Scenariusz lekcji Temat: A B C bezpiecznego eksperymentowania

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji Temat: A B C bezpiecznego eksperymentowania Lidia Wasyłyszyn Cele lekcji a) ogólny: zapoznanie z regulaminem pracowni chemicznej i kartami charakterystyki substancji; b) operacyjne: uczeń przedstawia argumenty przemawiające za zachowaniem szczególnej ostrożności w szkolnym laboratorium; poznaje regulamin pracowni chemicznej; wymienia wyposażenie pracowni i środki ochrony osobistej; analizuje wybrane karty charakterystyki; określa znaczenie piktogramów; obserwuje eksperyment i formułuje wnioski. Metody problemowa (burza mózgów); podająca; praktyczna; oglądowa. Forma zajęć praca jednolita; praca w grupach. Środki dydaktyczne i materiały karta pracy ucznia; zeszyt ćwiczeń z regulaminem BHP; karty charakterystyki: magnezu, żelaza, cynku, siarki, węgla (wg sugestii krakowskiego sanepidu uczniowie muszą znać karty charakterystyk substancji chemicznych, z którymi mają bezpośredni kontakt); strona 1/7

2 plansza z piktogramami; bawełniana szmatka; odczynniki: Stężony kwas siarkowy(vi); sprzęt: szkiełko zegarkowe, pipeta, fartuch, okulary, rękawice. Przebieg lekcji Faza wprowadzająca nauczyciel omówi cele lekcji; rozdaje karty pracy; formułuje problem: Dlaczego w pracowni chemicznej należy zachować szczególną ostrożność? Faza realizacyjna nauczyciel podaje temat; uczniowie drogą burzy mózgów podają argumenty (nauczyciel zapisuje je na planszy lub tablicy) przemawiające za zachowaniem szczególnej ostrożności w szkolnym laboratorium. Przykładowe argumenty: 1) łatwo o pożar, 2) dużo trucizn, 3) czasami coś wybucha itd. uczniowie zapoznają się z regulaminem pracowni chemicznej (zeszyt ćwiczeń Świat chemii str ); nauczyciel prezentuje wyposażenie pracowni i środki ochrony osobistej; omawia z uczniami przykładową kartę charakterystyki np.: kwasu octowego, dichromianu(vi) amonu używanego w pokazie Wulkan chemiczny. Nauczyciel zwraca szczególną uwagę na: 1) identyfikację zagrożeń, 2) postępowanie w przypadku pożaru, 3) pierwszą pomoc, 4) informację toksykologiczną, 5) informację ekologiczną, 6) oznaczenia R i S, 7) piktogramy. wykorzystując planszę planszy uczniowie określają znaczenie pozostałych piktogramów; nauczyciel dzieli zespół klasowy na 4 grupy; uczniowie, pracując w grupach, zapoznają się z kartami charakterystyk innych substancji, np.: siarki, węgla, żelaza, cynku, magnezu (należy wybrać te substancje, z którymi uczniowie będą mieć bezpośredni kontakt w pierwszym roku nauki przedmiotu); strona 2/7

3 grupy dokonują analizy karty charakterystyki pod kątem zawartych w niej piktogramów; prezentują efekty analizy, przygotowując tym samym zadania dla przeciwników : Na podstawie informacji, które zebraliśmy analizując kartę charakterystyki, wybierz piktogramy najlepiej opisujące prezentowaną substancję (każda grupa opisuje właściwości analizowanej substancji a pozostałe na tej podstawie dobierają dla niej piktogramy); nauczyciel przeprowadza doświadczenie wskazujące na żrące właściwości kwasu siarkowego(vi); uczniowie formułują wnioski z prezentowanego doświadczenia; uczniowie wybierają jeden z piktogramów, który najlepiej opisuje właściwości kwasu na podstawie wniosków wynikających z eksperymentu. Faza podsumowująca uczniowie utrwalają treści poprzez uzupełnienie brakujących wyrazów w chemicznej rymowance ; uczniowie formułują podstawowe zasady bezpiecznego eksperymentowania; nauczyciel ocenia pracę grup. Zadanie domowe Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy środków ochrony osobistej, które stosowane są w laboratorium i stanowią wyposażenie pracowni chemicznej. Zapisz działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego. Ochrona osobista Ochrona pracowni chemicznej Ochrona środowiska strona 3/7

4 Karta pracy ucznia (wersja dla nauczyciela) Temat: A B C bezpiecznego eksperymentowania. Dlaczego w pracowni chemicznej należy zachować szczególną ostrożność? Niebezpieczeństwa w pracowni chemicznej dużo trucizn, łatwo o wybuch i pożar, trujące gazy w pomieszczeniu, można się poparzyć, pękające szkło może skaleczyć itp. Regulamin pracowni chemicznej 1. Bez zgody nauczyciela nie można wykonywać żadnych eksperymentów. 2. Spożywanie posiłków jest zabronione. 3. Na stanowiskach pracy należy zachować porządek. 4. Zabrania się próbowania substancji. 5. Wąchanie i dotykanie substancji odbywa się tylko na polecenie nauczyciela. 6. Po wykonaniu eksperymentu należy umyć ręce. 7. Każdy wypadek trzeba zgłosić nauczycielowi. Temat doświadczenia: Właściwości kwasu siarkowego (VI) a jego piktogram. Sprzęt laboratoryjny: szalka Petriego, pipeta Odczynniki: stężony kwas siarkowy (VI), bawełniana szmatka Obserwacje: W szmatce powstała dziura. Wniosek: 1. Substancje mogą mieć działanie niszczące. 2. Piktogram opisuje właściwości substancji. Rekapitulacja: Uzupełnij brakujące wyrazy w chemicznej rymowance : a) Wszyscy mądrzy dziś chemicy zakładają (rękawice). b) Aby dziury nie powstały, noś na sobie (fartuch) biały. c) Jeśli chcesz mieć jeszcze oczy, to ten sprzęt Cię nie zaskoczy (okulary). d) Chociaż nie jest estetyczna, (czaszka) mówi, że substancja jest toksyczna. e) Iksom może nie być końca, gdy szkodliwa lub (drażniąca). strona 4/7

5 f) Suche drzewko, śnięta rybka może kiedyś niezła ksywka (niebezpieczna) dla (środowiska). g) Jeśli chcesz być ciągle sprawny, to go zgłębiaj nie na żarty (regulamin pracowni chemicznej). h) (R) podpowie Tobie także, co zagrozić może zawsze. i) Kiedy tak już źle się złoży, to literka (S) pomoże. j) W (piktogramy) dziś słoiki ubieramy. Zadanie domowe Ochrona osobista Ochrona pracowni chemicznej Ochrona środowiska Fartuch Okulary Rękawice Maseczka Dygestorium (wyciąg) Gaśnica Koc gaśniczy Bieżąca woda Segregacja odpadów Pojemniki na odpady Utylizacja odpadów Oświadczenie: W dniu... na lekcji chemii zapoznano mnie z: a) regulaminem pracowni chemicznej, b) wyposażeniem pracowni, c) środkami ochrony osobistej, d) kartami charakterystyki substancji chemicznych, które będą wykorzystywane na zajęciach w bieżącym roku szkolnym. Podpis ucznia... strona 5/7

6 Karta pracy (wersja dla ucznia) Temat: A B C bezpiecznego eksperymentowania. Dlaczego w pracowni chemicznej należy zachować szczególną ostrożność? Niebezpieczeństwa w pracowni chemicznej Regulamin pracowni chemicznej 1. Bez zgody nauczyciela nie można wykonywać żadnych eksperymentów. 2. Spożywanie posiłków jest zabronione. 3. Na stanowiskach pracy należy zachować porządek. 4. Zabrania się próbowania substancji. 5. Wąchanie i dotykanie substancji odbywa się tylko na polecenie nauczyciela. 6. Po wykonaniu eksperymentu należy umyć ręce. 7. Każdy wypadek trzeba zgłosić nauczycielowi. Temat doświadczenia: Właściwości kwasu siarkowego(vi) a jego piktogram. Obserwacje: Wniosek: Rekapitulacja: Uzupełnij brakujące wyrazy w chemicznej rymowance : a) Wszyscy mądrzy dziś chemicy zakładają.. b) Aby dziury nie powstały, noś na sobie. biały. strona 6/7

7 c) Jeśli chcesz mieć jeszcze oczy, to ten sprzęt Cię nie zaskoczy.... d) Chociaż nie jest estetyczna,... mówi, że substancja jest toksyczna. e) Iksom może nie być końca, gdy szkodliwa lub.. f) Suche drzewko, śnięta rybka może kiedyś niezła ksywka. dla.. g) Jeśli chcesz być ciągle sprawny, to go zgłębiaj nie na żarty h). podpowie Tobie także, co zagrozić może zawsze. i) Kiedy tak już źle się złoży, to literka pomoże. j) W. dziś słoiki ubieramy. Zadanie domowe Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy środków ochrony osobistej, które stosowane są w laboratorium i stanowią wyposażenie pracowni chemicznej. Zapisz działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego. Ochrona osobista Ochrona pracowni chemicznej Ochrona środowiska Oświadczenie: W dniu... na lekcji chemii zapoznano mnie z: a) regulaminem pracowni chemicznej, b) wyposażeniem pracowni, c) środkami ochrony osobistej, d) kartami charakterystyki substancji chemicznych, które będą wykorzystywane na zajęciach w bieżącym roku szkolnym. Podpis ucznia... strona 7/7