzkich lub uniwersyteckich, jakość leczenia jest na wysokim poziomie, niemniej w mniejszych szpitalach, poziomu powiatowego, na oddziałach chirurgii ogólnej i ginekologii, jakość leczenia może być znacząco niższa. Na temat jakości chirurgicznego leczenia pacjentów 28

onkologicznych w Polsce brak jest dostatecznie wiarygodnych dostępnych danych, ale wnioskując z wielkości kontraktów i ich wykonania w zakresie zabiegów onkologicznych, w całej Polsce są małe lokalne szpitale, w których wykonuje się tak małą liczbę operacji tego typu w skali roku, że można mieć wątpliwość, co do ich jakości. Oprócz tego, z licznych rozmów, jakie przeprowadzono ze specjalistami z zakresu onkologii, wynika, że w Polsce zdarzają się liczne przypadki stosowania leczenia operacyjnego jako pierwszego, nieadekwatnie do potrzeb i zaleceń medycznych opartych na wiedzy. Świadczy to o znacznych niedoskonałościach w procedurach i ich jakości oraz istotnych brakach w zarządzaniu systemem ochrony zdrowia w Polsce. Koordynowanie opieki i zarządzanie przypadkiem przez multidyscyplinarne zespoły wskazujące optymalną dla pacjenta terapię, rekomendowane przez ekspertów OECD w ramach projektu Health Care Quality Improvement (HCQI) 15, a także postulowane przez polskich onkologów i wprowadzane obecnie do polskiego systemu lecznictwa onkologicznego przez pakiet onkologiczny, powinny stopniowo wyeliminować takie, szkodliwe dla efektów leczenia, zjawiska. Funkcję taką powinny pełnić w przyszłości zewnętrzne audyty kliniczne. Innym rozwiązaniem o charakterze organizacyjno-zarządczym, wysoce efektywnym dla podniesienia jakości leczenia chorych na raka piersi i raka jelita grubego, jest stworzenie w Polsce sieci centrów specjalizujących się w kompleksowym leczeniu pacjentów chorujących na te dwa nowotwory. Wdrożenie w życie koncepcji Breast Cancer Unit BCU i Colon Cancer Unit CCU opracowanych przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Onkologicznego 16,17 powinno w istotny sposób poprawić dostępność do dobrej jakości kompleksowego leczenia pacjentów wymagających w zależności od umiejscowienia, rodzaju i stopnia zaawansowania nowotworu zarówno leczenia chirurgicznego, jak i radio-, chemiolub farmakoterapii. Zakres tego raportu nie pozwala na bardziej szczegółowe analizy, ale w ramach likwidacji białych plam na obszarach, w których brak jest aktualnie podmiotów leczniczych oferujących leczenie chorych na raka piersi lub raka jelita grubego, należy opracować wieloletni plan rozwoju sieci BCU i CCU. Doświadczenia z krajów, w których takie centra kompetencji leczenia narządowego istnieją, dowodzą, że w krótkim, kilkuletnim okresie przekłada się to pozytywnie na wyniki leczenia w skali populacji. 15 Stevanovic V., Fujisawa R., Performance of systems of cancer care in OECD countries: exploration of the relation between resources, process quality, governance and survival in patients with breast, cervical, colorectal and lung cancers. HCQI Expert Group meeting, Paris, 27 May 2011, OECD. 16 Koncepcja systemu zwalczania raka piersi w Polsce w oparciu o Centrum Diagnostyki i Leczenia Raka Piersi (CDLRP) jako krajowej implementacji Breast Cancer Units (BCU), Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa Gdańsk 2013. 17 Strategia walki z rakiem w Polsce 2015 2024, Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Polska Unia Onkologii, Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych, Polskie Towarzystwo Radioterapii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Patologów, Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej, 10 czerwca 2014 r. za http://walkazrakiem.pl/sites/default/fi les/library/fi les/strategia_walki_z_rakiem_w_ polsce_2015_2024.pdf. 29

4. Stan i plan rozwoju radioterapii w Polsce analiza i rekomendacje Z uwagi na fakt, że celem tego raportu jest zaproponowanie rozwiązań dotyczących ograniczenia lub likwidacji białych plam świadczeń onkologicznych na mapie Polski, została przeprowadzona pogłębiona analiza świadczeń z zakresu radioterapii, które, jak wykazano we wcześniejszej części raportu, są największą białą plamą wśród świadczeń onkologicznych. Analizy te przeprowadzono głównie w oparciu o dane zaprezentowane w raporcie Konsultanta Krajowego z dziedziny radioterapii onkologicznej za rok 2014 (dalej raport Konsultanta Krajowego), przegląd literatury poświęconej planowaniu rozwoju świadczeń z tej dziedziny 18,19, a także wywiady i konsultacje z ekspertami onkologii i radioterapii. Z analiz tych wynika, że, pomimo iż radioterapia onkologiczna w ciągu pierwszych 8 latach funkcjonowania NPZChN była jedną z najbardziej wspieranych ze środków budżetowych dziedzin medycyny, nie tylko poprawa w zakresie dostępności do leczenia tą metodą i stopniowe likwidowanie nierówności międzywojewódzkich, ale także utrzymanie aktualnego poziomu dostępności w dalszym ciągu wymagać będą istotnego wartościowo wsparcia budżetowego. Wynika to głównie z faktu, że jest to dziedzina wymagająca kosztownej infrastruktury budowalnej z uwagi na wymagania ochrony radiologicznej bunkra, a także wysokospecjalistycznej aparatury i dodatkowego wyposażenia, również kosztownego, którego czas eksploatacji jest ograniczony. Szczegółowe dane o wyposażeniu poszczególnych ośrodków w aparaturę do teleradioterapii i brachyterapii, a także sprzęt dodatkowy oraz do diagnostyki obrazowej (CT, MRI i PET), zawarte w raporcie Konsultanta Krajowego zawierają informacje o roku rozpoczęcia eksploatacji każdego urządzenia wykorzystywanego we wszystkich ośrodkach radioterapii, a także pośrednią informację o intensywności wykorzystania każdego urządzenia w ciągu roku. Maksymalny czas eksplantacji, jaki jest przyjęty przez Ministerstwo Zdrowia jako kryterium ubiegania się o dofinansowanie zakupu nowego akceleratora megawoltowego, na wymianę zużytego to 12 lat. Tabela zamieszczona poniżej prezentuje liczbę aparatów megawoltowych oraz rok, w którym osiągnięty zostanie ten limit według danych z raportu Konsultanta Krajowego. Wynika z niej, że w ciągu najbliższej dekady, a więc w latach 2016 2025, na które planowany jest kolejny Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, wymianie podlegać powinno łącznie 115 ze 144 aktualnie użytkowanych akceleratorów. Osiem aparatów MV użytkowanych w podmiotach publicznych już w 2015 roku osiągnie lub przekroczyło 12 lat eksploatacji i jest wciąż używanych. A zatem można mieć nadzieję, że już w tym roku, o ile pozwalają na to warunki dofinansowania, powinny zostać one wymienione w ramach kończącego się NPZChN. Odejmując z puli aparatów megawoltowych do wymiany 16 aparatów, będących własnością prywatnych podmiotów świadczących usługi radioterapii w systemie finansowanym ze środków publicznych (niezależnie czy mają bezpośrednie umowy NFZ) oraz ubiegających się te kontakty, wymianie powinno podlegać 99 aparatów wykorzystywanych obecnie 18 Lievens Y., Dunscombe P., Defourny N., Gasparotto C., Borras J.M., Grau C., HERO (Health Economics in Radiation Oncology) : A Pan-European Project on Radiotherapy Resources and Needs, Clinical Oncology 27 (2015) 115 124, http://dx.doi.org/10.1016/j.clon.2014.10.010. 19 Slotman B.J., Vos P.H., Planning a radiotherapy capacity and productivity, Radiotherapy and Oncology 1006 (2013), 266-270, http://dx.doi.org/10.1016/j.radonc.2013.02.006. 30

w podmiotach publicznych. Dzięki temu w kolejnym dziesięcioleciu dostępność do świadczeń teleradioterapii wykonywanych na nowoczesnych aparatach będzie mogła być utrzymana na aktualnym, dalekim od potrzeb, poziomie. Dla zobrazowania wielkości nakładów finansowych, jakich wymagałby proces wymiany aparatury do teleradioterapii pomnożono liczbę 99 aparatów przez 10 mln zł, aktualną cenę 1 akceleratora MV przyjętą przez MZ jako cenę przy minimalnym 15% udziale własnym podmiotu leczniczego ubiegającego się o dofinansowanie wymiany akceleratora. Cena ta nie obejmuje dodatkowego wyposażenia, montażu ani szkoleń. A zatem kwota rzędu 1 mld zł w okresie 10 lat jest kwotą minimum, aby utrzymać obecny poziom dostępności do radioterapii. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że kryterium okresu użytkowania nie jest dostateczne dla oceny stopnia wyeksploatowania akceleratorów. Według literatury dotyczącej planowania rozwoju radioterapii nie tylko sam wiek jest takim kryterium, ale przede wszystkim efektywny czas pracy tzw. BEAM HOURS (dalej BH). W krajach Europy Zachodniej przyjmuje się, że łącznie nie powinno być to więcej niż 2500 BH przez całe życie akceleratora. Z informacji pozyskanych w trakcie analizy tego zagadnienia wynika, że w Polsce jeden akcelerator wypracowuje rocznie ok 330 BH, przy limitach osiąganych w Europie Zachodniej na poziomie 130 140 BH, co oznacza ponad 2,5 razy większe obciążenie średniego akceleratora w Polsce w stosunku do standardów europejskich. Są jednak w Polsce aparaty, które pracują po blisko 500 BH rocznie. Prowadzi to do szybszego zużycia sprzętu i radykalnego wzrostu kosztów serwisu obciążających podmioty lecznicze. W warunkach polskich przy 70 000 pacjentach rocznie, kiedy 50% leczonych jest paliatywnie (średnio 3 frakcje) i 50% radykalnie (średnio 30 frakcji) na pacjenta przypada średnio 17 frakcji napromieniania. Oznacza to średnio 540 pacjentów (procedur) rocznie oraz około 9 000 frakcji rocznie na akcelerator, co przy 250 dniach napromieniania daje około 40 pacjentów dziennie. Tak intensywne użytkowanie aparatów MV w Polsce jest spowodowane za małą w stosunku do potrzeb liczbą tych urządzeń. Większość akceleratorów w Polsce pracuje 12 15 godzin dziennie. Przy piętnastogodzinnym dniu pracy i dwóch zmianach techników napromienianych jest nawet 60 pacjentów dziennie, co znacząco przewyższa obciążenie akceleratorów w krajach Europy zachodniej i tłumaczy szybsze zużycie i wyższe koszty eksploatacji tych urządzeń w Polsce. Dane o długim czasie pracy ośrodków radioterapii korelują z liczbą pacjentów leczonych w poszczególnych ośrodkach. Prezentuje je tabela umieszczona dalej, która oprócz liczby pacjentów leczonych napromienianiem w 2014 roku, pokazuje także procent pacjentów leczonych w trybie ambulatoryjnym dla obu metod radioterapii. 31

Tabela 6. Liczba akceleratorów MV do wymiany po 12 latach eksploatacji w poszczególnych województwach Województwo 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 RAZEM dolnośląskie 1 1 1 1 2 1 2 1 10 kujawsko-pomorskie 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 lubelskie 1 1 1 1 1 1 6 lubuskie 1 1 1 3 łódzkie 1 2 2 1 1 7 małopolskie 1 1 1 2 2 2 4 2 15 mazowieckie 1 3 1 2 1 3 2 2 2 17 opolskie 1 1 1 3 podkarpackie 1 1 2 1 1 6 podlaskie 1 1 1 1 4 pomorskie 1 1 1 1 2 6 śląskie 1 1 1 1 1 2 1 1 1 3 2 2 4 4 25 świętokrzyskie 1 1 1 1 4 warmińsko-mazurskie 1 4 1 6 wielkopolskie 1 1 1 3 3 1 1 1 12 zachodniopomorskie 1 2 1 2 1 1 8 Razem 1 2 1 1 0 3 7 9 10 12 10 14 12 13 11 17 16 2 141 Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014

Tabela 7. Pacjenci poddani teleradioterapii i brachyterapii w poszczególnych ośrodkach i tryb realizacji świadczeń w 2014 r. Województwo Ośrodek Liczba pacjentów teleterapia Liczba pacjentów brachyterapia % pacjentów teleterapia ambulatoryjna % pacjentów brachyterapia ambulatoryjna dolnośląskie Wałbrzych 1338 292 91% 100% dolnośląskie Legnica 44 0 100% nd dolnośląskie Wrocław DCO 3527 362 54% 31% kujawsko-pomorskie Bydgoszcz 5159 909 81% 54% lubelskie Lublin COZL 3171 521 63% 77% lubuskie Zielona Góra 1542 98 60% 24% łódzkie Łódź 3327 400 68% 26% łódzkie Tomaszów Mazow. bd bd bd bd małopolskie Kraków Amethyst 1011 38 63% 100% małopolskie Kraków COOK 1749 346 54% 42% małopolskie Kraków SU Gin. 0 169 nd 100% małopolskie Kraków SU Okul. 46 294 0% 0% małopolskie Kraków USD 1170 0 bd nd małopolskie Nowy Sącz 196 0 21% nd małopolskie Tarnów 915 57 39% 91% mazowieckie Warszawa COI Wawelska 1620 0 80% nd mazowieckie Otwock 1211 452 52% 73% mazowieckie Warszawa COI Ursynów 5566 1023 64% 15% mazowieckie Wieliszew 1726 240 76% 60% mazowieckie W-wa Centr. Neur. 797 0 100% nd opolskie Opole 1038 160 58% 90% podkarpackie Brzozów 1094 413 53% 9% podkarpackie Rzeszów 1655 154 47% 72% podlaskie Białystok 1991 309 49% 46% pomorskie Gdańsk 1946 226 58% 0% pomorskie Gdynia 1487 199 42% 37% śląskie Bielsko Biała 1613 90 72% 82% śląskie Częstochowa 1135 129 79% 79% śląskie Dąbrowa Górnicza 95 0 0% nd śląskie Gliwice 8036 853 73% 71% śląskie Jastrzębie Zdrój 0 24 nd 0% śląskie Katowice 2631 213 82% 100% śląskie Katowice NU-MED CDiTO 264 15 66% 100% świętokrzyskie Kielce 2106 503 55% 0% warmińsko - mazurskie Elbląg 902 0 36% nd warmińsko - mazurskie Olsztyn 1884 302 41% 34% wielkopolskie Poznań MCO 1436 601 60% 47% wielkopolskie Poznań WCO 4379 871 68% 46% zachodniopomorskie Koszalin 1191 177 51% 44% zachodniopomorskie Szczecin 3293 508 58% 69% Polska Razem 72291 10948 63% 47% Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014

Niski w porównaniu do krajów zachodniej Europy procent pacjentów leczonych w trybie ambulatoryjnym odpowiednio 63% poddawanych teleradioterapii i 47% brachyterapii w Polsce w stosunku do około 90% w krajach zachodnich 20 jest odzwierciedleniem kilku czynników. Najważniejszym czynnikiem jest liczba, a tym samym dostępność, ośrodków radioterapii dla pacjentów. Pozostałe można podzielić na medyczne liczbę nowych zachorowań, lokalizację narządową i stopień zaawansowania nowotworu (ang. stage) warunkujące intensywność leczenia i jego radykalny lub paliatywny charakter, a także czynniki społeczne i ekonomiczne mobilność pacjentów i ich status materialny. Ważna może być także wysokość wycen świadczeń i sposób płacenia za ich realizację przez płatnika publicznego. Dojście przez polską radioterapię do zachodnioeuropejskich poziomów realizacji tych świadczeń w trybie ambulatoryjnym wymaga co najmniej kilku lat stopniowej adaptacji świadczeniodawców i pacjentów do takiej zmiany. Bez wątpienia tworzenie nowych ośrodków, bliżej miejsc zamieszkania pacjentów lub budowanie hosteli przyszpitalnych i lokowanie tam pacjentów wymagających radioterapii, przyspieszy ten proces. Warto jednak zwrócić uwagę na dane z raportu Konsultanta Krajowego zamieszczone w tabeli znajdującej się na poprzedniej stronie, że już obecnie istnieją ośrodki radioterapii w Polsce, które w 2014 roku 100% pacjentów wymagających napromieniania guza leczyły w trybie ambulatoryjnym. Aby Polska w ciągu pięciu lat, czyli do 2020 roku, osiągnęła poziom dostępności 5 aparatów MV na 1 mln mieszkańców należy, zgodnie z zaleceniami HERO, opracować plan rozwoju radioterapii. Winien on uwzględniać już nie tylko wskaźnik dostępności, ale powinien być opracowany w oparciu o mapę potrzeb zdrowotnych dla onkologii uwzględniającą demografię i prognozowaną zapadalność na nowotwory według lokalizacji narządowej, najlepiej z prognozą stopnia ich zaawansowania. Pozwoli to na oszacowanie nie tylko liczby pacjentów, ale także intensywności niezbędnego napromienienia do leczenia radykalnego, neoadiuwantowego, adjuwantowego lub paliatywnego. Program taki powinien być opracowany w roku 2015 lub najpóźniej do końca pierwszego kwartału 2016 roku, a za sfinansowanie prac nad nim powinien być odpowiedzialny Minister Zdrowia. Efektem takiego programu winny być rekomendacje dla lokalizacji nowych ośrodków uwzględniające jakościowe, ilościowe i geograficzne białe plamy radioterapii w Polsce, o których była mowa we wcześniejszej części raportu. Na potrzeby wstępnego oszacowania kosztów utworzenia nowego ośrodka radioterapii, w drodze dyskusji z ekspertami radioterapii, przyjęto następujący zestaw wymagań, co do bunkra, aparatury i dodatkowego oprzyrządowania standardowego samodzielnego ośrodka wraz z cenami (średnimi rynkowymi): dwa bunkry akceleratorów (wraz z pomieszczeniami symulatora, planowania leczenia, dozymetrii i wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w zakresie gabinetów lekarskich oraz infrastrukturą techniczną (klimatyzacja, wentylacja, chłodzenie wodne, drzwi osłonne do bunkra): łączny koszt około 18 mln zł; 20 Systemy opieki onkologicznej w wybranych krajach, Raport opracowany przez EY na zlecenie Fundacji Onkologia 2025, Sprawne Państwo Program EY, kwiecień 2014. 34

dwa akceleratory MV identycznie wyposażone z pełnym zakresem radioterapii do IMRT włącznie (wyposażenie kolimator wielolistkowy MLC systemem IGRT, IMRT) cena za aparat MV do 12 mln zł brutto (a więc razem 24 mln zł); doposażenie akceleratora o kolimator do radioterapii stereotaktycznej; symulator radioterapeutyczny do planowania leczenia 2D lub symulator na bazie tomografu CT z wirtualną symulacją do planowania leczenia 3D; aparat do brachyterapii HDR z jednym afterloaderem oraz ramieniem C; doposażenie systemu brachyterapii HDR o system obrazowania typu ramię C lub jezdny tomograf CT oraz system realizacji procedur brachyterapii HDR: koszt do 2 mln zł; system planowania leczenia 3D - min. 3 stacje planowania leczenia plus dwie do konturowania na akcelerator; system weryfikacji, zarządzania oraz obrazowy radioterapii dla min. 12 stacji roboczych; zestaw dozymetryczny z odpowiednimi fantomami do kontroli jakości medycznych akceleratorów liniowych (konfiguracja akceleratora w systemie planowania leczenia oraz późniejsza kontrola jakości), zestaw dozymetryczny do kontroli jakości symulatora radioterapeutycznego i tomografu komputerowego: koszt około 2,5 mln zł. Koszt budowy i wyposażenia nowego ośrodka radioterapii, przy wyposażeniu o wysokim standardzie wg listy zaprezentowanej powyżej sięga 53-58 mln zł (w tym 18 mln zł budowa, 30-35 mln zł aparatura, 5 mln zł pozostałe wyposażenie). Koszt może różnić się istotnie w zależności od przyjętego programu ośrodka (np. bez lub z brachyterapią) i możliwości powiązania funkcji z istniejącym szpitalem. Jako punkt wyjścia do obliczeń należy wziąć pod uwagę aktualną liczbę akceleratorów MV i HDR użytkowanych Polsce (przy założeniu, że zużyte zostaną wymienione na nowe), oraz liczbę ludności Polski w 2020 roku, która zgodnie z prognozą GUS z 2014 roku wynosić będzie 38 137 804 osób, stawiając sobie za cel osiągnięcie aktualnej średniej europejskiej dostępności do 1 aparatu MV dla 200 000 osób oraz 1,6 aparatu HDR na 1 mln mieszkańców, potrzebujemy 47 aparatów MV i 18 HDR. Przy powyższych założeniach dotyczących standardu wyposażenia, oznacza to ok. 15 nowych ośrodków radioterapii w Polsce. Koszt ich budowy i wyposażenia w okresie 5 lat to ok. 850 mln zł. Dodać należy to tego koszty montażu, szkolenia i ewentualnie innych urządzeń, niezbędnych dla sprawnego i bezpiecznego działania ośrodków radioterapii, potrzebne jest łącznie dodatkowo ok. 400 mln zł wciągu pięciu lat. A zatem podsumowując powyższe analizy w celu zapewnienia europejskiej dostępności do leczenia radioterapeutycznego (5 akceleratorów MV i 1,6 aparatów HDR do brachyterapii na mln mieszkańców) do 2025 roku w Polsce potrzebne są nakłady rzędu 2,45 mld zł, z czego ok. 1,75 w latach 2016 2020, a pozostałe ok. 0,7 mld zł w latach 2021 2025. 35

Jak wynika z rekomendacji HERO oraz analizy doświadczeń międzynarodowych preferowanym, efektywnym ekonomicznie i medycznie, modelem rozwoju sieci ośrodków radioterapii jest tworzenie filii działających już, prężnie działających ośrodków z doświadczonymi kadrami i dobrze zarządzanymi procesami. Wydaje się, że Polska powinna pójść tą samą drogą i w miejsce konkurencji ośrodków jako priorytet polityki zdrowotnej w onkologii postawić na kooperację, koordynację, kompetencję i kompleksowość. Jest to kluczowa rekomendacja Instytutu Ochrony Zdrowia dla poprawy sytuacji w polskiej onkologii zaprezentowana w opublikowanym niedawno raporcie 21. W 2011 roku rozpoczął się proces praktycznej implementacji takiego podejścia na obszarze województw wielkopolskiego i dolnośląskiego. W Wielkopolsce w oparciu o plany sejmiku samorządowego tworzona jest sieć ośrodków radioterapii, które działając jako filie Wielkopolskiego Centrum Onkologii, mają działać docelowo w Kaliszu, Pile, Koninie i Lesznie. Koncepcja, która została po raz pierwszy zaprezentowana w 2006 roku, jesienią 2014 roku zaowocowała otwarciem ośrodka radioterapii w Kaliszu tuż obok Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. W województwie dolnośląskim filię tamtejszego centrum onkologii jesienią 2014 roku uruchomiono w Szpitalu Specjalistycznym w Legnicy. A zatem rozwój ośrodków radioterapii przez tworzenie filii zgodnie z najlepszą wiedzą prezentowaną w literaturze poświęconej temu zagadnieniu, ma już w Polsce miejsce. Dzięki białym plamom wskazanych w raporcie na mapie Polski i mapach poszczególnych województw widać wyraźnie, gdzie decydenci polityki zdrowotnej w naszym kraju powinni lokować nowe ośrodki. W razie potrzeby w planach rozwoju sieci ośrodków radioterapii należy dopuścić także do partnerstwa z podmiotami niepublicznymi, ale wyłącznie w miejscach, gdzie jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z map potrzeb zdrowotnych oraz ze względów ekonomicznych. Przykłady takich rozwiązań w kilku województwach dały już istotną poprawę w dostępności do świadczeń z zakresu radioterapii. Bez tych prywatnych inwestycji i ponad 20 akceleratorów istotne problemy dostępności do radioterapii odczuwaliby pacjenci z województw mazowieckiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego. Warto podkreślić w tym miejscu, że plan rozwoju radioterapii nie może jednak bazować wyłącznie na planowaniu sprzętu, wymaga on także planu rozwoju kadr medycznych lekarzy, fizyków, techników oraz pielęgniarek. Poniżej mapa przedstawiająca rozmieszczenie kadr pracujących w poszczególnych województwach oraz lekarzy specjalizujących się obecnie w zakresie radioterapii onkologicznej, a także tabela prezentująca kadry, jakimi dysponowaliśmy i które kształcono w 2014 roku. 21 Gujski M. (red.), Kalbarczyk W.P. (red.), Brzozowski S., Tytko Z., Scibek A., Walka z nowotworami i opieka onkologiczna w Polsce wobec wyzwań demograficznych i epidemiologicznych propozycje rozwiązań, Instytut Ochrony Zdrowia, Warszawa 2015. 36

Mapa 5. Kadry radioterapii w Polsce lekarze, rezydenci, fizycy i technicy radioterapii w 2014 r. Tabela 8. Kadry radioterapii w Polsce lekarze, rezydenci, fizycy i technicy radioterapii w 2014r. Województwo Liczba lekarzy specjalistów radioterapii Liczba lekarzy w trakcie specjalizacji Liczba fizyków medycznych Liczba techników radioterapii dolnośląskie 42 15 21 68 kujawsko-pomorskie 26 12 18 39 lubelskie 28 17 13 37 lubuskie 6 4 7 15 łódzkie 27 5 17 70 małopolskie 52 22 44 89 mazowieckie 74 7 56 150 opolskie 8 6 9 14 podkarpackie 18 11 16 46 podlaskie 22 8 13 29 pomorskie 28 7 16 37 śląskie 95 32 70 199 świętokrzyskie 15 5 17 30 warmińskomazurskie 19 7 12 28 wielkopolskie 30 16 24 57 zachodniopomorskie 20 6 15 50 Razem 510 180 368 958 Źródło: Opracowanie własne na podstawie R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r. konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014 37

Pracownicy polskich ośrodków radioterapeutycznych przy obecnym trybie pracy, a jednocześnie rosnących wymaganiach technicznych nowego sprzętu, są jedną z najbardziej obciążonych w Europie kadr radioterapii. Dlatego rozwój radioterapii i sieci nowych ośrodków, uwzględniający jakość świadczeń na rzecz pacjentów i efektywność kosztową, w postaci filii istniejących już centrów onkologii oraz ośrodków uniwersyteckich, winien być skorelowany z 5-letnim planem rozwoju kadr. Według danych z raportu Konsultanta Krajowego oraz materiałów analizowanych podczas opracowywania tego raportu wynika, że do 2020 roku w Polsce powinno się wykształcić 130 radioterapeutów, 250 fizyków medycznych oraz 370 techników radioterapii. 38

5. Dostępność do leczniczych świadczeń onkologicznych w województwach 5.1. Województwo dolnośląskie Mapa 6. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa dolnośląskiego 1. Podregion jeleniogórski 2. Podregion legnicko-głogowski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bolesławiecki 90108 318 220 1796 głogowski 90058 289 215 1911 jaworski 51805 219 135 1106 górowski 36212 121 96 651 jeleniogórski 65073 246 182 1352 legnicki 54947 174 142 1065 kamiennogórski 44703 224 145 990 lubiński 106203 464 283 2548 lubański 55815 222 116 1055 polkowicki 63282 206 117 1200 lwówecki 47088 160 132 951 Legnica 101488 410 284 2695 zgorzelecki 92591 435 283 2087 złotoryjski 44871 174 120 898 Jelenia Góra 81352 386 277 2390 3. Podregion wałbrzyski 4. Podregion wrocławski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC dzierżoniowski 104034 481 313 2390 milicki 37268 144 83 721 kłodzki 163657 641 461 3426 oleśnicki 106238 325 236 2213 świdnicki 160441 704 488 3652 oławski 76047 396 169 1636 wałbrzyski 57425 257 609 1292 strzeliński 44270 218 122 983 ząbkowicki 67436 280 212 1408 średzki 52720 175 129 924 Wałbrzych 116925 559 0 3217 trzebnicki 83523 351 194 1616 wołowski 47499 228 144 1028 5. Podregion m. Wrocław wrocławski 130739 431 252 2256 Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Wrocław 631201 3105 1741 18194 39

Mapa 7. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa dolnośląskiego 1. Podregion jeleniogórski 2. Podregion legnicko-głogowski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bolesławiecki 88587 423 2416 2716 głogowski 88118 428 2440 2733 jaworski 50132 250 1420 1582 górowski 35098 163 926 1034 jeleniogórski 64305 325 1856 2087 legnicki 55190 259 1476 1682 kamiennogórski 42630 217 1241 1375 lubiński 103779 523 2982 3297 lubański 53860 272 1549 1725 polkowicki 63327 275 1568 1790 lwówecki 45632 225 1284 1432 Legnica 98141 503 2884 3166 zgorzelecki 88888 450 2564 2826 złotoryjski 43621 210 1196 1350 Jelenia Góra 77251 445 2548 2738 3. Podregion wałbrzyski 4. Podregion wrocławski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* dzierżoniowski 100275 528 3020 3319 milicki 36866 169 963 1081 kłodzki 157041 836 4772 5227 oleśnicki 106747 485 2763 3133 świdnicki 156965 784 4479 4972 oławski 77165 358 2040 2317 wałbrzyski 54899 284 1624 1779 strzeliński 43426 208 1188 1330 ząbkowicki 64733 330 1878 2066 średzki 54138 236 1346 1558 Wałbrzych 110524 622 3561 3834 trzebnicki 86029 383 2183 2537 wołowski 46893 226 1286 1439 5. Podregion m. Wrocław wrocławski 146781 565 3224 3919 Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Wrocław 625538 3089 17717 19145 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 40

Tabela 9. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie dolnośląskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM ONKOLOGII WE WROCŁAWIU Wrocław 57 496 660 115% SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. DRA ALFREDA SOKOŁOWSKIEGO Wałbrzych 9238736 130% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W LEGNICY Legnica 99996 298% RAZEM dolnośląskie 66 835 392 117% Tabela 10. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie dolnośląskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY NR 1 WE WROCŁAWIU Wrocław 54 483 375 98% DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM ONKOLOGII WE WROCŁAWIU Wrocław 44 837 495 100% MIEDZIOWE CENTRUM ZDROWIA S.A. W LUBINIE Lubin 15 718 860 98% DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM CHORÓB PŁUC WE WROCŁAWIU Wrocław 13 734 843 98% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W LEGNICY Legnica 13 710 338 99% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY WE WROCŁAWIU Wrocław 13 485 297 98% WOJEWÓDZKIE CENTRUM SZPITALNE KOTLINY JELENIOGÓRSKIEJ Jelenia Góra 12 440 168 96% DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM TRANSPLANTACJI KOMÓRKOWYCH Z KRAJOWYM BANKIEM DAWCÓW SZPIKU Wrocław 11 957 894 98% SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. DRA ALFREDA SOKOŁOWSKIEGO Wałbrzych 9 824 503 99% UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY IM. JANA MIKULICZA-RADECKIEGO WE WROCŁAWIU Wrocław 6 546 161 97% Tabela 11. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie dolnośląskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY NR 1 WE WROCŁAWIU Wrocław 55 150 628 35% UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY IM. JANA MIKULICZA-RADECKIEGO WE WROCŁAWIU Wrocław 119 988 544 15% DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM ONKOLOGII WE WROCŁAWIU Wrocław 19 863 896 83% DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM CHORÓB PŁUC WE WROCŁAWIU Wrocław 19 610 136 68% 4 WOJSKOWY SZPITAL KLINICZNY Z POLIKLINIKĄ SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ WE WROCŁAWIU Wrocław 78 677 456 16% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY WE WROCŁAWIU Wrocław 59 563 712 21% DOLNOŚLĄSKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. T. MARCINIAKA - CENTRUM MEDYCYNY RATUNKOWEJ Wrocław 58 685 328 13% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W LEGNICY Legnica 43 507 152 17% SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. DRA ALFREDA SOKOŁOWSKIEGO Wałbrzych 45 535 256 15% WOJEWÓDZKIE CENTRUM SZPITALNE KOTLINY JELENIOGÓRSKIEJ Jelenia Góra 41 178 904 15% 41

Tabela 12. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM ONKOLOGII SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. DRA SOKOŁOWSKIEGO WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA WROCŁAW WAŁBRZYCH LEGNICA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 334 5046 40516 3507 392 2336 10908 1801 91 8232 1979 kujawsko-pomorskie 16 1 2 3 1 lubelskie 5 67 1 3 1 lubuskie 4 76 913 56 5 43 10 2 8 łódzkie 2 66 729 53 2 4 małopolskie 2 6 102 3 5 4 16 1 mazowieckie 6 141 7 1 6 1 opolskie 5 129 1837 177 7 35 8 1 podkarpackie 3 61 4 5 podlaskie 1 pomorskie 6 14 4 2 4 8 2 śląskie 3 21 65 19 1 5 30 1 32 5 świętokrzyskie 4 74 2 1 3 1 warmińsko-mazurskie 3 57 10 wielkopolskie 12 228 2276 207 4 2 17 3 21 8 zachodniopomorskie 1 5 70 10 1 2 33 1 inne* 1 19 24 12 5 36 3 7 7 RAZEM 364 5623 46963 4073 402 2380 11087 1836 91 8347 2015 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 8. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa dolnośląskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 42

5.2. Województwo kujawsko-pomorskie Mapa 9. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa kujawskopomorskiego 6. Podregion bydgosko-toruński 7. Podregion grudziądzki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bydgoski 111992 440 219 2320 brodnicki 78236 304 175 1449 toruński 102242 322 198 1915 chełmiński 52515 199 133 1077 Bydgoszcz 357294 1968 1138 11060 golubsko-dobrzyński 45490 152 127 974 Toruń 202612 905 604 5955 grudziądzki 40089 150 88 777 rypiński 44607 164 117 838 wąbrzeski 34929 145 75 787 Grudziądz 97235 459 311 2699 8. Podregion inowrocławski 9. Podregion świecki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC inowrocławski 163094 667 386 3804 sępoleński 41571 144 96 865 mogileński 46437 172 100 976 świecki 99882 352 236 2014 nakielski 86982 336 212 1742 tucholski 48275 192 97 947 żniński 70687 305 196 1454 10. Podregion włocławski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC aleksandrowski 55820 235 156 1357 lipnowski 67113 184 172 1122 radziejowski 41444 185 114 870 włocławski 86756 327 245 1696 Włocławek 114181 604 335 3223 43

Mapa 10. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa kujawskopomorskiego 6. Podregion bydgosko-toruński 7. Podregion grudziądzki Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bydgoski 119943 485 2763 3306 brodnicki 78864 334 1903 2173 toruński 109334 426 2425 2905 chełmiński 51823 230 1314 1490 Bydgoszcz 343750 1797 10288 11063 golubsko-dobrzyński 45496 197 1121 1268 Toruń 197213 972 5582 6110 grudziądzki 39734 169 960 1095 rypiński 43826 200 1139 1276 wąbrzeski 34220 156 886 990 Grudziądz 94158 480 2750 3022 8. Podregion inowrocławski 9. Podregion świecki Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* inowrocławski 159035 775 4426 4951 sępoleński 41085 182 1034 1159 mogileński 45427 212 1207 1355 świecki 99820 449 2553 2904 nakielski 86801 377 2146 2443 tucholski 48139 213 1209 1380 żniński 69854 324 1844 2074 10. Podregion włocławski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* aleksandrowski 55078 266 1518 1692 lipnowski 66352 285 1624 1840 radziejowski 40183 194 1104 1225 włocławski 85703 399 2268 2571 Włocławek 109566 580 3326 3640 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 44

Tabela 13. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie kujawsko-pomorskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII IM. PROF. FRANCISZKA ŁUKASZCZYKA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 54 214 940 100% Tabela 14. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie kujawsko-pomorskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII IM. PROF. FRANCISZKA ŁUKASZCZYKA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 88 683 833 96% SPZOZ SPECJALISTYCZNY SZPITAL MIEJSKI IM. M. KOPERNIKA Toruń 16 996 307 100% SZPITAL UNIWERSYTECKI NR 2 IM. DR JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 16 407 745 99% WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY IM. L. RYDYGIERA W TORUNIU Toruń 10 423 912 96% SZPITAL UNIWERSYTECKI NR 1 IM. DR. ANTONIEGO JURASZA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 6 042 184 91% REGIONALNY SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. DR WŁADYSŁAWA BIEGAŃSKIEGO W GRUDZIĄDZU Grudziądz 4 839 662 101% KUJAWSKO - POMORSKIE CENTRUM PULMONOLOGII W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 3 736 330 98% SZPITAL WIELOSPECJALISTYCZNY IM. DR. LUDWIKA BŁAŻKA W INOWROCŁAWIU Inowrocław 860 641 97% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY WE WŁOCŁAWKU Włocławek 193 474 100% SPZOZ 10 WOJSKOWY SZPITAL KLINICZNY Z POLIKLINIKĄ Bydgoszcz 139 025 93% Tabela 15. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne i % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie kujawsko-pomorskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII IM. PROF. FRANCISZKA ŁUKASZCZYKA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 37 873 173 105% SZPITAL UNIWERSYTECKI NR 1 IM. DR. ANTONIEGO JURASZA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 111 082 332 12% SZPITAL UNIWERSYTECKI NR 2 IM. DR JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 69 399 474 18% SPZOZ 10 WOJSKOWY SZPITAL KLINICZNY Z POLIKLINIKĄ Bydgoszcz 72034956 17% WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY IM. L. RYDYGIERA W TORUNIU Toruń 62033817 13% REGIONALNY SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. DR WŁADYSŁAWA BIEGAŃSKIEGO W GRUDZIĄDZU Grudziądz 58 907 265 13% SPZOZ SPECJALISTYCZNY SZPITAL MIEJSKI IM. M. KOPERNIKA Toruń 24 505 286 21% SZPITAL WIELOSPECJALISTYCZNY IM. DR. LUDWIKA BŁAŻKA W INOWROCŁAWIU Inowrocław 32 354 681 14% KUJAWSKO - POMORSKIE CENTRUM PULMONOLOGII W BYDGOSZCZY Bydgoszcz 11 400 313 31% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY WE WŁOCŁAWKU Włocławek 37 108 458 7% 45

Tabela 16. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach CENTRUM ONKOLOGII IM. PROF. FRANCISZKA ŁUKASZCZYKA Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA BYDGOSZCZ CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 2 11 174 21 kujawsko-pomorskie 711 4188 71953 6206 lubelskie 3 6 83 35 lubuskie 19 457 59 łódzkie 14 80 4952 104 małopolskie 2 7 222 101 mazowieckie 11 83 1666 109 opolskie 2 2 116 10 podkarpackie 1 4 30 27 podlaskie 3 14 61 6 pomorskie 71 220 4380 410 śląskie 1 5 99 30 świętokrzyskie 1 3 66 3 warmińsko-mazurskie 19 90 1160 158 wielkopolskie 27 248 5267 405 zachodniopomorskie 24 84 2270 239 inne* 5 65 8 RAZEM 892 5069 93021 7931 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 11. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 46

5.3. Województwo lubelskie Mapa 12. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa lubelskiego 11. Podregion bialski 12. Podregion chełmsko-zamojski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bialski 112979 366 219 1873 biłgorajski 102914 349 197 1642 parczewski 35817 158 76 739 chełmski 79345 272 191 1085 radzyński 60558 220 106 1135 hrubieszowski 66513 287 171 1217 włodawski 39341 172 95 739 krasnostawski 66103 267 143 1310 Biała Podlaska 57544 192 104 1166 tomaszowski 86285 281 191 1385 zamojski 108796 427 267 2052 Chełm 65061 269 151 1432 Zamość 64851 247 139 1577 13. Podregion lubelski 14. Podregion puławski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC lubartowski 89882 341 226 1633 janowski 47001 154 100 735 lubelski 150585 483 298 2511 kraśnicki 98164 431 238 2049 łęczyński 57543 162 98 982 łukowski 108930 329 215 1859 świdnicki 72783 320 167 1719 opolski 61422 203 125 1195 Lublin 342284 1479 820 9358 puławski 115708 562 290 3018 rycki 57677 205 130 1201 47

Mapa 13. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa lubelskiego 11. Podregion bialski 12. Podregion chełmsko-zamojski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bialski 110891 497 2834 3135 biłgorajski 100060 467 2665 2954 parczewski 34435 168 957 1048 chełmski 77899 354 2018 2250 radzyński 58646 269 1533 1697 hrubieszowski 62651 320 1827 1977 włodawski 37850 186 1060 1176 krasnostawski 63360 333 1901 2050 Biała Podlaska 56660 264 1514 1726 tomaszowski 82368 403 2294 2513 zamojski 106473 508 2895 3200 Chełm 62306 324 1858 2062 Zamość 62278 313 1797 2000 13. Podregion lubelski 14. Podregion puławski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* lubartowski 88651 407 2322 2588 janowski 45227 218 1239 1357 lubelski 156759 666 3804 4376 kraśnicki 94497 470 2681 2919 łęczyński 57102 242 1381 1587 łukowski 106496 461 2626 2908 świdnicki 71459 358 2046 2256 opolski 59053 292 1661 1822 Lublin 333625 1669 9603 10501 puławski 112489 579 3310 3608 rycki 55237 271 1543 1697 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 48

Tabela 17. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie lubelskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII ZIEMI LUBELSKIEJ IM. ŚW. JANA Z DUKLI Lublin 37 288 836 111% Tabela 18. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie lubelskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII ZIEMI LUBELSKIEJ IM. ŚW. JANA Z DUKLI Lublin 71 988 296 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY NR 1 W LUBLINIE Lublin 32 745 353 97% ZAMOJSKI SZPITAL NIEPUBLICZNY SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. PAPIEŻA JANA PAWŁA II W ZAMOŚCIU Zamość 10 176 804 101% Zamość 9 917 272 103% SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY NR 4 W LUBLINIE Lublin 8 168 284 100% UNIWERSYTECKI SZPITAL DZIECIĘCY W LUBLINIE Lublin 7 082 659 101% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W BIAŁEJ PODLASKIEJ Biała Podlaska 2 564 669 100% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. STEFANA KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ Lublin 2 139 912 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W KRAŚNIKU Kraśnik 1 519 219 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA BOŻEGO W LUBLINIE Lublin 1 230 097 94% Tabela 19. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie lubelskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY NR 4 W LUBLINIE Lublin 122 772 391 23% SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY NR 1 W LUBLINIE Lublin 58 391 970 22% CENTRUM ONKOLOGII ZIEMI LUBELSKIEJ IM. ŚW. JANA Z DUKLI Lublin 11 686 740 101% SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. PAPIEŻA JANA PAWŁA II W ZAMOŚCIU WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. STEFANA KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ Zamość 48 175 462 15% Lublin 45 807 429 16% OKRĘGOWY SZPITAL KOLEJOWY S.P.Z.O.Z. W LUBLINIE Lublin 16 876 660 17% 1 WOJSKOWY SZPITAL KLINICZNY Z POLIKLINIKĄ SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W LUBLINIE Lublin 12 014 288 23% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W BIAŁEJ PODLASKIEJ Biała Podlaska 25 456 414 11% SAMODZIELNY PUBLICZNY WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W CHEŁMIE SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W LUBLINIE Chełm 24 169 650 10% Lublin 14 530 776 15% 49

Tabela 20. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach CENTRUM ONKOLOGII ZIEMI LUBELSKIEJ IM. ŚW. JANA Z DUKLI LUBLIN Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 3 77 6 kujawsko-pomorskie 3 71 2 lubelskie 651 3452 44092 2854 lubuskie 2 łódzkie 1 4 33 3 małopolskie 1 7 92 7 mazowieckie 19 72 999 106 opolskie 1 podkarpackie 19 86 1416 101 podlaskie 3 79 6 pomorskie 3 25 śląskie 1 7 72 2 świętokrzyskie 6 30 435 35 warmińsko-mazurskie 2 6 wielkopolskie 1 2 124 4 zachodniopomorskie 1 1 inne* 7 23 204 18 RAZEM 707 3700 47725 3145 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 14. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa lubelskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 50

5.4. Województwo lubuskie Mapa 15. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa lubuskiego 15. Podregion gorzowski 16. Podregion zielonogórski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC gorzowski 70855 223 133 1278 krośnieński 56398 219 153 1191 międzyrzecki 58484 282 161 1278 nowosolski 87508 402 231 1962 słubicki 47297 170 119 908 świebodziński 56469 241 142 1134 strzelecko-drezdenecki 50293 179 128 1051 zielonogórski 95316 324 215 1750 sulęciński 35697 145 87 627 żagański 81412 305 204 1700 Gorzów Wielkopolski 124056 502 297 3291 żarski 98791 338 217 2062 wschowski 39436 123 92 754 Zielona Góra 118348 491 326 4039 51

Mapa 16. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa lubuskiego 15. Podregion gorzowski 16. Podregion zielonogórski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* gorzowski 73438 311 1770 2076 krośnieński 54857 260 1479 1667 międzyrzecki 57011 272 1545 1733 nowosolski 85961 408 2328 2586 słubicki 46969 209 1190 1365 świebodziński 55814 256 1461 1644 strzelecko-drezdenecki 49402 230 1307 1462 zielonogórski 97314 428 2433 2820 sulęciński 35134 157 895 1006 żagański 78831 380 2167 2418 Gorzów Wielkopolski 121703 612 3500 3865 żarski 96651 456 2600 2915 wschowski 39295 175 994 1126 Zielona Góra 117456 587 3358 3672 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 52

Tabela 21. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie lubuskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SZPITAL WOJEWÓDZKI SPZOZ W ZIELONEJ GÓRZE Zielona Góra 16 520 296 100% Tabela 22. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie lubuskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SZPITAL WOJEWÓDZKI SPZOZ W ZIELONEJ GÓRZE Zielona Góra 33 368 555 100% WIELOSPECJALISTYCZNY SZPITAL WOJEWÓDZKI W GORZOWIE WLKP. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Gorzów Wielkopolski 14 868 105 100% LUBUSKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY PULMONOLOGICZNO-KARDIOLOGICZNY W TORZYMIU SPÓLKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Torzym 1 951 820 102% Tabela 23. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie lubuskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SZPITAL WOJEWÓDZKI SPZOZ W ZIELONEJ GÓRZE Zielona Góra 63 361 418 17% WIELOSPECJALISTYCZNY SZPITAL WOJEWÓDZKI W GORZOWIE WLKP. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Gorzów Wielkopolski 60 526 363 11% WIELOSPECJALISTYCZNY SZPITAL W NOWEJ SOLI Nowa Sól 48 001 611 13% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W SULECHOWIE Sulechów 8 794 968 38% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ SULĘCIN Sulęcin 6 150 352 23% 105 SZPITAL WOJSKOWY Z PRZYCHODNIĄ SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W ŻARACH POWIATOWE CENTRUM ZDROWIA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Żary 19 923 108 7% Drezdenko 10 197 828 7% SZPITAL NA WYSPIE SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Żary 7 085 946 10% SZPITAL MIĘDZYRZECKI SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Międzyrzecz 11 998 948 6% NIEPUBLICZNY SPECJALISTYCZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ ""URO- LASER"" WOJCIECH ZWIERZYŃSKI I MICHAŁ DROZD LEKARSKA SPÓŁKA PARTNERSKA Sulechów 2 665 719 23% 53

Tabela 24. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach SZPITAL WOJEWÓDZKI SPZOZ W ZIELONEJ GÓRZE ZIELONA GÓRA Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 7 87 504 51 kujawsko-pomorskie 31 1 lubelskie lubuskie 97 1925 19924 2346 łódzkie 2 1 małopolskie 1 12 2 mazowieckie 3 1 opolskie 1 20 1 podkarpackie podlaskie pomorskie 1 40 śląskie 6 51 4 świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie 10 279 31 zachodniopomorskie 1 7 2 inne* 4 22 RAZEM 105 2036 20872 2462 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 17. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa lubuskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 54

5.5. Województwo łódzkie Mapa 18. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa łódzkiego 17. Podregion łódzki 18. Podregion m. Łódź Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC łódzki wschodni 70290 224 156 1174 Łódź 705249 3848 2203 21390 pabianicki 119515 548 333 2900 zgierski 164877 798 442 3756 brzeziński 30905 98 84 594 19. Podregion piotrkowski 20. Podregion sieradzki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bełchatowski 112981 494 242 2144 łaski 50611 182 122 1071 opoczyński 77790 231 154 1270 pajęczański 52247 185 137 976 piotrkowski 91710 316 195 1511 poddębicki 41748 135 105 827 radomszczański 115691 383 286 2235 sieradzki 119587 492 323 2320 tomaszowski 119134 469 302 2467 wieluński 77400 290 216 1483 Piotrków Trybunalski 75435 360 213 1986 wieruszowski 42203 120 76 682 zduńskowolski 67732 317 142 1478 21. Podregion skierniewicki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC kutnowski 99699 517 279 2315 łęczycki 51381 256 159 1070 łowicki 80036 258 229 1604 rawski 49435 211 133 976 skierniewicki 38261 153 108 716 Skierniewice 48491 203 118 1177 55

Mapa 19. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa łódzkiego 17. Podregion łódzki 18. Podregion m. Łódź Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* łódzki wschodni 73124 336 1924 2213 Łódź 668406 3724 21452 22666 pabianicki 118153 600 3443 3768 zgierski 165328 819 4694 5236 brzeziński 30693 149 853 952 19. Podregion piotrkowski 20. Podregion sieradzki Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bełchatowski 111868 503 2870 3261 łaski 50117 243 1388 1545 opoczyński 76121 348 1981 2194 pajęczański 50538 243 1379 1508 piotrkowski 92115 414 2359 2640 poddębicki 40917 203 1158 1276 radomszczański 111840 558 3179 3479 sieradzki 116644 554 3161 3488 tomaszowski 115133 570 3267 3568 wieluński 75407 362 2063 2274 Piotrków Trybunalski 72417 367 2108 2275 wieruszowski 41790 190 1082 1213 zduńskowolski 66387 314 1797 1978 21. Podregion skierniewicki Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* kutnowski 95294 501 2867 3123 łęczycki 49561 249 1421 1539 łowicki 78215 381 2173 2377 rawski 48491 229 1306 1440 skierniewicki 38115 173 987 1088 Skierniewice 47425 232 1333 1471 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 56

Tabela 25. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie łódzkim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ - CURIE W ZGIERZU Zgierz 3 592 610 100% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. M. KOPERNIKA W ŁODZI Łódź 39 433 118 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY INSTYTUT STOMATOLOGII UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI Łódź 167 232 100% RAZEM łódzkie 43 192 960 100% Tabela 26. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie łódzkim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. M. KOPERNIKA W ŁODZI Łódź 112 171 907 99% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W ŁODZI SP ZOZ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 4 IM. MARII KONOPNICKIEJ UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI Łódź 7 703 365 96% Łódź 6 040 905 99% PODDĘBICKIE CENTRUM ZDROWIA Poddębice 2 751 140 100% SP ZOZ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY IM.WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ UM W ŁODZI - CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRUM LECZENIA CHORÓB PŁUC I REHABILITACJI W ŁODZI Łódź 2 715 977 100% Łódź 2 470 799 100% SZPITAL POWIATOWY W RADOMSKU Radomsko 2 065 664 100% WOJEWÓDZKI SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. M. PIROGOWA W ŁODZI Łódź 998 845 100% NZOZ ""MEDICALL"" Piotrków Trybunalski 948 214 91% SALVE MEDICA Łódź 505 914 100% 57

Tabela 27. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne i % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie łódzkim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. M. KOPERNIKA W ŁODZI Łódź 85 212 020 36% SP ZOZ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY IM.WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ UM W ŁODZI - CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW Łódź 88 745 594 21% INSTYTUT CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI Łódź 77 597 082 16% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 IM. NORBERTA BARLICKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZ Łódź 57 576 636 17% WOJEWÓDZKI SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. M. PIROGOWA W ŁODZI Łódź 40 164 928 24% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ - CURIE W ZGIERZU WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRUM LECZENIA CHORÓB PŁUC I REHABILITACJI W ŁODZI SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W ŁODZI Zgierz 32 483 971 16% Łódź 20 937 867 24% Łódź 29 958 648 16% SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA PAWŁA II W BEŁCHATOWIE Bełchatów 35 302 441 8% III SZPITAL MIEJSKI IM. DR KAROLA JONSCHERA W ŁODZI Łódź 22 358 128 11% Tabela 28. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach Województwo pacjenta WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. M. SKŁODOWSKIEJ-CURIE BRACHYTERAPIA TELETERAPIA ZGIERZ CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. M. KOPERNIKA W ŁODZI BRACHYTERAPIA TELETERAPIA ŁÓDŹ-GÓRNA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 4 1 3 195 20 kujawsko-pomorskie 58 12 3 10 382 46 lubelskie 4 1 6 16 10 lubuskie 2 1 37 1 łódzkie 722 42 1452 593 3153 91142 7002 małopolskie 2 67 6 mazowieckie 38 13 4 42 873 106 opolskie 2 2 1 5 187 13 podkarpackie 2 1 4 5 podlaskie 2 4 47 3 pomorskie 590 6 2 2 60 3 śląskie 2 2 2 11 411 62 świętokrzyskie 3 6 355 28 warmińsko-mazurskie 32 1 2 37 7 wielkopolskie 90 7 15 51 984 115 zachodniopomorskie 8 1 5 33 10 inne* 4 2 1 21 853 63 RAZEM 0 1560 42 1501 624 3324 95683 7500 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny 58

Mapa 20. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa łódzkiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 59

5.6. Województwo małopolskie Mapa 21. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa małopolskiego 22. Podregion krakowski 23. Podregion m. Kraków Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bocheński 105173 294 198 1818 Kraków 759275 3889 1998 21462 krakowski 269162 960 549 5352 miechowski 49818 218 133 1001 myślenicki 124739 397 237 2034 proszowicki 43842 191 114 795 wielicki 120174 417 242 2332 24. Podregion nowosądecki 25. Podregion nowotarski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC gorlicki 109140 389 205 1732 nowotarski 189976 614 375 2700 limanowski 129119 394 253 1827 suski 84229 325 195 1403 nowosądecki 212065 510 349 2867 tatrzański 68014 245 155 1189 Nowy Sącz 83753 321 192 1895 26. Podregion oświęcimski 27. Podregion tarnowski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC chrzanowski 127084 558 347 2995 brzeski 92928 347 190 1584 olkuski 113697 472 248 2735 dąbrowski 59459 242 135 767 oświęcimski 155002 671 418 3565 tarnowski 200143 751 384 2633 wadowicki 159241 557 354 2964 Tarnów 111338 612 269 2984 60

Mapa 22. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa małopolskiego 22. Podregion krakowski 23. Podregion m. Kraków Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bocheński 107241 452 2573 2954 Kraków 759220 3728 21364 23399 krakowski 282612 1230 7004 8148 miechowski 48817 251 1424 1559 myślenicki 128701 516 2936 3419 proszowicki 43590 207 1176 1314 wielicki 129066 529 3021 3575 24. Podregion nowosądecki 25. Podregion nowotarski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* gorlicki 108365 485 2760 3110 nowotarski 191529 799 4554 5214 limanowski 132234 507 2879 3334 suski 84662 370 2102 2386 nowosądecki 217671 826 4700 5464 tatrzański 68791 310 1772 2000 Nowy Sącz 82249 390 2233 2503 26. Podregion oświęcimski 27. Podregion tarnowski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* chrzanowski 125059 641 3650 4052 brzeski 93508 399 2271 2593 olkuski 110969 569 3237 3585 dąbrowski 58994 260 1478 1676 oświęcimski 153917 753 4292 4782 tarnowski 202539 844 4803 5498 wadowicki 160092 703 4012 4568 Tarnów 106162 562 3221 3503 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 61

Tabela 29. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie małopolskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji UNIWERSYTECKIE LECZNICTWO SZPITALNE Kraków 3 151 200 100% SZPITAL CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT ODDZIAŁU W KRAKOWIE Kraków 29974043 100% SZPITAL DZIECIĘCY Kraków 8772036 100% SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. LUDWIKA RYDYGIERA W KRAKOWIE - LECZNICTWO SZPITALNE Kraków 9 785 641 117% OŚRODEK LECZENIA SZPITALNEGO Nowy Sącz 2 340 000 100% SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. ŚW. ŁUKASZA SP ZOZ W TARNOWIE - LECZNICTWO AMBULATORYJNE Tarnów 10 009 948 100% RAZEM małopolskie 64 032 868 103% Tabela 30. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie małopolskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji UNIWERSYTECKIE LECZNICTWO SZPITALNE Kraków 70 472 907 100% SZPITAL CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT ODDZIAŁU W KRAKOWIE Kraków 39 676 610 99% SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. LUDWIKA RYDYGIERA W KRAKOWIE - LECZNICTWO SZPITALNE SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. ŚW. ŁUKASZA SP ZOZ W TARNOWIE - LECZNICTWO AMBULATORYJNE Kraków 37 608 029 102% Tarnów 13 066 241 100% OŚRODEK LECZENIA SZPITALNEGO Nowy Sącz 6 869 242 102% KRAKOWSKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. JANA PAWŁA II - ODDZIAŁY SZPITALNE Kraków 5 655 075 100% SZPITAL DZIECIĘCY Kraków 5 483 530 100% SZPITAL Gorlice 2 865 244 100% SZPITAL Sucha Beskidzka 1 759 262 100% ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W OŚWIĘCIMIU Oświęcim 779 012 100% 62

Tabela 31. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie małopolskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji UNIWERSYTECKIE LECZNICTWO SZPITALNE Kraków 162 802 292 25% KRAKOWSKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. JANA PAWŁA II - ODDZIAŁY SZPITALNE SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. LUDWIKA RYDYGIERA W KRAKOWIE - LECZNICTWO SZPITALNE SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL SPECJALISTYCZNY CHORÓB PŁUC IM.DR O.SOKOŁOWSKIEGO - SZPITAL SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. ŚW. ŁUKASZA SP ZOZ W TARNOWIE - LECZNICTWO AMBULATORYJNE Kraków 87 322 949 23% Kraków 63 968 269 24% Zakopane 19 962 913 69% Tarnów 49 946 661 18% SZPITAL CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT ODDZIAŁU W KRAKOWIE Kraków 10 660 357 85% SZPITAL MIEJSKI SPECJALISTYCZNY IM. G. NARUTOWICZA Kraków 31 669 820 26% OŚRODEK LECZENIA SZPITALNEGO Nowy Sącz 34 413 731 19% 5WSZKZP SPZOZ - SZPITAL Kraków 33103077 16% SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO Kraków 31530232 12% Tabela 32. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach UNIWERSYTECKIE LECZNICTWO SZPITALNE SZPITAL CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT ODDZIAŁU W KRAKOWIE SZPITAL DZIECIĘCY KRAKÓW-ŚRÓDMIEŚCIE KRAKÓW KRAKÓW-PODGÓRZE Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 42 64 68 2 175 12 2 kujawsko-pomorskie 32 57 19 1 1 8 2 1 lubelskie 36 71 50 5 50 8 38 5 lubuskie 12 53 24 2 20 41 łódzkie 41 101 56 3 145 8 5 małopolskie 212 213 32020 6605 555 3320 27712 2440 1030 3170 658 mazowieckie 114 92 110 1 5 90 5 3 36 7 opolskie 18 1 105 50 2 3 27 2 3 podkarpackie 35 14 2376 384 6 90 1047 79 24 778 55 podlaskie 10 20 pomorskie 16 56 11 3 1 śląskie 90 1 1228 276 2 51 593 49 14 6 17 świętokrzyskie 33 5 903 237 10 56 593 44 16 171 14 warmińskomazurskie 18 10 29 1 23 3 1 wielkopolskie 14 88 30 2 2 18 8 28 zachodniopomorskie 22 1 8 3 1 inne* 6 1 504 73 4 46 344 29 13 581 364 RAZEM 751 236 37728 8050 583 3587 30845 2695 1112 4821 1150 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny 63

Tabela 33. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach Województwo pacjenta SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. LUDWIKA RYDYGIERA OŚRODEK LECZENIA SZPITALNEGO SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. ŚW. ŁUKASZA SP ZOZ BRACHYTERAPIA TELETERAPIA KRAKÓW-NOWA HUTA NOWY SĄCZ TARNÓW CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 1 72 13 2 4 1 2 7 kujawsko-pomorskie 3 2 1 lubelskie 1 11 3 2 lubuskie 2 łódzkie 1 28 7 2 3 1 małopolskie 32 1080 18481 3022 404 7004 2786 110 1520 10652 1968 mazowieckie 10 34 1 2 opolskie 39 8 2 podkarpackie 1 37 201 82 57 11 12 125 841 117 podlaskie 1 2 2 5 pomorskie 2 śląskie 2 24 428 51 2 12 12 2 32 14 świętokrzyskie 24 315 60 4 57 3 38 56 5 warmińsko-mazurskie 2 3 3 3 wielkopolskie 3 8 2 1 zachodniopomorskie 2 5 5 1 inne* 3 31 407 43 8 159 36 8 155 1108 184 RAZEM 38 1206 19987 3323 425 7327 2858 135 1842 12698 2302 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 23. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa małopolskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 64

5.7. Województwo mazowieckie Mapa 24. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa mazowieckiego 28. Podregion ciechanowski 29. Podregion ostrołęcki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC ciechanowski 90717 179 238 1976 makowski 46340 159 124 817 mławski 73857 252 190 1398 ostrołęcki 88239 157 155 1333 płoński 88732 294 248 1717 ostrowski 74293 161 181 1293 pułtuski 51392 126 118 1000 przasnyski 53350 110 113 1000 żuromiński 39778 128 115 707 wyszkowski 74009 213 129 1314 Ostrołęka 52665 123 97 1201 30. Podregion płocki 31. Podregion radomski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC gostyniński 46333 152 131 973 białobrzeski 33606 114 71 572 płocki 111339 322 296 2003 kozienicki 61877 174 165 1306 sierpecki 53133 169 157 1044 lipski 35268 122 81 686 Płock 122296 465 366 3461 przysuski 42710 148 115 730 radomski 151505 394 273 2545 32. Podregion siedlecki szydłowiecki 40300 134 98 749 Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC zwoleński 36832 92 89 653 łosicki 31914 99 75 672 Radom 217414 818 586 5688 siedlecki 81790 250 174 1424 sokołowski 55412 270 156 1219 33. Podregion m.st. Warszawa węgrowski 67393 194 171 1338 Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Siedlce 76346 316 157 2039 Warszawa 1728664 6812 4591 56083 34. Podregion warszawski wschodni 35. Podregion warszawski zachodni Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC garwoliński 108630 282 238 1926 grodziski 89745 362 217 2082 legionowski 112592 271 223 2509 grójecki 98821 329 254 2019 miński 150873 576 311 3075 piaseczyński 174343 480 342 3592 nowodworski 78701 261 194 1793 pruszkowski 159426 543 364 4141 otwocki 123014 355 258 2881 sochaczewski 85184 316 221 1985 wołomiński 232208 648 462 4669 warszawski zachodni 112199 406 235 2620 żyrardowski 76463 274 203 1751 65

Mapa 25. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa mazowieckiego 28. Podregion ciechanowski 29. Podregion ostrołęcki Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* ciechanowski 88922 425 2422 2729 makowski 44922 212 1203 1336 mławski 72599 332 1895 2123 ostrołęcki 88941 357 2029 2328 płoński 88036 410 2334 2622 ostrowski 71992 342 1943 2148 pułtuski 51262 235 1335 1518 przasnyski 52176 236 1341 1501 żuromiński 38349 180 1023 1130 wyszkowski 74455 319 1819 2073 Ostrołęka 50959 248 1418 1592 30. Podregion płocki 31. Podregion radomski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* gostyniński 45123 224 1279 1422 białobrzeski 33191 146 828 931 płocki 112805 496 2823 3224 kozienicki 60483 295 1679 1872 sierpecki 51916 238 1359 1521 lipski 33538 175 992 1083 Płock 118632 611 3499 3858 przysuski 41060 199 1132 1241 radomski 153723 642 3659 4209 32. Podregion siedlecki szydłowiecki 39429 180 1025 1149 Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* zwoleński 36028 165 940 1046 łosicki 30835 150 853 930 Radom 210240 1063 6093 6714 siedlecki 81857 354 2011 2253 sokołowski 53111 267 1516 1645 33. Podregion m.st. Warszawa węgrowski 66131 310 1762 1952 Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Siedlce 75996 358 2051 2299 Warszawa 1748046 8670 49804 54084 34. Podregion warszawski wschodni 35. Podregion warszawski zachodni Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* garwoliński 108967 458 2606 2941 grodziski 95843 427 2443 2839 legionowski 120787 514 2938 3442 grójecki 99161 470 2675 3014 miński 156065 676 3854 4404 piaseczyński 189530 782 4477 5338 nowodworski 79558 368 2098 2406 pruszkowski 165944 767 4390 4980 otwocki 126436 586 3348 3801 sochaczewski 85109 397 2264 2553 wołomiński 250888 1000 5721 6785 warszawski zachodni 118776 536 3062 3571 żyrardowski 76538 369 2111 2370 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 66

Tabela 34. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie mazowieckim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji EUROMEDIC ONKOTERAPIA - MIĘDZYNARODOWE CENTRUM ONKOTERAPII W KOSZALINIE Warszawa 14 817 660 100% CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE Warszawa 797 368 100% CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE Warszawa 98 884 552 105% WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Warszawa 1 233 336 110% CENTRUM MEDYCZNE ""ZDROWIE""/MAZOWIECKI SZPITAL ONKOLOGICZNY/PRZYCHODNIA MAZOWIECKIEGO SZPITALA Warszawa ONKOLOGICZNEGO/ 18226156 141% RAZEM mazowieckie 133959072 109% Tabela 35. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie mazowieckim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE Warszawa 198 960 220 100% INSTYTUT HEMATOLOGII I TRANSFUZJOLOGII Warszawa 50 571 612 100% WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Warszawa 48 568 712 100% MAGODENT SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Warszawa 33 431 180 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY Warszawa 31 020 450 100% CENTRUM MEDYCZNE ""ZDROWIE""/MAZOWIECKI SZPITAL ONKOLOGICZNY/PRZYCHODNIA MAZOWIECKIEGO SZPITALA ONKOLOGICZNEGO/ Warszawa 20 015 612 100% CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE Warszawa 18 209 328 100% MAZOWIECKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Radom 13 353 566 100% INSTYTUT ""POMNIK- CENTRUM ZDROWIA DZIECKA"" W WARSZAWIE Warszawa 11897466 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY DZIECIĘCY SZPITAL KLINICZNY Warszawa 9125415 100% 67

Tabela 36. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie mazowieckim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE Warszawa 83 537 610 80% SAMODZIELNY PUBLICZNY CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY Warszawa 98 749 066 28% INSTYTUT GRUŹLICY I CHORÓB PŁUC Warszawa 44 619 538 60% WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Warszawa 131 398 788 19% CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE Warszawa 109 056 763 17% INSTYTUT HEMATOLOGII I TRANSFUZJOLOGII Warszawa 29 464 488 53% CENTRUM MEDYCZNE ""ZDROWIE""/MAZOWIECKI SZPITAL ONKOLOGICZNY/PRZYCHODNIA MAZOWIECKIEGO SZPITALA ONKOLOGICZNEGO/ Warszawa 10 833 904 96% MAZOWIECKI SZPITAL BRÓDNOWSKI W WARSZAWIE SP. Z O.O. Warszawa 69 765 121 14% SZPITAL BIELAŃSKI IM.KS.JERZEGO POPIEŁUSZKI SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ Warszawa 63 348 347 14% MAGODENT SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Warszawa 12 079 978 67% Tabela 37. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW WARSZAWA CENTRUM ONKOLOGII - INSTYTUT IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE WARSZAWA Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 65 40 10 54 858 90 kujawsko-pomorskie 26 20 5 178 1279 117 lubelskie 17 451 132 56 345 4260 342 lubuskie 6 55 18 2 39 564 84 łódzkie 20 426 72 39 349 6210 375 małopolskie 4 4 48 3 51 1174 167 mazowieckie 39 10720 3020 2212 9203 122299 11084 opolskie 6 9 22 385 54 podkarpackie 12 146 86 17 127 2057 229 podlaskie 34 151 81 34 761 2441 284 pomorskie 6 18 11 4 138 1339 123 śląskie 86 53 10 61 1568 202 świętokrzyskie 8 214 43 7 65 1592 184 warmińsko-mazurskie 2 229 42 19 814 2440 251 wielkopolskie 171 130 8 96 1446 171 zachodniopomorskie 22 45 16 36 895 86 inne* 28 11 6 34 376 25 RAZEM 0 170 12841 3832 2432 12373 151183 13868 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny 68

Tabela 38. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY WARSZAWA CENTRUM MEDYCZNE "ZDROWIE"MAZOWIECKI SZPITAL ONKOLOGICZNY WARSZAWA Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 3 293 52 2 2 57 7 kujawsko-pomorskie 2 162 59 2 14 57 9 lubelskie 5 1377 228 4 58 502 31 lubuskie 3 80 21 28 3 łódzkie 2 1136 127 7 65 421 36 małopolskie 1 238 45 16 47 7 mazowieckie 49 21263 3904 564 3458 22655 2234 opolskie 145 19 37 3 podkarpackie 3 353 58 10 66 19 podlaskie 3 734 79 2 38 109 24 pomorskie 13 53 63 4 4 6 4 śląskie 2 245 41 2 14 45 15 świętokrzyskie 181 42 6 17 65 7 warmińsko-mazurskie 4 438 65 30 315 37 wielkopolskie 4 366 42 12 48 7 zachodniopomorskie 91 79 18 12 8 2 inne* 1 216 7 2 5 149 2 RAZEM 0 186 27359 4870 595 3755 24615 2447 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 26. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców mazowieckiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 69

Województwo opolskie Mapa 27. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa opolskiego 36. Podregion nyski 37. Podregion opolski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC brzeski 91650 404 241 1925 kędzierzyńsko-kozielski 96542 432 217 2161 głubczycki 47135 217 121 980 kluczborski 66886 266 143 1474 namysłowski 42762 190 109 902 krapkowicki 64768 260 155 1314 nyski 139737 606 360 2919 oleski 65301 253 147 1407 prudnicki 56444 212 147 1189 opolski 133065 482 298 2639 strzelecki 75737 300 167 1440 Opole 119572 601 352 3447 70

Mapa 28. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa opolskiego 36. Podregion nyski 37. Podregion opolski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* brzeski 89351 431 2460 2743 kędzierzyńsko-kozielski 92289 480 2735 2974 głubczycki 45054 234 1331 1466 kluczborski 64432 315 1797 1987 namysłowski 41862 200 1139 1276 krapkowicki 62362 306 1742 1912 nyski 133973 686 3910 4321 oleski 62968 312 1775 1959 prudnicki 53959 271 1548 1687 opolski 131381 622 3545 3979 strzelecki 73255 355 2020 2218 Opole 115737 609 3487 3787 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 71

Tabela 39. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie opolskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ - OPOLSKIE CENTRUM ONKOLOGII IM.PROF.T.KOSZAROWSKIEGO Opole 13 091 728 100% Tabela 40. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie opolskim w 2014 r. Ośrodek SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ - OPOLSKIE CENTRUM ONKOLOGII IM.PROF.T.KOSZAROWSKIEGO SZPITAL WOJEWÓDZKI W OPOLU - SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W GŁUCHOŁAZACH SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ SZPITAL SPECJALISTYCZNY MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W GŁUCHOŁAZACH STOBRAWSKIE CENTRUM MEDYCZNE SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Z SIEDZIBĄ W KUP SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W KĘDZIERZYNIE- KOŹLU Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji Opole 20 683 023 98% Opole 20 499 964 99% Głuchołazy 1 578 841 96% Głuchołazy 568 098 96% Dobrzeń Wielki 345 028 83% Kędzierzyn-Koźle 56 724 67% Tabela 41. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie opolskim w 2014 r. Ośrodek SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ - OPOLSKIE CENTRUM ONKOLOGII IM.PROF.T.KOSZAROWSKIEGO PUBLICZNY SAMODZIELNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ WOJEWÓDZKIE CENTRUM MEDYCZNE W OPOLU SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W KĘDZIERZYNIE- KOŹLU Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji Opole 8 627 996 93% Opole 80 552 990 8% Kędzierzyn-Koźle 25 215 855 16% ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W NYSIE Nysa 28 076 114 7% CENTRUM GINEKOLOGII, POŁOŻNICTWA I NEONATOLOGII W OPOLU Opole 10 492 390 17% SZPITAL WOJEWÓDZKI W OPOLU - SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ Opole 27 276 505 6% NAMYSŁOWSKIE CENTRUM ZDROWIA SPÓŁKA AKCYJNA Namysłów 6 095 954 25% KRAPKOWICKIE CENTRUM ZDROWIA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W OPOLU Krapkowice 6 495 594 16% Opole 12 038 277 8% ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W OLEŚNIE Olesno 11773709 7% 72

Tabela 42. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach Województwo pacjenta OPOLSKIE CENTRUM ONKOLOGII IM.PROF.T.KOSZAROWSKIEGO BRACHYTERAPIA TELETERAPIA OPOLE CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 5 157 14 kujawsko-pomorskie lubelskie 1 lubuskie 18 3 łódzkie 1 10 125 9 małopolskie 3 5 mazowieckie 2 37 3 opolskie 158 972 17665 1924 podkarpackie 2 1 podlaskie pomorskie 1 8 śląskie 14 248 46 świętokrzyskie 1 1 warmińsko-mazurskie 1 wielkopolskie 3 zachodniopomorskie inne* 2 18 1 RAZEM 160 1014 18278 2007 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 29. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa opolskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 73

5.8. Województwo podkarpackie Mapa 30. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa podkarpackiego 38. Podregion krośnieński 39. Podregion przemyski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bieszczadzki 22149 75 41 386 jarosławski 121906 421 233 1995 brzozowski 66250 197 137 1063 lubaczowski 56829 236 107 1001 jasielski 115171 480 237 1850 przemyski 74397 224 144 1109 krośnieński 112000 423 231 2010 przeworski 79148 306 159 1440 sanocki 95942 332 195 1846 Przemyśl 63242 261 130 1565 leski 26725 98 65 478 Krosno 47040 205 112 1107 40. Podregion rzeszowski 41. Podregion tarnobrzeski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC kolbuszowski 62675 193 121 927 dębicki 135128 485 223 2103 łańcucki 80026 308 178 1721 leżajski 69880 249 131 1225 ropczycko-sędziszowski 73690 222 120 1262 mielecki 136300 537 259 2449 rzeszowski 166728 632 304 2758 niżański 67379 218 124 1030 strzyżowski 61979 232 134 1061 stalowowolski 108214 412 217 2012 Rzeszów 183927 796 350 5034 tarnobrzeski 53778 178 104 923 Tarnobrzeg 47887 229 98 1165 74

Mapa 31. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa podkarpackiego 38. Podregion krośnieński 39. Podregion przemyski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bieszczadzki 21657 102 579 660 jarosławski 120115 548 3124 3527 brzozowski 65518 287 1632 1837 lubaczowski 55253 258 1465 1649 jasielski 113466 524 2990 3376 przemyski 75162 318 1806 2078 krośnieński 112276 502 2863 3247 przeworski 78284 351 1996 2243 sanocki 94577 445 2533 2863 Przemyśl 60579 320 1838 2018 leski 26260 125 712 801 Krosno 45644 240 1372 1516 40. Podregion rzeszowski 41. Podregion tarnobrzeski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* kolbuszowski 62039 266 1511 1724 dębicki 134334 589 3357 3817 łańcucki 80706 353 2014 2268 leżajski 69048 310 1765 2002 ropczycko-sędziszowski 74211 313 1779 2030 mielecki 135159 610 3469 3903 rzeszowski 171521 716 4081 4692 niżański 66343 299 1702 1952 strzyżowski 61059 273 1556 1747 stalowowolski 105063 524 2982 3339 Rzeszów 187928 856 4901 5530 tarnobrzeski 52734 248 1414 1602 Tarnobrzeg 45666 245 1399 1552 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 75

Tabela 43. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie podkarpackim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji SZPITAL SPECJALISTYCZNY W BRZOZOWIE PODKARPACKI OŚRODEK ONKOLOGICZNY IM. KS. B. MARKIEWICZA Brzozów 13 234 312 114% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA Rzeszów 11 962 600 100% RAZEM podkarpackie 25 196 912 107% Tabela 44. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie podkarpackim w 2014 r. Ośrodek SZPITAL SPECJALISTYCZNY W BRZOZOWIE PODKARPACKI OŚRODEK ONKOLOGICZNY IM. KS. B. MARKIEWICZA Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji Brzozów 46 172 537 100% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA Rzeszów 33 103 438 101% MRUKMED LEKARZ BEATA MADEJ-MRUK I PARTNER, SPÓŁKA PARTNERSKA Rzeszów 12 832 486 100% WOJEWÓDZKI SZPITAL IM. ZOFII Z ZAMOYSKICH TARNOWSKIEJ W TARNOBRZEGU Tarnobrzeg 7 421 857 100% WOJEWÓDZKI SZPITAL IM. ŚW.OJCA PIO W PRZEMYŚLU Przemyśl 2 375 385 100% PODKARPACKIE CENTRUM CHORÓB PŁUC W RZESZOWIE Rzeszów 1 408 744 100% Tabela 45. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie podkarpackim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA Rzeszów 42 362 320 38% SZPITAL SPECJALISTYCZNY W BRZOZOWIE PODKARPACKI OŚRODEK ONKOLOGICZNY IM. KS. B. MARKIEWICZA Brzozów 22 723 220 55% SZPITAL WOJEWÓDZKI NR 2 IM. ŚW. JADWIGI KRÓLOWEJ W RZESZOWIE Rzeszów 97 522 152 8% PODKARPACKIE CENTRUM CHORÓB PŁUC W RZESZOWIE Rzeszów 9 897 600 58% SZPITAL POWIATOWY IM. EDMUNDA BIERNACKIEGO W MIELCU Mielec 39 428 584 10% WOJEWÓDZKI SZPITAL PODKARPACKI IM. JANA PAWŁA II W KROŚNIE Krosno 39 067 184 9% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ NR 1 W RZESZOWIE Rzeszów 28 373 592 12% WOJEWÓDZKI SZPITAL IM. ŚW.OJCA PIO W PRZEMYŚLU Przemyśl 32464328 11% SZPITAL SPECJALISTYCZNY W JAŚLE Jasło 22444240 11% WOJEWÓDZKI SZPITAL IM. ZOFII Z ZAMOYSKICH TARNOWSKIEJ W TARNOBRZEGU Tarnobrzeg 20 534 280 12% 76

Tabela 46. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach Województwo pacjenta PODKARPACKI OŚRODEK ONKOLOGICZNY IM. KS. B. MARKIEWICZA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA BRZOZÓW CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA RZESZÓW CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 8 2 44 1 1 6 3 kujawsko-pomorskie 5 1 lubelskie 6 10 53 6 12 209 47 lubuskie łódzkie 2 2 małopolskie 19 45 678 60 2 17 136 42 mazowieckie 4 4 110 4 2 21 8 opolskie 4 podkarpackie 523 1304 29208 3021 108 1582 23547 4258 podlaskie pomorskie 2 2 14 śląskie 3 53 5 1 2 2 5 świętokrzyskie 7 11 186 19 10 107 18 warmińsko-mazurskie wielkopolskie 2 23 2 40 zachodniopomorskie 1 8 5 inne* 14 41 685 42 3 50 759 138 RAZEM 583 1424 31045 3162 114 1679 24849 4529 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 32. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa podkarpackiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 77

5.9. Województwo podlaskie Mapa 33. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa podlaskiego 42. Podregion białostocki 43. Podregion łomżyński Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC białostocki 145712 501 319 2645 bielski 57120 222 181 1200 sokólski 69987 214 189 1326 hajnowski 44897 179 161 1244 Białystok 295178 1078 604 7946 kolneński 39291 112 77 597 łomżyński 51826 113 128 812 siemiatycki 46478 128 107 857 wysokomazowiecki 58437 187 135 852 zambrowski 44403 128 97 776 Łomża 62463 161 124 1331 44. Podregion suwalski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC augustowski 59388 216 183 1155 grajewski 48681 162 129 791 moniecki 41798 110 107 716 sejneński 20754 81 51 475 suwalski 35837 129 93 652 Suwałki 69260 294 139 1562 78

Mapa 34. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa podlaskiego 42. Podregion białostocki 43. Podregion łomżyński Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* białostocki 149579 683 3887 4460 bielski 54204 292 1661 1763 sokólski 66721 336 1912 2089 hajnowski 41710 251 1431 1511 Białystok 293529 1375 7904 8853 kolneński 37709 168 956 1069 łomżyński 51569 225 1277 1442 siemiatycki 43744 233 1322 1425 wysokomazowiecki 56307 272 1540 1684 zambrowski 42957 200 1141 1267 Łomża 60773 293 1677 1915 44. Podregion suwalski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* augustowski 58261 277 1577 1763 grajewski 47153 219 1246 1406 moniecki 40146 193 1095 1202 sejneński 19921 98 558 609 suwalski 35324 157 889 995 Suwałki 68643 307 1757 2031 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 79

Tabela 47. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie podlaskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji BIAŁOSTOCKIE CENTRUM ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ - CURIE Białystok 20 881 900 101% Tabela 48. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i onkologicznych programów lekowych oraz % ich wykonania w województwie podlaskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji BIAŁOSTOCKIE CENTRUM ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ - CURIE Białystok 40 695 827 100% UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY W BIAŁYMSTOKU Białystok 26 488 137 105% SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. DR. LUDWIKA RYDYGIERA W SUWAŁKACH Suwałki 5 762 470 100% UNIWERSYTECKI DZIECIĘCY SZPITAL KLINICZNY IM. L. ZAMENHOFA W BIAŁYMSTOKU Białystok 3 873 537 105% SZPITAL WOJEWÓDZKI IM.KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO Łomża 2 539 088 104% INTERHEM KATARZYNA MAZGAJSKA-BARCZYK, MAREK MILEWSKI, JAROSŁAW PISZCZ, JANUSZ KŁOCZKO, PIOTR RADZIWON SPÓŁKA JAWNA SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W BIELSKU PODLASKIM Białystok 1 010 579 104% Bielsk Podlaski 551 718 100% NIEPUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRUM MEDYCZNE DOJLIDY Białystok 409 673 100% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W HAJNÓWCE Hajnówka 84 343 102% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W BIAŁYMSTOKU Białystok 21 031 131% Tabela 49. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie podlaskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY W BIAŁYMSTOKU Białystok 110 705 975 17% SP ZOZ WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY IM. J. ŚNIADECKIEGO Białystok 41 851 944 16% BIAŁOSTOCKIE CENTRUM ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ - CURIE Białystok 7 253 844 83% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W BIAŁYMSTOKU Białystok 20 606 241 24% SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. DR. LUDWIKA RYDYGIERA W SUWAŁKACH Suwałki 26 906 162 10% SZPITAL WOJEWÓDZKI IM.KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO Łomża 25 406 577 8% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W HAJNÓWCE Hajnówka 17 453 010 5% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W SEJNACH Sejny 7 301 506 12% SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W BIELSKU PODLASKIM Bielsk Podlaski 17 115 124 5% SZPITAL OGÓLNY IM. DR WITOLDA GINELA W GRAJEWIE Grajewo 8 080 966 10% 80

Tabela 50. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach BIAŁOSTOCKIE CENTRUM ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ - CURIE BIAŁYSTOK Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 1 kujawsko-pomorskie 1 lubelskie 4 148 2 lubuskie 2 9 łódzkie 18 małopolskie mazowieckie 6 35 416 28 opolskie podkarpackie podlaskie 292 1898 31456 1444 pomorskie 1 śląskie 1 świętokrzyskie 36 warmińsko-mazurskie 19 136 1545 45 wielkopolskie 15 zachodniopomorskie 2 33 1 inne* 4 41 781 38 RAZEM 321 2120 34457 1560 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 35. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa podlaskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 81

5.10. Województwo pomorskie Mapa 36. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa pomorskiego 45. Podregion chojnicki 46. Podregion gdański Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC chojnicki 96325 361 218 1782 gdański 107442 337 206 2214 człuchowski 57043 195 152 1150 kartuski 126825 365 209 2188 kościerski 71427 290 150 1598 nowodworski 36257 176 94 782 pucki 82329 314 173 1650 wejherowski 208220 852 413 4449 47. Podregion słupski 48. Podregion starogardzki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bytowski 78341 289 164 1490 kwidzyński 83632 383 204 1813 lęborski 66144 301 186 1411 malborski 64239 306 166 1529 słupski 97640 329 222 1958 starogardzki 127498 421 284 2804 Słupsk 93345 499 302 3138 tczewski 116054 467 301 2727 sztumski 42428 171 104 788 49. Podregion trójmiejski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Gdańsk 461139 2627 1242 15568 Gdynia 246977 1546 730 8463 Sopot 37530 245 166 1570 82

Mapa 37. Prognoza demograficzno-epidemiologiczna (2020) dla województwa pomorskiego 45. Podregion chojnicki 46. Podregion gdański Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* chojnicki 96758 416 2369 2704 gdański 119889 439 2504 3052 człuchowski 55949 256 1455 1654 kartuski 137027 486 2760 3299 kościerski 72325 298 1694 1949 nowodworski 35729 163 925 1055 pucki 86348 351 1997 2355 wejherowski 221240 862 4907 5796 47. Podregion słupski 48. Podregion starogardzki Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* bytowski 78318 335 1901 2185 kwidzyński 83544 358 2036 2348 lęborski 66032 296 1687 1927 malborski 63253 296 1688 1909 słupski 98488 434 2465 2847 starogardzki 128469 543 3096 3557 Słupsk 89551 479 2739 2990 tczewski 116088 514 2927 3330 sztumski 41783 181 1031 1183 49. Podregion trójmiejski Powiat LLUD LZACH LPAC LPAC* Gdańsk 457819 2301 13140 14275 Gdynia 240044 1277 7288 7862 Sopot 35473 212 1212 1263 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, KRN i NFZ 83

Tabela 51. Kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie teleradioterapii i brachyterapii w województwie pomorskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Gdańsk 19 635 200 109% SZPITALE WOJEWÓDZKIE W GDYNI SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Gdynia 12 717 172 105% RAZEM pomorskie 32 352 372 108% Tabela 52. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia w zakresie chemioterapii i programów lekowych oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie pomorskim w 2014 r. Ośrodek WOJEWÓDZKIE CENTRUM ONKOLOGII W GDAŃSKU SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji Gdańsk 54 004 849 100% UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Gdańsk 38 153 938 100% SZPITALE WOJEWÓDZKIE W GDYNI SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Gdynia 21 430 929 100% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. JANUSZA KORCZAKA Słupsk 13 191 892 100% SZPITAL SPECJALISTYCZNY W PRABUTACH SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Prabuty 2 075 702 100% SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM.J.K.ŁUKOWICZA W CHOJNICACH Chojnice 1 303 840 101% SZPITAL SPECJALISTYCZNY W WEJHEROWIE Wejherowo 1 099 369 100% WIELOSPECJALISTYCZNY SZPITAL ŚW. WOJCIECHA Gdańsk 1 024 896 102% SZPITAL IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA Gdańsk 895 116 100% SZPITAL ŚW. JANA Starogard Gdański 501376 99% Tabela 53. Wybrane kontrakty z NFZ na świadczenia chirurgiczne oraz % ich wykonania na rzecz pacjentów onkologicznych w województwie pomorskim w 2014 r. Ośrodek Lokalizacja Wartość kontraktu NFZ % realizacji UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Gdańsk 129 998 552 30% SZPITAL IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA Gdańsk 101 065 974 13% WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. JANUSZA KORCZAKA Słupsk 60 140 392 18% SZPITALE WOJEWÓDZKIE W GDYNI SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SZPITAL SPECJALISTYCZNY W PRABUTACH SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Gdynia 19 531 460 56% Prabuty 10 148 164 59% SZPITAL SPECJALISTYCZNY W WEJHEROWIE Wejherowo 40 359 748 11% 7 SZPITAL MARYNARKI WOJENNEJ Z PRZYCHODNIĄ SPZOZ IMIENIA KONTRADMIRAŁA PROFESORA WIESŁAWA ŁASIŃSKIEGO W GDAŃSKU SZPITAL SPECJALISTYCZNY W KOŚCIERZYNIE SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Gdańsk 19 384 716 23% Kościerzyna 24 416 600 16% SZPITAL ŚW. WINCENTEGO A PAULO SP. Z O. O. Gdynia 32 334 900 12% WIELOSPECJALISTYCZNY SZPITAL ŚW. WOJCIECHA Gdańsk 17 833 712 16% 84

Tabela 54. Pacjenci ośrodków onkologicznych wg miejsca zamieszkania w województwach UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE GDAŃSK SZPITALE WOJEWÓDZKIE W GDYNI GDYNIA Województwo pacjenta BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA BRACHYTERAPIA TELETERAPIA CHEMIOTERAPIA PROGRAMY LEKOWE ONKOLOGIA ZABIEGOWA dolnośląskie 3 20 5 17 3 kujawsko-pomorskie 2 13 122 88 11 51 13 lubelskie 3 6 12 1 7 2 lubuskie 1 23 1 5 1 łódzkie 1 24 21 2 4 12 małopolskie 6 9 4 mazowieckie 2 17 107 71 6 28 7 opolskie 6 1 podkarpackie 4 7 1 1 9 4 podlaskie 2 62 14 4 2 pomorskie 200 1854 17998 7029 260 1901 20060 2189 śląskie 14 27 24 2 świętokrzyskie 1 16 12 4 38 2 warmińsko-mazurskie 13 28 714 271 9 8 375 25 wielkopolskie 1 64 39 29 3 zachodniopomorskie 1 12 110 80 2 6 78 11 inne* 3 378 24 1 2 RAZEM 218 1943 19621 7753 274 1954 20733 2270 *Pacjenci bez stałego zameldowania na terytorium Polski, ew. błędy w raportowaniu do NFZ lub inne nieokreślone przyczyny Mapa 38. 1-godzinna dostępność ośrodków radioterapii dla mieszkańców województwa pomorskiego Lokalizacja ośrodka radioterapii Obszary z dostępnością < 1h Obszary z dostępnością > 1h Źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Maps i R. Dziadziuszko, Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31.12.2014 r., konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Gdańsk, marzec 2014. 85

5.11. Województwo śląskie Mapa 39. Dane demograficzne (2014) i epidemiologiczne (2012) województwa śląskiego 50. Podregion bielski 51. Podregion bytomski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC bielski 161327 702 391 3527 lubliniecki 77078 252 185 1532 cieszyński 177909 715 412 3777 tarnogórski 138147 525 327 3441 żywiecki 153068 563 388 2985 Bytom 172190 700 512 4427 Bielsko-Biała 172845 848 443 5065 Piekary Śląskie 56851 256 166 1571 52. Podregion częstochowski 53. Podregion gliwicki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC częstochowski 135666 527 318 2656 gliwicki 115275 437 270 2791 kłobucki 85482 312 199 1646 Gliwice 184329 853 517 5493 myszkowski 71982 217 184 1721 Zabrze 177001 699 436 4233 Częstochowa 230446 1080 656 6138 54. Podregion katowicki 55. Podregion rybnicki Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Chorzów 110609 543 364 3389 raciborski 109211 371 257 2265 Katowice 301993 1411 970 9953 rybnicki 77184 233 197 1526 Mysłowice 74980 260 188 2008 wodzisławski 157580 562 449 3391 Ruda Śląska 141006 608 368 3649 Jastrzębie-Zdrój 90565 404 264 2325 Siemianowice Śląskie 68350 306 201 2022 Rybnik 139751 518 351 3159 Świętochłowice 51420 194 159 1390 Żory 61825 223 128 1357 56. Podregion sosnowiecki 57. Podregion tyski Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC Powiat LLUD LZACH LZGON LPAC będziński 150980 665 464 4356 mikołowski 96201 303 189 2367 zawierciański 121166 393 373 2982 pszczyński 109280 316 221 2237 Dąbrowa Górnicza 123269 541 335 3445 bieruńsko-lędziński 58810 156 133 1283 Jaworzno 93298 348 263 2411 Tychy 128334 514 323 3626 Sosnowiec 209481 1060 681 6615 86