Wnioski z kontroli planowych przeprowadzonych w roku szkolnym 2010-2011 na terenie województwa wielkopolskiego opracowano na podstawie materiałów Wydziału Kontroli i Ewaluacji 1
1. Prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego - 520 kontroli. 2. Prawidłowość dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego 162 kontrole. 3. Prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych szkołach podstawowych i gimnazjach 184 kontrole. 4. Zgodność organizacji indywidualnego nauczania na podstawie wydanych orzeczeń z obowiązującymi przepisami prawa 57 kontroli. 5. Prawidłowość dopuszczania do użytku w publicznym technikum dla młodzieży i publicznej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży programu nauczania dla zawodu 67 kontroli. 2
6. Zgodność wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych z obowiązującymi przepisami prawa 12 kontroli. 7. Przestrzeganie przez niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli przepisów prawa w zakresie planowania pracy i sprawozdawczości oraz zgodności danych zawartych we wpisie do ewidencji ze stanem 6 kontroli. 8. Zgodność organizacji pracy bursy z obowiązującymi przepisami prawa - 2 kontrole. 9. Zgodność dokumentacji przebiegu działalności dydaktycznowychowawczej prowadzonej w domu wczasów dziecięcych z przepisami prawa 1 kontrola 3
10. Realizacja prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego w roku szkolnym 2010/2011 (przyjmowanie dzieci pięcioletnich do przedszkoli i szkół oraz innych form wychowania przedszkolnego na rok szkolny 2010/2011) 158 kontroli 11. Prawidłowość nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego 116 kontroli Razem 1285 kontroli 4
Kontrole przeprowadzili upoważnieni przez Wielkopolskiego Kuratora Oświaty wizytatorzy Kuratorium Oświaty w Poznaniu stosując Arkusz kontroli zgodny ze wzorem ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej. Arkusze kontroli planowych umieszczone są na stronie MEN - http://www.men.gov.pl/, zakładka kształcenie i kadra (nadzór pedagogiczny) oraz na stronie Kuratorium Oświaty w Poznaniu www.ko.poznan.pl (zakładka kontrola). 5
Prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań z zakresu planowania nadzoru pedagogicznego 6
Przeprowadzone kontrole dotyczyły zgodności z przepisami prawa planowania nadzoru pedagogicznego w roku szkolnym 2010/2011 przez publiczne szkoły i placówki. Kontrole przeprowadzili upoważnieni przez Wielkopolskiego Kuratora Oświaty wizytatorzy Kuratorium Oświaty w Poznaniu stosując Arkusz kontroli zgodny ze wzorem ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej. 7
Kontrolujący przeprowadzili rozmowy z dyrektorami i nauczycielami szkół/placówek oraz dokonali analizy: planu nadzoru pedagogicznego, protokołów zebrań rady pedagogicznej, dokumentacji zespołów nauczycielskich. 8
Kontrole w zakresie prawidłowości wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań z zakresu planowania nadzoru pedagogicznego przeprowadzono w 520 szkołach i placówkach (247 samodzielnych oraz 273 szkołach i placówkach w zespole), w tym: 148 przedszkolach, 1 innej formie wychowania przedszkolnego, 136 szkołach podstawowych, 71 gimnazjach, 34 liceach ogólnokształcących, 13 liceach profilowanych, 45 technikach, 24 zasadniczych szkołach zawodowych, 6 poradniach psychologiczno-pedagogicznych, 9
1 placówce doskonalenia nauczycieli, 2 bursach, 16 szkołach policealnych, 5 szkołach przysposabiających do pracy, 1 młodzieżowym domu kultury, 1 międzyszkolnym ośrodku sportowym, 3 szkolnych schroniskach, 4 bibliotekach pedagogicznych, 3 specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych 1 młodzieżowym ośrodku wychowawczym. 10
Wykaz aktów prawnych: art. 35 ust. 4 i art. 39 ust.1, pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324). 11
W trzech szkolnych schroniskach młodzieżowych dyrektorzy nie posiadali planu nadzoru pedagogicznego (podana przyczyna - w schroniskach nie są zatrudnieni nauczyciele) 12
dyrektor przedstawił radzie pedagogicznej/nauczycielom plan nadzoru pedagogicznego na zebraniu rady pedagogicznej (zebraniach rad pedagogicznych) - 487 w formie zarządzenia przekazanego do wiadomości wszystkich nauczycieli - 60 na zebraniu/zebraniach nauczycieli (zachowując obowiązek przedstawienia plany wszystkim nauczycielom) - 2 w innej udokumentowanej formie 49: - dyrektor wyłożył plan nadzoru w pokoju nauczycielskim, nauczyciele podpisali oświadczenie o zapoznaniu się z planem; - uchwała rady pedagogicznej; - umieszczenie w zbiorach biblioteki szkolnej. 13
Liczba szkół/placówek, w których plan nadzoru pedagogicznego został przedstawiony radzie pedagogicznej (radom pedagogicznym) do 15 września 2010 r. - 507 Liczba szkół/placówek w których przedstawiono: cele ewaluacji 514 przedmiot ewaluacji 512 harmonogram ewaluacji 512 tematykę kontroli 514 tematykę kontroli 514 tematykę kontroli - 511 14
Liczba szkół/placówek, w których określono (zidentyfikowano) potrzeby wymagające zastosowania działań w zakresie nadzoru pedagogicznego - 509 Źródła informacji o zidentyfikowaniu potrzeb - 3 najczęściej występujące: 1. Wnioski z nadzoru pedagogicznego z poprzedniego roku szkolnego. dyrektora szkoły 2. Spostrzeżenia nauczycieli z pracy dydaktycznej i wychowawczej. 3. Analiza wyników sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych. 15
Liczba szkół/placówek, w których przewidziane w planie nadzoru pedagogicznego działania wynikają ze zidentyfikowanych potrzeb szkoły/placówki 509 Liczba szkół/placówek, w których w procesie planowania nadzoru pedagogicznego uwzględniono współdziałanie dyrektora szkoły/placówki z nauczycielami w zakresie: opracowywania planu nadzoru pedagogicznego - 507 udziału w wykonywaniu zadań i czynności zawartych w planie nadzoru pedagogicznego - 513 16
Wydane zalecenia: Uzupełnić plan nadzoru na rok szkolny 2010/11 o terminy przeprowadzenia zaplanowanych kontroli oraz cele i tematykę ewaluacji - (2x - 21 ust. 2 ). Przestrzegać terminu przedstawiania radzie pedagogicznej planu nadzoru do 15 września - (11x - 21 ust. 1) W planie nadzoru pedagogicznego ujmować: cele, przedmiot ewaluacji wewnętrznej; tematykę i terminy przeprowadzania kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa; tematykę szkoleń dla nauczycieli (6x - 21 ust. 2) 17
Wydane zalecenia cd: Określać potrzeby szkoły/placówki wymagające zastosowania działań w zakresie nadzoru pedagogicznego - (2x - z 3 ust. 4 ) W procesie planowania nadzoru pedagogicznego uwzględniać współdziałanie dyrektora z nauczycielami na etapie opracowania planu nadzoru pedagogicznego - (3x - 5 ust. 2 ) W planie nadzoru pedagogicznego ujmować działania wynikające ze zidentyfikowanych wcześniej potrzeb - (3x - 3 ust. 4) 18
Realizacja prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego 19
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458 i Nr 219, poz. 1705). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 161, poz. 1080). Załączniki Nr 1 i Nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.). 20
Realizacja prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego 21
Kontrolujący przeprowadzili rozmowy z dyrektorami szkół/przedszkoli i dokonali analizy: statutów szkół/przedszkoli w części dotyczącej rekrutacji dzieci 5 - letnich do oddziału przedszkolnego, kart zgłoszeń dzieci 5 - letnich do szkoły/przedszkola, rejestru zgłoszeń rodziców o przyjęcie dziecka do oddziału przedszkolnego, list przyjęć dzieci 5 - letnich do oddziału przedszkolnego. 22
Nieprawidłowości i liczba wydanych zaleceń 23
16 ust. 3 Statut przedszkola określa szczegółowe zasady rekrutacji dzieci do przedszkola. Brak opracowanych zasad rekrutacji dzieci do publicznego przedszkola w zakresie terminów ich przyjmowania. Przy rekrutacji dzieci 5-letnich do przedszkola nie uwzględniono pierwszeństwa w ich przyjęciu. W roku szkolnym 2010/2011 dzieci pięcioletnie posiadały prawo do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego - art. 9 ustawy z 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. Nr 56, poz.458). 24
Art.84 ust. 2 pkt 7 ustawy Statut szkoły powinien określać zasady przyjmowania uczniów do szkoły. W statutach przedszkoli niepublicznych brak zapisów określających zasady rekrutacji dzieci pięcioletnich do przedszkola i terminów ich przyjmowania. 25
5 ust. 1 Organ prowadzący punkt lub zespół ustala jego organizację, określając w szczególności: 5 ust. 1 pkt 5 warunki przyjmowania dzieci na zajęcia w punkcie. w organizacji punktu przedszkolnego brak zapisów dotyczących warunków przyjmowania i terminu rekrutacji dzieci pięcioletnich na zajęcia w punkcie przedszkolnym. 26
5 ust. 1 Organ prowadzący punkt lub zespół ustala jego organizację, określając w szczególności: 5 ust. 1pkt 5 warunki przyjmowania dzieci na zajęcia w punkcie. W organizacji punktu przedszkolnego brak zapisów dotyczących warunków przyjmowania i terminu rekrutacji dzieci pięcioletnich na zajęcia w punkcie przedszkolnym. 27
16 a ust. 3 Statut szkoły określa szczegółowe zasady rekrutacji uczniów do szkoły. W statucie szkoły brak uregulowań dotyczących szczegółowych zasad rekrutacji dzieci pięcioletnich do oddziału przedszkolnego w szkole oraz nie określono terminów przyjmowania dzieci pięcioletnich do oddziału przedszkolnego. 28
29
Kontrole dotyczyły wykonywania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej, dla której ustalono obwód, obowiązków związanych z nadzorowaniem spełniania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Kontrole przeprowadzono w publicznych szkołach podstawowych, dla których ustalono obwód, w okresie od 23 maja 2011 r. do 15 czerwca 2011 r. Kontrolą objęto 10% publicznych szkół podstawowych, dla których ustalono obwód. Kontrole przeprowadzono w 116 szkołach (85 szkoły samodzielne, 31 zespoły szkół), w stosunku do 38 wydane zostały zalecenia z art. 33 ustawy. 30
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458 i Nr 219, poz. 1705), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086). 31
Prawidłowośd nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego W trakcie kontroli przeprowadzono rozmowy z dyrektorami szkół i dokonano analizy dokumentacji: a) ksiąg ewidencji, b) dzienników zajęć dydaktyczno-wychowawczych oddziałów przedszkolnych. 32
Prawidłowośd nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego Nieprawidłowości i liczba wydanych zaleceń 33
3 a ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.) wydano 18 zaleceń 3 a ust. 2 pkt 1 do księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi, o którym mowa w ust. 1 wpisuje się : wg roku urodzenia, imię/imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL oraz adres zamieszkania dziecka, a także imiona i nazwiska rodziców/prawnych opiekunów oraz adresy ich zamieszkania. W księdze ewidencji dzieci brak wpisów dotyczących daty i miejsca urodzenia dziecka, numeru PESEL, adresu zamieszkania dziecka, adresu zamieszkania rodziców, brak imion rodziców i nazwisk rodziców. 34
3 a ust. 2 pkt 1 3 a ust. 2 pkt 1 i 2 a rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz.225 z późn. zm.) wydano 9 zaleceń do księgi ewidencji, o której mowa w ust. 1, wpisuje się : wg roku urodzenia, imię/imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL oraz adres zamieszkania dziecka, a także imiona i nazwiska rodziców/prawnych opiekunów oraz adresy ich zamieszkania. 3 a ust. 2 pkt 2 a do księgi ewidencji i, o której mowa w ust. 1, wpisuje się : informacje o przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, w tym o przedszkolu za granicą lub przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce albo miejscu realizacji zajęć rewalidacyjno wychowawczych, o których mowa w przepisach ws. zasad zajęć rewalidacyjno wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, w którym dziecko spełnia obowiązek, o którym mowa w art. 14 ust. 3 ustawy. W księdze ewidencji dzieci brak wpisów dotyczących daty i miejsca urodzenia dziecka, numeru PESEL, adresu zamieszkania dziecka, rodziców oraz imion i nazwiska rodziców. Brak informacji o oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej, w której dziecko spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego. 35
3 a ust. 2 3 a ust. 2 pkt 2 a rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz.225 z późn. zm.) wydano 4 zalecenia do księgi ewidencji, o której mowa w ust.1, wpisuje się: 3 a ust. 2 pkt 2 a informacje o przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, w tym o przedszkolu za granicą lub przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce albo miejscu realizacji zajęć rewalidacyjno wychowawczych,o których mowa w przepisach ws. zasad zajęć rewalidacyjno wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, w którym dziecko spełnia obowiązek, o którym mowa w art. 14 ust. 3 ustawy. Brak informacji o oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej, w której dziecko spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego. 36
3 a ust. 2 pkt 2 c rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz.225 z późn. zm.) wydano 1 zalecenie 3 a ust. 2 Do księgi ewidencji, o której mowa w ust. 1, wpisuje się: 3 a ust. 2 pkt 2 c informacje o objęciu dziecka w wieku powyżej 6 lat, posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wychowaniem przedszkolnym, ze wskazaniem tego orzeczenia. W księdze ewidencji dzieci brak informacji o objęciu dziecka w wieku powyżej 6 lat, posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wychowaniem przedszkolnym, ze wskazaniem tego orzeczenia. 37
6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz.225 z późn. zm.) wydano 1 zalecenie 6. Wpisów w księdze ewidencji, w księdze uczniów oraz w księdze wychowanków dokonuje się na podstawie dowodów osobistych lub innych dokumentów tożsamości rodziców/prawnych opiekunów lub pełnoletniego ucznia, wychowanka, innych dokumentów zawierających dane podlegające wpisowi do odpowiedniej księgi oraz informacji przekazanych przez organ gminy lub dyrektora innej szkoły. Wpisów do księgi ewidencji dokonano na podstawie informacji uzyskanych telefonicznie. 38
art. 14 b ust. 3 ustawy z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) wydano 1 zalecenie Art.14 b ust. 3 ustawy dyrektorzy publicznych i niepublicznych przedszkoli i szkół podstawowych, w których zorganizowano oddziały przedszkolne, oraz nauczyciele prowadzący zajęcia w publicznych i niepublicznych innych formach wychowania przedszkolnego są zobowiązani powiadomić dyrektora szkoły, w obwodzie której dziecko mieszka, o spełnianiu przez dziecko obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, odpowiednio w przedszkolu, oddziale przedszkolnym lub innej formie wychowania przedszkolnego oraz o zmianach w tym zakresie. Brak przekazania przez dyrektora przedszkola, dyrektorowi szkoły informacji o spełnianiu przez dziecko 6 - letnie obowiązkowego przygotowania przedszkolnego. 39
Art. 14 b ust. 1 pkt 2 ustawy Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi, o którym mowa w art. 14 ust. 3, są zobowiązani do: zapewnienia regularnego uczęszczania na zajęcia. Art. 14 b ust. 2 ustawy Kontrolowanie spełniania obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, należy do zadań dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka. Brak podjęcia działań przez dyrektora szkoły wobec rodziców dziecka niespełniającego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.. 40
Opracowanie: Elżbieta Dobrochowska Maria Cieślewicz-Pawłowicz Danuta Hyżak 41