Raport. z realizacji kontroli planowych przeprowadzonych w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2012 r. w szkołach województwa małopolskiego

Transkrypt

1 Raport z realizacji kontroli planowych przeprowadzonych w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2012 r. w szkołach województwa małopolskiego 1

2 Sprawozdanie z realizacji kontroli planowych zrealizowanych w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2012 r. w szkołach województwa małopolskiego Sprawozdanie obejmuje kontrole planowe w zakresie: 1. organizacji praktyk zawodowych przez publiczne technika dla młodzieży; 2. prawidłowości wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego; 3. prawidłowości nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci pięcioletnie i sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego; 4. prawidłowości klasyfikowania i promowania w zakresie dopuszczania słuchaczy do egzaminów semestralnych w publicznej i niepublicznej szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych; 5. zgodności z przepisami prawa organizacji i sposobu działania innej formy wychowania przedszkolnego; 6. przestrzegania przepisów dotyczących nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury; 7. zgodności organizacji kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach ogólnodostępnych, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych z przepisami prawa. 2

3 1. Kontrola planowa w zakresie organizacji praktyk zawodowych przez publiczne technika dla młodzieży Tematyka kontroli dotyczyła prawidłowości organizacji w roku szkolnym 2011/2012 praktycznej nauki zawodu w formie praktyk zawodowych w publicznych czteroletnich technikach dla młodzieży. Kontrolą objęto wybrano publiczne czteroletnie technika dla młodzieży kształcące w zawodzie technik ekonomista symbol cyfrowy zawodu 341[02]. Podstawa prawna: 1. ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.); 2. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324); 3. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626); 4. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89, poz. 730). Kontrolę przeprowadzono w czerwcu 2012 r. i objęto nią 5 techników w zespołach szkół. W dniu kontroli liczba uczniów wynosiła we wszystkich kontrolowanych szkołach 2387, w tym 898 uczniów kształciło się w zawodzie technik ekonomista. Liczba uczniów w kontrolowanych szkołach kształcących się w zawodzie technik ekonomista odbywających w roku szkolnym 2011/2012 praktyczną naukę zawodu w formie praktyk zawodowych wynosiła 439. Liczba uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu w formie praktyk zawodowych organizowanych poza daną szkołą również wynosiła 439. Do kontroli wylosowano w każdej szkole 10 uczniów (w całej kontroli na terenie województwa małopolskiego 50 uczniów), którzy odbywali praktyczną naukę zawodu w formie praktyk zawodowych organizowanych poza szkołą. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono: W 5 (100%) szkół dyrektor szkoły dopuścił do użytku w danej szkole program nauczania dla zawodu. Programy nauczania dla zawodu technik ekonomista określają zakres wiadomości i umiejętności nabywanych prze uczniów na praktykach zawodowych oraz wymiar godzin praktyk zawodowych. Każda z kontrolowanych szkół organizuje praktyki zawodowe dla uczniów w celu zastosowania i pogłębienia zdobytej wiedzy i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. Dyrektorzy szkół zawarli umowy o praktyczną naukę zawodu z podmiotem przyjmującym uczniów na praktyki zawodowe odbywające się poza szkołą. Umowy o praktyczną naukę zawodu zostały zawarte w terminie umożliwiającym realizację 3

4 programu praktycznej nauki zawodu w formie praktyk zawodowych. Każda z kontrolowanych umów (10 losowo wybranych w każdej ze szkół) zawierała: a) nazwę i adres podmiotu przyjmującego uczniów na praktyczną naukę zawodu oraz miejsca jej odbywania; b) nazwę i adres szkoły kierującej uczniów na praktyczną naukę zawodu; c) zawód, w którym prowadzona będzie praktyczna nauka zawodu; d) formę praktycznej nauki zawodu; e) terminy rozpoczęcia i zakończenia praktycznej nauki zawodu; f) prawa i obowiązki stron umowy. W 4 (80%) szkół umowy zawierały również sposób ponoszenia przez strony umowy kosztów realizacji praktycznej nauki zawodu wraz z kalkulacją tych kosztów. W 1 (20%) szkole zgodnie z wyjaśnieniem dyrektora nie umieszczono kosztów realizacji praktycznej nauki zawodu wraz z ich kalkulacją, ponieważ praktyki są bezpłatne. W związku z tym wydano zalecenie, by umowa określała sposób ponoszenia przez strony kosztów realizacji praktycznej nauki zawodu wraz z kalkulacją tych kosztów, zgodnie z 7 ust. 3 pkt 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626). W każdym z kontrolowanych techników stwierdzono, że do umowy o praktyczną naukę zawodu dołączono program nauczania dla danego zawodu dopuszczony do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły. Kontrolowane szkoły kierujące uczniów na praktyczną naukę zawodu w formie praktyk zawodowych nadzorują realizację programu praktycznej nauki zawodu, współpracują z podmiotem przyjmującym uczniów na praktyczną naukę zawodu oraz zapewniają ubezpieczenie uczniów od następstw nieszczęśliwych wypadków. W każdym badanym losowo przypadku (50 losowo wybranych uczniów odbywających praktyczna naukę zawodu w formie praktyk zawodowych organizowanych poza daną szkołą) szkoły kierujące uczniów na praktyki zawodowe zaakceptowały wyznaczonych opiekunów praktyk zawodowych. Wydane zalecenie: Zaleca się, by umowa określała sposób ponoszenia przez strony kosztów realizacji praktycznej nauki zawodu wraz z kalkulacją tych kosztów, zgodnie z 7 ust. 3 pkt 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626). 1. Wnioski: 1. Dyrektorzy szkół przestrzegą prawa w zakresie dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania dla zawodu. 2. Dyrektorzy szkół przestrzegą prawa w zakresie organizacji praktyk zawodowych. 4

5 2. Kontrola planowa prawidłowości wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań w zakresie planowania nadzoru pedagogicznego Celem kontroli było badanie zgodności zawartych w planie nadzoru pedagogicznego uregulowań z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego oraz sposobu wprowadzenia ewentualnych zamian do planu nadzoru pedagogicznego. Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324); Kontrolę przeprowadzono ogółem w 253 szkołach i placówkach, w tym w: 38 przedszkolach, 73 szkołach podstawowych, 41 gimnazjach, 16 liceach ogólnokształcących, 7 liceach profilowanych, 20 technikach, 14 zasadniczych szkołach zawodowych, 8 poradniach psychologiczno-pedagogicznych, 3 placówkach doskonalenia nauczycieli, 1 bursie, 1 domu wczasów dziecięcych, 6 szkołach policealnych, 3 szkołach przysposabiających do pracy, 2 międzyszkolnych ośrodkach sportowych, 1 młodzieżowym domu kultury, 2 ogniskach pracy pozaszkolnej, 2 międzyszkolnych ośrodkach sportowych, 2 pozaszkolnych placówkach specjalistycznych, 2 Centrach Kształcenia Praktycznego, 3 ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego, 2 Centrach Kształcenia Ustawicznego, 2 bibliotekach pedagogicznych, 1 poradni specjalistycznej, 3 Specjalnych Ośrodkach Szkolno- Wychowawczych, 1 Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym oraz 1 Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii. Kontroli poddano prawidłowość wykonywania nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów publicznych szkół i placówek w roku szkolnym 2011/2012. Dokumentem stanowiącym podstawę kontroli był plan nadzoru pedagogicznego dyrektora kontrolowanej szkoły lub placówki. Zawarte w tym planie ustalenia dotyczące zadań przewidzianych do realizacji w roku szkolnym 2011/2012 stanowiły podstawę sprawdzenia wykonania zaplanowanych działań przez dyrektora szkoły lub placówki. W czasie kontroli badaniu podlegała również zgodność zawartych w planie nadzoru pedagogicznego uregulowań z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. W wyniku kontroli stwierdzono w 1 szkole podstawowej brak realizacji wszystkich zaplanowanych szkoleń i narad dla nauczycieli. 5

6 Wydane zalecenie: Zaleca się wspomagać nauczycieli w realizacji ich zadań przez organizowanie wszystkich zaplanowanych szkoleń i narad, zgodnie z 20 ust. 1 pkt 3 lit. a rozp. MEN z dn r. w sprawie nadzoru pedagogicznego 1 (SP) Wnioski: 1. Wszyscy dyrektorzy szkół i placówek posiadali plan nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2011/ Dyrektorzy szkół dokonywali ewaluacji wewnętrznej oraz kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324). 3. Dyrektorzy szkół zrealizowali zaplanowane działania w zakresie wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań zgodnie z przepisami 21 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324). 3. Kontrola w zakresie prawidłowości nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci pięcioletnie i sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego Kontrola dotyczyła wykonywania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej, dla której ustalono obwód, obowiązków związanych z nadzorowaniem spełniania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego.. Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458, z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.), 6

7 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086), Kontrolę przeprowadzono w 166 publicznych szkołach podstawowych, dla których ustalono obwód. Kontrolą objęto przedłożone przez dyrektora szkoły dokumenty związane z nadzorowaniem spełniania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, w tym: księgę ewidencji dzieci oraz informację o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku od 3-18 lat, przekazane przez wójta gminy (burmistrza, prezydenta miasta). Wszystkie kontrolowane szkoły podstawowe posiadały ewidencję dzieci pięcioi sześcioletnich z roczników objętych obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego w roku szkolnym, którego dotyczy kontrola, sporządzoną na podstawie informacji o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży przekazanej przez wójta (burmistrza, prezydenta). W jednej kontrolowanej szkole podstawowej stwierdzono brak księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego zamieszkałych w obwodzie tej szkoły. W 2 kontrolowanych szkołach podstawowych stwierdzono się uchybienia w prowadzeniu księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązkowi szkolnemu, zamieszkałych w obwodzie szkoły, w zakresie wpisów dotyczących: danych osobowych dziecka oraz rodziców, informacji o przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, albo miejscu realizacji zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim), w którym dziecko spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, informacji o spełnianiu przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub inną formą wychowania przedszkolnego, ze wskazaniem zezwolenia dyrektora przedszkola lub szkoły podstawowej, na podstawie którego dziecka spełnia obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego w tej formie, informacji o objęciu dziecka w wieku powyżej 6 lat, posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wychowaniem przedszkolnym, ze wskazaniem tego orzeczenia. Również w 2 kontrolowanych szkołach stwierdzono brak podjętych i udokumentowanych działań mających na celu uzyskanie przez dyrektora szkoły informacji o spełnianiu przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego lub obowiązku szkolnego. 7

8 Wydane zalecenia: 1. Zaleca się prowadzenie księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązkowi szkolnemu, zamieszkałych w obwodzie szkoły, zgodnie z 3a ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.). 2. Zaleca się prowadzenie księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązkowi szkolnemu, zamieszkałych w obwodzie szkoły, zgodnie z 3a ust. 2 pkt 1 i 2 lit. a-c rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.) 3. Zaleca się kontrolowanie przez dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, zgodnie z art. 14b ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm). Wnioski: 1. Dyrektorzy szkół podstawowych przestrzegają obowiązków związanych z nadzorowaniem spełniania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązku szkolnego dzieci zamieszkałych w obwodzie szkoły. 2. Księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązkowi szkolnemu, zamieszkałych w obwodzie szkoły, prowadzone są zgodnie z przepisami prawa. 3. Dyrektorzy szkół podstawowych podejmują i udokumentują działania mające na celu uzyskanie informacji o spełnianiu przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego lub obowiązku szkolnego. 8

9 4. Kontrola planowa prawidłowości klasyfikowania i promowania w zakresie dopuszczania słuchaczy do egzaminów semestralnych w publicznej i niepublicznej szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych Kontrola dotyczyła prawidłowości klasyfikowania i promowania słuchaczy w szkołach dla dorosłych w semestrze jesiennym w roku szkolnym 2011/2012 w zakresie dopuszczania do egzaminów semestralnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych przewidzianych w szkolnym planie nauczania. Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.), Zrealizowano 100 kontroli w 25 publicznych i 75 niepublicznych szkołach ponadgimnazjalnych dla dorosłych. którymi objęto: 32 licea ogólnokształcące, 10 techników, 1 zasadniczą szkołę zawodową oraz 57 szkół policealnych. W 10 kontrolowanych szkołach kształcenie realizowane było w formie stacjonarnej, w 82 w formie zaocznej, a w 8 w formie zaocznej i stacjonarnej. W każdej szkole kontrolą objęto dokumentację 10 losowo wybranych słuchaczy z jednego losowo wybranego oddziału, a w przypadku mniejszej liczby słuchaczy, kontrolą objęto 100% słuchaczy tego oddziału. W przypadku szkół prowadzących kształcenie w formie stacjonarnej i formie zaocznej, kontrolą objęto obie formy. W wyniku kontroli szkół prowadzących kształcenie w formie stacjonarnej stwierdzono następujące uchybienia: do egzaminu semestralnego dopuszczono słuchacza, który uczęszczał na obowiązkowe zajęcia edukacyjne, przewidziane w szkolnym planie nauczania, w wymiarze mniejszym niż 50% czasu przeznaczonego na te zajęcia, oraz uzyskał z tych zajęć oceny uznane za pozytywne w ramach wewnątrzszkolnego oceniania - 1 LO dla dorosłych; nie skreślenie z listy słuchaczy wszystkich słuchaczy, którzy nie spełnili warunków dopuszczenia do egzaminów semestralnych 1 LO dla dorosłych. W wyniku kontroli szkół prowadzących kształcenie w formie zaocznej stwierdzono następujące uchybienia: nieprzestrzeganie przez 9 dyrektorów szkół dopuszczania do egzaminu semestralnego słuchacza, który uczęszczał na obowiązkowe konsultacje, przewidziane w szkolnym planie nauczania, w wymiarze mniejszym niż 50% 9

10 czasu przeznaczonego na te konsultacje - 3 licea ogólnokształcące, 3 technika, 3 szkoły policealne; nieprzestrzeganie przez 9 dyrektorów szkół skreślenia z listy słuchaczy wszystkich słuchaczy, którzy nie spełnili warunków dopuszczenia do egzaminów semestralnych - 3 licea ogólnokształcące, 3 technika, 3 szkoły policealne. W związku z nieprzestrzeganiem przepisów prawa 10 dyrektorom szkół wydano 20 zaleceń: 4 licea ogólnokształcące - 8 zaleceń, 3 technika - 6 zaleceń, 3 szkoły policealne 6 zaleceń. Wydane zalecenia: 1. Zaleca się dopuszczać do egzaminu semestralnego słuchaczy, spełniających warunki określone w 24 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.). 2. Zaleca się, zgodnie z 25a ust.1 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.), skreślanie z listy słuchaczy tych słuchaczy, którzy nie spełnili warunków określonych w 24 ust. 2-3 powołanego rozporządzenia. 3. Zaleca się dopuszczać do egzaminu semestralnego słuchaczy, spełniających warunki określone w 24 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.). 4. Zaleca się, zgodnie z 25a ust.1 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.), skreślanie z listy słuchaczy tych słuchaczy, którzy nie spełnili warunków określonych w 24 ust. 4-5 powołanego rozporządzenia. 10

11 Wnioski: 1. Nie wszyscy dyrektorzy szkół dla dorosłych prowadzących kształcenie zarówno w formie stacjonarnej jak i zaocznej przestrzegają przepisów dopuszczania słuchaczy do egzaminu semestralnego określonych rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.). 2. Nie wszyscy dyrektorzy szkół dla dorosłych przestrzegają przepisów skreślania z listy słuchaczy tych słuchaczy, którzy nie spełnili warunków określonych w 24 ust. 2-5 powołanego rozporządzenia. 5. Kontrola planowa w zakresie zgodności z przepisami prawa organizacji i sposobu działania innej formy wychowania przedszkolnego Celem kontroli była ocena przestrzegania przepisów prawa w zakresie organizacji i sposobu działania innych form wychowania przedszkolnego. Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 161, poz.1080, z późn. zm.). Kontrolą objęto 24 punkty przedszkolne, w tym 12 publicznych punktów przedszkolnych i 12 niepublicznych punktów przedszkolnych. W wyniku kontroli stwierdzono, że wszystkie punkty przedszkolne posiadają organizację ustaloną przez organ prowadzący. We wszystkich kontrolowanych przypadkach organizacja punktu przedszkolnego zawierała w szczególności: nazwę i miejsce prowadzenia punktu przedszkolnego, cele i zadania punktu przedszkolnego oraz sposób ich realizacji, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego, 11

12 a w przypadku dzieci niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, dzienny wymiar godzin zajęć świadczonego nauczania, wychowania i opieki. W organizacji punktu przedszkolnego określono prawa i obowiązki wychowanków punktu przedszkolnego, w tym: warunki pobytu dzieci w punkcie przedszkolnym zapewniające im bezpieczeństwo, przypadki, w których organ prowadzący może skreślić dziecko z listy wychowanków punktu przedszkolnego, (zapis ten nie dotyczył dziecka odbywającego roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne w publicznym punkcie przedszkolnym). W 2 niepublicznych punktach przedszkolnych stwierdzono w organizacji punktu przedszkolnego brak zapisów dotyczących sposobu sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć, a w 1 niepublicznym punkcie przedszkolnych nie określono warunków przyprowadzania dzieci na zajęcia i odbierania z nich przez rodziców (prawnych opiekunów) lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo. Ponadto w 1 niepublicznym punkcie przedszkolnym nie określono warunki organizowania zajęć w czasie przekraczającym wymiar zajęć nauczania, wychowania i opieki, o których mowa w 5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania. W wyniku kontroli stwierdzono również, że organ prowadzący nie określił zadań nauczycieli prowadzących zajęcia w punkcie związanych z przeprowadzeniem, w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym możliwe jest rozpoczęcie przez dziecko nauki w szkole podstawowej, diagnozy gotowości do podjęcia nauki w szkole. Analiza liczby dzieci w punkcie przedszkolnym wykazała naruszenie przepisów prawa w tym zakresie w 2 przypadkach: 1- w publicznym punkcie przedszkolnym i 1 w niepublicznym punkcie przedszkolnym. W związku z naruszeniem przepisów prawa 5 dyrektorom punktów przedszkolnych wydano 5 zaleceń. Wydane zalecenia: 1. Zaleca się sporządzenie organizacji punktu przedszkolnego zgodnie z 5 ust. 1, pkt.7 i 11 ppkt d. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 161, poz z późn. zm.) 2. Zaleca się dostosowanie liczby dzieci w grupie punktu przedszkolnego/zespołu wychowania przedszkolnego do wymagań zgodnie z 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 161, poz z późn. zm.). 12

13 Wnioski: 1. Organy prowadzące winny ustalić organizację punktu przedszkolnego zgodnie z przepisami prawa w tym zakresie. 2. Dyrektorzy punktów przedszkolnych winni przestrzegać przepisów w zakresie liczebności dzieci w grupie. 6. Kontrola w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury. Celem kontroli było pozyskanie informacji dotyczącej przestrzegania przepisów z zakresu nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury w szkołach publicznych, w których zorganizowano naukę w tym zakresie. Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. Nr 214, poz. 1579, z późn. zm. ), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej Ministra Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 15, poz. 142 z późn. zm.), załączniki Nr 2, 3, 4, 5, 5a i 5b do rozporządzenia ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z póżn.zm), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.), 13

14 rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89 poz. 730). Kontrolą, którą przeprowadzono między 14 a 23 marca 2012 r., objęto wszystkie szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne, wykazane w Systemie Informacji Oświatowej jako prowadzące nauczanie języków mniejszości etnicznych (wg stanu na dzień 30 września 2011 r.). Jedynym nauczanym językiem mniejszości etnicznych nauczanym w małopolskich szkołach jest język łemkowski. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w arkuszu kontroli, kontrolą nie objęto zajęć z języka mniejszości etnicznej zorganizowanych w zespołach międzyszkolnych. Celem kontroli było uzyskanie informacji o przestrzeganiu przepisów prawa dotyczących nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury. W trakcie kontroli sprawdzono czy: 1) uczniowie kontrolowanej szkoły uczestniczą w zajęciach z języka mniejszości etnicznej organizowanych: w szkole, w zespole międzyszkolnym, 2) statut szkoły zawiera zapisy dotyczące organizacji nauczania języka mniejszości etnicznej, zgodnie z odpowiadającym typowi szkoły załącznikiem do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. 3) liczba uczniów objętych nauką języka mniejszości etnicznej i liczba złożonych wniosków rodziców (prawnych opiekunów) o objęcie uczniów nauką języka mniejszości etnicznej jest równa. Zebrano informacje dotyczące sposobu organizacji nauczania języka mniejszości etnicznej, a w szczególności, czy: 1) rodzice (prawni opiekunowie ) złożyli wniosek w sprawie udziału ucznia w zajęciach z języka mniejszości etnicznej, 2) wniosek został złożony w terminie. 3) uczeń uczestniczy w zajęciach zorganizowanych w: grupie oddziałowej, międzyoddziałowej, międzyszkolnej. Zebrano informacje dotyczące form nauczania języka mniejszości etnicznej, tj.: 1) prowadzenia zajęć edukacyjnych w języku mniejszości etnicznej (z wyjątkiem zajęć wymienionych w 4 pkt. 1 lit. a i b rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, 2) prowadzenia dodatkowej nauki języka mniejszości etnicznej jako dodatkowego przedmiotu w formie odrębnych zajęć, 14

15 3) prowadzenia wszystkich zajęć edukacyjnych (z wyjątkiem języka polskiego oraz treści dotyczących historii i geografii Polski) w dwóch językach: polskim oraz języku mniejszości etnicznej będącym drugim językiem nauczania. Zebrano informację dotyczącą tygodniowego wymiaru godzin nauki języka mniejszości etnicznej w szkolnych planach nauczania: 1) w szkole, w której zajęcia edukacyjne prowadzone są w języku mniejszości etnicznej, 2) w szkole z dodatkową nauką języka mniejszości etnicznej, prowadzoną w formie odrębnych zajęć, 3) w szkole, w której zajęcia prowadzone są w dwóch językach: polskim oraz języku mniejszości etnicznej, będącym drugim językiem nauczania. Kontrolą objęto liczby godzin przeznaczonych na nauczanie dziedzictwa kulturowego mniejszości etnicznej z godzin do dyspozycji dyrektora szkoły oraz z godzin organu prowadzącego oraz tryb dopuszczenia do użytku w szkole przez dyrektora programu nauczania języka mniejszości etnicznej. Skontrolowano zestaw podręczników obowiązujących szkole, w zakresie podręczników do nauczania języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego). Kontroli poddano dokumentację realizacji zadań związanych z nauczaniem języka mniejszości etnicznej, a w szczególności badano czy dzienniki lekcyjne oddziałów, w których nauczany jest język mniejszości etnicznej zawierają: tygodniowy plan zajęć uwzględniający zajęcia z języka mniejszości etnicznej, imię i nazwisko nauczyciela prowadzącego zajęcia z języka mniejszości etnicznej, tematy przeprowadzonych zajęć z języka mniejszości etnicznej z ostatnich czterech tygodni zajęć dydaktycznych oraz oceny uzyskane przez uczniów z zajęć z języka mniejszości etnicznej. W arkuszach ocen uczniów objętych nauczaniem języka mniejszości narodowej kontroli poddano wpisy w zakresie nazwa nauczanego języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego), ocen rocznych ucznia z języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego). Zaplanowano objęcie kontrolą 10 szkół podstawowych, 6 gimnazjów, 1 szkoły ponadgimnazjalnej LO. Po stwierdzeniu w trakcie kontroli, że uczniowie: 5 szkół podstawowych (50% zaplanowanych), 4 gimnazjów (66,7% zaplanowanych) i 1 szkoły ponadgimnazjalnej (100% zaplanowanych) uczestniczą w zajęciach organizowanych w zespole międzyszkolnym, wizytatorzy odstąpili od dalszych czynności kontrolnych. W jedynej zaplanowanej do kontroli szkole ponadgimnazjalnej (I Liceum Ogólnokształcące im. Kromera w Gorlicach) funkcjonuje zespół międzyszkolny, w którym języka mniejszości uczą się uczniowie ogółem z czterech szkół ponadgimnazjalnych. W kontrolowanych szkołach objęto badaniem dokumentację 37 uczniów szkół podstawowych i 20 uczniów gimnazjów. 15

16 W wyniku kontroli stwierdzono, że statut wszystkich kontrolowanych szkół zawiera zapisy dotyczące organizacji nauczania języka mniejszości. W kontrolowanych szkołach podstawowych 37 uczniów objętych jest nauką języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego), a w kontrolowanych gimnazjach - 20 uczniów. Zarówno w szkołach podstawowych, jak i w gimnazjach liczba złożonych wniosków rodziców o objęcie uczniów nauką języka łemkowskiego jest równa liczbie uczniów objętych nauką języka łemkowskiego. Wszystkie złożone wnioski rodziców, w sprawie udziału ucznia w zajęciach z języka łemkowskiego, zostały złożone w terminie. Stwierdzono, że 9 badanych uczniów szkoły podstawowej (24,3%) uczestniczy w zajęciach z języka łemkowskiego w grupie oddziałowej, 28 (75,7%) uczestniczy w zajęciach w grupie międzyklasowej, natomiast w gimnazjum - 9 badanych uczniów (45%) uczestniczy w zajęciach z języka łemkowskiego w grupie oddziałowej, a 11(55%) uczestniczy w zajęciach w grupie międzyklasowej. We wszystkich kontrolowanych szkołach podstawowych i gimnazjach nauczanie języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego) organizuje się w formie odrębnych zajęć, jako dodatkowego przedmiotu. Wszyscy badani uczniowie klasy IV-VI szkoły podstawowej oraz badani uczniowie gimnazjum uczestniczą w zajęciach z języka mniejszości etnicznej w wymiarze 3 godzin tygodniowo. 10 badanych uczniów szkoły podstawowej ( 27%) objętych było 1 godziną zajęć przeznaczoną na nauczanie dziedzictwa kulturowego z godzin do dyspozycji organu prowadzącego. We wszystkich kontrolowanych szkołach podstawowych i gimnazjach program nauczania języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego) został dopuszczony do użytku w szkole przez dyrektora szkoły. We wszystkich kontrolowanych szkołach podstawowych podręcznik do nauczania języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego) został dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. We wszystkich kontrolowanych gimnazjach podręcznik do nauczania języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego) nie został dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. W 4 szkołach podstawowych (80%), dziennik lekcyjny oddziału, w którym nauczany jest język mniejszości etnicznej (język łemkowski) zawierał: tygodniowy plan zajęć uwzględniający zajęcia z języka mniejszości etnicznej, tematy przeprowadzonych zajęć z języka łemkowskego (dotyczy badanych 29 uczniów). W jednej szkole (20%) dziennik lekcyjny takich informacji nie zawierał (dotyczy badanych 8 uczniów). W jednym kontrolowanym gimnazjum (50%), dziennik lekcyjny oddziału, w którym nauczany jest język mniejszości etnicznej (język łemkowski) zawierał: tygodniowy plan zajęć uwzględniający zajęcia z języka mniejszości etnicznej, tematy przeprowadzonych zajęć z języka łemkowskiego (dotyczy badanych 10 uczniów), natomiast w 1 gimnazjum dziennik lekcyjny takich informacji nie zawierał (dotyczy 16

17 badanych 10 uczniów). W każdej kontrolowanej szkole podstawowej i gimnazjum dziennik lekcyjny zawiera imię i nazwisko nauczyciela prowadzącego zajęcia z języka łemkowskiego i oceny uzyskane przez uczniów z tego języka. W każdej kontrolowanej szkole podstawowej i gimnazjum arkusz ocen ucznia zawiera nazwę nauczanego języka mniejszości etnicznej (języka łemkowskiego) i oceny roczne ucznia z tego języka. Szkolne zestawy podręczników w dwóch gimnazjach zawierały podręczniki do nauczania języka łemkowskiego nie dopuszczone do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Dyrektorzy szkół wskazując na naruszenie prawa w tym zakresie podali brak podręcznika do nowej podstawy programowej języka łemkowskiego, który zostałby dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Nauczyciel korzysta z podręcznika dopuszczonego do użytku szkolnego do starej podstawy programowej. W jednej szkole podstawowej i jednym gimnazjum, w których stwierdzono w dziennikach lekcyjnych oddziałów, w których nauczany jest język łemkowski brak tygodniowego planu zajęć uwzględniającego zajęcia z języka łemkowskiego i tematów przeprowadzonych zajęć z tego języka udowodnili jego realizację poprzez przedłożenie dzienników zajęć dodatkowych, w których dokumentowano te zajęcia. Wyniki kontroli w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury w publicznych szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wskazują, że spośród 7 kontrolowanych w województwie małopolskim dyrektorów szkół, 5 (71%) przestrzega przepisów dotyczących nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury. Odnotowane nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów w zakresie nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury dotyczyły 1 szkoły podstawowej, spośród 5 kontrolowanych oraz 2 kontrolowanych gimnazjów (jedna szkoła podstawowa i gimnazjum jest w zespole szkół). Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom szkół 5 zaleceń, nie sformułowano dodatkowych wniosków i uwag. Zalecenia wydano dla dwóch dyrektorów szkół, w tym dla dyrektora zespołu szkół (szkoły podstawowej i gimnazjum). 17

18 Zalecenia: 1. Zaleca się wprowadzić do zestawu podręczników do nauczania języka etnicznego podręczniki wpisane do wykazu podręczników i podręczników pomocniczych dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania przeznaczonych do kształcenia ogólnego dla mniejszości etnicznych na mocy 21 ust.1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89, poz. 730.) 2. Zaleca się uzupełnić dokumentację przebiegu nauczania zgodnie z 7 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23 poz.225, z późn.zm.). Wnioski: 1. Organizacja nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury realizowana jest zgodnie z przepisami prawa. 2. Prowadzenie dokumentacji przebiegu nauczania języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury wymaga przestrzegania przepisów prawa w tym zakresie. 3. Nauczanie języka mniejszości etnicznej oraz jej własnej historii i kultury winno odbywać się w oparciu o podręczniki wpisane do wykazu podręczników i podręczników pomocniczych dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania przeznaczonych do kształcenia ogólnego dla mniejszości etnicznych. 18

19 7. Kontrola zgodności organizacji kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach ogólnodostępnych, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych z przepisami prawa. Kontrolą objęto 100% spośród wytypowanych w wyniku monitoringu nadzorowanych szkół ogólnodostępnych, ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi i integracyjnych, do których uczęszczają uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Kontrola nie dotyczyła szkół ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi. Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz. 167); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.). Kontroli poddano przedłożone przez dyrektora szkoły dokumenty dotyczące organizacji kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu 19

20 umiarkowanym lub znacznym: orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, arkusz organizacji pracy szkoły, dzienniki lekcyjne, dzienniki zajęć rewalidacyjnych, indywidualne programy edukacyjne, indywidualne programy edukacyjnoterapeutyczne, szkolny plan nauczania, protokoły rady pedagogicznej. Kontrolą objęto 10 losowo wybranych uczniów realizujących podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, a w przypadku liczby ww. uczniów mniejszej od 10, kontrolowano organizację kształcenia wszystkich uczniów. Kontrolą objęto 105 szkół podstawowych i 57 gimnazjów. Podczas kontroli badano dokumenty dotyczące organizacji kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym 176 uczniów szkół podstawowych i 175 uczniów gimnazjum. W wyniku kontroli stwierdzono, że spośród 176 uczniów szkół podstawowych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane z uwagi na upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym, 175 realizuje podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. W kontrolowanych gimnazjach spośród 108 uczniów szkół podstawowych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane z uwagi na upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym, 103 realizuje podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. W żadnej kontrolowanej szkole podstawowej nie stwierdzono przypadku kształcenia specjalnego uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym powyżej 18 rok życia, a w gimnazjum powyżej 21 roku życia. Dla 109 uczniów w szkołach podstawowych integracyjnych i 16 uczniów gimnazjum integracyjnego z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym opracowano indywidualny program edukacyjny (IPE) zgodnie z 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490) oraz 5 ust. 2 pkt 2 lit. c rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz. 167). Indywidualny program edukacyjny został opracowany w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach. W roku szkolnym 2011/2012 kształcenie uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w gimnazjum odbywało się w oparciu o indywidualny program edukacyjnoterapeutyczny lub indywidualny program edukacyjny, o ile został opracowany przed 20

21 1 września 2011 r. Indywidualne programy edukacyjne są realizowane do końca okresu na jaki zostały opracowane. W 1 szkole podstawowej i 4 gimnazjach indywidualny program edukacyjny lub indywidualny program edukacyjnoterapeutyczny nie został opracowany w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. W indywidualnym programie edukacyjnym określono zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, rodzaj zajęć rewalidacyjnych, Zespół, którego zadaniem jest planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, dokonał wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania wszystkich uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym objętych badaniem. Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym została dokonana w terminie do dnia 30 września 2011 r. Kontrolowane indywidualne programy edukacyjne uczniów szkół podstawowych i gimnazjów określały: zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, formy i metody pracy z uczniem, ustalone przez dyrektora szkoły formy udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Indywidualny program edukacyjny 1 ucznia gimnazjum nie określał ustalonych przez dyrektora szkoły sposobów udzielania uczniowi pomocy psychologiczno pedagogicznej, okresu udzielania uczniowi pomocy oraz wymiaru godzin, w którym poszczególne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej będą realizowane. Wszystkie kontrolowane indywidualne programy edukacyjne określały działania wspierające rodziców ucznia, zakres współdziałania z instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. Dostosowanie przez zespół, którego zadaniem jest planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w gimnazjum, indywidualnego programu edukacyjnego do wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490) wykonano w terminie do dnia 30 września 2011 r. Indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne (IPET) objęte kontrolą, określały zakres dostosowania wymagań edukacyjnych, rodzaj zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia edukacyjne z uczniem. Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny ucznia gimnazjum nie określał zakresu zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, w tym zakresu działań o charakterze rewalidacyjnym. Wszystkie kontrolowane IPET określały formy i metody pracy z uczniem, ustalone przez 21

22 dyrektora szkoły formy i sposoby udzielania uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej, okres jej udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin pracy z uczniem. IPET w 1 kontrolowanym gimnazjum nie określał działań wspierających rodziców ucznia. Wszystkie indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne określały zakres współdziałania z instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. W 1 gimnazjum IPET nie określał zajęć rewalidacyjnych. Opracowane we wszystkich kontrolowanych szkołach indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne dla każdego ucznia z upośledzeniem umysłowym stopniu umiarkowanym lub znacznym określały inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia. W 2 gimnazjach IPET nie określał zakresu współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami ucznia w realizacji zadań, wynikających z zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, a w 1 gimnazjum - zakresu współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami ucznia w realizacji zadań dotyczących przygotowania ucznia do samodzielności z życiu dorosłym. Wszystkie indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne zostały opracowane po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. W 1 gimnazjum IPET nie został opracowany na okres na jaki zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Dyrektorzy 3 szkół podstawowych nie przydzielili uczniowi z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym godzin indywidualnych zajęć rewalidacyjnych, a w 2 szkołach podstawowych rodzaj zajęć rewalidacyjnych przydzielonych uczniowi był niezgodny z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Dyrektorzy szkół podstawowych integracyjnych oraz szkół podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi zatrudnili dodatkowo w oddziale integracyjnym, do którego uczęszcza uczeń z upośledzeniem umiarkowanym lub znacznym, nauczyciela posiadającego kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w odpowiednich typach i rodzajach szkół specjalnych w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego, a także zatrudnili odpowiednich specjalistów w celu współorganizowania tego kształcenia. Dyrektorzy również wyznaczyli zajęcia w których, ze względu na potrzeby edukacyjne uczniów niepełnosprawnych, uczestniczą specjaliści oraz nauczyciele zatrudnieni dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego. Dyrektorzy gimnazjów zatrudnili dodatkowo w oddziale, do którego uczęszcza uczeń z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, nauczyciela posiadającego kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia specjalnego, wyznaczyli zajęcia edukacyjne oraz wyznaczył zintegrowane działania oraz zajęcia, określone w programie, w których ze względu na potrzeby edukacyjne uczniów niepełnosprawnych uczestniczą nauczyciele zatrudnieni dodatkowo. Nauczyciele 3 szkół podstawowych i 6 gimnazjów nie dokumentują realizacji z uczniem treści podstawy programowej kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym poprzez 22