RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2099797 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 09.08.2006 06801089.1 (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 29.09.2010 Europejski Biuletyn Patentowy 2010/39 EP 2099797 B1 (13) (51) T3 Int.Cl. C07D 471/04 (2006.01) A61K 31/495 (2006.01) A61K 31/53 (2006.01) A61P 35/00 (2006.01) (54) Tytuł wynalazku: Związki i kompozycje jako inhibitory kinaz białkowych (30) Pierwszeństwo: 09.08.2005 US 20050708227P (43) Zgłoszenie ogłoszono: 16.09.2009 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2009/38 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 31.03.2011 Wiadomości Urzędu Patentowego 2011/03 (73) Uprawniony z patentu: IRM LLC, Hamilton, BM PL/EP 2099797 T3 (72) Twórca(y) wynalazku: YONGPING XIE, San Diego, US GUOBAO ZHANG, San Diego, US XING WANG, San Diego, US NATHANAEL S. GRAY, Boston, US YI LIU, San Diego, US (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Dorota Rzążewska JAN WIERZCHOŃ & PARTNERZY BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH ul. Żurawia 47/49 00-680 Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
11598/10/P-RO/DR/KM EP 2 099 797B 1 Związki i kompozycje jako inhibitory kinaz białkowych Opis wynalazku Dziedzina wynalazku [0001] Niniejszy wynalazek dostarcza nowej klasy związków, kompozycji farmaceutycznych zawierających te związki i związków do leczenia lub zapobiegania chorobom lub zaburzeniom związanym z nieprawidłową lub zaburzoną aktywnością kinaz, szczególnie chorobom lub zaburzeniom z nieprawidłową aktywacją kinaz Abl, Bcr-Abl, BMX, BTK, CHK2, b-raf, c- RAF, CSK, c-src, Fes, FGFR3, Flt3, 1KKα, 1KKβ, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, MST2, NEK2, p70s6k, PDGFRβ, PKA, PKBα, PKD2, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SGK, Tie2 i TrkB. Stan techniki [0002] Kinazy białkowe stanowią dużą rodzinę białek, które odgrywają zasadniczą rolę w regulacji różnorodnych procesów komórkowych i utrzymywaniu kontroli nad czynnościami komórek. Częściowa, nieograniczająca lista kinaz obejmuje: receptorowe kinazy tyrozynowe, takie jak kinaza receptorowa płytkopochodnego czynnika wzrostu (PDGF-R), receptora czynnika wzrostu nerwów, trkb, Met, oraz receptora czynnika wzrostu fibroblastów, FGFR3; niereceptorowe kinazy tyrozynowe, takie jak Abl i kinaza fuzyjna BCR-Abl, Lck, Csk, Fes, Bmx i c-src; oraz kinazy serynowo-treoninowe, takie jak b-raf, c-raf, sgk, kianzy MAP (na przykład MKK4, MKK6 itd.) oraz SAPTC2α, SAPK2β i SAPK3. [0003] Connolly i wsp. (Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters, t. 7, nr 18, str. 2415-2420, 1997) opisują badania aktywności strukturalnej pirydo[2,3-d]pirymidyny będącej inhibitorem kinaz tyrozynowych PDGFr, bfgfr i c-src. [0004] W WO96/15128 ujawniono 6-arylopirydo(2,3-d)pirymidyny i naftyrydyny do stosowania w charakterze inhibitorów białkowej kinazy tyrozynowej i do leczenia zaburzeń proliferacji komórek w stanach takich jak miażdżyca tętnic, restenoza i łuszczyca. [0005] W WO01/55147 ujawniono pirydo[2,3-d]pirymidyno-2,7-diaminowe inhibitory kinaz. [0006] W WO2005/034869 ujawniono syntezę serii naftyrydyn podstawionych fenylem do stosowania w charakterze inhibitorów kinazy. [0007] Nieprawidłową aktywność kinaz obserwuje się w wielu stanach chorobowych z włączeniem łagodnych i złośliwych zaburzeń rozrostowych, a także chorób wynikających z nieodpowiedniej aktywacji układu opornościowego i nerwowego.
- 2 - [0008] Nowe związki według niniejszego wynalazku hamują aktywność jednej lub większej liczby kinaz białkowych, a zatem oczekuje się, że będą użyteczne do leczenia chorób, w których rolę odgrywa aktywność kinaz. STRESZCZENIE WYNALAZKU [0009] W jednym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza związków o wzorze I: [0010] gdzie: [0011] Y wybiera się z N i C; [0012] R 1 wybiera się z atomu wodoru i -NR 7 R 8 ; gdzie R 7 wybiera się z atomu wodoru i C 1-6alkilu; R 8 wybiera się z atomu wodoru, C 1-6 alkilu, -X 1 NR 9 R 9, -X 1 OR 10, C 6-10 arylo-c 0-4 alkilu, C 1-10heteroarylo-C 0-4 alkilu, C 3-12 cykloalkilo-c 0-4 alkilu i C 3-8 heterocykloalkilo-c 0-4 alkilu; gdzie X 1 oznacza C 1-4 alkilen; każdy podstawnik R 9 wybiera się niezależnie z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; R 10 oznacza C 6-10 arylo-c 1-4 alkil; [0013] gdzie wspomniany aryl, heteroaryl, cykloalkil lub heterocykloalkil podstawnika R 8 jest ewentualnie podstawiony rodnikami w liczbie od 1 do 3 niezależnie wybranymi z grupy obejmującej hydroksyl, C 1-6 alkil, C 1-6 alkil podstawiony hydroksylem, -S(O) 0-2 R 9, -NR 9 S(O) 0-2NR 9 R 9, -C(O)NR 9 R 9, -OX 2 NR 9 R 9 i C 3-8 heterocykloalkil ewentualnie podstawiony -NR 9 R 9 ; gdzie X 2 wybiera się z wiązania i C 1-4 alkilenu; i każdy podstawnik R 9 wybiera się niezależnie z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; [0014] R 2 wybiera się z NR 9 C(O)R 9, NR 9 C(O)R 11, NR 9 C(O)X 2 NR 9 R 9 i -NR 9 C(O)X 2 NR 9 R 11 ; gdzie X 2 i R 9 mają znaczenie określone powyżej i R 11 wybiera się z C 6-10 arylo-c 1-4 alkilu i C 3-12cykloalkilu; gdzie każdy aryl lub cykloalkil grupy R 11 jest ewentualnie podstawiony C 1-10alkilem, C 2-10 alkenylem, C 1-10 alkoksylem i C 1-10 alkilem podstawionym fluorowcem; [0015] R 3 i R 4 wybiera się niezależnie z atomu wodoru, atomu fluorowca i C 1-6 alkilu; [0016] lub R 2 i R 4, razem z atomami, do których R 2 i R 4 są przyłączone, tworzą 5-członowy pierścień heterocykloalkilowy zawierający heteroatom lub grupę wybraną z -NR 9 -, -O- i -S-; gdzie R 9 wybiera się z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; [0017] R 5 oznacza C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem;,
- 3 - [0018] R 6 wybiera się z atomu wodoru i C 1-10 heteroarylu; [0019] gdzie każdy heteroaryl grupy R 6 jest ewentualnie podstawiony rodnikami C 1-6 alkilowymi w liczbie od 1 do 3; oraz farmaceutycznie dopuszczalne sole i solwaty (na przykład hydraty) tych związków. [0020] W drugim aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza kompozycji farmaceutycznej zawierającej związek o wzorze I lub jego farmaceutycznie dopuszczalną sól, z dodatkiem jednej lub większej liczby substancji pomocniczych. [0021] W trzecim aspekcie niniejszy wynalazek dostarcza związków do stosowania w sposobie leczenia chorób u zwierząt, w przypadku których hamowanie aktywności kinazy, w szczególności kinazy Abl, Bcr-Abl, BMX, BTK, CHK2, b-raf, c-rap, CSK, c-src, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, MST2, NEK2, p70s6k, PDGFRβ, PKA, PKBα, PKD2, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SGK, Tie2 i/lub TrkB, może zapobiec, zahamować lub złagodzić stan patologiczny i/lub objawy chorób. [0022] W czwartym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza zastosowania związku o wzorze I do wytwarzania leku do leczenia choroby u zwierzęcia, w której aktywność kinazy, w szczególności aktywność kinazy Abl, Bcr-Abl, BMX, BTK, CHK2, b-raf, c-raf, CSK, c- SRC, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, MST2, NEK2, p70s6k, PDGFRβ, PKA, PKBα, PKD2, Rskl, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SGK, Tie2 i/lub TrkB, wpływa na stan patologiczny i/lub objawy choroby. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYNALAZKU Definicje [0023] Alkil jako grupa i jako element strukturalny innych grup, na przykład grupy alkilowej podstawionej fluorowcem i alkoksylem, może być prostołańcuchowa lub rozgałęziona. C 1-4 - alkoksyl obejmuje metoksyl, etoksyl itp. Alkil podstawiony fluorowcem obejmuje trifluorometyl, pentafluoroetyl itp. [0024] Aryl oznacza monocykliczny lub skondensowany bicykliczny aromatyczny układ pierścieniowy zawierający od sześciu do dziesięciu pierścieniowych atomów węgla. Na przykład, aryl może oznaczać fenyl lub naftyl, korzystnie fenyl. Arylen oznacza dwuwartościowy rodnik pochodzący od grupy arylowej. [0025] Heteroaryl ma znaczenie takie, jak podano powyżej dla grupy arylowej, pod warunkiem, że jeden lub większą liczbę atomów pierścieniowych stanowi heteroatom. Na przykład C 1-10 heteroaryl, w znaczeniu stosowanym w niniejszym zgłoszeniu patentowym, obejmuje pirydyl, indolil, indazolil, chinoksalinyl, chinolinyl, benzofuranyl, benzopiranyl, benzotiopiranyl, benzo[1,3]dioksol, imidazolil, benzo-imidazolil, pirymidynyl, furanyl, oksazolil, izoksazolil, triazolil, tetrazolil, pirazolil, tienyl itd.
- 4 - [0026] Cykloalkil oznacza nasycony lub częściowo nienasycony, monocykliczny, skondensowany bicykliczny lub mostkowany policykliczny układ pierścieniowy zawierający podaną liczbę atomów pierścieniowych. Na przykład, C 3-10 cykloalkil obejmuje cyklopropyl, cyklobutyl, cyklopentyl, cykloheksyl itd. [0027] Heterocykloalkil oznacza cykloalkil, określony w niniejszym zgłoszeniu patentowym, pod warunkiem, że jeden lub większą liczbę wskazanych atomów węgla wymieniono na ugrupowanie wybrane z grupy obejmującej -O-, -N=, -NMR-, -C(O)-, -S-, -S(O)- lub -S(O) 2 -, gdzie R oznacza atom wodoru, C 1-4 alkil lub grupę zabezpieczającą atom azotu. Na przykład, C 3-8heterocykloalkil w znaczeniu stosowany w niniejszym zgłoszeniu patentowym do opisu związków według niniejszego wynalazku obejmuje morfolinyl, pirolidynyl, pirolidynyl-2-on, piperazynyl, piperydynyl, piperydynylon, 1,4-dioksa-8-aza-spiro[4.5]dec-8-yl itd. [0028] Fluorowiec (lub atom fluorowca) korzystnie oznacza atom chloru lub fluoru, ale może także oznaczać atom bromu lub jodu. [0029] Zbiór kinaz to lista kinaz obejmująca: Abl(ludzka), Abl(T315I), JAK2, JAK3, ALK, JNK1α1, ALK4, KDR, Aurora-A, Lck, Blk, MAPK1, Bmx, MAPKAP-K2, BRK, MEK1, CaMKII(szczurza), Met, CDK1/cyklinaB, p70s6k, CHK2, PAK2, CK1, PDGFRα, CK2, PDK1, c-kit, Pim-2, c-raf, PKA(h), CSK, PKBα, csrc, PKCα, DYRK2, Plk3, EGFR, ROCK-1, Fes, Ron, FGFR3, Ros, Flt3, SAPK2α, Fms, SGK, Fyn, SIK, GSK3β, Syk, IGF-1R, Tie-2, IKKβ, TrKB, IR, WNK3, IRAK4, ZAP-70, ITK, AMPK(szczurza), LIMK1, Rsk2, Ax1, LKB1, SAPK2β, BrSK2, Lyn (h), SAPK3, BTK, MAPKAP-K3. SAPK4, CaMKIV, MARK1, Snk, CDK2/cyklinaA, MINK, SRPK1, CDK3/cyklinaE, MKK4(m), TAK1, CDK5/p25, MIKK6(h), TBK1, CDK6/cyklinaD3, MLCK, TrkA, CDK7/cyklinaH/MAT1, MRCKβ, TSSK1, CHK1, MSK1, Yes, CK1d, MST2, ZIPK, c-kit (D816V), MuSK, DAPK2, NEK2, DDR2, NEK6, DMPK, PAK4, DRAK1, PAR-1Bα, EphA1, PDGFRβ, EphA2, Pim-1, EphA5, PKBβ, EphB2, PKCβ1, EphB4, PKCδ, FGFR1, PKCη, FGFR2, PKCη, FGFR4, PKD2, Fgr, PKG1β, Fltl, PRK2, Hck, PYK2, HIPK2, Ret, IKKα, RIPK2, IRR, ROCK-11(ludzka), JNK2α2, Rse, JNK3, Rsk1(h), PI3 Kγ, PI3 Kδ i PI3-Kβ. Związki według niniejszego wynalazku poddaje się skriningowi pod kątem działania na zestaw kinaz (typu dzikiego i/lub ich mutacji) i hamują one aktywność co najmniej jednego członka wspomnianego zestawu. [0030] Termin zmutowane formy BCR-Abl oznacza pojedyncze lub wielokrotne zmiany w aminokwasach w stosunku do sekwencji typu dzikiego. Mutacje w BCR-ABL działają poprzez przerywanie kluczowych miejsc kontaktu między białkiem a inhibitorem (na przykład Gleevec i podobne), a częściej, poprzez indukcję przejścia ze stanu nieaktywnego do aktywnego, tj. konformacji, w której nie może dojść do związania BCR-ABL z lekiem Gleevec. Z analizy próbek klinicznych wynika, że różnorodność stwierdzanych mutacji związanych z fenotypem odporności wzrasta powoli, ale w sposób nieuchronny w miarę upływu czasu. Wygląda na to, że mutacje grupują się w czterech głównych regionach. Jedna grupa mutacji (G250E, Q252R,
- 5 - Y253F/H, E255K/V) obejmuje aminokwasy tworzące pętlę wiążącą fosforany z ATP (tzw. pętla P). Druga grupę (V289A, F311L, T315I, F317L) można znaleźć w miejscu wiążącym Gleevec i oddziałuje ona bezpośrednio z inhibitorem poprzez wiązania wodorowe lub oddziaływania Van der Waalsa. Trzecia grupa mutacji (M351T, E355G) skupia się w dużej bliskości domeny katalitycznej. Czwarta grupa mutacji (H396R/P) umiejscowiona jest w pętli aktywacyjnej, której konformacja jest molekularnym przełącznikiem kontrolującym aktywację/inaktywację kinaz. Mutacje punktowe BCR-ABL związane z opornością na Gleevec wykrywane u pacjentów z przewlekła białaczką szpikową (CML) i ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) obejmują: M224V, L248V, G250E, G250R, Q252R, Q252H, Y253H, Y253F, E255K, E255V, D276G, T277A, V289A, F311L, T3151, T315N, F317L, M343T, M315T, E355G, F359V, F359A, V3791, F382L, L387M, L387F, H396P, H396R, A397P, S417Y, E459K i F486S (pozycje aminokwasów z oznaczeniem kodem jednoliterowym są zgodne z pozycjami w sekwencji z GenBanku o numerze dostępu AAB60394 i opowiadają typowi 1a ABL; Martinelli i wsp., Haematologica/Hematology Journal, kwiecień 2005; 90-4). Jeśli w niniejszym wynalazku nie podano inaczej, Bcr-Abl odnosi się do form typu dzikiego i zmutowanych enzymu. [0031] Terminy leczyć, leczenie i terapia odnoszą sie do metody łagodzenia lub ograniczania choroby i/lub towarzyszących jej objawów. Opis preferowanych wykonań [0032] Niniejszy wynalazek dostarcza związków, kompozycji i związków do leczenia chorób związanych z aktywnością kinaz, w szczególności kinazy Abl, Bcr-Abl, BMX, BTK, CHK2, b- RAF, c-raf, CSK, c-src, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, MST2, NEK2, p70s6k, PDGFRβ, PKA, PKBα, PKD2, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SGK, Tie2 i TrkB. Przykładowo, białaczkę i inne zaburzenia rozrostowe związane z BCR-Abl można leczyć poprzez hamowanie form Bcr-Abl typu dzikiego i zmutowanych. [0033] Jednym wykonaniem, w odniesieniu do związków o wzorze I, są zwiazki o wzorze Ia: [0034] gdzie: [0035] R 2 wybiera się z NR 9 C(O)R 9, NR 9 C(O)R 11, NR 9 C(O)X 2 NR 9 R 9 i -NR 9 C(O)X 2 NR 9 R 11 ; gdzie X 2 wybiera się z wiązania i C 1-4 alkilenu; każdy podstawnik R 9 wybiera się niezależnie z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; R 11 wybiera się z C 6-10 arylo-c 1-4 alkilu i C 3-12 cykloalkilu; gdzie każdy,
- 6 - aryl lub cykloalkil grupy R 11 jest ewentualnie podstawiony C 1-10 alkilem, C 2-10 alkenylem, C 1-10alkoksylem i C 1-10 alkilem podstawiony fluorowcem; [0036] R 3 i R 4 wybiera się niezależnie z atomu wodoru, atomu fluorowca i C 1-6 alkilu; i R 5 oznacza C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem. [0037] Kolejnym wykonaniem są związki o wzorze Ia, gdzie R 2 wybiera się z -NHC(O)R 11, - NHC(O) NHC(CH 3 ) 3 i -NHC(O)CH 2 N(CH 3 ) 2 ; gdzie R 11 oznacza fenyl ewentualnie podstawiony trifluorometylem. [0038] Preferowane związki o wzorze Ia wybiera się z grupy obejmującej N-[3-(2-(3- trifluorometylo)-benzoiloamino-[1,6]naftyrydyn-3-ylo)-2,4-dichloro-fenylo]-3-trifluorometylobenzamid; N-{2,4-dichloro-3-[2-(3-fenylo-ureido)-[1,6]naftyrydyn-3-ylo]-fenylo}-3- tlifluorometylo-benzamid; N-{3-[2-(3-tert-butylo-ureido)-[1,6]naftyrydyn-3-ylo]-2,4-dichlorofenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; i N-{2,4-dichloro-3-[2-(2-dimetyloamino-acetyloamino)- [1,6]naftyrydyn-3-ylo]-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid. [0039] Innym wykonaniem są związki o wzorze Ib: [0040] gdzie: [0041] R 1 wybiera się z -NR 7 R 8 ; gdzie R 7 wybiera się z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; R 8 wybiera się z atomu wodoru, C 1-6 alkilu, C 6-10 arylo-c 0-4 alkilu i C 3-8 heterocykloalkilo-c 0-4alkilu; gdzie wspomniany aryl lub heterocykloalkil grupy R 8 jest ewentualnie podstawiony - OX 2 NR 9 R 9 : gdzie X 2 wybiera się z wiązania i C 1-4 alkilenu; i każdy podstawnik R 9 wybiera się niezależnie z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; [0042] R 2 oznacza -NR 9 C(O)X 2 NR 9 R 9 ; gdzie X 2 i R 9 mają znaczenie określone powyżej; [0043] R 3 i R 4 oznacza atom fluorowca; i [0044] R 5 oznacza C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem. [0045] W kolejnym wykonaniu, w odniesieniu do związków o wzorze Ib, R 1 wybiera się z grupy aminowej, etylo-aminowej; R 2 oznacza -NHC(O)NHC(CH 3 ) 3 ; R 3 i R 4 oznaczają atom chloru; i R 5 oznacza trifluorometyl.,
- 7 - [0046] Preferowane związki o wzorze Ib wybiera się z grupy obejmującej: N-{3-[2-amino-7-(3- tert-butylo-ureido)-pirydo[2,3-d]pirymidyn-6-ylo]-2,4-dichloro-fenylo}-3-trifluorometylobenzamid; N-{3-[7-(3-tert-butylo-ureido)-2-etyloamino-pirydo[2,3-d]pirymidyn-6-ylo]-2,4- dichloro-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; N-{3-[7-(3-tert-butylo-ureido)-2-(2-morfolin-4- yloetyloamino)-pirydo[2,3-d]pirymidyn-6-ylo]-2,4-dichloro-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; i N-(3-{7-(3-tert-butyloureido)-2-[4-(2-dietyloamino-etoksy)-fenyloamino]-pirydo[2,3- d]pirymidyn-6-ylo}-2,4-dichloro-fenylo)-3-trifluorometylobenzamid. [0047] Innym wykonaniem są związki o wzorze o wzorze Ic: [0048] gdzie: [0049] Y wybiera się z N i C; [0050] Z wybiera się z NR 9, O i S; gdzie R 9 wybiera się z atomu wodoru i C 1-6 alkilu; [0051] R 3 oznacza atom fluorowca; [0052] R 5 oznacza C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem; i [0053] R 6 wybiera się z atomu wodoru i C 1-10 heteroarylu. [0054] W kolejnym wykonaniu, w odniesieniu do związków o wzorze Ic, Y oznacza C; Z wybiera się z O i NH; R 3 oznacza atom chloru; R 5 oznacza trifluorometyl i R 6 oznacza atom wodoru. [0055] Kolejne preferowane związki według niniejszego wymieniono w zamieszczonych poniżej przykładach wykonania i tabeli I. Farmakologia i zastosowanie [0056] Związki według niniejszego wynalazku modulują aktywność kinaz, a zatem są użyteczne do leczenia chorób lub zaburzeń, w których kinazy wpływają na stan patologiczny i/lub objawy choroby. Przykładowe kinazy, które są hamowane przez związki i kompozycje opisane w niniejszym dokumencie i przeciw którym metody opisane w niniejszym dokumencie są użyteczne obejmują, między innymi, Abl, Bcr-Abl (typu dzikiego i zmutowane), BMX, BTK, CHK2, b-raf, c-raf, CSK, c-src, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK2α2, Lck, Met,,
- 8 - MKK4, MKK6, MST2, NEK2, p70s6k, PDGFRβ, PKA, PKBα, PKD2, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SGK, Tie2 i TrkB. [0057] Kinaza tyrozynowa Abelsona (tj. Abl, c-abl) bierze udział w regulacji cyklu komórkowego, w odpowiedzi komórkowej na stres genotoksyczny i w przenoszeniu informacji o środowisku komórki poprzez przekazywanie sygnałów przez integryny. Ogólnie, wydaje się, że białko Abl odgrywa złożoną rolę jako moduł komórkowy, który integruje sygnały z różnych zewnątrzkomórkowych i wewnątrzkomórkowych źródeł i który wpływa na decyzje dotyczące cyklu komórkowego i apoptozy. Kinazy tyrozynowe Abelsona obejmują podtypy, które stanowią pochodne, takie jak chimeryczna fuzyjna onkoproteina BCR-Abl o zaburzonej aktywności kinazy tyrozynowej lub v-abl. BCR-Abl jest czynnikiem krytycznym w patogenezie 95% przypadków przewlekłej białaczki szpikowej (CML) i 10% przypadków ostrej białaczki limfoblastycznej. STI-571 (Gleevec) jest inhibitorem onkogennej kinazy tyrozynowej BCR-Abl i jest stosowany do leczenia przewlekłej białaczki szpikowej (CML). Jednakże, niektórzy pacjenci w fazie przełomu blastycznego w przebiegu CML są oporni na STI-571 z powodu mutacji kinazy BCR-Abl. Do tej pory odnotowano 22 mutacje, z najbardziej powszechnymi G250E, E255V, T315I, F317L i M351 T. [0058] Związki według niniejszego wynalazku hamują kinazę abl, zwłaszcza kinazę v-abl. Związki według niniejszego wynalazku hamują także kinazę BCR-Abl typu dzikiego i mutacje kinazy BCR-Abl, a zatem są odpowiednie do leczenia raka Bcr-abl-dodatniego i chorób nowotworowych, takich jak białaczki (w szczególności przewlekła białaczka szpikowa i ostra białaczka limfoblastyczna, gdzie występują zwłaszcza mechanizmy apoptotyczne), a także wywiera wpływ na podgrupę białaczkowych komórek macierzystych, a także wykazuje potencjał do oczyszczania z tych komórek in vitro po usunięciu wspomnianych komórek (na przykład usunięciu szpiku kostnego) i reimplantacji po oczyszczeniu z komórek rakowych (na przykład, reimplantacji oczyszczonych komórek szpiku kostnego). [0059] Szlak sygnałowy Ras-Raf-MEK-ERK pośredniczy w odpowiedzi komórkowej na sygnały wzrostu. Białko Ras jest zmutowane do postaci onkogennej w ~15% przypadków raka u ludzi. Rodzina białek Ras należy do białkowych kinaz serynowo-treoninowych i obejmuje trzech członków, A-Raf, B-Raf i c-raf (lub Raf-1). Zainteresowanie Raf jako celem leczenia skupiło się na związku Raf jako efektora białka Ras poniżej w szlaku. Jednakże, ostatnie dane sugerują, że B-Raf może odgrywać istotną rolę w powstawaniu pewnych nowotworów bez konieczności aktywacji allelu Ras (Nature 417, 949-954 (01 Jul 2002). W szczególności, mutacje B-Raf wykryto w znacznym odsetku przypadków czerniaka złośliwego. [0060] Obecnie stosowane metody leczenia czerniaka mają ograniczoną skuteczność, szczególnie w przypadku późnego stadium tej choroby. Zwiazki według niniejszego wynalazku hamują także procesy komórkowe z udziałem kinazy b-raf, dostarczając nowych możliwości terapeutycznych w leczeniu raka u ludzi, w szczególności czerniaka.
- 9 - [0061] Związki według niniejszego wynalazku hamują także procesy komórkowe z udziałem kinazy c-raf. Kinaza c-raf jest aktywowana przez onkogen ras, który ulega mutacji w wielu przypadkach raka u ludzi. Zatem hamowanie aktywności kinazy c-raf może dostarczyć sposobu zapobiegania nowotworom, w których pośredniczy Ras [Campbell, S. L., Oncogen, 17, 1395 (1998)]. [0062] PDGF (płytkopochodny czynnik wzrostu, ang. Platelet-derived Growth Factor) to bardzo rozpowszechniony czynnik wzrostu, który odgrywa istotną rolę zarówno w przypadku wzrostu prawidłowego, jak i patologicznej proliferacji komórek, takiej jak ta obserwowana w procesie karcynogenezy i w chorobach komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych, na przykład w miażdżycy tętnic i zakrzepicy. Związki według niniejszego wynalazku mogą hamować aktywność receptora PDGF (PDGFR), a zatem są odpowiednie do leczenia chorób nowotworowych, takich jak glejaki, mięsaki, nowotwory prostaty oraz nowotwory jelita grubego, piersi i jajników. [0063] Związki według niniejszego wynalazku, mogą być stosowane nie tylko jako substancja hamująca proces nowotworowy, na przykład w drobnokomórkowym raku płuc, ale także jako środek do leczenia nienowotworowych zaburzeń rozrostowych, takich jak miażdżyca tętnic, zakrzepica, łuszczyca, twardzina i zwłóknienie, a także do zabezpieczania komórek macierzystych, na przykład do zwalczania skutków hemotoksycznych chemioterapeutyków, takich jak 5-fluoruracyl, oraz w astmie. Związki według niniejszego wynalazku mogą w szczególności być stosowane do leczenia chorób, które odpowiadają na hamowanie kinazy receptora PDGF. [0064] Związki według niniejszego wynalazku wykazują korzystnie działanie w leczeniu chorób powstałych w wyniku przeszczepu, na przykład przeszczepu allogenicznego, w szczególności odrzutu tkanek, jak w szczególności zarostowe zapalenie oskrzelików (OB), tj. przewlekłe odrzucenie allogenicznego przeszczepu płuc. W przeciwieństwie do pacjentów bez OB, u pacjentów z OB występuje podwyższone stężenie PDGF w popłuczynach oskrzelowopęcherzykowych. [0065] Związki według niniejszego wynalazku są także skuteczne w chorobach związanych z migracją i proliferacją komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych (gdzie PDGF i PDGF-R często odgrywają rolę), takich jak restenoza i miażdżyca tętnic. Efekty te oraz ich konsekwencje dla proliferacji lub migracji komórek mięsni gładkich naczyń krwionośnych in vitro i in vivo można zademonstrować, podając związki według niniejszego wynalazku, a także badając ich wpływ na pogrubienie błony wewnętrznej naczyń po uszkodzeniu mechanicznym in vivo. [0066] Rodzina receptorów neurotrofinowych trk (trka, trkb, trkc) zwiększa przeżywalność, wzrost i różnicowanie tkanki nerwowej i tkanki niebędącej tkanką nerwową. Białko TrkB ulega ekspresji w komórkach typu neuroendokrynnego w jelicie cienkim i okrężnicy, w komórkach alfa trzustki, w monocytach i makrofagach węzłów chłonnych i śledziony, oraz w warstwach
- 10 - ziarnistych naskórka (Shibayama i Koizumi, 1996). Ekspresję białka TrkB powiązano z niekorzystną progresją nowotworów Wilmsa i nerwiaka niedojrzałego. Ponadto, TkrB ulega ekspresji w komórkach rakowych prostaty, ale nie w komórkach prawidłowych. Przekazywanie sygnałów w szlaku sygnałowym poniżej ( downstream ) receptorów trk obejmuje kaskadę aktywacji MAPK poprzez Shc, aktywowane Ras, geny ERK-1 i ERK-2 oraz szlak przekazywania sygnałów PLC-gamma (Sugimoto i wsp., 2001). [0067] Kinazy c-src przekazują sygnały onkogenne wielu receptorów. Przykładowo, nadekspresja EGFR lub HER2/neu w nowotworach prowadzi do konstytutywnej aktywacji c-src, co jest charakterystyczne dla komórek nowotworowych, ale nie występuje w przypadku komórek prawidłowych. Z drugiej strony, myszy bez ekspresji f c-src stanowią fenotyp typowy dla marmurowatości kości, wskazując na kluczowe znaczenie c-src w funkcjonowaniu osteoklastów i możliwym udziale w chorobach powiązanych. [0068] Kinaza z rodziny Tec, niereceptorowa białkowa kinaza tyrozynowa Bmx, kontroluje proliferację wielu nowotworowych komórek nabłonkowych ssaków. [0069] Wykazano, że receptor czynnika wzrostu fibroblastów 3 wywiera ujemny wpływ regulacyjny na wzrost kości oraz hamuje proliferację chondrocytów. Dysplazja tanatoforyczna jest spowodowana różnymi mutacjami receptora czynnika wzrostu fibroblastów 3, zaś jedna mutacja, TDII FGFR3, powoduje konstytutywną aktywność kinazy tyrozynowej, która aktywuje czynnik transkrypcyjny Stat1, co prowadzi do ekspresji inhibitora cyklu komórkowego, zatrzymania wzrostu i nieprawidłowego rozwoju kości (Su i wsp., Nature, 1997, 386, 288-292). FGFR3 ulega także często ekspresji w nowotworach typu szpiczaka mnogiego. Inhibitory aktywności FGFR3 są użyteczne do leczenia chorób zapalnych lub autoimmunologicznych, w których pośredniczą limfocyty T, w tym między innymi reumatoidalnego zapalenia stawów (RA), zapalenia stawów indukowanego kolagenem typu II, stwardnienia rozsianego (MS), układowego tocznia rumieniowatego (SLE), łuszczycy, cukrzycy młodzieńczej, zespołu Sjogrena, chorób tarczycy, sarkoidozy, autoimmunologicznego zapalenia błony naczyniowej oka, zapalenia jelit (choroby Cohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego), celiakii i miastenii rzekomoporaźnej. [0070] Aktywność kinazy surowiczej i regulowanej przez glukokortykoidy (SGK) jest skorelowana z zaburzeniami aktywności kanałów jonowych, zwłaszcza kanałów sodowych i/lub potasowych, przy czym związki według niniejszego wynalazku mogą być użyteczne do leczenia nadciśnienia. [0071] Lin i wsp. (1997) J. Clin. Invest. 100, 8: 2072-2078 i P. Lin (1998) PNAS 95, 8829-8834 wykazali hamowanie wzrostu nowotworu i waskularyzacji, jak również ograniczenie przerzutów do płuc przy zakażeniach adenowirusami lub w przypadku iniekcji domeny zewnątrzkomórkowej Tie-2 (Tek) w modelach heteroprzeszczepu nowotworu piersi i czerniaka. Inhibitory Tie2 można wykorzystywać w przypadkach, w których neowaskularyzacja zachodzi w sposób niewłaściwy
- 11 - (na przykład w retinopatii cukrzycowej, przewlekłych procesach zapalnych, łuszczycy, mięsaku Kaposiego, przewlekłej neowaskularyzacji spowodowanej zwyrodnieniem plamki, reumatoidalnym zapaleniu stawów, dziecięcym naczyniaku krwionośnym i nowotworach). [0072] Lck ogrywa rolę w przekazywaniu sygnałów, w którym uczestniczą limfocyty T. Myszy bez genu Lck wykazują słabą zdolność do wytwarzania tymocytów. Funkcja Lck jako dodatniego aktywatora przekazywania sygnałów z udziałem limfocytów T wskazuje, że inhibitory Lck mogą znaleźć zastosowanie do leczenia chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. [0073] Sądzi się, że kinazy JNK, podobnie jak inne MAPK, mają znaczenie w pośredniczeniu w odpowiedzi komórkowej na raka, agregację płytek krwi indukowaną przez trombinę, zaburzenia związane z niedoborem odporności, choroby autoimmunologiczne, śmierć komórek, alergie, osteoporozę i choroby serca. Cele leczenia związane z aktywacją szlaku JNK obejmują przewlekłą białaczkę szpikową (CML), reumatoidalne zapalenie stawów, astmę, zapalenie kości i stawów, niedokrwienie, raka oraz choroby neurodegeneracyjne. W związku ze znaczeniem aktywacji JNK powiązanej z chorobami wątroby oraz epizodami niedokrwienia wątroby, związki według niniejszego wynalazku mogą także być użyteczne do leczenia różnych chorób wątroby. Doniesiono także o znaczeniu JNK w chorobach sercowo-naczyniowych, takich jak zawał mięśnia sercowego lub zastoinowa niewydolność serca, ponieważ wykazano, że JNK pośredniczy w procesach przerostowych w odpowiedzi na różne formy zwiększonego obciążenia serca. Wykazano, że kaskada JNK odgrywa także rolę w aktywacji limfocytów T, z włączeniem aktywacji promotora IL-2. W związku z powyższym inhibitory JNK mogą być wartościowe terapeutycznie w aspekcie modyfikacji patologicznej odpowiedzi immunologicznej. Wykazano także znaczenie aktywacji JNK w różnych postaciach raka, co wskazuje na możliwość zastosowania inhibitorów JNK w leczeniu tych chorób. Na przykład konstytutywnie aktywowaną kinazę JNK można powiązać z onkogenezą, w której pośredniczy HTLV-1 [Oncogene 13:135-42 (1996)]. JNK może odgrywać rolę w przypadku mięsaka Kaposiego (KS). JNK może także pośredniczyć w innych działaniach proliferacyjnych innych cytokin, zaangażowanych w procesie proliferacji występującym w KS, takich jak czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF), IL-6 i TNFα. Ponadto regulacja genu c-jun w komórkach transformowanych p210 BCR-ABL koreluje z aktywnością JNK, co sugeruje, że inhibitory kinazy JNK mogą mieć znaczenie w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej (CML) [Blood 92:2450-60 (1998)]. [0074] Uważa się, że pewne stany nieprawidłowej proliferacji związane są z ekspresją raf, a zatem sądzi się, że mogą dopowiadać na hamowanie ekspresji raf. Nieprawidłowo wysoki poziom ekspresji białka raf związany jest ponadto z transformacją i nieprawidłową proliferacją komórek. Uważa się ponadto, że takie stany nieprawidłowej proliferacji mogą odpowiadać na hamowanie ekspresji raf. Na przykład, sądzi się, że ekspresja białka c-raf może mieć znaczenie w nieprawidłowej proliferacji komórek, ponieważ stwierdzono, że w 60% wszystkich linii komórek raka płuc zachodzi ekspresja wyjątkowo dużej ilości mrna i białka c-raf. Kolejne przykłady
- 12 - stanów nieprawidłowej proliferacji to zaburzenia hiperproliferacyjne, takie jak rak, nowotwory, rozrost, zwłóknienie płuc, angiogeneza, łuszczyca, miażdżyca tętnic oraz rozrost komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych, jak stenoza i restenoza po angioplastyce. Szlak przekazywania sygnałów w komórce, którego częścią składową jest raf, powiązano także z chorobami zapalnymi, charakteryzującymi się proliferacją limfocytów T (aktywacja i wzrost limfocytów T), takimi jak na przykład odrzut przeszczepów tkankowych, wstrząs endotoksynowy oraz kłębuszkowe zapalenie nerek. [0075] Kinazy białkowe aktywowane stresem (SAPK) to rodzina kinaz białkowych stanowiąca przedostatni etap szlaków przekazywania sygnałów prowadzących do aktywacji czynnika transkrypcyjnego c-jun i ekspresji genów regulowanych przez c-jun. W szczególności, c-jun bierze udział w transkrypcji genów kodujących białka zaangażowane w procesie naprawy DNA uszkodzonego wskutek działania czynników genotoksycznych. Zatem środki hamujące aktywność SAPK w komórce zapobiegają procesowi naprawy DNA i uwrażliwiają komórki na środki indukujące uszkodzenia DNA lub hamują syntezę DNA i wywołują apoptozę komórki, albo hamują proliferację komórek. [0076] Kinazy białkowe aktywowane mitogenami (MAPK) stanowią elementy konserwatywnych szlaków przekazywania sygnałów, które aktywują czynniki transkrypcyjne, czynniki translacyjne i inne docelowe cząsteczki w odpowiedzi na różne sygnały zewnątrzkomórkowe. Kinazy MAPK ulegają aktywacji poprzez podwójną fosforylację przy motywie o sekwencji Thr-X-Tyr przez kinazy kinaz białkowych aktywowane mitogenami (MKK). U wyższych eukariontów fizjologiczną rolę sygnałowania z udziałem MAPK powiązano z procesami komórkowymi, takimi jak proliferacja, onkogeneza, rozwój i różnicowanie. W związku z tym zdolność do regulacji przekazywania sygnałów na tych szlakach (zwłaszcza poprzez MKK4 i MKK6) może przyczynić się do opracowania sposobów leczenia i terapii prewencyjnych chorób występujących u ludzi związanych z przekazywaniem sygnału przez MAPK, takich jak choroby zapalne, choroby autoimmunologiczne i rak. [0077] Rodzina ludzkich rybosomalnych kinaz białkowych S6 obejmuje co najmniej 8 członków (RSK1, RSK2, RSK3, RSK4, MSK1, MSK2, p70s6k i p70s6 Kb). Rybosomalne kinazy białkowe S6 pełnią istotne funkcje plejotropowe, między innymi odgrywają kluczową rolę w regulacji translacji mrna w procesie biosyntezy białka (Eur. J. Biochem, listopad 2000; 267(21): 6321-30, Exp Cell Res. 25 listopada, 1999; 253 (1):100-9, Mol Cell Endocrinol. 25 maja,1999;151(1-2):65-77). Fosforylację białka rybosomalnego S6 przez p70s6 powiązano też z regulacją ruchliwości komórek (Immunol. Cell Biol. kwiecień 2000; 78(4):447-51) i wzrostem komórek (Prog. Nucleic Acid Res. Mol. Biol., 2000;65:101-27). Dlatego też białka te mają duże znaczenie w przerzutach nowotworowych, odpowiedzi immunologicznej i naprawie tkanek, a także w innych stanach chorobowych.
- 13 - [0078] Kinazy SAPK (określane też jako N-końcowe kinazy jun lub JNK) to rodzina kinaz białkowych reprezentujących przedostatni etap szlaków przekazywania sygnałów prowadzących do aktywacji czynnika transkrypcyjnego c-jun i ekspresji genów regulowanych przez c-jun. W szczególności, c-jun uczestniczy w transkrypcji genów kodujących białka biorące udział w naprawie DNA uszkodzonego w wyniku działania czynników genotoksycznych. Środki hamujące aktywność SAPK w komórce zapobiegają naprawie DNA i uwrażliwiają komórki na środki stosowane w terapii nowotworów złośliwych, których działanie polega na indukcji uszkodzeń DNA. [0079] BTK odgrywa rolę w chorobach autoimmunologicznych i/lub zapalnych, takich jak układowy toczeń rumieniowaty (SLE), reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie naczyń (mnogie), idiopatyczna plamica małopłytkowa (ITP), miastenia rzekomoporaźna i astma. Ze względu na rolę, jaką odgrywa BTK w aktywacji limfocytów B, inhibitory BTK są użyteczne jako inhibitory patologicznej aktywności, w której pośredniczą limfocyty B, takiej jak wytwarzanie autoprzeciwciał, i mają zastosowanie do leczenia chłoniaka z limfocytów B i białaczki. [0080] CHK2 jest członkiem rodziny kinaz punktu kontrolnego białkowych kinaz serynowotreoninowych i odgrywa rolę w mechanizmach wykorzystywanych do kontroli uszkodzeń DNA, takich jak uszkodzenia spowodowane przez mutageny środowiskowe oraz reaktywne formy tlenu pochodzenia zewnętrznego. W związku z powyższym kinaza ta może odgrywać rolę jako środek hamujący procesy nowotworowe (supresor nowotworów) i jako cel terapii nowotworów złośliwych. [0081] CSK wpływa na potencjał przerzutowy komórek rakowych, zwłaszcza w przypadku raka jelita grubego. [0082] Fes to niereceptorowa białkowa kinaza tyrozynowa, która odgrywa rolę w różnych szlakach przekazywania sygnałów z udziałem cytokin, a także w różnicowaniu komórek szpiku. Fes to także kluczowy element mechanizmu różnicowania granulocytów. [0083] Aktywność białkowej kinazy tyrozynowej Flt3 można powiązać z białaczką i zespołem mielodysplastycznym. W około 25% przypadków ostrej białaczki szpikowej komórki białaczkowe wykazują ekspresję konstytutywnie aktywnej autofosforylowanej (p) postaci kinazy tyrozynowej FLT3 na powierzchni. W wyniku aktywności p-flt3 w aspekcie wzrostu i przeżywalności przeważają komórki białaczkowe. U pacjentów z białaczką ostrą, u których komórki białaczkowe wykazują ekspresję aktywności kinazy p-flt3, ogólne rokowania kliniczne są złe. Hamowanie aktywności kinazy p-flt3 indukuje apoptozę (programowaną śmieć komórki) komórek białaczkowych. [0084] Inhibitory IKKα i IKKβ (1 i 2) są środkami terapeutycznymi do leczenia chorób, obejmujących reumatoidalne zapalenie stawów, odrzut przeszczepu, chorobę zapalną jelit, zapalenie kości i stawów, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, miażdżycę tętnic, łuszczycę,
- 14 - stwardnienie rozsiane, udar, układowy toczeń rumieniowaty, chorobę Alzheimera, niedokrwienie mózgu, pourazowe uszkodzenie mózgu, chorobę Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne, krwotoki podpajęczynówkowe lub inne choroby albo zaburzenia związane z nadmiernym wytwarzaniem mediatorów rekcji zapalnych w mózgu i ośrodkowym układzie nerwowym. [0085] Met można powiązać z większością najpowszechniejszych typów raka występujących u ludzi, a ekspresję tej kinazy można skorelować ze złymi rokowaniami i przerzutami. Inhibitory Met to środki terapeutyczne stosowane do leczenia chorób, do których należą nowotwory złośliwe, takie jak rak płuc, NSCLC (niedrobnokomórkowy rak płuc), rak kości, rak trzustki, rak skóry, rak okolic głowy i szyi, czerniak skóry lub wewnątrzgałkowy, rak macicy, rak jajnika, rak odbytu, rak okolic odbytu, rak żołądka, rak jelita grubego, rak piersi, nowotwory ginekologiczne (na przykład mięsaki macicy, rak jajowodu, rak endometrium, rak szyjki macicy, rak pochwy lub rak sromu), choroba Hodgkina, rak przełyku, rak jelita cienkiego, rak układu wewnątrzwydzielniczego (na przykład rak tarczycy, przytarczycy lub nadnerczy), mięsaki tkanek miękkich, rak cewki moczowej, rak prącia, rak prostaty, białaczka przewlekła lub ostra, guzy lite wieku dziecięcego, chłoniaki limfocytowe, rak pęcherza moczowego, rak nerki lub moczowodu (na przykład rak z komórek nerkowych, rak miedniczek nerkowych), nowotwory wieku dziecięcego, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (na przykład pierwotny chłoniak ośrodkowego układu nerwowego, guzy kręgosłupa, glejak pnia mózgu lub gruczolaki przysadki), nowotwory złośliwe układu krwiotwórczego, takie jak ostra białaczka szpikowa, przewlekła białaczka szpikowa itd., przełyk Barretta (zespół przednowotworowy), nowotworowa choroba skóry, łuszczyca, ziarniniaki grzybiaste oraz łagodny rozrost prostaty, choroby związane z cukrzycą, takie jak retinopatia cukrzycowa, niedokrwienie siatkówki oraz neowaskularyzacja siatkówkowa, marskość wątroby, choroby sercowo-naczyniowe, takie jak miażdżyca tętnic, choroby immunologiczne, takie jak choroby autoimmunologiczne, oraz choroby nerek. Korzystnie, chorobą jest rak, taki jak ostra białaczka szpikowa i rak jelita grubego. [0086] Kinaza 2 związana z Nima (Nek2) jest kinazą białkową regulowaną przez cykl komórkowy, z maksymalną aktywnością na początku mitozy zlokalizowaną w centrosomie. Badania czynnościowe wykazały związek Nek2 z regulowaniem podziału centrosomu i tworzenia wrzeciona. Białko Nek2 występuje na poziomie 2- do 5-krotnie podwyższonym w liniach różnych komórek raka ludzkiego, miedzy innymi szyjki macicy, jajnika, prostaty, a w szczególności sutka. [0087] Choroby lub stany, w których pośredniczy p70s6k obejmują, między innymi, zaburzenia rozrostowe, takie jak nowotwory i stwardnienie guzowate. [0088] Zgodnie z powyższym, niniejszy wynalazek dostarcza dalej związków do zapobiegania lub leczenia dowolnej z wymienionych powyżej chorób lub zaburzeń u pacjenta wymagającego takiego leczenia, przy czym sposób obejmuje podawanie wspomnianemu pacjentowi ilości skutecznej terapeutycznie (zob. cześć dot. podawania i kompozycji farmaceutycznych) związku o
- 15 - wzorze I lub jego farmaceutycznie dopuszczalnej soli. W przypadku wszystkich powyższych zastosowań wymagane dawkowanie będzie zależało od sposobu podawania, danego leczonego stanu i pożądanego efektu. Podawanie i kompozycje farmaceutyczne [0089] Zasadniczo, związki według niniejszego wynalazku będą podawane w terapeutycznie skutecznych ilościach dowolną z typowych i akceptowalnych dróg podawania znanych w dziedzinie, pojedynczo lub w kombinacji (leczeniu skojarzonym) z jednym lub większą liczbą środków terapeutycznych. Terapeutycznie skuteczna ilość może zmieniać się zależnie od stopnia nasilenia choroby, wieku i względnego stanu zdrowia pacjenta, siły działania związku i innych czynników. Wskazuje się, że zasadniczo zadowalające wyniki otrzymywane są, przy podawaniu systemowym, dla dawek dziennych od około 0,03 do 2,5 mg/kg na kg masy ciała. U większych ssaków, na przykład u ludzi, zalecana dawka dzienna mieści się w przedziale od około 0,5 mg do około 100 mg, przy dogodnym podawaniu, na przykład, w dawkach podzielonych do czterech razy dziennie lub w postaci o przedłużonym uwalnianiu. Jednostkowe postacie dawkowania odpowiednie do podawania doustnego zawierają od około 1 do 50 mg substancji czynnej. [0090] Związki według wynalazku można podawać jako kompozycje farmaceutyczne dowolną typową drogą, w szczególności dojelitowo, na przykład doustnie, na przykład w postaci tabletek lub kapsułek, lub pozajelitowo, na przykład w postaci roztworów lub zawiesin do wstrzykiwań, lub miejscowo, na przykład w postaci płynów, żeli, maści lub kremów, lub w postaciach do podawania donosowego lub jako czopki. Kompozycje farmaceutyczne zawierające związek według niniejszego wynalazku, w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, w połączeniu z przynajmniej jednym farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem można wytwarzać w typowy sposób, stosując metody mieszania, granulacji lub powlekania. Na przykład, kompozycje doustne mogą występować w postaci tabletek lub kapsułek żelatynowych zawierających składnik czynny, razem z: a) rozcieńczalnikami, na przykład laktozą, dekstrozą, sacharozą, mannitolem, sorbitolem, celulozą i/lub glicyną; b) środkami poślizgowymi, na przykład krzemionką, talkiem, kwasem stearynowym oraz jego solami magnezowymi lub wapniowymi i/lub glikolem polietylenowym; a w przypadku tabletek także c) środkami wiążącymi, na przykład krzemianem glinu magnezu, pastą skrobiową, żelatyną, gumą tragakantową, metylocelulozą, solą sodową karboksymetylocelulozy i/lub poliwinylopirolidonem; oraz, jeśli jest to pożądane, d) środkami rozsadzającymi (ułatwiającymi rozpad), na przykład skrobią, agarem, kwasem alginowym lub jego solą sodową, bądź mieszaninami musującymi; i/lub e) środkami absorbującymi, barwnikami, aromatami i substancjami słodzącymi. Kompozycje do wstrzykiwań to korzystnie wodne izotoniczne roztwory lub zawiesiny. Czopki korzystnie sporządza się z tłuszczowych emulsji lub zawiesin. Kompozycje mogą zostać poddane sterylizacji i/lub mogą zawierać adiuwanty, takie jak środki konserwujące, stabilizujące, nawilżające lub emulgujące, środki zwiększające rozpuszczalność, sole regulujące ciśnienie osmotyczne i/lub bufory. Ponadto, mogą one zawierać także inne, cenne
- 16 - terapeutycznie substancje. Preparaty odpowiednie do stosowania przezskórnego (transdermalnego) składają się ze związku według wynalazku w ilości skutecznej terapeutycznie i nośnika. Korzystnie jako nośniki można zastosować wchłanialne, farmakologicznie dopuszczalne rozpuszczalniki, wspomagające wnikanie leku przez skórę gospodarza. Typowo, urządzenia do podawania transdermalnego składają się z plastra z odpowiednią podkładką, zbiorniczka zawierającego związek ewentualnie z nośnikami, opcjonalnie bariery do sterowania długotrwałym dostarczaniem związku przez skórę z kontrolowaną i wcześniej określoną szybkością oraz środków umożliwiających przymocowanie do skóry. Można zastosować także matrycowe preparaty transdermalne. Preparaty odpowiednie do stosowania miejscowego, na przykład, na skórę i oczy, to korzystnie roztwory wodne, maści, kremy lub żele dobrze znane w dziedzinie. Mogą one zawierać środki zwiększające rozpuszczalność, środki stabilizujące, środki do zwiększania izotoniczności, bufory i konserwanty. [0091] Związki według niniejszego wynalazku można podawać w terapeutycznie skutecznych ilościach w połączeniu z jednym lub większą liczbą środków terapeutycznych (kombinacje farmaceutyczne). Na przykład efekt synergistyczny może wystąpić w połączeniu z innymi immunomodulatorami lub substancjami przeciwzapalnymi, na przykład w przypadku stosowania w skojarzeniu z cyklosporyną, rapamycyną lub aksomycyną, albo ich analogami o działaniu immunosupresyjnym, na przykład cyklosporyną A (CsA), cyklosporyną G, FK-506, rapamycyną i porównywalnymi związkami, kortykosteroidami, cyklofosfamidem, azatiopryną, metotreksatem, brechinarem, leflunomidem, mizorybiną, kwasem mykofenolowym, mykofenolanem mofetylu, 15-deoksyspergualiną, przeciwciałami o działaniu immunosupresyjnym, w szczególności przeciwciałami monoklonalnymi przeciwko receptorom leukocytów, na przykład MHC, CD2, CD3, CD4, CD7, CD25, CD28, B7, CD45, CD58 bądź ich ligandom, oraz innymi immunomodulatorami, takimi jak CTLA41g. Jeśli związki według niniejszego wynalazku podaje się w skojarzeniu z innymi terapiami, wówczas dawkowanie związków podawanych w skojarzeniu będzie oczywiście zależało od rodzaju leku stosowanego w skojarzeniu, od danego stosowanego leku, leczonego stanu itd. [0092] Niniejszy wynalazek dostarcza także kombinacji farmaceutycznych, na przykład zestawu, zawierającego a) pierwszy środek, który jest związkiem według wynalazku ujawnionym w niniejszym dokumencie, w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, oraz b) przynajmniej jeden lek do podawania w skojarzeniu. Zestaw może zawierać instrukcje podawania. [0093] Terminy łączne podawanie, podawanie skojarzone lub podobne w znaczeniu stosowanym w niniejszym dokumencie w zamierzeniu obejmują podawanie wybranych środków leczniczych pojedynczemu pacjentowi oraz reżimy leczenia, w których środki te niekoniecznie podaje się tą samą drogą czy w tym samym czasie.
- 17 - [0094] Termin kombinacja farmaceutyczna w znaczeniu stosowanym w niniejszym dokumencie oznacza produkt powstały ze zmieszania lub połączenia więcej niż jednej substancji czynnej i obejmuje kombinacje substancji czynnych zarówno o ustalonym składzie (kombinacje ustalone, preparaty złożone), jak i nieustalonym (kombinacje dobierane). Termin kombinacja ustalona (preparat złożony) oznacza, że substancje czynne, na przykład związek o wzorze I i drugi lek, podawane są pacjentowi jednocześnie w pojedynczej postaci dawkowania lub dawce. Termin kombinacja dobierana oznacza, że substancje czynne, na przykład związek o wzorze ogólnym I i drugi lek, podawane są pacjentowi jako oddzielne jednostki jednocześnie albo sekwencyjnie bez określonych granic czasowych, gdzie omawiane podawanie zapewnia skuteczne terapeutycznie poziomy obu związków w organizmie pacjenta. Ostatni z terminów stosuje się także do leczenia mieszanką leków (tzw. koktajle), na przykład do podawania trzech lub większej liczby substancji czynnych. Sposoby otrzymywania związków według niniejszego wynalazku [0095] Poniżej opisano sposoby otrzymywania związków według niniejszego wynalazku. W opisanych reakcjach konieczne może być zabezpieczenie reaktywnych grup funkcyjnych, na przykład grupy hydroksylowej, aminowej, iminowej, tio lub karboksylowej, w przypadku, gdy są one pożądane w końcowym produkcie, w celu uniknięcia ich niepożądanego uczestnictwa w reakcjach. Konwencjonalne grupy zabezpieczające mogą być stosowane zgodnie z przyjętymi sposobami postępowania, na przykład, zob. T.W. Green i P. G. M. Wuts w Protective Groups in Organic Chemistry, John Wiley and Sons, 1991. [0096] Związki o wzorze 1, gdzie R 1 oznacza -NR 7 R 8, można otrzymać przeprowadzając proces według zamieszczonego poniżej schematu reakcji I: Schemat reakcji I
- 18 - [0097] gdzie Y, R 1, R 2, R 3, R 4, R 5, R 6, R 7 i R 8 mają znaczenie określone w części pt. Streszczenie wynalazku. Związek o wzorze I można zsyntezować poddając reakcji związek o wzorze 2 i wzorze 3. Reakcja zachodzi w zakresie temperatur od około 110 C do około 150 C, a czas do jej zakończenia może wynosić około 1 godzinę. [0098] Związki o wzorze I, gdzie m wynosi 1, można otrzymać przeprowadzając proces według zamieszczonego poniżej schematu reakcji IIa: Schemat reakcji IIa [0099] gdzie m, Y, R 1, R 2, R 3, R 4, R 5, R 6, R 7 i R 8 mają znaczenie określone w części pt. Streszczenie wynalazku. Związek o wzorze I można zsyntezować poddając reakcji związek o wzorze 4 i wzorze 5 w obecności odpowiedniego rozpuszczalnika (na przykład, dichlorometanu itp). Reakcja zachodzi w zakresie temperatur od około 10 C do około 50 C, a czas do jej zakończenia może wynosić około 24 godziny. [0100] Szczegółowe przykłady syntezy związku o wzorze I można znaleźć w zamieszczonej poniżej części dot. przykładów wykonania. Dodatkowe sposoby syntezy związków według niniejszego wynalazku [0101] Związek według niniejszego wynalazku można otrzymać w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli addycyjnej z kwasem poprzez poddawanie reakcji związku w postaci wolnej zasady z farmaceutycznie dopuszczalnym nieorganicznym lub organicznym kwasem.
- 19 - Alternatywnie, farmaceutycznie dopuszczalną sól addycyjną z zasadą związku według niniejszego wynalazku można otrzymać poddając reakcji związek w postaci wolnego kwasu z farmaceutycznie dopuszczalną nieorganiczną lub organiczną zasadą. [0102] Alternatywnie, sole związków według niniejszego wynalazku można otrzymać stosując sole materiałów wyjściowych lub produktów pośrednich. [0103] Związki według niniejszego wynalazku w postaci wolnego kwasu lub wolnej zasady można otrzymać, odpowiednio, z właściwej soli addycyjnej z zasadą lub soli addycyjnej z kwasem. Na przykład związek według niniejszego wynalazku w postaci soli addycyjnej z kwasem można przekształcić do postaci odpowiadającej wolnej zasady poprzez traktowanie odpowiednią zasadą (na przykład roztworem wodorotlenku amonu, wodorotlenku sodu itp.). Związek według niniejszego wynalazku w postaci soli addycyjnej z zasadą można przekształcić do postaci odpowiadającego wolnego kwasu poprzez traktowanie odpowiednim kwasem (na przykład kwasem chlorowodorowym itp.). [0104] Związki według niniejszego wynalazku w postaci nieutlenionej można otrzymać z N- tlenków związków według niniejszego wynalazku traktując je środkiem redukującym (na przykład siarką, ditlenkiem siarki, trifenylofosfiną, borowodorkiem litu, borowodorkiem sodu, trichlorkiem fosforu, tribromkiem fosforu itp.) w odpowiednim obojętnym rozpuszczalniku organicznym (na przykład acetonitrylu, etanolu, wodnym roztworze dioksanu lub podobnych) w temperaturze od 0 do 80 C. [0105] Pochodne prolekowe związków według niniejszego wynalazku można otrzymać metodami znanymi osobom biegłym w dziedzinie (dalsze szczegółowe informacje można znaleźć w Saulnier i wsp., (1994), Bioorganic and Medicinal Chemistry Letters, t. 4, str. 1985). Na przykład, odpowiednie proleki można wytwarzać poddając reakcji niederywatyzowany związek według niniejszego wynalazku z odpowiednim środkiem karbamylującym (na przykład środkiem do wytwarzania acyloksyalkilokarbaminianów, węglanem para-nitrofenylu lub podobnymi związkami). [0106] Zabezpieczane pochodne związków według niniejszego wynalazku można wytwarzać metodami znanymi osobom przeciętnie biegłym w dziedzinie. Szczegółowy opis technik mających zastosowanie do tworzenia grup zabezpieczających i ich usuwania można zaleźć w T. W. Green, Protecting Groups in Organic Chemistry, wyd. 3, John Wiley and Sons, Inc., 1999. [0107] Związki według niniejszego wynalazku można dogodnie syntezować lub wytwarzać sposobem według niniejszego wynalazku w postaci solwatów (na przykład hydratów). Hydraty związków według niniejszego wynalazku można dogodnie otrzymać poprzez rekrystalizację z mieszaniny rozpuszczalników wodnych z organicznymi, używając rozpuszczalników organicznych, takich jak dioksyny, tetrahydrofuran lub metanol.