Co się dzieje na lekcji w podlaskiej szkole - na podstawie analizy wyników badań ewaluacyjnych (stan na 31 sierpnia 2012 r.)
Średnio w roku szkolnym nauczyciel przeprowadza ok. 600 lekcji. Uczeń w tym czasie średnio uczestniczy w ok. 1000 godzin zajęć. Ocenie podlega więc nieskończona liczba interakcji zachodzących w trakcie procesu edukacyjnego w roku szkolnym, a właściwie w całej dotychczasowej karierze edukacyjnej uczniów (do czasu przeprowadzenia badania). Wyniki badań ewaluacyjnych prowadzonych od jesieni 2009 pozwoliły oliły uzyskać wgląd w przebieg i ocenę sytuacji lekcyjnej.
Ankieta była przeprowadzana w trakcie badań efektów pracy szkoły w systemie online w pracowni komputerowej własnej szkoły. Do jej wypełnienia byli zapraszani wszyscy uczniowie klas najstarszych i rok młodszych. Zarejestrowano wypowiedzi ponad 12 tysięcy uczniów szkół różnego typu, czyli ok. 15% populacji (sic!) klas najstarszych i rok młodszych.
Uczniowie zostali poproszeni o wyrażenie własnej opinii o zajęciach lekcyjnych (możliwość jednokrotnego wyboru): -prawie wszystkie lub wszystkie zajęcia bardzo mnie angażują (lub), -duża część zajęć(choć nie wszystkie) są wciągające i angażują mnie (lub), -niektóre zajęcia sąwciągające, ale zdarza się to dość rzadko(lub), -zajęcia w ogóle nie są wciągające i angażujące. Poziom neutralny-bez odpowiedzi.
Informacje uzyskane na tej podstawie odnoszą się do dwu podstawowych i nierozłącznych parametrów procesu edukacyjnego na terenie szkoły: 1.aktywności uczniów na lekcjach; 2. atrakcyjności metodycznej, która jest zależna od nauczycieli.
Samoocena aktywności własnej uczniów w związku z atrakcyjnością metodyczną lekcji. zajęcia w ogóle nie są wciągające i angażujące 4% niektóre zajęcia są wciągające, ale 35% zdarza się to dość rzadko duża część zajęć (choć nie wszystkie) są wciągające i angażują mnie 44% prawie wszystkie lub wszystkie zajęcia bardzo mnie angażują 17%
Wyrażone w ankiecie oceny uczniów dotyczą generalnie dwóch opinii: 1.pozytywnej- prawie wszystkie lub wszystkie zajęcia bardzo mnie angażują oraz duża część zajęć (choć nie wszystkie)są wciągające i angażują mnie. 2.negatywnej- niektóre zajęcia są wciągające, ale zdarza się to dość rzadko oraz zajęcia w ogóle nie są wciągające i angażujące.
61% WOJEWÓDZTWO 39% ocena negatywna ocena pozytywna
Wnioski optymistyczne: Większość lekcji (61%) w podlaskich szkołach jest przygotowana i prowadzona z myślą o efektywnym nauczaniu, bo uczniowie są wtedy aktywni. Lub Większość nauczycieli (61%) przygotowuje i prowadzi lekcje tak, aby uczeń się nauczył. -
Wnioski pesymistyczne: Na dużej (zbyt dużej?) części zajęć (39%) sposób ich przygotowania i prowadzenia nie powoduje zaciekawienia i zaangażowania uczniów. Lub Duża (zbyt duża?) część nauczycieli (39%) przygotowuje i prowadzi lekcje nie efektywnie. Można przypuszczać, iż uczniowie mają wtedy problemy z koncentracją uwagi, zrozumieniem, zapamiętaniem wiadomości i opanowaniem umiejętności czyli uczeniem się w szkole.
Określone przez wizytatorów na podstawie obserwowanych lekcji przyczyny niskiej aktywności uczniów są spowodowane m. in. : nieatrakcyjnym, nudnym, schematycznym sposobem prowadzenia zajęć, np. wykład (podręcznikowy lub nauczycielski). Prezentacją pewnego wycinka wiedzy naukowej w ujęciu stabilnym i statycznym jako gotowej prawdy, podawanej w formule zamkniętej;
projektowaniem uczenia się bez stwarzania sytuacji problemowej czyli całkowite lub częściowe wyeliminowanie nieprzewidywalnej aktywności i zaangażowania ucznia w proces dydaktyczny, brakami lub niewykorzystaniem pomocy dydaktycznych, sprzętów i materiałów itp.
1.A jak jest w Twojej szkole...? 2.Czy Ty również dostrzegasz rezerwy do zagospodarowania...?
SZKOŁY PODSTAWOWE 18% 82% WOJEWÓDZTWO 39% 61% SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE 42% 58% GIMNAZJA 51% 49% ocena negatywna ocena pozytywna
Ocena nauczycieli -zaangażowanie uczniów w skali od 1 do 8 41% 28% 11% 13% 0% 1% 1% 4% 1 2 3 4 5 6 7 8
Ocena rodziców -zaangażowanie uczniów w zajęcia lekcyjne 56% 25% 16% 3% zdecydowanie niechętnie raczej niechętnie raczej chętnie zdecydowanie chętnie
Opracowanie: Wydział Kształcenia Ogólnego, Specjalnego i Wychowania