Podstawy pracy z edytorem tekstu na przykładzie Open Office inż. Krzysztof Głaz krzysztof.glaz@gmail.com http://krzysztofglaz.eu.org Wprowadzenie Dokument ten został napisany jako pomoc dla osób, które pierwszy raz uruchamiają edytor tekstu i muszą napisać krótki tekst np. podanie lub notatkę służbową. Pomoc dotyczy darmowego edytora OpenOffice ale starałem się tak ją przygotować, aby była użyteczna podczas pracy z innymi edytorami tekstu. Klawiatura Wielkie i małe litery Po uruchomieniu programu zobaczymy na ekranie monitora zarys kartki, od tej pory możemy rozpocząć pracę. Duże litery otrzymamy gdy będziemy pisali trzymając wciśnięty klawisz Shift, puszczenie tego klawisza spowoduje pisanie ponownie małymi literami. Innym sposobem na pisanie wielkich liter jest jednokrotne naciśnięcie i puszczenie klawisza Caps Lock. Klawisz ten jest przełącznikiem, od tej pory wszystkie znaki będą pisane jako wielkie, aż do chwili ponownego naciśnięcia i puszczenia go. Ćwiczenia: 1. Napisz kilka znaków (na ekranie powinny pojawić się małe literki) teraz naciśnij klawisz Shift, trzymaj go i pisz dalej. Teraz będą pojawiać się wielkie litery. 2. Napisz kilka znaków (na ekranie powinny pojawić się małe znaki) teraz naciśnij i puść klawisz Caps Lock. Napisz znowu kilka liter zauważ, że piszesz dużymi literami. Ponownie naciśnij i puść Caps Lock znowu piszesz małymi literami. 3. Naciśnij i puść klawisz Caps Lock i napisz kilka znaków (powinny pojawiać się na ekranie wielkie litery), teraz naciśnij klawisz Shift trzymaj go wciśnięty kiedy zaczniesz pisać zobaczysz małe litery. 1
Polskie znaki Na klawiaturze komputera brak polskich znaków narodowych (ąęż itd) a w jakiś sposób musimy je napisać. Wykorzystamy do tego prawy klawisz Alt oraz klawisze ze znakami alfabetu łacińskiego ale bez tzw. ogonków (aez itd). Wystarczy, że będziesz trzymać wciśnięty prawy klawisz Alt i naciśniesz klawisz z literką a, to na ekranie zobaczysz znak ą. Podobnie otrzymasz znaki ę ó ś ł ż ź ć ń. Najbardziej zastanawiające może być powstanie znaku ź, bo naciśnięcie klawisza z wraz z klawiszem Alt spowoduje otrzymanie litery ż. Aby napisać literkę ź należy z wciśniętym klawiszem Alt nacisnąć klawisz x. Aby otrzymać duże litery z polskimi ogonkami postępujemy podobnie jak to jest opisane w rozdziale Wielkie i małe litery, pamiętając o wciśniętym prawy klawisz Alt. Ćwiczenia: 1. Napisz kilka polskich znaków trzymając wciśnięty prawy klawisz Alt. 2. Napisz kilka polskich znaków trzymając wciśnięty prawy klawisz Alt. oraz klawisz Shift. Przerwy czyli spacje Poszczególne wyrazy muszą być oddzielone przerwami czyli spacjami. Spacja to największy klawisz u dołu klawiatury. Wciskając ten klawisz zauważysz jak kursor przesuwa się pozostawiając przerwę. Zapamiętaj, że między wyrazami zostawiamy odstęp tylko jednej spacji. Do wyrównania tekstu będziemy wykorzystywali formatowanie opisane w dalszej części dokumentu. Bardzo często podczas pisania zauważysz, że na końcu wiersza pozostaje samotna literka. Nie jest to zgodne z zasadami naszej pisowni, samotna litera powinna być przeniesiona do niższego wiersza i powinna go rozpoczynać (poniżej przykład złego umieszczenia literki z i dobrego przeniesienia tej literki). Aby litera została przeniesiona do nowego wiersza (przyklejona do poprzedzającego go wyrazu) należy użyć kombinacji klawiszy Ctrl i Spacja. Spowoduje to przyklejenie samotnej literki do poprzedzającego wyrazu i przeniesienie jej do nowego wiersza. 2
Nowy wiersz nowa strona Przejście do nowego wiersza następuje automatycznie. Pisząc tekst, który nie będzie mieścić się w wierszu, zostanie on automatycznie przeniesiony do następnego. Podobnie dzieje sie po zapisaniu całej kartki nowa jest rozpoczynana automatycznie. Aby wymusić złamanie wiersza, czyli rozpocząć wiersz w tym miejscu na którym nam zależy należy nacisnąć klawisz Enter. Gdy musimy rozpocząć pisanie od nowej kartki (bo np. rozpoczynamy nowy rozdział) nie zapełniamy reszty kartki wciskając klawisz Enter, skorzystamy z kombinacji klawiszy Ctrl Enter. Ćwiczenie: 1. Sprawdź jak działa kombinacja klawiszy Ctrl Enter Budowa okna programu Paski narzędziowe i przyciski Menu wybór czcionki zmiana wielkości czcionki przyciski pogrubienia, pochylanie i podkreślenia tekstu przyciski wyrównania do lewej, prawej, wyjustowania tekstu Okno Edycji 3
Piszemy pierwszy dokument Po zapoznaniu sie z klawiaturą i podstawowymi zasadami pisowni przystąpimy do napisania pierwszego dokumentu. Będzie to notatka zachwalająca program OpenOffice. UWAGA Do formatowania dokumentu zabierz się dopiero kiedy go napiszesz. Jest to bardzo ważna uwaga, jeśli równocześnie z wprowadzaniem tekstu będziesz zajmować się jego formatowaniem to dokument będzie powstawać bardzo długo, a ty co chwilę będziesz zmieniać jego wygląd. Dlatego najpierw zajmij się treścią a dopiero później wyglądem. Napisz treść taką jak poniżej lub podobną. Zauważ, że dokument nie jest jeszcze sformatowany i nie wygląda ciekawie. Zawiera tylko treść. Teraz zajmę się formatowaniem: Obniżę wyraz Notatka ustawiając kursor nad nim i wciskając 4 razy klawisz Enter. Zwiększę odległość pomiędzy Treścią a wyrazem Notatka, oraz pomiędzy Treścią a Podpisem na dole dokumentu. 4
Zwiększę odstępy pionowe w całym tekście na 1,5 wiersza. Jest to tak zwana interlinia, która spowoduje, że kolejne wiersze nie będą leżały tak blisko siebie co jest niewskazane w przypadku krótkich tekstów: notatki, podania. Zaznaczam cały tekst za pomocą myszki i w zaznaczonym bloku naciskam prawy przycisk myszki. Wyświetlone zostanie Menu jak na przedstawionym obok obrazie. Wybieram opcję Interlinii 1,5 wierszowej. przyciski wyrównania tekstu Słowo Tarnowskie Góry i dn. wyrównuję do prawej, słowo Notatka wypośrodkowuję, a resztę tekstu wyrównuję do prawa i lewa (justuję). Aby to zrobić ustawiam kursor na słowie Notatka i wybieram przycisk do środka słowo Notatka zostało wypośrodkowane. Podobnie wyrównuję pozostałe wiersze i wybieram przycisk do prawej, do lewej lub do prawej i lewej jak na przedstawionym obrazku. Zaznaczam słowo Notatka i zmieniam rozmiar czcionki na 16 pkt oraz pogrubiam je wciskając klawisz jak na obrazku obok. przycisk pogrubienia 5
przycisk: zwiększ wcięcie Teraz zaznacz kawałek tekstu (jak na przykładzie obok) i korzystając z przycisku Zwiększ wcięcie odsuwam go od lewego marginesu. Pozostaje jeszcze przesunąć podpis pod notatką, ustawiam kursor na początku wiersza z napisem Krzysztof Głaz i wciskając kilka razy klawisz Tab ustawiam go z prawej strony kartki. Za pomocą klawisza Tab zrobimy wcięcia w wierszach rozpoczynających nowe akapity.. Teraz cały dokument wygląda jak na poniższym obrazku i jest przygotowany do zapisania i wydrukowania. 6
Zapisz i wydrukuj Zapisz plik Nadszedł czas aby zapisać i wydrukować dokument, obie opcje dostępne są w menu Plik. Aby zapisać dokument wybieramy Menu Zapisz i podajemy nazwę pliku. Aby wydrukować wybieramy menu Drukuj, a w wyświetlonym okienku dialogowym potwierdzamy chęć wydrukowania dokumentu. wydrukuj dokument Podsumowanie Dokument ten został przygotowany jako pomoc dla osób uczestniczących w szkoleniach, które prowadziłem głównie dla osób zasiadających pierwszy raz przed ekranem komputera. Jego poziom oceniłem jako zerówka i będzie wstępem do dalszych prac z edytorem tekstu. 7