Choroby XXI wieku Anna Ramotowska Klinika Pediatrii WUM
Choroby XXI wieku Cukrzyca Zespół metaboliczny Otyłość Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2017 Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna (IDF), 2013 International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD) Guidelines, 2014
Cukrzyca
GLUT 1 GLUT 3 GLUT 2 GLUT 4 GLUT 5
TYP 1 - Niszczenie komórek beta, prowadzące do bezwzględnego braku insuliny typ autoimmunologiczny - przeciwciała ICA, IA2, anty GAD, ZnT8 typ idiopatyczny LADA TYP 2 Cukrzyca ciężarnych Inne typy
ICA -przeciwciała przeciw komórkom beta anty GAD - przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego IAA - przeciwciała przeciwinsulinowe IA-2 - przeciw białkowej fosfatazie tyrozynowej ZnT8- przeciw transporterowi cynku
Monogenowa (1-2%) -MODY -Noworodkowa -Mitochondrialna -CF -Nowe typy (double diabetes??) Fendler W, Diabet Med., 2014
D. Endocrinopathies sometimes associated with diabetes H. Other genetic syndromes 1. Acromegaly 1. Down syndrome 2. Cushing s syndrome 2. Klinefelter syndrome 3. Glucagonoma 3. Turner syndrome 4. Phaeochromocytoma 4. Wolfram syndrome 5. Hyperthyroidism 5. Friedreich s ataxia 6. Somatostatinoma 6. Huntington s chorea 7. Aldosteronoma syndrome 7. Laurence Moon Biedl 8. Others 8. Myotonic dystrophy 9. Porphyria 10. Prader Willi syndrome 11. Others
Kryteria diagnostyczne, PTD 2017
Glikemia w osoczu krwi na czczo Wenflon Test: 75g glukozy lub 1,75g/kg, p.os. Glikemia po 60 min Glikemia po 120 min Pacjent w spoczynku!
W populacji otyłych dzieci - 19,2% okres prepubertalny - 7,0% okres pubertalny - 28,2% okres postpubertalny - 26,5% Med Clin, 2005
Polidypsja, poliuria
Ubytek masy ciała
Moczenie nocne
Zapalenie sromu, napletka
Osłabienie, niechęć do wysiłków fizycznych
Nietypowa infekcja
Hiperglikemia Ketonuria Objawy kliniczne -Ból brzucha -Nudności, wymioty -Oddech Kussmaula -Zapach acetonu z ust
Powikłania ostre- KWASICA KETONOWA Brak glukozy w komórce Spalanie tłuszczu - chudnięcie Aceton, ketony Nasilone pragnienie Zwiększone oddawanie moczu Zapach acetonu Mocz: cukier, aceton Krew: wysokie stężenie glukozy
Postępowanie lekarza pediatry w kwasicy ketonowej Skierowanie do poradni diabetologicznej Skierowanie do szpitala (oddział E) PR Insulina???? Płyny????
Zapalenie płuc, Zaostrzenie astmy, Infekcja żołądkowo- jelitowa, Zapalenie gardła, Ostry brzuch, Zatrucie, Mocznica, Kwasica metaboliczna.
Cele leczenia (1) Nawodnienie (2) Wyrównanie kwasicy, odwrócenie ketozy (3) Normalizacja glikemii (4) Monitorowanie i leczenie powikłań
PALS Oceń: poziom glukozy, poziom c. ketonowych, m. ciała, stopień odwodnienia Ocena stanu ogólnego wg skali GSC 2 dojścia i.v. (unikamy dojść centralnych) Badania laboratoryjne: -Elektrolity (Na, K, P) -Gazometria -Mocznik, kreatynina -Osmolalność osocza -Morfologia -albuminy
Badanie ogólne moczu HbA1c Badania specyficzne EKG Monitor Tlen
Bolus płynowy 20 ml/kg/godz. Nawadnianie i.v. (0.9% NaCl, roztwory glukozy + jony) Insulina Po 1-2 godz nawadniania 0,05-0,1 j/kg/godz. i.v.
Obrzęk mózgu Hipoglikemia Zaburzenia rytmu serca Zaburzenia jonowe (hipokaliemia, hiperchloremia, hipofosfatemia) Niewydolność wielonarządowa Zgon (0,2-2%)
Leczenie cukrzycy t 1 Insulinoterapia - funkcjonalna - konwencjonalna PENY OPI
"Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej Dzieci i Młodzieży" Żywienie człowieka i metabolizm, 2016, nr 3.
Szczepienia ochronne - przeciwwskazane w okresie remisji Zalecane szczepienia wg PSO (w tym p/pneumokokom) Szczepienia dodatkowe: p/grypie, p/ospie wietrznej
HbA1c (hemoglobina glikowana) -Śr stężenie glukozy z ostatnich 3 miesięcy -Docelowa wartość: < 6,5% -Dodatnia korelacja poziomu HbA1c i powikłań odległych cukrzycy
Dobowy profil glikemii Glikemia na czczo 2 godz po posiłlkach Profil nocny: 20.00 22.00 24.00 3.00 6.00
ogłód, obladość, opocenie, odrżenie rąk, oniepokój, otachykardia, owzrost ciśnienia tętniczego krwi, oból brzucha.
Doustne - łatwo przyswajalne węglowodany: kostki cukru, słodkie płyny Glukagon (Glucagen hypo -kit) < 12 r.ż 0,5 mg i.m. > 12 r.ż. 1mg i.m. Glukoza dożylnie -bolus: roztwór 20% min 1ml/kg/godz (do 3ml/kg/godz), potem roztwór 10% do normalizacji poziomu glikemii -0,3g/kg Leczenie obrzęku mózgu
Celiakia (~10%) Choroby tarczycy (~30%) Inne: Ch. Addisona Kolagenozy (np. MIZS) Bielactwo
Czynniki wyzwalające proces autoagresji -BMK, witd3, teoria higieny, stres, szczepienia, infekcje (enterowirusy..) Treg Przeszczepy -wyspy, trzustka, trzustka+nerki Sztuczna trzustka
Otyłość Wg danych z 2005 roku (The International Obesity Task Force raport): co piąte europejskie dziecko ma nadwagę lub jest otyłe, co roku przybywa około 400 000 nowych przypadków nadwagi i otyłości dziecięcej.
Otyłość
Otyłość 15-30% polskich dzieci w wieku dojrzewania jest otyłych lub ma nadwagę
Otyłość
Dlaczego niski indeks glikemiczny?
Otyłość- leczenie Leczenie niefarmakologiczne (dieta, wysiłek fizyczny), Orlistat, Metformina, Sibutramina, Chirurgia bariatryczna.
Zespół metaboliczny Współwystępowanie czynników ryzyka pochodzenia metabolicznego, sprzyjającego rozwojowi chorób sercowonaczyniowych o podłożu miażdżycowym oraz T2DM u 60% osób współwystępuje insulinooporność i hiperinsulinemia Otyłość brzuszna Nie każdy otyły Również pacjenci z prawidłową masą ciała zespół metabolicznej otyłości z prawidłową masą ciała (MONW) nadmierne gromadzenie tkanki tłuszczowej trzewnej
Zespół metaboliczny IDF Obwód talii (Europa) 94 cm 80 cm Insulinooporność z lub bez upośledzonej tolerancji glukozy/cukrzyca Dyslipidemia lub jej leczenie Trójglicerydy ( 150) HDL ( 40/50) Nadciśnienie tętnicze * 130/85 mmhg
Zespół metaboliczny Nadciśnienie tętnicze, Dyslipidemia (hipertriglicerydemia), Zaburzenia gospodarki węglowodanowej (IGT), Podwyższone stężenie androgenów u dziewcząt, Niealkoholowe stłuszczenie wątroby, kamica pęcherzyka żółciowego, Bezdechy senne, Problemy psychologiczne.
Insulinooporność HOMA-IR QUICKI
Insulinooporność- leczenie Dieta (!): - Śródziemnomorska, - Niskokaloryczna, niskowęglowodanowa, niskotłuszczowa. Wysiłek fizyczny: - umiarkowany, - Min 3 x w tygodniu, najlepiej codziennie Metformina.
Dziękuję a.ramotowska@gmail.com