Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna ul. Żwirki i Wigury 1, 63-000 Śrda Wlkp. tel./fax (061) 285 32 07 e-mail: pppsrda@wp.pl www.republika.pl/pradniasrda Prpzycje dstswania wymagań d indywidualnych ptrzeb ucznia. Uczniwie z dysleksją rzwjwą Elementy diagnzy Spsób dstswania dysleksja Nie dpytywać z czytania na frum klasy nweg tekstu, Skracać długść tekstów d panwania, Uczeń mże krzystać z nagrań magnetfnwych lub sfilmwanych lektur, Czytanie lektur rzłżyć w czasie, wydłużenie czasu na zapznanie się z tekstem, pleceniem, instrukcją łagdniej ceniać błędy w czytaniu, uwzględniać trudnści w rzumieniu tekstu: wydłużać czas, zalecić wcześniejsze przygtwanie, przeczytanie tekstu w dmu wskazywać ważniejsze fragmenty tekstu, sprawdzać rzumienie pleceń samdzielnie czytanych, pzwalać na czytanie streszczeń, dsknalić umiejętnść czytania ze zrzumieniem dysrtgrafia błędy w pracach pisemnych ceniać w spsób piswy, częst sprawdzać zeszyty ucznia, ustalić spsób pprawy błędów, przygtwywać ucznia d pisania dyktand pdając mu zestaw wyrazów, zdań d pisania, zamiast dyktand, rbić sprawdziany plegające na uzasadnianiu piswni, uzupełnianiu zdań z lukami lub pisanie z pamięci, drębnie ceniać wartść merytryczną wypwiedzi pisemnej, pdać uczniwi jasne kryteria ceny prac pisemnych, wydłużyć czas na prace pisemne, w przypadku trudnści z redagwaniem wypwiedzi pisemnej: preferwać ustną frmę dpwiedzi, uczyć planwania kmpzycji wypwiedzi, pmagać w dbrze argumentów, dpwiednich wyrażeń i zwrtów, w tekstach dyktand nie zaznaczać błędów ( na marginesie mżna wskazać ich liczbę), uczeń mże uzyskać dbrą cenę jeśli wyłapie wszystkie błędy w dyktandzie dysgrafia Pisanie w zeszycie drukwanymi literami lub c drugą linię Pisanie na kmputerze ( np. prac dmwych), Uczeń mże dczytać nauczycielwi prace pisemne, Jeśli praca jest niemżliwa d dczytania- dpytywać ustnie, bezpśredni p sprawdzianie Obraz graficzny pisma nie wpływa na cenę pracy, Opracwanie: Beata Wiśniewska 1
Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna ul. Żwirki i Wigury 1, 63-000 Śrda Wlkp. tel./fax (061) 285 32 07 e-mail: pppsrda@wp.pl www.republika.pl/pradniasrda Zmniejszyć ilść prac graficznych, kładąc nacisk na ich jakść, dyskalkulia Oceniać tk rzumwania, a nie techniczną strnę liczenia i wynik kńcwy i dwrtnie dbrze ceniać wynik kńcwy, chć strategia pstępwania była niejasna, Naukę tabliczki mnżenia, wzrów, definicji, symbli- rzłżyć dpwiedni w czasie, Nie wyrywać d natychmiastwej dpwiedzi, W trakcie rzwiązywania zadań tekstwych upewniać się c d rzumienia treści, w razie ptrzeby udzielać ddatkwych wskazówek, W czasie sprawdzianów wydłużać czas na rzwiązanie zadań lub zmniejszać ich liczbę, Uwzględniać trudnści z myleniem, przestawianiem cyfr, znaków, symbli, Materiał sprawiający trudnść dłużej utrwalać, dzielić na mniejsze partie, Pzwalać na wyknywanie bliczeń wybranym przez ucznia spsbem, Zadania z treścią brazwać, Sprawdziany przygtwywać w frmie pisemnej, c pzwli wyeliminwać błędy pwstające w trakcie dyktwania, Stswać większą liczbę zadań wprwadzających, Pytać częściej, z mniejszych partii materiału, Indywidualizwać ilść i stpień trudnści zadań dmwych, Spsby dstswania wymagań dla uczniów z dysleksją na innych przedmitach: Nie wyrywać d natychmiastwej dpwiedzi, dawać więcej czasu na zastanwienie i przypmnienie sbie infrmacji, Dawać więcej czasu na panwanie zestawu słówek, Zwalniać temp wypwiadanych nwych słów i zwrtów, Przy dczytywaniu teksu przez nauczyciela pzwalać na krzystanie z pdręcznika, Mżna pzwlić na krzystanie z dyktafnu w trakcie lekcji, Uwzględniać trudnści z zapamiętaniem nazw, dat, nazwisk, chrnlgii zdarzeń, Częściej pwtarzać i utrwalać materiał, Pdczas uczenia stswać techniki ułatwiające zapamiętywanie, Różnicwać spsby sprawdzania wiadmści i umiejętnści tak, by w razie ptrzeby graniczyć cenianie na pdstawie prac pisemnych, Dzielić zadania na etapy, sprawdzając każdrazw efekty wyknania każdeg z nich, Pdczas ceniania brać pd uwagę stsunek ucznia d przedmitu i włżny przez nieg wysiłek. Opracwanie: Beata Wiśniewska 2
Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna ul. Żwirki i Wigury 1, 63-000 Śrda Wlkp. tel./fax (061) 285 32 07 e-mail: pppsrda@wp.pl www.republika.pl/pradniasrda Spsby dstswania dla uczniów z deficytami rzwjwymi Zdiagnzwany deficyt Deficyt uwagi Deficyt percepcji i pamięci słuchwej Spsób dstswania/ symptmy Frmułwać jasne, krótkie plecenia, Dłuższą pracę dzielić na etapy, kntrlując wyknanie każdeg z nich, eliminwać zbędne bdźce z tczenia upewniać się c d rzumienia plecenia, zapewniać pmc w dprwadzeniu pracy d kńca, zanim przejdzie się d klejneg zadania, stswać krótkie, precyzyjne wskazówki jak pstępwać i jaka jest klejnść czynnści, unikać zadań pwtarzających się, zmieniać rdzaj aktywnści, wdrażać d autkntrli wyknanej pracy, pzstawiać czas na sprawdzenie pracy, ukierunkwywać uwagę np. klrem lub pleceniem uwaga, t ważne uwzględniać trudnści z: -panwaniem techniki czytania, - przestawianiem liter w trakcie czytania, -trudnści z rzumieniem tekstu, -zapisywaniem głsek pdbnym brzmieniu ( np. d/t, b/p, g/k, z/s, i/j) -zapisem zmiękczeń, -zapisem głsek nswych, -ddawaniem, puszczaniem, przestawianiem, pdwajaniem liter i sylab, -frmułwaniem pprawnych pd względem gramatycznym wypwiedzi ustnych, - frmułwaniem wypwiedzi pisemnych, -krzystaniem z wykładów, rzumieniem złżnych, dłuższych pleceń, -stswaniem wyrażeń przyimkwych ( np. nad/ pd, za/ przed), -zapamiętywaniem sekwencji nazw i czaswych, wierszy, pisenek, liter w alfabecie, tabliczki mnżenia - szybkim wymienianiem serii nazw ( np. nazwy warzyw), pwtarzaniem serii wyrazów nie związanych w lgiczny ciąg, -dróżnianiem słów pdbnie brzmiących, -rientacją w czasie, ustalaniem chrnlgii, panwaniem systematyki, zapamiętaniem nazw gegraficznych, terminlgii Opracwanie: Beata Wiśniewska 3
Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna ul. Żwirki i Wigury 1, 63-000 Śrda Wlkp. tel./fax (061) 285 32 07 e-mail: pppsrda@wp.pl www.republika.pl/pradniasrda bilgicznej, chemicznej, nwych słów z języka bceg, stswać wizualne śrdki przekazu ( tablice, schematy, filmy..) Deficyt percepcji i pamięci wzrkwej. Skrzyżwana lateralizacja, zaburzenia kierunkwe i przestrzenne Mała sprawnść manualna nieuwzględnianie interpunkcji w trakcie czytania, brać pd uwagę trudnści z: -myleniem liter pdbieństwie graficznym: l/ ł/ t, d/g/b, w/m, -puszczaniem drbnych elementów graficznych liter i znaków diakrytycznych, - przestawianiem klejnści liter, sylab, myleniem wyrazów pdbnej strukturze graficznej: np. d/ d -przepisywaniem tekstów i pisaniem z pamięci, -zapamiętywaniem znaków skmplikwanej strukturze graficznej ( np. F, H, Ł, G), -zaplanwaniem prac graficznych na żądanym frmacie papieru, -przestawianiem cyfr, myleniem znaków matematycznych, -dczytywanie liczb d prawej d lewej strny, - trudnści z dczytywaniem liczb wielcyfrwych a także zawierających zera i/ lub kilka miejsc p przecinku, -rientacją na mapie i w przestrzeni, bliczaniem stref czaswych, płżenia gegraficzneg, w schemacie własneg ciała, krdynacją ruchów, -trudnści z rzwiązaniem zdań angażujących wybraźnię przestrzenną np. z gemetrii, -trudnści ze wskazywaniem i nazywaniem kierunków w przestrzeni, -trudnści z czytaniem i zapisywaniem nut niechętnie pisze i rysuje, pism niskiej czytelnści: niekształtne, nieprprcjnalne, czasem zmiennym kącie nachylenia, nieprawidłwych łączeniach, nieprawidłwy chwyt narzędzi pisarskich, czasem nieumiejętnść regulwania napięcia mięśni ręki i/ lub dłni, duża męczliwść pdczas wyknywania prac graficznych niski pzim wykresów, rysunków, nieprawidłwy zapis łańcuchów reakcji Opracwanie: Beata Wiśniewska 4
Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna ul. Żwirki i Wigury 1, 63-000 Śrda Wlkp. tel./fax (061) 285 32 07 e-mail: pppsrda@wp.pl www.republika.pl/pradniasrda chemicznych, wykresów funkcji. Stswać ddatkwe ćwiczenia grafmtryczna raz bniżające napiecie mięśniwe Symptmy trudnści i spsby dstswania wymagań dla uczniów z inteligencją niższą niż przeciętna: Symptmy trudnści: słabe wyniki w nauce pmim dużeg nadkładu pracy, i prawidłwej stymulacji rzwju, trudnści z zapamiętywaniem trudnści w myśleniu lgicznym, nieudlna interpretacja danych, trudnści z analizwaniem, syntetyzwaniem, utrwalaniem, integrwaniem wiedzy, trudnści z perwaniem zdbytymi wiadmściami i umiejętnściami w sytuacjach nietypwych, trudnści z ugólnianiem, znajdwaniem różnic i pdbieństw, klasyfikwaniem, niższy w stsunku d wieku metrykalneg pzim rzwju słwn- pjęciweg; mały zasób słwnika czynneg i bierneg, trudnści z kształtwaniem pjęć, przypisywaniem znaczenia symblm, trudnści z knstruwaniem pprawnych pd względem gramatycznym, lgicznym, stylistycznym, składniwym wypwiedzi pisemnych i ustnych, niedjrzałść emcjnalna i/ lub mtywacyjna, rysunki i prace dpwiadają wcześniejszej fazie rzwju, wlne temp pracy umysłwej, trudnści w nauce czytania i pisania, rzumieniu tekstu czytaneg, trudnści w samdzielnym wypwiadaniu się, frmułwaniu sądów, wniskwaniu, myśleniem abstrakcyjnym, słabsza sprawnść manualna, słaba umiejętnść stswania knwencjnalnych spsbów zapamiętywania, trudnści z selekcjnwaniem infrmacji, ustalaniem główneg wątku wypwiedzi, wychwyceniem najważniejszych wątków, prblemy z przywływaniem dległych partii materiału, dtwarzaniem wyucznych treści, trudnści z wyknywaniem bardziej złżnych działań, rzumieniem pleceń i instrukcji, -tendencja d uczenia się pamięciweg, -słaba umiejętnści d znajdwania zależnści, wiązania faktów, niezbrnść ruchwa, trudnści w zapamiętywaniu zasad i reguł Spsby dstswania wymagań na wszystkich przedmitach gólnkształcących: zmniejszać ilść, stpień trudnści i bszernści zadań, dzielić materiał na mniejsze partie, wyznaczać dpwiednią ilść czasu na jeg panwanie, wydłużać czas na dpwiedź, przeczytanie lektury, dwływać się d sytuacji z żucia cdzienneg, Opracwanie: Beata Wiśniewska 5
Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna ul. Żwirki i Wigury 1, 63-000 Śrda Wlkp. tel./fax (061) 285 32 07 e-mail: pppsrda@wp.pl www.republika.pl/pradniasrda frmułwać pytania prstej knstrukcji, pdawać plecenia w prstej i zwięzłej frmie, upewniać się c d ich rzumienia, udzielać ddatkwych wyjaśnień, instrukcji, wykrzystywać materiał pglądwy, częst dwływać się d knkretu, zapewnić mżliwść udziału w zajęciach dydaktyczn- wyrównawczych, zapewnić mżliwść wyknywania prac w wlniejszym tempie, zapewnić większą ilść czasu i pwtórzeń na panwanie materiału, zmniejszać ilść słówek d zapamiętania, pzstawić większą ilść czasu na ich panwanie, dpytywać p uprzedzeniu: kiedy i z czeg dkładnie uczeń będzie pytany, mawiać niewielkie partie materiału mniejszym stpniu trudnści pamiętając jednak kniecznści panwania pdstawy prgramwej, zadawać d dmu tyle, ile uczeń jest sam w stanie wyknać, nie dpytywać bez uprzedzenia z dległych partii materiału, dawać więcej czasu na dpwiedzi pisemne lub zmniejszać liczbę zadań na sprawdzianach, w trakcie dpwiedzi ustnych, jeśli jest t knieczne, naprwadzać na właściwy tk rzumwania, przy tematach przekrjwych, pmóc w przygtwaniu planu, pmagać w prządkwaniu wiadmści, częst sprawdzać zeszyty i prace dmwe, zalecać ddatkwą pracę d wyknania, w związku z trudnściami selekcjnwaniem infrmacji, mżna pdać uczniwi pytania, na które pwinien znaleźć dpwiedź w trakcie czytania tekstu, pdbnie pstępwać w trakcie pwtórek, częst pwtarzać i utrwalać zdbyte, bazwe wiadmści i umiejętnści, bez panwania których niemżliwe jest nabywanie nwych. Bibligrafia: 1. J. Mickiewicz, Jedynka z rtgrafii? 2. M. Bgdanwicz, A. Adryjanek, Uczeń z dysleksją w szkle 3. M. Bgdanwicz (red.), Dysleksja w kntekście nauczania języków bcych 4. Z. Saduś, Jak pmóc uczniwi w nauce rtgrafii 5. T. Wlańczyk, A. Kłakwski, Magdalena Sktnicka, Nadpbudliwść psychruchwa u dzieci 6. J. Prekp, Ch. Schweizer, Niespkjne dzieci 7. E. Gruszczyk- Klczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnściami w uczeniu się matematyki 8. Z. Putkiewicz, Uczenie się i nauczanie 9. A. Brzezińska, Dzieci z trudnściami w uczeniu się Opracwanie: Beata Wiśniewska 6