(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2010/51 EP B1 (13) (51) T3 Int.Cl. C07D 471/04 ( ) A61K 31/519 ( ) A61P 29/00 ( ) A61P 35/00 ( ) (54) Tytuł wynalazku: Związki i kompozycje jako inhibitory kinazy białkowej (30) Pierwszeństwo: US P (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2008/09 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2011/05 (73) Uprawniony z patentu: IRM, LLC, Hamilton, BM (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 ADVAIT NAGLE, San Diego, US NATHANAEL SCHIANDER GRAY, Boston, US YI LIU, San Diego, US PINGDA REN, San Diego, US TAEBO SIM, San Diego, US SHULI YOU, Shanghai, CN (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Dorota Rzążewska JAN WIERZCHOŃ & PARTNERZY BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH ul. Żurawia 47/ Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 11880/11/P-RO/DR/KM EP B1 Związki i kompozycje jako inhibitory kinazy białkowej Opis Tło wynalazku Dziedzina wynalazku [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy nowej klasy związków, kompozycji farmaceutycznych obejmujących te związki i sposobów stosowania takich związków do leczenia lub zapobiegania chorobom lub zaburzeniom związanym z nieprawidłową lub zaburzoną aktywnością kinazy, a zwłaszcza chorobom lub zaburzeniom powiązanym z nieprawidłową aktywacją kinaz Abl, Bcr-Abl, Bmx, BTK, b-raf, c-raf, CSK, csrc, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK1α1, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, p70s6k, PAK2, PDGFRα, PKA, PKCα, PKD2, ROCK-II, Ros, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SAPK4, SGK, Syk, Tie2 i TrkB. Podłoże wynalazku [0002] Kinazy białkowe stanowią dużą rodzinę białek, które odgrywają główną rolę regulacyjną w różnorodnych procesach komórkowych i w zachowywaniu kontroli czynności komórkowych. Częściowa, niestanowiąca ograniczenia lista takich kinaz obejmuje: receptorowe kinazy tyrozynowe, takie jak receptor płytkopochodnego czynnika wzrostu (PDGF-R), receptor czynnika wzrostu nerwów, trkb, Met, i receptor czynnika wzrostu fibroblastów, FGFR3; niereceptorowe kinazy tyrozynowe, takie jak Abl i kinazy fuzyjne BCR-Abl, Lck, Csk, Fes, Bmx i c-src; oraz kinazy serynowo-treoninowe, takie jak c-raf, sgk, kinazy MAP (np. MKK4, MKK6, itp.) i SAPK2α, SAPK2β i SAPK3. W przypadku wielu stanów chorobowych, w tym łagodnych i złośliwych zaburzeniach proliferacyjnych, jak również w chorobach wywołanych przez nieprawidłową aktywację układu odpornościowego i nerwowego zaobserwowano odbiegającą od normy aktywność kinaz. [0003] Nowe związki według obecnego wynalazku hamują aktywność jednej lub więcej kinaz białkowych, stąd też oczekuje się, że będą one użyteczne w leczeniu chorób związanych z kinazą. W publikacji WO2005/ ujawniono związki pirolo-pirymidynowe do stosowania jako inhibitory kinazy. Istota wynalazku [0004] W jednej postaci, obecny wynalazek dostarcza związki o wzorze I:

3 - 2 [0005] w którym: [0006] n wybrany jest z 0, 1 i 2; [0007] m wybrany jest z 0, 1 i 2; [0008] Y 1 wybrany jest z N i CR 5 ; w którym R 5 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; [0009] Y 2 wybrany jest z O i S; [0010] R 1 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; [0011] R 2 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; [0012] R 3 wybrany jest z grupy obejmującej wodór, fluorowco, hydroksy, C 1-6 alkil, C 1-6alkoksy, C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem i C 1-6 alkoksy podstawiony fluorowcem; [0013] R 4 wybrany jest z -NR 5 C(O)R 6 i -C(O)NR 5 R 6 ; w których R 5 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; w których R 6 wybrany jest z C 6-10 arylo-c 0-4 alkilu, C 5-10 heteroarylo-c 0-4 alkilu, C 3-10cykloalkilo-C 0-4 alkilu i C 3-10 heterocykloalkilo-c 0-4 alkilu; w których dowolny aryl, heteroaryl, cykloalkil lub heterocykloalkil podstawnika R 6 jest opcjonalnie podstawiony przez 1 do 3 rodników wybranych z grupy obejmującej fluorowco, hydroksy, -NR 5 R 5, C 1-6 alkil, C 1-6alkoksy, C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem, C 1-6 alkoksy podstawiony fluorowcem C 5-10heteroaryloC 0-4 alkil, C 3-8 heterocykloc 0-4 alkil i C 3-8 heterocykloc 0-4 alkoksy; w których dowolny podstawnik heteroarylowy lub heterocykloalkilowy R 6 jest opcjonalnie podstawiony przez 1 do 3 rodników niezależnie wybranych z C 1-6 alkilu i hydroksy-c 1-6 alkilu; [0014] R 7 wybrany jest z grupy obejmującej wodór, fluorowco, hydroksy, C 1-6 alkil, C 1-6alkoksy, C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem, C 1-6 alkoksy podstawiony fluorowcem, C 6-10arylo-C 0-4 alkil, C 5-10 heteroarylo-c 0-4 alkil, C 3-10 cykloalkilo-c 0-4 alkil i C 3-10 heterocykloalkilo- C 0-4 alkil; oraz pochodne N-tlenkowe, proleki, pochodne zabezpieczone, ich pojedyncze izomery i mieszaniny izomerów; a także farmaceutycznie dopuszczalne sole i solwaty (np. hydraty) takich związków. [0015] W drugiej postaci, obecny wynalazek dostarcza kompozycję farmaceutyczną obejmującą związek, jak to przedstawiono w zastrzeżeniach patentowych, w połączeniu z farmaceutycznie dopuszczalnym rozczynnikiem. [0016] W trzeciej postaci, obecny wynalazek dostarcza związek, jak to przedstawiono w zastrzeżeniach patentowych, do stosowania w sposobie leczenia choroby u zwierzęcia, w

4 - 3 której hamowanie aktywności kinazy może zapobiec, zahamować lub polepszyć patologię i/lub objawy choroby, gdzie kinaza wybrana jest z Abl, Bcr-Abl, Bmx, BTK, b-raf, c-raf, CSK, csrc, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK1α1, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, p70s6k, PAK2, PDGFRα, PKA, PKCα, PKD2, ROCK-II, Ros, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SAPK4, SGK, Syk, Tie2 i TrkB. [0017] W czwartej postaci, obecny wynalazek dostarcza zastosowanie związku o wzorze I do wytwarzania leku do leczenia choroby lub stanu, w którym aktywność kinazy, a zwłaszcza Abl, Bcr-Abl, Bmx, BTK, b-raf, c-raf, CSK, csrc, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK1α1, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, p70s6k, PAK2, PDGFRα, PKA, PKCα, PKD2, ROCK-II, Ros, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SAPK4, SGK, Syk, Tie2 i/lub TrkB przyczynia się do wystąpienia patologii i/lub objawów chorobowych. Szczegółowy opis wynalazku Definicje [0018] Alkil jako grupa i jako element strukturalny innych grup, przykładowo alkil i alkoksy podstawiony fluorowcem, może stanowić zarówno łańcuch prosty jak i rozgałęziony. C 1-4 -alkoksy obejmuje metoksy, etoksy, i podobne. Alkil podstawiony fluorowcem obejmuje trifluorometyl, pentafluoroetyl, i podobne. [0019] Aryl oznacza monocykliczny lub sprzężony układ bicykliczny pierścieni aromatycznych zawierający sześć do dziesięciu atomów węgla w pierścieniu. Przykładowo, aryl może stanowić fenyl lub naftyl, korzystnie fenyl. Arylen oznacza rodnik dwuwartościowy pochodzący z grupy arylowej. [0020] Heteroaryl ma znaczenie jak to zdefiniowano dla arylu powyżej, w którym jeden lub więcej z członów pierścienia stanowi heteroatom. Przykładowo heteroaryl obejmuje pirydyl, indolil, indazolil, chinoksalinyl, chinolinyl, benzofuranyl, benzopiranyl, benzotiopiranyl, benzo[1,3]dioksol, imidazolil, benzo-imidazolil, pirymidynyl, furanyl, oksazolil, izoksazolil, triazolil, tetrazolil, pirazolil, tienyl, itp. [0021] Cykloalkil oznacza nasycony lub częściowo nienasycony, monocykliczny, sprzężony bicykliczny lub mostkowy policykliczny układ pierścieniowy zawierający wskazaną liczbę atomów pierścienia. Przykładowo C 3-10 cykloalkil obejmuje cyklopropyl, cyklobutyl, cyklopentyl, cykloheksyl, itp. [0022] Heterocykloalkil oznacza cykloalkil, jak to zdefiniowano w zgłoszeniu, z zastrzeżeniem, że jeden lub więcej ze wskazanych atomów węgla pierścienia, zastąpionych jest przez część wybraną z -O-, -N=, -NR-, -C(O)-, -S-, -S(O)- lub -S(O) 2 -, gdzie R oznacza wodór, C 1-4 alkil lub grupę zabezpieczającą azot. Przykładowo C 3-8 heterocykloalkil stosowany w przedmiotowym zgłoszeniu w celu opisu związków według obecnego wynalazku obejmuje morfolino, pirolidynyl, pirolidynyl-2-on, piperazynyl, piperydynyl, piperydynylon, 1,4- dioksa-8-aza-spiro[4,5]dec-8-yl, itp.

5 - 4 [0023] Fluorowiec (lub fluorowco) korzystnie oznacza chloro lub fluoro, lecz może również stanowić bromo lub jodo. [0024] Panel Kinaz stanowi listę kinaz obejmujących Abl(ludzka), Ab1(T315I), JAK2, JAK3, ALK, JNK1α1, ALK4, KDR, Aurora-A, Lck, Blk, MAPK1, Bmx, MAPKAP-K2, BRK, MEK1, CaMKII(szczurza), Met, CDK1/cyklinaB, p70s6k, CHK2, PAK2, CK1, PDGFRα, CK2, PDK1, c-kit, Prim-2, c-raf, PKA(h), CSK, PKBα, csrc, PKCα, DYRK2, Plk3, EGFR, ROCK-I, Fes, Ron, FGFR3, Ros, Flt3, SAPK2α, Fms, SGK, Fyn, SIK, GSK3β, Syk, IGF-1R, Tie-2, IKKß, TrKB, IR, WNK3, IRAK4, ZAP-70, ITK, AMPK(szczurza), LIMK1, Rsk2, Axl, LKB1, SAPK2β, BrSK2, Lyn (h), SAPK3, BTK, MAPKAP-K3, SAPK4, CaMKIV, MARK1, Snk, CDK2/cyklinaA, MINK, SRPK1, CDK3/cyklinaE, MKK4(m), TAK1, CDK5/p25, MKK6(h), TBK1, CDK6/cyclinD3, MLCK, TrkA, CDK7/cyklinaH/MAT1, MRCKβ, TSSK1, CHK1, MSK1, Yes, CK1d, MST2, ZIPK, c-kit (D816V), MuSK, DAPK2, NEK2, DDR2, NEK6, DMPK, PAK4, DRAK1, PAR-1Bα, EphA1, PDGFRβ, EphA2, Pim-1, EphA5, PKBβ, EphB2, PKCβI, EphB4, PKCδ, FGFR1, PKCη, FGFR2, PKCθ, FGFR4, PKD2, Fgr, PKG1β, F1t1, PRK2, Hck, PYK2, HIPK2, Ret, IKKα, RIPK2, IRR, ROCK-II(ludzka), JNK2α2, Rse, JNK3, Rskl(h), PI3 Kγ, PI3 Kδ i PI3- Kβ. Związki według obecnego wynalazku bada się przesiewowo zgodnie z panelem kinaz (typu dzikiego i/lub ich mutacji) na hamowanie aktywności co najmniej jednego z elementów panelu. [0025] Formy zmutowane BCR-Ab1 oznacza pojedyncze lub wielokrotne zmiany aminokwasów w porównaniu z sekwencją typu dzikiego. Mutacje w BCR-ABL mają działanie polegające na zakłócaniu najważniejszych punktów kontaktu między białkiem a inhibitorem (przykładowo, Gleevec i podobne), częściej mają działanie polegające na wywoływaniu przejścia od stanu nieaktywnego do aktywnego, np. do konformacji, w której nie może dojść do związania BCR-ABL i leku Gleevec. Na podstawie analiz próbek klinicznych wiadomo, że różnorodność stwierdzanych mutacji związanych z fenotypem opornym wzrasta powoli, ale nieuchronnie wraz z upływem czasu. Wydaje się, że mutacje skupiają się w czterech głównych regionach. Jedna grupa mutacji (G250E, Q252R, Y253F/H, E255K/V) obejmuje aminokwasy tworzące pętlę wiążącą fosforan z ATP (określaną także jako pętla P). Drugą grupę (V289A, F311L, T315I, F317L) można znaleźć w miejscu wiązania leku Gleevec i oddziałuje ona bezpośrednio z inhibitorem poprzez wiązania wodorowe lub oddziaływania van der Waalsa. Trzecia grupa mutacji (M351T, E355G) skupia się w pobliżu domeny katalitycznej. Czwarta grupa mutacji (H396R/P) jest zlokalizowana w pętli aktywacji, której konformacja stanowi przełącznik molekularny kontrolujący aktywację/inaktywację kinazy. Mutacje punktowe BCR-ABL związane z odpornością na lek Gleevec wykryte u pacjentów z przewlekłą białaczką szpikową (CML) oraz ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) obejmują: M224V, L248V, G250E, G250R, Q252R, Q252H, Y253H, Y253F, E255K, E255V, D276G, T277A, V289A, F311L, T315I, T315N, F317L, M343T, M315T, E355G, F359V, F359A, V379I, F382L, L387M, L387F, H396P, H396R, A397P, S417Y, E459K, i F486S (Pozycje aminokwasów oznaczane kodem jednoliterowym są zgodne z pozycjami w sekwencji dostępnej w GenBank, numer dostępowy AAB60394 i odpowiadają

6 - 5 typowi 1a ABL; Martinelli i in., Haematologica/The Hematology Journal, 2005, kwiecień; 90-4). Jeśli w przedmiotowym wynalazku nie podano inaczej, Bcr-Abl dotyczy form typu dzikiego i zmutowanego enzymu. [0026] Leczyć, leczenie i metoda leczenia dotyczą sposobu łagodzenia lub ograniczania choroby i/lub towarzyszących jej objawów Opis korzystnych wykonań [0027] Białka fuzyjne BCR-Ab1 powstają na skutek translokacji wzajemnej powodującej fuzję protoonkogenu Abl z genem Bcr. BCR-Abl jest następnie zdolne do przekształcenia komórek B poprzez wzrost aktywności mitogennej. Wzrost ten wywołuje obniżenie wrażliwości na apoptozę, jak również zmianę w adhezji i zagnieżdżaniu się komórek prekursorowych CML. Przedmiotowy wynalazek dostarcza związki, kompozycje i sposoby leczenia chorób związanych z kinazą, w szczególności chorób związanych z kinazą Abl, Bcr- Ab1, Bmx, BTK, b-raf, c-raf, CSK, csrc, Fes, FGFR3, Flt3, IKKα, IKKβ, JNK1α1, JNK2α2, Lck, Met, MKK4, MKK6, p70s6k, PAK2, PDGFRα, PKA, PKCα, PKD2, ROCK- II, Ros, Rsk1, SAPK2α, SAPK2β, SAPK3, SAPK4, SGK, Syk, Tie2 i TrkB. Przykładowo, białaczkę i inne choroby proliferacyjne związane z BCR-Abl można leczyć poprzez hamowanie form typu dzikiego i zmutowanych Bcr-Abl. [0028] W jednym wykonaniu, w odniesieniu do związków o wzorze I, stanowią związki o wzorze Ia: [0029] w których: [0030] n wybrany jest z 0 i 1; [0031] Y 1 wybrany jest z N i CH; [0032] Y 2 wybrany jest z O i S; [0033] R 1 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; [0034] R 2 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; [0035] R 3 wybrany jest z grupy obejmującej wodór, fluorowco, hydroksy, C 1-6 alkil, C 1-6alkoksy, C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem i C 1-6 alkoksy podstawiony fluorowcem; [0036] R 4 wybrany jest z NR 5 C(O)R 6 i -C(O)NR 5 R 6 ; w którym R 5 wybrany jest z wodoru i C 1-6 alkilu; i w którym R 6 wybrany jest z grupy obejmującej C 6-10 arylo-c 0-4 alkil, C 5-10heteroarylo-C 0-4 alkil, C 3-10 cykloalkilo-c 0-4 alkil i C 3-10 heterocykloalkilo-c 0-4 alkil; w których

7 - 6 dowolny aryl, heteroaryl, cykloalkil lub heterocykloalkil podstawnika R 6 jest opcjonalnie podstawiony przez 1 do 3 rodników wybranych z grupy obejmującej fluorowco, hydroksy, -NR 5 R 5, C 1-6 alkil, C 1-6 alkoksy, C 1-6 alkil podstawiony fluorowcem, C 1-6 alkoksy podstawiony fluorowcem C 5-10 heteroaryloc 0-4 alkil, C 3-8 heterocykloc 0-4 alkil i C 3-8 heterocykloc 0-4 alkoksy; w których dowolny podstawnik heteroarylowy lub heterocykloalkilowy R 6 jest opcjonalnie podstawiony przez 1 do 3 rodników niezależnie wybranych z C 1-6 alkilu i hydroksy-c 1-6 alkilu. [0037] W innym wykonaniu, R 2 wybrany jest z wodoru i metylu; i R 3 wybrany jest z metylu i metoksylu. [0038] W innym wykonaniu, R 4 wybrany jest z NHC(O)R 6 i -C(O)NHR 6 ; w których R 6 wybrany jest z grupy obejmującej fenyl opcjonalnie podstawiony przez 1 do 3 rodników wybranych z grupy obejmującej trifluorometyl, dimetylo-amino, imidazolil, morfolino, morfolino-metyl, piperazynyl, piperazynylo-metyl i pirolidynylo-metoksy; gdzie wymieniony imidazolil, piperazynyl, piperazynylo-metyl, jest opcjonalnie podstawiony przez grupę wybraną z metylu, etylu i hydroksy-etylu. [0039] Korzystne związki według obecnego wynalazku wybrane są z grupy obejmującej: N- [4-(4-etylo-piperazyn-1-ylometylo)-3-trifluorometylo-fenylo]-4-metylo-3-[3-metylo-3-(7Hpirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-benzamid; 4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3- d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-n-(4-piperazyn-1-ylometylo-3-trifluorometylo-fenylo)-benzamid; 3-(4-metylo-imidazol-1-ilo)-N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)- ureido]-fenylo}-5-trifluorometylo-benzamid; N-[4-metylo-3-(2-7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4- ylo-acetyloamino)-fenylo]-3-trifluorometylo-benzamid; N-(3-imidazol-1-ilo-5- trifluorometylo-fenylo)-4-metylo-3-[3-metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]- benzamid; N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3- trifluorometylo-benzamid; 4-(2-metylo-imidazol-1-ilo)-N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7Hpirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; N-{4-metylo-3- [3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-4-morfolin-4-ylo-3- trifluorometylo-benzamid; N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)- ureido]-fenylo}-4-(4-metylo-piperazyn-1-ylometylo)-3-trifluorometylo-benzamid; N-{4- metylo-3-[3-metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-4-morfolin-4- ylometylo-3-trifluorometylo-benzamid; N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3- d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-morfolin-4-ylo-5-trifluorometylo-benzamid; N-{4- metylo-3-[3-metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-4-(4-metylopiperazyn-1-ylo)-3-trifluorometylo-benzamid; 4-(4-etylo-piperazyn-1-ylo)-N-{4-metylo-3-[3- metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; N- {4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-(4-metylopiperazyn-1-ylo)-5-trifluorometylo-benzamid; 3-dimetyloamino-N-{4-metylo-3-[3-metylo-3- (7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-5-trifluorometylo-benzamid; 4-(4-etylo- piperazyn-1-ylometylo)-n-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)- ureido]-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; 3-(4-etylo-piperazyn-1-ylo)-N-{4-metylo-3-[3- metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-5-trifluorometylo-benzamid; 4-

8 - 7 metylo-n-[3-(4-metylo-imidazol-1-ilo)-5-trifluorometylo-fenylo]-3-[3-metylo-3-(7hpirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-benzamid; 3-[4-(2-hydroksy-etylo)-piperazyn-1-ylo]- N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-5- trifluorometylo-benzamid; N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)- ureido]-fenylo}-3-piperazyn-1-ylo-5-trifluorometylo-benzamid; N-{4-metylo-3-[3-metylo-3- (7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-(pirolidyn-2-ylometoksy)-5- trifluorometylo-benzamid; N-{3-metoksy-5-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)- ureido]-fenylo}-3-morfolin-4-ylo-5-trifluorometylo-benzamid; N-{3-metoksy-5-[3-metylo-3- (7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-(4-metylo-imidazol-1-ilo)-5- trifluorometylo-benzamid; 4-(4-etylo-piperazyn-1-ylometylo)-N-{3-metoksy-5-[3-metylo-3- (7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-3-trifluorometylo-benzamid; N-{3- metoksy-5-[3-metylo-3-(7h-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-4-(4-metylopiperazyn-1-ylometylo)-3-trifluorometylo-benzamid; i N-{3-metoksy-5-[3-metylo-3-(7Hpirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-4-(2-metylo-imidazol-1-ilo)-3-trifluorometylobenzamid. [0040] Dalsze korzystne związki według przedmiotowego wynalazku przedstawiono szczegółowo w przykładach i tabeli I (patrz poniżej). Farmakologia i użyteczność [0041] Związki według przedmiotowego wynalazku modulują aktywność kinaz i jako takie są użyteczne w leczeniu chorób lub zaburzeń, w których kinazy przyczyniają się do patologii i/lub symptomatologii choroby. Przykłady kinaz hamowanych przez związki i kompozycje niniejszym opisane i przeciwko którym użyteczne są sposoby tutaj opisane obejmują, lecz nie są do nich ograniczone, Abl i Bcr-Abl. [0042] Kinaza tyrozynowa Abelsona (np. Abl, c-abl) bierze udział w regulowaniu cyklu komórkowego, odpowiedzi komórkowej na stres genotoksyczny oraz w przekazywaniu informacji o środowisku komórkowym poprzez przekazywanie sygnału przez integryny. Wydaje się ogólnie, że białko Abl odgrywa złożoną rolę jako moduł komórkowy odpowiedzialny za integrację sygnałów z różnych źródeł zewnątrzkomórkowych i wewnątrzkomórkowych, który wpływa na decyzje dotyczące cyklu komórkowego i apoptozy. Do kinaz tyrozynowych Abelsona należą podtypy, takie jak chimerowe białko fuzyjne (onkoproteina) BCR-Abl z zaburzoną regulacją aktywności kinazy tyrozynowej lub v-abl. BCR-Abl ma podstawowe znaczenie w patogenezie 95% przypadków przewlekłej białaczki szpikowej (ang. CML) oraz 10% przypadków ostrej białaczki limfoblastycznej. STI-571 (Gleevec) jest inhibitorem onkogennej kinazy tyrozynowej BCR-Abl i stosuje się go w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej (CML). Jednakże niektórzy pacjenci w stadium przełomu limfoblastycznego w CML są odporni na STI-571 wskutek mutacji kinazy BCR- Abl. Dotychczas stwierdzono ponad 22 mutacji, przy czym najczęściej występują G250E, E255V, T315I, F317L i M351T. [0043] Związki według obecnego wynalazku hamują kinazę abl, a zwłaszcza kinazę v-abl. Związki według obecnego wynalazku również hamują kinazę BCR-Abl typu dzikiego oraz

9 - 8 mutacje kinazy BCR-Abl, stąd też są one odpowiednie do leczenia nowotworów Bcr-abldodatnich oraz chorób nowotworowych, takich jak białaczek (zwłaszcza przewlekłej białaczki szpikowej oraz ostrej białaczki limfoblastycznej, w których to przypadkach stwierdza się zwłaszcza apoptotyczne mechanizmy działania), jak również wykazują działanie na podgrupę białaczkowych komórek macierzystych oraz potencjał oczyszczania tych komórek in vitro po usunięciu wspomnianych komórek (na przykład usunięciu szpiku kostnego) i ponownym wszczepieniu tych komórek po ich oczyszczeniu z komórek nowotworowych (na przykład ponowne wszczepienie oczyszczonych komórek szpiku kostnego). [0044] Szlak przekazywania sygnału Ras-Raf-MEK-ERK pośredniczy w odpowiedzi komórki na sygnały do wzrostu. W ~15% przypadków raka u człowieka następuje mutacja Ras w formę onkogenną. Rodzina Raf należy do serynowo/treoninowych kinaz białkowych i obejmuje trzy kinazy: A-Raf, B-Raf i c-raf (lub Raf-1). Zainteresowanie kinazą Raf jako obiektem docelowym dla leków skupia się na związku Raf jako efektorze Ras poniżej w szlaku. Jednakże najnowsze badania sugerują, że B-Raf może odgrywać istotną rolę w powstawaniu niektórych guzów, przy czym nie jest konieczna aktywacja allelu Ras (Nature 417, (01 lipiec 2002). W szczególności mutacje B-Raf wykryto w znacznym odsetku przypadków czerniaka złośliwego. [0045] Dostępne metody leczenia czerniaka mają ograniczoną skuteczność, zwłaszcza w przypadku czerniaka w stadium schyłkowym. Związki według obecnego wynalazku również hamują procesy komórkowe w których uczestniczy kinaza b-raf, co stanowi nową możliwość terapeutyczną w przypadku leczenia nowotworów u człowieka, w szczególności czerniaka. [0046] Związki według obecnego wynalazku również hamują procesy komórkowe, w których uczestniczy kinaza c-raf. c-raf ulega aktywacji przez onkogen ras, który ulega mutacji w wielu przypadkach nowotworów u człowieka. Stąd też hamowanie aktywności kinazowej c- Raf może stanowić sposób zapobiegania wzrostowi guza, w którym pośredniczy ras [Campbell, S. L., Oncogene, 17, 1395 (1998)]. [0047] PDGF (płytkowy czynnik wzrostu) jest bardzo rozpowszechnionym czynnikiem wzrostu odgrywającym istotną rolę zarówno w prawidłowym wzroście, jak i w patologicznym namnażaniu komórek, które można obserwować w procesie kancerogenezy oraz w chorobach komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych, na przykład miażdżycy tętnic i zakrzepicy. Związki według obecnego wynalazku mogą hamować aktywność receptora PDGF (PDGFR) i w związku z tym są odpowiednie do leczenia chorób nowotworowych, takich jak glejaki, mięsaki, nowotwory prostaty oraz nowotwory jelita grubego, piersi i jajnika. [0048] Związki według obecnego wynalazku można stosować nie tylko jako substancje hamujące rozwój nowotworów, przykładowo w przypadku raka drobnokomórkowego płuca, ale także jako środki do leczenia niezłośliwych zaburzeń proliferacyjnych, takich jak miażdżycy tętnic, zakrzepicy, łuszczycy, twardziny skóry i zwłóknienia, jak również do ochrony komórek macierzystych, na przykład do zmniejszania skutków hemotoksycznych środków chemioterapeutycznych, takich jak 5- fluorouracylu, i w astmie. Związki według

10 - 9 przedmiotowego wynalazku można zwłaszcza stosować w leczeniu chorób, w których następuje reakcja na hamowanie kinazy receptora PDGF. [0049] Związki według obecnego wynalazku wykazują użyteczne działanie w leczeniu chorób wynikłych na skutek przeszczepu, przykładowo przeszczepu allogenicznego, w szczególności w przypadku odrzutów tkanki, takich jak w szczególności zarostowego zapalenia oskrzelików (OB), czyli w przypadku przewlekłego odrzucania allogenicznych przeszczepów płuc. W przeciwieństwie do pacjentów bez OB, u pacjentów z OB obserwuje się często podwyższone stężenie PDGF w popłuczynach oskrzelowo-płucnych. [0050] Związki według obecnego wynalazku są również skuteczne w chorobach związanych z migracją i proliferacją komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych (w których także znaczenie odgrywają PDGF i PDGF-R), takich jak nawrocie zwężenia oraz miażdżycy tętnic. Takie działania, a także ich konsekwencje w namnażaniu lub migracji komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych in vitro i in vivo, można wykazać podczas stosowania związków według niniejszego wynalazku, a także poprzez badanie ich wpływu na zwiększanie grubości błony wewnętrznej naczynia krwionośnego po uszkodzeniu mechanicznym in vivo. [0051] Rodzina receptorów neurotrofinowych trk (trka, trkb, trkc) pomaga w przetrwaniu, wzroście i różnicowaniu tkanki nerwowej i innej niż nerwowa. Białko TrkB ulega ekspresji w komórkach typu neuroendokrynnego w jelicie cienkim i jelicie grubym, w komórkach alfa trzustki, w monocytach i makrofagach węzłów chłonnych oraz w śledzionie, a także w warstwach ziarnistych naskórka (Shibayama i Koizumi, 1996). Ekspresję białka TrkB wiąże się z niekorzystną progresją guzów Wilmsa oraz neuroblastomy. Ponadto TkrB ulega ekspresji w rakowatych komórkach prostaty, ale nie w komórkach prawidłowych. Przekazywanie sygnału receptorów trk poniżej w szlaku obejmuje kaskadę aktywacji MAPK poprzez geny Shc, zaktywowane Ras, ERK-1 i ERK-2, a także szlak przekazywania sygnału PLC-gamma I (Sugimoto i in., 2001). [0052] Kinaza c-src przekazuje sygnały onkogenne wielu receptorów. Przykładowo, nadekspresja EGFR lub BER2/neu w przypadku nowotworów prowadzi do konstytucyjnej aktywacji c-src, która jest charakterystyczna dla komórek nowotworowych, ale nie występuje w komórkach prawidłowych. Z drugiej strony myszy, u których występuje niedobór ekspresji c-crs, wykazują fenotyp marmurowatości kości, co wskazuje na podstawowe znaczenie c-src w czynności osteoklastów i prawdopodobne znaczenie w powiązanych zaburzeniach. [0053] Rodzina kinaz Tec, Bmx, niereceptorowa białkowa kinaza tyrozynowa, kontroluje namnażanie wielu komórek nowotworowych naskórka u ssaków. [0054] Wykazano, że receptor czynnika wzrostu fibroblastów 3 wywiera ujemny wpływ regulacyjny na rozwój kości oraz hamowanie namnażania chondrocytów. Dysplazję tanatoforyczną powodują różne mutacje receptora czynnika wzrostu fibroblastów 3, zaś jedna mutacja, TDII FGFR3, powoduje konstytucyjną aktywność kinazy tyrozynowej, która aktywuje czynnik transkrypcyjny Stat1, prowadząc do ekspresji inhibitora cyklu

11 - 10 komórkowego, zatrzymania wzrostu i nieprawidłowego rozwoju kości (Su i in., Nature, 1997, 386, ). FGFR3 ulega także często ekspresji nowotworach mnogich typu czerniakowego. Inhibitory aktywności FGFR3 są użyteczne w leczeniu chorób zapalnych lub autoimmunologicznych, w których pośredniczą limfocyty T, w tym między innymi reumatoidalnego zapalenia stawów (RA), zapalenia stawów związanego z kolagenem typu II, stwardnienia rozsianego (MS), tocznia rumieniowatego układowego (SLE), łuszczycy, cukrzycy młodzieńczej, zespołu Sjogrena, chorób tarczycy, sarkoidozy, autoimmunologicznego zapalenia błony naczyniowej oka, zapalenia jelit (choroby Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego), celiakii oraz ciężkiej miastenii. [0055] Aktywność kinazy surowiczej i regulowanej przez glukokortykoidy (SGK) jest skorelowana z zaburzeniami aktywności kanałów jonowych, w szczególności kanałów sodowych i/lub potasowych i związki według przedmiotowego wynalazku mogą być użyteczne w leczeniu nadciśnienia. [0056] Lin i in. (1997) J. Clin. Invest. 100, 8: i P. Lin (1998) PNAS 95, , wykazali hamowanie wzrostu nowotworu i rozwoju naczyń, a także zmniejszenie przerzutów do płuc w przypadku zakażeń adenowirusami lub w przypadku wstrzykiwania domeny zewnątrzkomórkowej Tie-2 (Tek) do modeli przeszczepu obcogatunkowego nowotworu sutka i czerniaka. Inhibitory Tie2 można stosować w sytuacjach, w których wytwarzanie naczyń odbywa się w sposób niewłaściwy (np. w retinopatii cukrzycowej, przewlekłych procesach zapalnych, łuszczycy, mięsaku Kaposiego, przewlekłej neowaskularyzacji na skutek zwyrodnienia plamki, reumatoidalnym zapaleniu stawów, dziecięcym naczyniaku krwionośnym i nowotworach). [0057] Lck ma znaczenie w przekazywaniu sygnałów związanych z limfocytami T. U myszy nieposiadających genu Lck występuje niewielka zdolność do wytwarzania tymocytów. Funkcja Lck jako dodatniego aktywatora przekazywania sygnałów związanych z limfocytami T wskazuje, że inhibitory Lck mogą być użyteczne w leczeniu chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalnego zapalenia stawów. [0058] Podobnie jak inne MAPK, uważa się, że JNK mają znaczenie w pośredniczeniu w odpowiedzi komórkowej na nowotwór, agregację płytek krwi wywoływaną przez trombinę, zaburzenia związane z niedoborem odporności, choroby autoimmunologiczne, śmierć komórki, alergie, osteoporozę i choroby serca. Obiekty docelowe w leczeniu związane z aktywacją szlaku JNK obejmują przewlekłą białaczkę szpikową (CML), reumatoidalne zapalenie stawów, astmę, zapalenie kości i stawów, niedokrwienie, nowotwory oraz choroby neurodegeneracyjne. W związku ze znaczeniem aktywacji JNK powiązanej z chorobami wątroby oraz epizodami niedokrwienia wątroby, związki według niniejszego wynalazku mogą ponadto być użyteczne w leczeniu różnych chorób wątroby. Odnotowano również znaczenie JNK w chorobach sercowo-naczyniowych, takich jak zawale mięśnia sercowego lub zastoinowej niewydolności serca, ponieważ wykazano, że JNK pośredniczy w procesach przerostowych w odpowiedzi na różne postacie stresu sercowego. Wykazano, że kaskada JNK ma ponadto znaczenie w aktywacji limfocytów T, w tym aktywacji promotora IL-2. Stąd też

12 - 11 inhibitory JNK mogą mieć wartość terapeutyczną polegającą na zmianie patologicznej odpowiedzi immunologicznej. Wykazano ponadto znaczenie aktywacji JNK w różnych postaciach nowotworów, co wskazuje na potencjalne zastosowanie inhibitorów JNK w leczeniu nowotworów. Na przykład konstytucyjna aktywacja JNK wiąże się z rozwojem nowotworu, w którym pośredniczy HTLV-1 [Oncogene 13: (1996)]. JNK może odgrywać rolę w przypadku mięsaka Kaposiego (KS). JNK może także pośredniczyć w innych skutkach rozrostowych innych cytokin związanych ze wzrostem KS, takich jak czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF), IL-6 i TNFα. Ponadto regulacja genu c- jun w komórkach transformowanych p210 BCR-ABL pokrywa się z aktywnością JNK, co sugeruje na znaczenie inhibitorów JNK w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej (CML) [Blood 92: (1998)]. [0059] Uważa się, że niektóre nieprawidłowe warunki proliferacyjne związane są z ekspresją raf, dlatego więc sądzi się, że mogą one reagować na hamowanie ekspresji raf. Nieprawidłowo wysokie poziomy ekspresji białka raf mają również wpływ na transformację i nieprawidłowy rozrost komórek. Uważa się ponadto, że takie nieprawidłowe warunki rozrostowe mogą reagować na hamowanie ekspresji raf. Na przykład sądzi się, że ekspresja białka c-raf może odgrywać rolę w nieprawidłowym rozroście komórek, ponieważ stwierdzono, że w 60% wszystkich linii komórkowych gruczolakoraka płuca występuje ekspresja wyjątkowo dużej ilości mrna i białka c-raf. Kolejne przykłady nieprawidłowych warunków rozrostowych to choroby związane z nadmiernym rozrostem, takie jak nowotwory, guzy, rozrost, mukowiscydoza, angiogeneza, łuszczyca, miażdżyca tętnic oraz rozrost komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych, taki jak zwężenie naczyń i jego nawrót po angioplastyce. Szlak przekazywania sygnałów w komórce, którego elementem jest raf, wiąże się także z chorobami zapalnymi, które charakteryzują się namnażaniem limfocytów T (aktywacja i namnażanie limfocytów T), takimi jak na przykład odrzucaniem przeszczepów tkankowych, wstrząsem endotoksynowym oraz kłębuszkowym zapaleniu nerek. [0060] Kinazy białkowe aktywowane stresem (SAPK) to rodzina kinaz białkowych stanowiąca przedostatni etap szlaków przekazywania sygnałów prowadzących do aktywacji czynnika transkrypcyjnego c-jun i ekspresji genów regulowanych przez c-jun. W szczególności c-jun uczestniczy w transkrypcji genów kodujących białka biorące udział w naprawie DNA uszkodzonego wskutek działania czynników genotoksycznych. Dlatego też środki hamujące aktywność SAPK w komórce nie dopuszczają do naprawy DNA i uczulają komórki na środki wywołujące uszkodzenia DNA lub hamują syntezę DNA i wywołują apoptozę komórki, bądź hamują proliferację komórek. [0061] Kinazy białkowe aktywowane mitogenami (MAPK) to elementy stałych szlaków przekazywania sygnałów, które aktywują czynniki transkrypcyjne, czynniki translacyjne i inne cząsteczki docelowe w odpowiedzi na szereg sygnałów z zewnątrz komórki. MAPK ulegają aktywacji poprzez fosforylację na podwójnym motywie fosforylacji o sekwencji Thr- X-Tyr przez kinazy kinaz białkowych aktywowane mitogenami (MKK). U wyższych eukariontów funkcja fizjologicznego przekazywania sygnału z udziałem MAPK wiąże się z

13 - 12 etapami życia komórki, takimi jak namnażaniem, onkogenezą, rozwojem i różnicowaniem. W związku z tym zdolność do regulacji przekazywania sygnałów na tych szlakach (w szczególności poprzez MKK4 i MKK6) mogłaby doprowadzić do opracowania metod leczenia i terapii prewencyjnych chorób człowieka związanych z przekazywaniem sygnału z udziałem MAPK, takich jak chorób zapalnych, chorób autoimmunologicznych i nowotworów. [0062] Rodzina ludzkich kinaz białka rybosomalnego S6 składa się z co najmniej 8 przedstawicieli (RSK1, RSK2, RSK3, RSK4, MSK1, MSK2, p70s6k i p70s6 Kb). Kinazy białka rybosomalnego S6 pełnią istotne funkcje plejotropowe, wśród nich mają podstawowe znaczenie w regulacji translacji mrna w procesie biosyntezy białka (Eur. J. Biochem 2000 Listopad; 267(21): , Exp Cell Res. Listopad 25, 1999; 253 (1):100-9, Mol Cell Endocrinol. Maj 25, 1999; 151(1-2):65-77). Fosforylację białka rybosomalnego S6 przez p70s6 wiązano ponadto z regulacją ruchliwości komórek (Immunol. Cell Biol Sierpień; 78(4):447-51) i wzrostem komórek (Prog. Nucleic Acid Res. Mol. Biol., 2000;65:101-27), dlatego właśnie mogą mieć duże znaczenie w przerzutach nowotworowych, odpowiedzi immunologicznej i naprawie tkanek, a także w innych stanach chorobowych. [0063] SAPK (określane także jako kinazy N-końcowe jun lub JNK) to rodzina kinaz białkowych stanowiąca przedostatni etap szlaków przekazywania sygnałów prowadzących do aktywacji czynnika transkrypcyjnego c-jun i ekspresji genów regulowanych przez c-jun. W szczególności c-jun uczestniczy w transkrypcji genów kodujących białka biorące udział w naprawie DNA uszkodzonego wskutek działania czynników genotoksycznych. Środki hamujące aktywność SAPK w komórce nie dopuszczają do naprawy DNA i uczulają komórki na onkologiczne środki lecznicze, których działanie polega na wywoływaniu uszkodzeń DNA. [0064] BTK odgrywa rolę w chorobach autoimmunologicznych i/lub zapalnych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy (SLE), reumatoidalne zapalenie stawów, rozsiane zapalenie naczyń, samoistna plamica małopłytkowa (ITP), ciężka miastenia i astma. Ze względu na znaczenie BTK w aktywacji limfocytów B, inhibitory BTK są użyteczne jako inhibitory aktywności patologicznej, w której pośredniczą limfocyty B, takiej jak wytwarzanie autoprzeciwciał, i są użyteczne w leczeniu chłoniaka z limfocytów B i białaczki. [0065] CHK2 jest przedstawicielem rodziny kinaz punktu kontrolnego białkowych kinaz serynowo/treoninowych i ma znaczenie w mechanizmach wykorzystywanych do kontroli uszkodzeń DNA, takich jak uszkodzeń wywołanych przez mutageny środowiskowe oraz reaktywne formy tlenu pochodzenia zewnętrznego. W wyniku tego ma znaczenie jako supresor nowotworów i obiekt docelowy w terapii nowotworów. [0066] CSK wpływa na potencjał przerzutowy komórek nowotworowych, w szczególności w przypadku raka jelita grubego. [0067] Fes jest niereceptorową kinazą białkową, która ma znaczenie w różnorodnych szlakach przekazywania sygnałów związanych z cytokinami, a także w różnicowaniu

14 - 13 komórek szpiku. Fes jest także kluczowym elementem mechanizmu różnicowania granulocytów. [0068] Aktywność białkowej kinazy tyrozynowej Flt 3 ma związek z białaczką i zespołem mielodysplastycznym. W około 25% przypadków ostrej białaczki szpikowej w komórkach białaczkowych zachodzi ekspresja aktywnej konstytucyjnie formy autofosforylowanej kinazy tyrozynowej (p) FLT3 na powierzchni komórek. Aktywność p-flt3 prowadzi do przewagi komórek białaczkowych w procesach wzrostu i zdolności do przeżycia. U pacjentów z białaczką ostrą, u których w komórkach białaczkowych zachodzi ekspresja aktywności kinazy p-flt3, stwierdza się ogólnie złe rokowania kliniczne. Hamowanie aktywności kinazy p- FLT3 wywołuje apoptozę (programowaną śmieć komórki) w przypadku komórek białaczkowych. [0069] Inhibitory IKKα i IKKβ (1 i 2) są środkami leczniczymi w przypadku chorób, do których należą reumatoidalne zapalenie stawów, odrzuty przeszczepów, zapalenie jelit, zapalenie kości i stawów, przewlekła obturacyjna choroba płuc, miażdżyca tętnic, łuszczyca, stwardnienie rozsiane, udar, toczeń rumieniowaty układowy, choroba Alzheimera, niedokrwienie mózgu, urazowe uszkodzenie mózgu, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne, krwotoki podpajęczynówkowe lub inne choroby i zaburzenia związane z nadmiernym wytwarzaniem substancji pośredniczących w reakcji zapalnej w mózgu i ośrodkowym układzie nerwowym. [0070] Met wiąże się z większością głównych typów nowotworów u ludzi, zaś ekspresja często prowadzi do złych rokowań i przerzutów. Inhibitory Met to środki lecznicze stosowane w przypadku chorób, do których należą nowotwory, takie jak rak płuca, NSCLC (niedrobnokomórkowy rak płuca), rak kości, rak trzustki, rak skóry, rak głowy i szyi, czerniak skóry lub gałki ocznej, rak macicy, rak jajnika, rak odbytu, rak okolic odbytu, rak żołądka, rak jelita grubego, rak sutka, nowotwory ginekologiczne (np. mięsaki macicy, gruczolakorak jajowodu, gruczolakorak śluzówki macicy, gruczolakorak szyjki macicy, gruczolakorak pochwy lub gruczolakorak sromu), choroba Hodgkina, rak przełyku, rak jelita cienkiego, rak układu wewnątrzwydzielniczego (np. rak tarczycy, gruczołów przytarczycznych lub nadnerczy), mięsaki tkanek miękkich, rak cewki moczowej, rak prącia, rak prostaty, białaczka przewlekła lub ostra, guzy lite wieku dziecięcego, chłoniaki limfocytowe, rak pęcherza moczowego, rak nerki lub moczowodu (np. gruczolakorak komórek nerki, gruczolakorak miedniczek nerkowych), nowotwory wieku dziecięcego, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (np. pierwotny chłoniak ośrodkowego układu nerwowego, guzy kręgosłupa, glejak pnia mózgu lub gruczolaki przysadki), nowotwory krwi, takie jak ostra białaczka szpikowa, przewlekła białaczka szpikowa itp., przełyk Barretta (zespół przednowotworowy) nowotworowa choroba skóry, łuszczyca, ziarniniaki grzybiaste oraz łagodny przerost prostaty, choroby związane z cukrzycą, takie jak retinopatia cukrzycowa, niedokrwienie siatkówki oraz neowaskularyzacja siatkówkowa, marskość wątroby, choroby sercowonaczyniowe, takie jak miażdżyca tętnic, choroby immunologiczne, takie jak choroby

15 - 14 autoimmunologiczne, oraz choroby nerek. Korzystnie działają na choroby nowotworowe, takie jak ostra białaczka szpikowa i rak jelita grubego. [0071] Kinaza 2 związana z Nima (Nek2) jest kinazą białkową regulowaną przez cykl komórkowy, przy czym jej maksymalna aktywność zlokalizowana w centrosomie przypada na początek mitozy. Badania czynnościowe pozwoliły powiązać Nek2 z regulowaniem rozdzielenia centrosomu i tworzenia wrzeciona. Stężenie białka Nek2 zwiększa się dwu do pięcio-krotnie w liniach komórkowych wywodzących się z szeregu nowotworów człowieka, w tym szyjki macicy, jajnika, prostaty i w szczególności sutka. [0072] Choroby lub stany, w których pośredniczy p70s6k, obejmują, lecz nie są do nich ograniczone: zaburzenia rozrostowe, takie jak nowotwory i stwardnienie guzowate. [0073] Wciąż dostarczane są nowe dowody potwierdzające, iż leczenie poprzez hamowanie kinazy jest możliwe i skuteczne, gdzie kinazę będącą obiektem docelowym dla leku aktywuje się poprzez mutacje genu. Istnieje wiele sprawozdań dotyczących mutacji występujących w kinazach na skutek naturalnych procesów selekcji guza. Niestanowiąca ograniczenia lista ich przykładów obejmuje: zmutowaną b-raf V599E w więcej niż 60% przypadków czerniaka; zmutowane Flt3-ITD w 30% przypadków AML; mutacje c-kit u pacjentów z GIST; PDGFRα w GIST i HES; PDGFRβ w CMML; mutanty Pi3K w rakach okrężnicy i żołądka oraz glejakach; i mutanty EGFR w 10% rakach płuc (reagujące na Iressa ) i w glejakach. [0074] Zgodnie z powyższym, niniejszy wynalazek dotyczy ponadto sposobu zapobiegania lub leczenia dowolnej z chorób lub zaburzeń, o których mowa powyżej, u pacjenta wymagającego takiego leczenia, przy czym sposób ten obejmuje podawanie wspomnianemu pacjentowi terapeutycznie skutecznej ilości (patrz poniżej: Podawanie i kompozycje farmaceutyczne ) związku o wzorze I lub jego farmaceutycznie dopuszczalnej soli. W przypadku wszystkich powyższych zastosowań wymagane dawkowanie zależy od sposobu podawania, konkretnego stanu podlegającego leczeniu i pożądanego działania. Podawanie i kompozycje farmaceutyczne [0075] Ogólnie, związki według przedmiotowego wynalazku podaje się w terapeutycznie skutecznych ilościach, za pomocą dowolnego z typowych i dopuszczalnych sposobów znanych w stanie techniki, zarówno pojedynczo, jak i w skojarzeniu z jednym lub większą liczbą środków terapeutycznych. Ilość skuteczna terapeutycznie może być znacznie zróżnicowana w zależności od ciężkości choroby, wieku oraz względnego stanu zdrowia pacjenta, mocy zastosowanego związku i innych czynników. Zasadniczo wydaje się, że zadawalające wyniki można uzyskać układowo w dawkach dziennych od około 0,03 do 2,5mg/kg masy ciała. Wskazana dawka dzienna u większych ssaków, np. u ludzi, mieści się w zakresie od około 0,5mg do około 100mg, dogodnie podaje się np. w dawkach podzielonych do czterech razy dziennie lub w postaci o opóźnionym działaniu. Odpowiednie postacie dawkowania do podawania doustnego obejmują od ok. 1 do 50mg substancji czynnej. [0076] Związki według przedmiotowego wynalazku można podawać w postaci kompozycji farmaceutycznych dowolną typową drogą, w szczególności dojelitowo, np. doustnie, np. w

16 - 15 postaci 17 tabletek lub kapsułek, bądź pozajelitowo, na przykład w postaci roztworów lub zawiesin do iniekcji, miejscowo, na przykład w postaci emulsji, żeli, maści lub kremów bądź w postaci donosowej lub czopków. Kompozycje farmaceutyczne obejmujące związek według obecnego wynalazku w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli związanej z co najmniej jednym farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem można wytwarzać w sposób konwencjonalny za pomocą mieszania, granulacji lub powlekania. Przykładowo, kompozycje doustne mogą stanowić tabletki lub żelatynowe kapsułki obejmujące składnik aktywny wraz z a) rozcieńczalnikami, np. laktozą, dekstrozą, sacharozą, mannitolem, sorbitolem, celulozą i/lub glicyną; b) substancjami smarującymi, np. krzemionką, talkiem, kwasem stearynowym, jego solą magnezową lub wapniową i/lub glikolem polietylenowym; w przypadku tabletek także c) substancjami wiążącymi, np. krzemianem magnezu i glinu, pastą skrobiową, żelatyną, gumą tragakantową, metylocelulozą, solą sodową karboksymetylocelulozy i/lub poliwinylopirolidonem; w razie potrzeby d) substancjami ułatwiającymi rozpad, np. skrobią, agarem, kwasem alginowym lub jego solą sodową bądź mieszaninami musującymi i/lub e) absorbentami, barwnikami, aromatami i środkami słodzącymi. Kompozycje do iniekcji mogą stanowić izotoniczne roztwory wodne lub zawiesiny, zaś czopki można wytwarzać z emulsji tłuszczowych lub zawiesin. Kompozycje można sterylizować i/lub mogą zawierać substancje pomocnicze, takie jak środki konserwujące, stabilizujące, zwilżające lub emulgujące, środki ułatwiające tworzenie roztworu, sole do kontroli ciśnienia osmotycznego i/lub bufory. Mogą one ponadto zawierać inne substancje cenne leczniczo. Odpowiednie preparaty do stosowania przezskórnego zawierają skuteczną ilość związku według niniejszego wynalazku wraz z nośnikiem. Nośnik może obejmować ulegające wchłanianiu farmakologicznie dopuszczalne rozpuszczalniki ułatwiające przejście przez skórę pacjenta. Przykładowo, urządzenia do podawania przezskórnego są w postaci bandaża zawierającego podłoże, zbiornik ze związkiem ewentualnie z dodatkiem nośników, ewentualnie z barierą regulującą przenikanie, tak by podawanie leku przez skórę pacjenta odbywało się z kontrolowaną, założoną szybkością przez dłuższy okres czasu, a także elementy mocujące urządzenie do skóry. Można także zastosować matrycowe preparaty przezskórne. Odpowiednie preparaty do podawania miejscowego, na przykład na skórę i do oka, to korzystnie roztwory wodne, maści, kremy i żele dobrze znane w stanie techniki. Mogą one zawierać substancje ułatwiające rozpuszczanie, stabilizatory, środki zwiększające toniczność, bufory i substancje konserwujące. [0077] Związki według przedmiotowego wynalazku można podawać w terapeutycznie skutecznych ilościach w skojarzeniu z jednym lub większą liczbą środków leczniczych (połączenia farmaceutyczne). Przykładowo, w połączeniu z innymi substancjami działającymi na układ odpornościowy lub przeciwzapalnymi może wystąpić działanie synergistyczne, na przykład w przypadku stosowania w skojarzeniu z cyklosporyną, rapamycyną lub aksomycyną, bądź ich analogami o działaniu immunosupresyjnym, na przykład cyklosporyną A (CsA), cyklosporyną G, FK-506, rapamycyną i porównywalnymi związkami, kortykosteroidami, cyklofosfamidem, azatiopryną, metotreksatem, brechinarem,

17 - 16 leflunomidem, mizorybiną, kwasem mykofenolowym, mykofenolanem mofetylu, 15- deoksyspergualiną, przeciwciałami o działaniu immunosupresyjnym, w szczególności przeciwciałami monoklonalnymi przeciwko receptorom leukocytów, na przykład MHC, CD2, CD3, CD4, CD7, CD25, CD28, B7, CD45, CD58 bądź ich ligandom, oraz innymi związkami działającymi na układ odpornościowy, takimi jak CTLA41 g. W przypadku, gdy związki według przedmiotowego wynalazku podaje się w skojarzeniu z innymi metodami leczenia, dawkowanie związków podawanych w skojarzeniu będzie oczywiście różnić się w zależności od rodzaju leku stosowanego w skojarzeniu, od konkretnego stosowanego leku, leczonego schorzenia i tak dalej. [0078] Wynalazek dotyczy także połączeń farmaceutycznych, np. zestawu, obejmującego a) pierwszy środek będący związkiem według niniejszego wynalazku ujawniony w niniejszym dokumencie w postaci wolnej lub w postaci dopuszczalnej farmaceutycznie soli, i b) co najmniej jeden środek stosowany w skojarzeniu. Zestaw może zawierać instrukcje dotyczące podawania. [0079] Stosowane tu terminy podawanie w skojarzeniu lub podawanie skojarzone lub podobne dotyczą podawania wybranych środków leczniczych danemu pacjentowi i obejmują schematy leczenia, w których środki nie koniecznie podaje się tą samą drogą podawania lub w tym samym czasie. [0080] Stosowany tu termin połączenie farmaceutyczne dotyczy produktu otrzymanego na sposób mieszania lub łączenia więcej niż jednego składnika aktywnego i obejmuje połączenia składników aktywnych zarówno związane, jak i niezwiązane. Termin połączenie związane oznacza, że substancje aktywne, na przykład związek o wzorze I i środek stosowany w skojarzeniu, podaje się pacjentowi jednocześnie w jednej postaci lub dawce. Termin połączenie niezwiązane oznacza, że substancje aktywne, na przykład związek o wzorze I i środek stosowany w skojarzeniu, podaje się pacjentowi w oddzielnych postaciach jednocześnie, równocześnie lub jeden po drugim bez konkretnych ograniczeń czasowych, przy czym takie podanie zapewnia uzyskanie skutecznych terapeutycznie poziomów stężenia obu związków w organizmie pacjenta. To ostatnie dotyczy także terapii koktajlowej, na przykład podawania 3 lub więcej substancji aktywnych. Sposoby wytwarzania związków według wynalazku [0081] Obecny wynalazek dotyczy również sposobów wytwarzania związków według przedmiotowego wynalazku. W opisanych reakcjach konieczne może być zabezpieczenie reaktywnych grup funkcyjnych, na przykład grup hydroksylowych, aminowych, iminowych, tio lub karboksylowych, jeśli mają one występować w produkcie ostatecznym, w celu uniknięcia ich niepożądanego udziału w reakcjach. Typowe grupy zabezpieczające można wykorzystać zgodnie ze standardową praktyką, patrz na przykład T.W. Greene i P. G. M. Wuts w Protective Groups in Organic Chemistry, John Wiley and Sons, [0082] Związki o wzorze I można otrzymać w postępowaniu przedstawionym w poniższym schemacie reakcji I:

18 - 17 [0083] w którym n, R 1, R 2, R 3, R 4, R 7, Y 1 i Y 2 mają znaczenia jak to przedstawiono w części dotyczącej istoty wynalazku. Związek o wzorze I można zsyntetyzować w reakcji związku o wzorze 2 ze związkiem o wzorze 3 w obecności odpowiedniego rozpuszczalnika (przykładowo, dichlorometanu i podobnych) i odpowiedniej zasady (przykładowo, diizopropyloetyloaminy i podobnych). Reakcja przebiega w zakresie temperatur od około 0 C do około 40 C i może trwać do około 10 godzin w celu jej zakończenia. Mieszaninę reakcyjną opcjonalnie poddaje się dalszej reakcji w celu usunięcia grup zabezpieczających. [0084] Szczegółowe przykłady syntezy związku o wzorze I można znaleźć w przykładach (patrz niżej). Dodatkowe sposoby wytwarzania związków według wynalazku [0085] Związek według wynalazku można otrzymać w postaci soli addycyjnej z farmaceutycznie dopuszczalnym kwasem w reakcji związku w postaci wolnej zasady z farmaceutycznie dopuszczalnym kwasem nieorganicznym lub organicznym. Ewentualnie sól addycyjną związku według wynalazku z farmaceutycznie dopuszczalną zasadą można otrzymać w reakcji związku w postaci wolnego kwasu z farmaceutycznie dopuszczalną zasadą nieorganiczną lub organiczną. [0086] Postacie soli związków według wynalazku można ewentualnie otrzymać przy użyciu soli substancji wyjściowych lub produktów pośrednich. [0087] Postacie wolnego kwasu lub wolnej zasady związków według wynalazku można otrzymać odpowiednio z odpowiednich soli addycyjnych z zasadami lub soli addycyjnych z kwasami. Na przykład związek według wynalazku w postaci soli addycyjnej z kwasem można przekształcić w odpowiednią wolną zasadę w reakcji z odpowiednią zasadą (na przykład z roztworem wodorotlenku amonu, wodorotlenkiem sodu i podobnymi). Związek według wynalazku w postaci soli addycyjnej z zasadą można przekształcić w odpowiedni wolny kwas w reakcji z odpowiednim kwasem (na przykład z kwasem chlorowodorowym itp.). [0088] Związki według przedmiotowego wynalazku w postaci nieutlenionej można otrzymywać z N-tlenków związków według wynalazku w reakcji ze środkiem redukującym

19 - 18 (na przykład siarką, dwutlenkiem siarki, trifenylofosfiną, borowodorkiem litu, borowodorkiem sodu, trichlorkiem, tribromkiem fosforu i podobnymi) w odpowiednim obojętnym rozpuszczalniku organicznym (na przykład acetonitrylu, etanolu, wodnym roztworze dioksanu i podobnych) w temperaturze 0 do 80 C. [0089] Pochodne związków według wynalazku będące prolekami można otrzymać sposobami znanymi znawcom w dziedzinie (więcej informacji szczegółowych znajduje się na przykład w Saulnier i in., (1994), Bioorganic and Medicinal Chemistry Letters, Tom. 4, str. 1985). Przykładowo, odpowiednie proleki można otrzymać w reakcji niezderywatyzowanego związku według wynalazku z odpowiednim środkiem karbamylującym (np. 1,1- acyloksyalkilokarbanochlorydatem, węglanem para-nitrofenylu i podobnymi). [0090] Pochodne związków według wynalazku z grupami zabezpieczającymi można wytworzyć sposobami znanymi znawcom w dziedzinie. Szczegółowy opis metod nadających się do przyłączania grup zabezpieczających i ich usuwania znajduje się w T. W. Greene, Protecting Groups in Organic Chemistry, trzecia edycja, John Wiley and Sons, Inc., [0091] Związki według obecnego wynalazku można dogodnie otrzymywać lub wytwarzać w sposobie według wynalazku w postaci solwatów (na przykład hydratów). Hydraty związków według przedmiotowego wynalazku można dogodnie otrzymywać na sposób rekrystalizacji z mieszaniny roztworu wodnego i rozpuszczalnika organicznego za pomocą rozpuszczalników organicznych, takich jak dioksyny, tetrahydrofuranu lub metanolu. [0092] Związki według przedmiotowego wynalazku można otrzymywać w postaci pojedynczych stereoizomerów w reakcji mieszaniny racemicznej związku z czynnym optycznie środkiem rozdzielającym uzyskując parę związków diastereoizomerycznych, rozdzielając stereoizomery i odzyskując czyste optycznie enancjomery. Jakkolwiek rozdział enancjomerów można przeprowadzić za pomocą kowalencyjnych pochodnych diastereoizomerycznych związków według wynalazku, preferowane są kompleksy mogące ulegać dysocjacji (np. krystaliczne sole diastereoizomeryczne). Diastereoizomery mają różne właściwości fizyczne (np. temperatury topnienia, temperatury wrzenia, rozpuszczalności, reaktywności, itd.) i można je łatwo rozdzielić wykorzystując te różnice. Diastereoizomery można rozdzielać przy użyciu chromatografii, lub korzystnie przy użyciu metod rozdzielania lub wyodrębniania opartych na różnicach w rozpuszczalności. Następnie odzyskuje się optycznie czysty enancjomer wraz ze środkiem rozdzielającym dowolną praktyczną metodą nieprowadzącą do racemizacji. Bardziej szczegółowy opis metod nadających się do rozdziału stereoizomerów związków z ich mieszanin racemicznych można znaleźć w Jean Jacques, Andre Collet, Samuel H. Wilen, Enantiomers, Racemates and Resolutions, John Wiley and Sons, Inc., [0093] Podsumowując, związki o wzorze I można wytworzyć sposobem, który obejmuje:: (a) postępowanie zgodnie ze schematem reakcji I; oraz (b) opcjonalnie przekształcenie związku według wynalazku w dopuszczalną farmaceutycznie sól;

20 - 19 (c) opcjonalnie przekształcenie postaci soli związku według wynalazku w postać niebędącą solą; (d) opcjonalnie przekształcenie nieutlenionej postaci związku według wynalazku w dopuszczalny farmaceutycznie N-tlenek; (e) opcjonalnie przekształcenie postaci N-tlenku związku według wynalazku w postać nieutlenioną; (f) opcjonalnie wyodrębnienie pojedynczego izomeru związku według wynalazku z mieszaniny izomerów; (g) opcjonalnie przekształcenie niezderywatyzowanego związku według wynalazku w dopuszczalną farmaceutycznie pochodną proleku; oraz (h) opcjonalnie przekształcenie pochodnej proleku związku według wynalazku w postać niezderywatyzowaną. [0094] Jakkolwiek wytwarzanie substancji wyjściowych nie zostało szczegółowo opisane, związki te są znane lub można je otrzymać analogicznie do metod znanych w stanie techniki lub zgodnie z ujawnieniem w przykładach poniżej [0095] Znawca w dziedzinie będzie wiedział, że powyższe przekształcenia są jedynie reprezentatywne dla sposobów otrzymywania związków według obecnego wynalazku i można zastosować w podobny sposób inne dobrze znane sposoby. Przykłady [0096] Obecny wynalazek zilustrowano ponadto, jednak w sposób nieograniczający, następującymi przykładami przedstawiającymi otrzymywanie związków o wzorze I według wynalazku. Przykład 1 Synteza 3-(4-metylo-imidazol-1-ilo)-N-{4-metylo-3-[3-metylo-3-(7H-pirolo[2,3- d]pirymidyn-4-ylo)-ureido]-fenylo}-5-trifluorometylo-benzamidu [0097]

21 Chloro-7-(tolueno-4-sulfonylo)-7H-pirolo[2,3-d]pirymidyna [0098] [0099] Do roztworu 6-chloro deazapuryny (2,0 g, 13 mmol, 1,0 równoważ.) w dichlorometanie (65 ml) dodano trietyloaminę (1,98 ml, 14,3 mmol, 1,1 równoważ.) i 4- dimetylamino pirydynę (katalityczny). Do mieszaniny reakcyjnej dodano porcjami chlorek tosylu (2,55 g, 13,4 mmol, 1,03 równoważ.), którą kolejno równoważono przez 30 minut. Mieszaninę reakcyjną następnie rozdzielono pomiędzy dichlorometan i wodę. Warstwę organiczną rozdzielono i warstwę wodną ekstrahowano przy użyciu dichlorometanu. Połączone ekstrakty organiczne przemyto wodą, wysuszono nad Na 2 SO 4, przefiltrowano i zatężono do otrzymania tytułowego produktu 2. Tytułowy związek zastosowano w następnym etapie bez dalszego oczyszczenia. Metylo-[7-(tolueno-4-sulfonylo)-7H-pirolo[2,3-d]pirymidyn-4-ylo]-amina [0100] [0101] Do roztworu 2 (1,7 g, 5,5 mmol, 1,0 równoważ.) w THF (5 ml) w temperaturze 23 C dodano metyloamię (6,6 ml 2,0 M w THF, 13,1 mmol, 2,4 równoważ.). Mieszaninę reakcyjną kolejno mieszano przez 3 godziny w temperaturze otoczenia, po czym stałą pozostałość