Faktoring zalety, wady, koszty

Faktoring zalety, wady, koszty

Kierownik Grupy Wydawniczej: Ewa Marmurska-Karpińska Wydawca: Renata Grochowska-Siudaj Redaktor prowadzący: Dorota Siudowska-Mieszkowska ISBN: 978-83-269-5418-4 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 Skład i łamanie: Raster Studio Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

FAKTORING ZALETY, WADY, KOSZTY Z faktoringu mogą korzystać przedsiębiorstwa reprezentujące wszystkie gałęzie gospodarki, aczkolwiek najczęściej stosują go firmy z sektorów: meblowego, farmaceutycznego, tekstylnego, spożywczego oraz branży komputerowej. Przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z tego instrumentu finansowania warto sprawdzić, jakie ma on nie tylko zalety, ale i wady. Współpracę z bankiem bądź firmą faktoringową warto nawiązać, jeśli firma: sprzedaje towary, usługi i materiały z odroczonym terminem płatności; posiada stałą, dużą i rozproszoną grupę odbiorców; ma rosnącą lub sezonową sprzedaż swoich produktów; posiada wysoki poziom należności handlowych; wytwarza powtarzalne produkty bądź usługi; ma w pełni wykorzystane limity kredytowe przyznane przez banki; nie dysponuje zabezpieczeniem niezbędnym przy wnioskowaniu o kredyt bankowy; posiada niski poziom kapitałów własnych; zapotrzebowanie firmy na środki pieniężne jest nierównomiernie rozłożone w czasie; stosuje długie terminy płatności w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej; chce zdyscyplinować swoich odbiorców do terminowych płatności; jest zainteresowana dokładnym planowaniem swoich wpływów i wydatków. Za najważniejsze zalety faktoringu można uznać: możliwość szybkiej zamiany posiadanych należności na środki pieniężne, systematyczny dopływ kapitału obrotowego oraz możliwość terminowego regulowania zobowiązań własnych. Korzyści te pozwalają wyciągnąć wniosek, że faktoring jest źródłem finansowania o bardzo dużym wpływie na poprawę płynności finansowej. Najczęściej instytucje faktoringowe wymagają, aby klient: osiągał minimum 2 mln zł przychodów ze sprzedaży rocznie; zapewniał firmie faktoringowej minimalny poziom zaangażowania powyżej 200 tys. zł; był podmiotem, wobec którego dłużnicy nie mają wierzytelności do potrącenia. 3

Zalety i wady faktoringu Zalety Stały i równomierny dopływ kapitału obrotowego, dzięki czemu istnieje możliwość terminowego regulowania własnych zobowiązań. Poprawa stanu bilansu firmy po stronie aktywów, poprzez zamianę posiadanych należności na środki pieniężne, co powoduje poprawę wskaźników rentowności, płynności i zadłużenia. Pewność otrzymania zapłaty za sprzedane towary lub usługi w dowolnym wybranym momencie cyklu rozliczeniowego faktury, co stwarza możliwość wzrostu obrotów poprzez natychmiastowe włączenie środków w bieżącą działalność operacyjną. Możliwość osiągnięcia przewagi konkurencyjnej, gdyż poza realizacją funkcji finansowania faktoring oferuje dodatkowe usługi, jak np.: zarządzanie wierzytelnościami, prowadzenie procesu windykacji należności i analiz sytuacji finansowej dłużników czy doradztwo prawno-finansowe. Częściowe lub całkowite wyeliminowanie ryzyka handlowego prowadzonej działalności gospodarczej poprzez przeniesienie na faktora ryzyka niewypłacalności dłużników. Umożliwienie zawarcia nowych kontraktów handlowych poprzez oferowanie długich terminów płatności za sprzedane produkty. Dostęp do innych źródeł finansowania, dzięki nieangażowaniu majątku firmy w celu zabezpieczenia transakcji faktoringowych. Wady Wysoki całkowity koszt usługi, w porównaniu z innymi alternatywnymi źródłami finansowania działalności przedsiębiorstwa (szczególnie drogi jest faktoring pełny). Konieczność, w większości przypadków, zawiadomienia dłużnika o zawartej umowie faktoringu. Długoterminowe korzystanie z funkcji administracyjnych i finansowania może spowodować duże uzależnienie się od instytucji faktoringowej (w momencie rezygnacji z faktoringu firma może nie być w stanie poradzić sobie z zarządzaniem wierzytelnościami czy terminowym inkasem należności od dłużników). Kontrahenci fakt zawarcia umowy faktoringu mogą postrzegać jako oznakę pogorszenia się sytuacji finansowej firmy, która próbując poprawić swoją płynność, sprzedaje wierzytelności. W chwili przejęcia przez faktora należności firma traci możliwość indywidualnego traktowania dłużnika. Ryzyko osłabienia powiązań przedsiębiorstwa z kontrahentami, a nawet utraty stałych klientów w długim okresie czasu. W przypadku faktoringu niepełnego brak w podstawowej ofercie usługi windykacji wierzytelności od niesolidnego płatnika. Koszty Standardowa umowa faktoringowa zawiera zazwyczaj dwie lub trzy niezależne opłaty. Pierwszą z nich jest prowizja za wykupioną przez faktora fakturę, a drugą oprocentowanie, związane z czasem finansowania. Często pobierana jest także prowizja przygotowawcza naliczana od wysokości udzielonego limitu faktoringowego lub od nominalnej kwoty wykupionych faktur. 4

W zakresie faktoringu niepełnego instytucje faktoringowe pobierają najczęściej prowizję: od przyjętej do wykupu faktury w wysokości 0,1 0,5%, od przyznanego limitu w wysokości 0 0,5% wartości całej umowy oraz dyskonto od wykupionych faktur naliczane według zasady: bazowa stopa procentowa (w Polsce jest nią najczęściej stawka z rynku międzybankowego WIBOR dla depozytów jednomiesięcznych) plus marża faktora w wysokości min. 2 3 p.p. Warunki finansowe faktoringu pełnego różnią się jedynie wyższą, sięgającą 5 p.p. marżą faktora. Umowa faktoringowa Umowy faktoringowe dzielą się na dwa typy: w formie transakcji doraźnej faktor wykupuje jednorazowo jedną lub kilka wierzytelności; z określonym limitem faktor zobowiązuje się do wykupu należności handlowych w ramach z góry oznaczonego limitu, podczas całego czasu trwania umowy. Wszystkie umowy, niezależnie od typu, dzielą się na dwie części. Pierwsza, podstawowa często nazywana jest ogólnymi warunkami umowy. Zawarte w niej zapisy nie podlegają zazwyczaj negocjacjom. Zwróć jednak uwagę, czy są w niej dokładnie określone: wierzytelności przenoszone na faktora; przyjęte przez niego zobowiązania, jego prawa i obowiązki względem firmy i dłużnika; prawa i obowiązki firmy; terminy zawiadomienia dłużnika o zawarciu umowy; elementy wynagrodzenia faktora oraz limity jego zaangażowania; sposoby wyliczania kwoty netto do wypłaty dla firmy z tytułu wykupionej faktury; zabezpieczenia. Druga część umowy, w której ujęte są uzgodnienia dodatkowe, kształtowana jest za każdym razem odmiennie. Możesz zatem negocjować zawarte w niej zapisy. Najczęściej dotyczą one: zasad naliczania wynagrodzenia faktora za czynności dodatkowe; minimalnej wartości pojedynczej faktury przyjętej do wykupu; listy kontrahentów objętych umową; wysokości limitów zadłużenia dla poszczególnych dłużników; wysokości dziennego limitu środków stawianych do dyspozycji. 5

Pamiętaj, że w ramach umowy możesz wybrać co najmniej dwie usługi dodatkowe. Masz do wyboru m.in.: sporządzanie raportów o sytuacji finansowej dłużnika; prowadzenie ksiąg rachunkowych związanych z nabytymi wierzytelnościami; raportowanie o zapłaconych lub o niezapłaconych fakturach; monitorowanie terminów zapłaty; doradztwo prawno-finansowe; prowadzenie ksiąg sprzedaży. Prawa i obowiązki firmy oraz instytucji faktoringowej, które powinny być określone w umowie Twoja firma Instytucja faktoringowa Prawa Obowiązki Ma prawo: `za nabytą przez faktora wierzytelność zapłacić w formie i terminie wskazanym w umowie; `do korzystania z usług dodatkowych świadczonych przez faktora, do których zobowiązał się on w umowie; `wypowiedzieć umowę, rozwiązać ją lub odstąpić od jej wykonania z zachowaniem sprecyzowanego terminu. Ponosi odpowiedzialność z tytułu: `przysługującej wierzytelności, co oznacza, że należność, której jesteś wierzycielem, jest niesporna co do zasady i wysokości oraz jest powiązana z prawami akcesoryjnymi zabezpieczającymi ją; `wypłacalności dłużnika (przy faktoringu pełnym) w chwili przelewu wierzytelności (przy faktoringu niepełnym) przez cały czas trwania umowy; `wystąpienia zobowiązań wynikających z wierzytelności, np. gdy sprzedane przez Ciebie towary posiadają defekty obniżające ich cenę (co spowoduje zmniejszenie wartości należności). Ma prawo: `pobierać odsetki od udzielanych zaliczek oraz różne prowizje, m.in. za czynności dodatkowe; `zażądać od Ciebie zapłaty za nabytą należność, kiedy okaże się, że dłużnik jest niewypłacalny (w przypadku faktoringu niepełnego); `naliczyć Ci odsetki karne za nieterminową płatność w sytuacji, gdy dłużnik nie zapłaci faktury w terminie (jeżeli wyrazisz na to zgodę w umowie). Odpowiada przede wszystkim za: `niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy oraz czynności dodatkowych; `wypłacenie określonej kwoty środków pieniężnych w zamian za nabytą wierzytelność (zaliczka w uzgodnionej wysokości oraz pozostała wartość należności tzw. kwota funduszu gwarancyjnego) w terminie i na zasadach ustalonych w umowie; `wypłacalność dłużnika w przypadku faktoringu pełnego; `należyte wykonanie obowiązków wobec dłużników, np. nie może żądać spłaty przed terminem określonym na fakturze. 6

Stosowane przez instytucje faktoringowe tzw. klauzule dodatkowe mogą dotyczyć m.in.: zobowiązania się Twojej firmy do niezawierania z innymi instytucjami faktoringowymi nowych umów faktoringu; zobowiązania się Twojej firmy, jeśli sprzedajesz towary na rynku międzynarodowym, do zawierania umów z kontrahentami zagranicznymi tylko z krajów zaakceptowanych przez faktora (klauzula eksportowa). Ilość i forma zabezpieczeń wymaganych przez firmę faktoringową może być uzależniona od: kondycji finansowej Twojej firmy, stopnia wypłacalności kontrahenta oraz wartości wierzytelności i terminu jej zapłaty. Jeżeli firma lub dłużnik znajdują się w dobrej kondycji finansowej, standardowymi zabezpieczeniami będą: weksel in blanco; pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym lub akt notarialny, w którym dłużnik podda się egzekucji. Wobec podmiotów o obniżonym standingu finansowym, w przypadku transakcji o dużej wartości nominalnej, instytucje faktoringowe stosują dodatkowo zabezpieczenie w formie zastawu rejestrowego lub hipoteki. Coraz częściej wykorzystywane jest też w tym celu ubezpieczenie finansowe. Faktoring międzynarodowy Faktoring międzynarodowy jest nie tylko instrumentem finansującym transakcje handlowe z zagranicą, ale i minimalizującym zagrożenia związane z obrotem międzynarodowym. Faktoring międzynarodowy opiera się na czterech głównych zasadach: elastycznym finansowaniu; pełnym przejęciu ryzyka wypłacalności nabywcy; skutecznym inkasie; zarządzaniu wierzytelnościami. Może on zabezpieczyć firmę przed ryzykiem: kursowym; politycznym kraju nabywcy; odmiennych kultur prowadzenia biznesu w kraju nabywcy; związanym z systemem prawno-finansowym; związanym z barierą językową; 7

dotyczącym transferu środków pieniężnych; braku wypłacalności kontrahenta. Faktoring międzynarodowy jest podobnie jak obrót handlowy z zagranicą dwukierunkowy, dlatego wyróżniamy faktoring: eksportowy firma przelewa wierzytelność z tytułu transakcji zagranicznej na faktora mającego siedzibę w swoim kraju, importowy firma przelewa wierzytelność z tytułu transakcji zagranicznej na faktora mającego siedzibę w kraju importera oraz faktoring w systemie dwóch faktorów, w którym występują dwie instytucje faktoringowe jedna w Twoim kraju (eksport faktor), a druga w kraju importera (import faktor). Aktualnie około 80% transakcji eksportowych finansowanych faktoringiem międzynarodowym opartych jest na faktoringu w systemie dwóch faktorów. Faktoring w układzie dwóch faktorów zapewni Twojej firmie najszybszą i najefektywniejszą operację faktoringową. System dwóch faktorów Cały pojedynczy cykl rozliczeniowy w tym układzie obejmuje następujące etapy: inicjujesz możliwość zawarcia umowy faktoringu międzynarodowego poprzez złożenie wniosku i przedstawienie eksport faktorowi listy importerów, których chcesz objąć kontraktem wraz z propozycją wysokości limitu zadłużenia na każdego z nich, eksport faktor selekcjonuje odpowiednich import faktorów do tego przedsięwzięcia i przekazuje im niezbędne informacje dotyczące Twojej firmy, importerów i transakcji, import faktor weryfikuje zdolność kredytową i ustala standing finansowy importerów, a następnie informuje eksport faktora o wysokości przyznanych limitów na poszczególnych importerów, eksport faktor przedstawia Twojej firmie limity zaangażowania i pełną ofertę cenową, w przypadku zaakceptowania przez Ciebie warunków następuje zawarcie umowy, dokonujesz transakcji sprzedaży, a na wystawionych fakturach zawierasz informację o zawartej umowie faktoringu i obowiązku dokonania płatności na konto import faktora, na podstawie przyjętych do wykupu wierzytelności faktor eksportowy wypłaca Twojej firmie zaliczkę (najczęściej w wysokości 80 90% wartości faktury brutto), eksport faktor przekazuje import faktorowi faktury wystawione przez Twoją firmę, a ten rozpoczyna proces zarządzania wierzytelnościami, w terminach wymagalności faktur importerzy regulują całe ich wysokości na konto import faktora, a w przypadku pojawienia się opóźnień w zapłacie za fakturę w ciągu 8

90 dni od daty jej płatności import faktor podejmuje czynności na drodze prawnej związane z dochodzeniem wierzytelności, w przypadku terminowego otrzymania przez import faktora płatności za fakturę bezzwłocznie transferuje on pełną jej wysokość na rachunek eksport faktora, a ten wypłaca Twojej firmie pozostałą część wierzytelności, w przypadku braku zapłaty, gdy w terminie 90 dni od daty wymagalności należności działania import faktora nie przyniosą pozytywnych rezultatów, pokrywa on wartość wierzytelności ze swoich środków maksymalnie do wysokości przyznanego limitu na każdego importera. Zalety i wady systemu dwóch faktorów Zalety Masz możliwość zlecenia faktorowi zarządzania Twoimi wierzytelnościami i ich ewentualnej windykacji. Wysyłając swoje towary do różnych krajów świata, masz tylko jeden kanał komunikacyjny, czyli instytucję faktoringową, do której we własnym języku zgłaszasz wszelkie wątpliwości związane z transakcją. Możesz osiągnąć korzyści finansowe wynikające z zastosowania niższej, niż aktualnie obowiązująca w Twoim kraju, stopy dyskonta od wykupionych przez faktora wierzytelności, dzięki przyjęciu poziomu tej stopy z kraju importera (w sytuacji, kiedy import faktor zaaranżuje system natychmiastowych przedpłat dla eksport faktora za wykupione przez niego od Twojej firmy należności). Eksport faktor może Ci zaoferować kompleksowe ściąganie należności z różnych krajów świata, dzięki korzystaniu z rozległej sieci import faktorów gwarantujących wypłacalność importerów i doskonale znających ich kondycję finansową oraz prawo w swoim kraju. Wady Wysoki koszt usługi, wyższy niż w przypadku korzystania z usług pojedynczego faktora międzynarodowego. System ten, pomimo że jest bardziej efektywny, jest zdecydowanie bardziej zbiurokratyzowany niż klasyczny system jednego faktora. Występuje zdublowanie czynności operacyjnych, rozliczeniowych i księgowych. Możliwość wystąpienia opóźnień w transferze środków od importera do eksport faktora z powodu wstrzymania płatności przez import faktora (bilansuje on bowiem należności i zobowiązania w ramach wzajemnych rozliczeń kilku faktorów eksportowych i importowych). Opłaty związane z umową faktoringu międzynarodowego są podobne do opłat pobieranych w ramach umów faktoringu pełnego. Jednak z tego względu, że w faktoringu międzynarodowym występuje najczęściej dwóch faktorów, a nie jeden jak w krajowym, opłaty związane z umową są wyższe. 9

W faktoringu międzynarodowym bowiem poza dyskontem i prowizją przygotowawczą występuje szereg dodatkowych stałych opłat pobieranych przez import faktora. Oczywiście Twoja firma będzie rozliczała się wyłącznie z eksport faktorem, ale w cenie jego usługi zawarte będzie także wynagrodzenie import faktora, dlatego powinieneś wiedzieć, za co płacisz. Instytucje świadczące faktoring międzynarodowy są zazwyczaj zrzeszone w światowych organizacjach faktoringowych, takich jak Factors Chain International (FCI) czy International Factors Group (IFG). W FCI nie ma odgórnie ustalonych stawek. Zazwyczaj import faktor pobiera prowizję (w wysokości określonego procentu od obrotów) za przejęcie na siebie ryzyka niewypłacalności importera i za inkaso należności. Czasami także pobiera prowizję (w konkretnej kwocie) za przyjęcie wierzytelności do zarządzania. W IFG natomiast, w skali całego świata, stosowane są standardowe stawki za świadczone usługi. Stałymi opłatami dla import faktora są prowizje za: dokonanie analizy wiarygodności kredytowej importera i ustalenie limitu gwarancyjnego 16 E; przyjęcie do obsługi transakcji wobec konkretnego importera 13,33 E; dokonanie weryfikacji bezsporności faktury (czy importer nie wnosi reklamacji) 13,33 E, przejęcie ryzyka niewypłacalności importera i zarządzanie wierzytelnością 0,4% wartości obrotu i 8,67 E za każdą przyjętą fakturę. Sumaryczna wartość tych prowizji wynosi około 1% wartości wykupionych faktur. Poza tymi opłatami faktorowi eksportowemu może przysługiwać jeszcze jedno wynagrodzenie. Jest to opłata związana z przetransferowaniem całego dyskonta na rzecz import faktora, a tym samym zmniejszenie całego kosztu usługi dla eksportera i zniwelowanie ciążącego na nim ryzyka kursowego. Wybierając faktora do międzynarodowej obsługi finansowej Twojej firmy, sprawdź, czy jest on zrzeszony w jakiejś światowej organizacji faktoringowej. Przynależność Twojego faktora do takiej grupy daje gwarancję szybkiego i rzetelnego przeprowadzenia operacji faktoringowej. dr Jacek Czarecki ekspert z zakresu problematyki finansowania działalności przedsiębiorstw 10

Jedyny portal, w którym uzyskasz konkretną odpowiedź na swoje pytania bezpośrednio od najlepszych ekspertów Korzystając z Portalu FK otrzymujesz: Prawo do indywidualnego kontaktu z ekspertami i zadawania im pytań Możliwość korzystania bez ograniczeń z eksperckich webinariów i szkoleń video na temat najnowszych zmian w prawie Nielimitowany dostęp do PORADNI, czyli stale powiększającej się i codziennie aktualizowanej bazy odpowiedzi ekspertów na pytania Dostęp do ponad 2.400 aktualnych narzędzi dla księgowych i kadrowych czyli największej ilości na rynku Codziennie porcja nowości z zakresu rachunkowości, podatków, kadr, płac i ZUS z praktycznym komentarzem Wyselekcjonowane treści dla firm, dla sektora publicznego i NGO Przetestuj NOWY Portal FK bezpłatnie 3 proste kroki do uzyskania 7-dniowego bezpłatnego dostepu: 1 Wejdź na stronę www.nowy.portalfk.pl/test 2 Wypełnij formularz rejestracyjny 3 Odbierz wiadmość z loginem i hasłem ważnym przez kolejne 7 dni www.nowy.portalfk.pl/test Oferta nie dotyczy już zarejestrowanych użytkowników

Więcej ebooków o tematyce finansowo-księgowej: www.fabrykawiedzy.com 1AF0017 ISBN: 978-83-269-5418-4