Metadane scenariusza Warunki i przebieg fotosyntezy 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - wie, na czym polega istota procesu fotosyntezy, - zna warunki stymulujące proces fotosyntezy, - zna przebieg fotosyntezy. b) Umiejętności Uczeń potrafi: - przeprowadzać proste doświadczania, obserwacje, zapisy wyników, - interpretować dane, wyciągać wnioski, - pracować w zespole. 2. Metoda i forma pracy metoda problemowa, laboratoryjna, praca w grupach 3. Środki dydaktyczne plansza ilustrująca fotosyntezę liścia, karty pracy, moczarka argentyńska, kostki lodu, przegotowana woda, latarka lub lampka, woda gazowana, zlewki, bagietki, nitka, termometr do wody, zegarek ze stoperem 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel nawiązuje do poprzednich lekcji, zadając uczniom pytania:
Jak dzielimy organizmy ze względu na sposób ich odżywiania? W jaki sposób odżywiają się rośliny? Gdzie u roślin zachodzi proces fotosyntezy? Co zyskuje roślina dzięki procesowi fotosyntezy? b) Faza realizacyjna Nauczyciel podaje temat oraz cele lekcji. Zapisuje na tablicy pojęcie fotosyntezy, tłumacząc jednocześnie, że słowo to pochodzi od dwóch słów greckich: photos i synthesis, czyli światło i łączenie. Fotosynteza jest procesem łączenia dwutlenku węgla i wody z wykorzystaniem światła. Dzięki temu procesowi produkowany jest cukier - glukoza oraz wydzielany jest tlen. Aby uczniowie mogli przekonać się, że proces fotosyntezy zachodzi bez przerwy, wykonają szereg doświadczeń na moczarce argentyńskiej umieszczonej w różnych warunkach. Prowadząc te doświadczenia będą mogli odpowiedzieć na pytania, jakie czynniki stymulują proces fotosyntezy, a jakie go utrudniają. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, każda grupa losuje swój zestaw ćwiczeniowy. Uczniowie zapoznają się z instrukcją i przystępują do wykonania ćwiczeń. Prowadzą obserwacje i zapisują wyniki pracy (załącznik 1-5). Po wykonaniu ćwiczeń każda grupa analizuje efekty swojej pracy. Wyniki wszystkich grup zostają wpisane do tabeli zbiorczej: Zestaw ćwiczeniowy Zestaw I Zestaw II Zestaw III Zestaw IV Zestaw V Średnia liczba Uczniowie analizują wyniki zapisane w tabeli zbiorczej i oceniają intensywność fotosyntezy na podstawie ilości pęcherzyków tlenu, ulatniających się w każdym zestawie. Zwracają uwagę na warunki, w jakich ten proces przebiegał w poszczególnych zestawach. Formułują ogólne wnioski na temat czynników stymulujących proces fotosyntezy. c) Faza podsumowująca Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące zagadnienia omawiane na lekcji: Od czego zależy przebieg fotosyntezy? Jak zaprojektowalibyście doświadczenie, korzystając z tego samego obiektu - moczarki argentyńskiej - aby uzyskać maksymalną wydajność procesu fotosyntezy? W jaki sposób stwierdzisz u roślin doniczkowych, że żyją dzięki fotosyntezie, a proces ten zachodzi nieustannie? 5. Bibliografia W. Czerwiński, Fizjologia roślin, PWN, Warszawa 1978.
6. Załączniki a) Karta pracy ucznia Załącznik 1. KARTA PRACY nr 1 zlewka, moczarka argentyńska, woda wodociągowa, termometr, nitka, bagietka szklana lub plastykowa, zegarek ze stoperem Włóż moczarkę do wody wodociągowej, przywiąż ją nitką do bagietki, po czym oderwij jej końce. Odczekaj chwilę i zwróć uwagę, jaki jest przebieg doświadczenia. Wynik obserwacji przedstaw za pomocą rysunku: Policz: - ile pęcherzyków gazu uwolniło się w czasie :... Załącznik 2. KARTA PRACY nr 2
zlewka, moczarka argentyńska, woda przegotowana o temperaturze pokojowej, termometr, nitka, bagietka szklana lub plastykowa, zegarek ze stoperem Włóż moczarkę do wody przegotowanej o temperaturze pokojowej, przywiąż ją nitką do bagietki, po czym oderwij jej końce. Odczekaj chwilę i zwróć uwagę, jaki jest przebieg doświadczenia. Wynik obserwacji przedstaw za pomocą rysunku: Policz: - ile pęcherzyków gazu uwolniło się w czasie :... Załącznik 3. KARTA PRACY nr 3 zlewka, moczarka argentyńska, woda mineralna, termometr, nitka, bagietka szklana lub plastykowa, zegarek ze stoperem Włóż moczarkę do wody mineralnej, przywiąż ją nitką do bagietki, po czym oderwij jej końce. Odczekaj chwilę i zwróć uwagę, jaki jest przebieg doświadczenia. Wynik obserwacji przedstaw za pomocą rysunku:
Policz: - ile pęcherzyków gazu uwolniło się w czasie :... Załącznik 4. KARTA PRACY nr 4 zlewka, moczarka argentyńska, woda wodociągowa, lampka, termometr, nitka, bagietka szklana lub plastykowa, zegarek ze stoperem Włóż moczarkę do wody wodociągowej, przywiąż ją nitką do bagietki, po czym oderwij jej końce. Oświetl naczynie za pomocą lampki. Odczekaj chwilę i zwróć uwagę, jaki jest przebieg doświadczenia. Wynik obserwacji przedstaw za pomocą rysunku:
Policz: - ile pęcherzyków gazu uwolniło się w czasie :... Załącznik 5. KARTA PRACY nr 5 zlewka, moczarka argentyńska, woda wodociągowa, kostki lodu, czarny papier, termometr, nitka, szklana lub plastykowa bagietka, zegarek ze stoperem Włóż moczarkę do wody wodociągowej, przywiąż ją do bagietki, po czym oderwij jej końce. Dodaj kostki lodu i osłoń zlewkę czarnym papierem zostawiając lukę na obserwację. Odczekaj chwilę i zwróć uwagę, jaki jest przebieg doświadczenia. Wynik obserwacji przedstaw za pomocą rysunku: Policz: - ile pęcherzyków gazu uwolniło się w czasie :...
b) Zadanie domowe Napisz, dlaczego drzewa szpilkowe nie osiągają przyrostów zimą, mimo że mają w swoim środowisku dużo światła, dwutlenku węgla i wody? 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak