1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Nazwa przedmiotu Anatomia 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej Dr n. med. Jarosław Zawiliński 4. Nazwa modułu: Nauki podstawowe 5. Poziom kształcenia Pierwszy stopień 6. Forma studiów Stacjonarna/niestacjonarna 7. Semestr 1 semestr ( zimowy ) 8. Rok studiów 1 9. Forma zajęć i liczba godzin: 30 godzin wykłady 30 godzin ćwiczenia 30 godzin praca własna studenta 10. Ilość punktów ECTS 3 11.Język wykładowy polski 12. Wymagania wstępne i dodatkowe 13. Typ modułu kształcenia przedmioty wymagane do zaliczenia przed rozpoczęciem kursu Obowiązkowy do zaliczenia 1 roku
14.Efekty kształcenia dla modułu: Szczegółowe efekty kształcenia Symbol Efektu kształceni a Wiedza Posługuje się mianownictwem anatomicznym AW1 +++ Stopień realizacji efektu w module/ Omawia budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, głowa i szyja, grzbiet, oraz czynnościowym (układ kostno stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układ płciowy żeński i męski, ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy, narządy zmysłów, powłoka wspólna) Rozumie neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych oraz procesów elektrofizjologicznych Umiejętności Posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego Wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje funkcje życiowe człowieka dorosłego i dziecka AW2 +++ AW3 ++ AU1 +++ AU2 +++ Kompetencje społeczne 15. Stosowane metody dydaktyczne Tworzy warunki do prawidłowej komunikacji. Wykorzystuje empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. AK 10 + Wykłady tematyczne dotyczące budowy ciała ludzkiego z elementami wiadomości klinicznych z zastosowaniem multimediów z elementami konwersatorium. Ćwiczenia: nauka praktycznej znajomości budowy ciała ludzkiego oraz zastosowanie terminologii anatomicznej. 16. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia SYMBOL Formy sprawdzenia osiągnięcia efektu Efektu Kształcenia AW1, AW3, AW2, Test jedno i wielokrotnego wyboru. 40 pytań. Zaliczenie po uzyskaniu 60% poprawnych odpowiedzi. Dopuszczenie do egzaminu teoretycznego jest możliwe po uzyskaniu zaliczenia z części praktycznej. AU1, AU2 Egzamin praktyczny: rozpoznanie 12 z 20 szczegółów anatomicznych
BU12 17. Forma i warunki zaliczenia modułu, zasady dopuszczenia do egzaminu oraz zaliczenia poszczególnych zajęć, jeśli takie wchodzą w zakres danego modułu 18. Bilans punktów ECTS. Obciążenie pracą studenta Punkty za postawę etyczną i aktywność na zajęciach od 0 10 pkt. Dopuszczenie do egzaminu testowego (teoretycznego) poprzedza: 1. zaliczenie na ocenę pozytywną materiału z ćwiczeń - rozpoznanie 12 z 20 szczegółów anatomicznych na rycinach lub dokumentacji medycznej multimedialnej 2. Wymagana obecność na 100% zajęć. Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny wykład 30 RAZEM: kontaktowe ćwiczenia 30 60 godzin Przygotowanie się do wykładu Przygotowanie się do ćwiczeń 10 Przygotowanie się do egzaminu, zaliczenia ćwiczeń Przygotowanie referatu, prezentacji, eseju itp. Inne formy Inne formy 20 30 godzin Sumaryczna liczba punktów ECTS: 3 90 godzin 19. Treści merytoryczne modułu Należy szczegółowo określić bilans godzin odpowiadający punktom ECTS, jakie student musi przepracować, aby osiągnąć założone efekty kształcenia. Należy pamiętać, że 1 ECTS =25-30 godzin. Program nauczania: Wykłady: 1. Okolice ciała, podstawowe pojęcia topograficzne w anatomii : oś podłużna i poprzeczna ciała, położenie pośrodkowe, pośrednie, przyśrodkowe, boczne, płaszczyzny ciała: strzałkowa, czołowa. pozioma. Szkielet kostny człowieka: podział kości (przykłady), połączenia kości: ścisłe (chrząstkozrosty, więzozrosty i kościozrosty przykłady); ruchome: stawy (definicja stawu, podział stawów i przykłady). Kręgosłup, cechy charakterystyczne budowy kręgów, odcinki
kręgosłupa, połączenia kręgów, krzywizny kręgosłupa. Układ kostny klatki piersiowej, kości miednicy i kończyny dolnej, kości obręczy barkowej i kończyny górnej. 2. Ogólna budowa czaszki. Doły i przestrzenie czaszki znaczeniu klinicznym. 3. Układ mięśniowy: ogólna budowa anatomiczna i podział mięśni: anatomiczny i czynnościowym. 4. Ściany tułowia: budowa ścian klatki piersiowej (w tym budowa gruczołu piersiowego, unaczynienie i unerwienie, odpływ chłonki), ruchy oddechowe żeber, budowa ścian jamy brzusznej, pochewka m. prostego brzucha, ogólne pojęcie przepukliny, miejsca zmniejszonej oporności, Błony surowicze: otrzewna, opłucna, osierdzie (podział topograficzny). Pojęcie jamy opłucnowej, śródpiersia, jamy osierdzia i jamy otrzewnej. Położenie narządu wewnątrzotrzewnowe i zewnątrzotrzewnowe (wtórne i pierwotne). 5. Układ krążenia: położenie i budowa anatomiczna serca, jamy serca i naczynia z nim związane, budowa ścian serca, jego unerwienie i unaczynienie, krążenie duże i małe, duże naczynia ustroju: aorta, żyły główne górna i dolna, główne naczynia kończyn górnych i dolnych. 6. Układ oddechowy: podział dróg oddechowych, budowa krtani, tchawicy, podział oskrzeli, budowa i położenie płuc, krążenie czynnościowe i odżywcze, opłucna, zachyłki opłucnej 7. Ośrodkowy i Obwodowy Układ nerwowy: podstawowe pojęcia : Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN): neuron, synapsa, droga nerwowa, jądro. Podział mózgowia: ogólna budowa rdzenia kręgowego, pnia mózgu i połączeń z móżdżkiem, budowa ogólna międzymózgowia i kresomózgowia. Korowe ośrodki ruchu, czucia, węchu, smaku, wzroku.opony mózgowia i przestrzenie międzyoponowe w aspekcie klinicznym. Nerwy czaszkowe ich nazwy, topografia i zakres unerwienia. 8. Drogi nerwowe, ich podział na drogi: ruchowe, czuciowe (budowa szczegółowa) i w zarysie drogi zmysłowe. Koło tętnicze Wilisa i koło żylne Ridleya, pozostałe naczynia mózgowia i rdzenia kregowego w zarysie; 9. Obwodowy układ nerwowy: definicja splotu nerwów rdzeniowych, definicja nerwu obwodowego, zwoju. Sploty somatyczne: splot szyjny, barkowy (ramienny), lędźwiowy, krzyżowy, sromowy i guziczny (powstawanie, topografia, w zarysie nerwy wychodzące i zakres unerwienia). 10. Układ autonomiczny jego podział, ośrodki na terenie OUN i obwodowe w tym splot trzewny, miedniczny i zwoje parasympatyczne nerwów czaszkowych. 11. Narządy zmysłów: Oko. Oko: położenie gałki ocznej, budowa anatomiczna: warstwy gałki ocznej, ich podział i funkcja (w tym akomodacja i adaptacja oka, wygląd dna oka w badaniu oftalmoskopowym), zawartość gałki ocznej: ciało szkliste, soczewka, komora przednia i tylna oka. Droga promienia świetlnego. Powstawanie i krążenie cieczy wodnistej gałki ocznej. Aparat ochronny oka: powieki, spojówka, narząd łzowy (powstawanie i odpływ łez), mięśnie gałkoruchowe. 12. Narządy zmysłów: Ucho. Ucho: funkcja oraz podział ucha, skład ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego, ograniczenia jamy bębenkowej i jej zawartość, budowa ucha wewnętrznego kostnego i błoniastego (w zarysie)
20. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 13. Układ Pokarmowy: skład i budowa cewy pokarmowej, funkcja, unerwienie i unaczynienie. Duże gruczoły związane z cewą pokarmową wątroba z pęcherzykiem żółciowym, trzustka. Krążenie wrotne. Stosunek do otrzewnej narządów jamy brzusznej. Budowa i położenie śledziony. 14. Układ moczowo-płciowy: Nerka: położenie, torebki nerki, budowa anatomiczna, unaczynienie i unerwienie. Moczowody: przebieg, podział, budowa ściany. Pęcherz moczowy: położenie, budowa, unaczynienie i unerwienie. 15. Narządy płciowe męskie: budowa cewki moczowej, jej przebieg i gruczoły z nią związane. Anatomiczne podstawy cewnikowania. Budowa jądra, nasieniowodu, ogólna budowa prącia. 16. Narządy płciowe żeńskie: budowa i położenie jajnika, macicy, jajowodów (przydatki macicy), przedsionek pochwy i gruczoły z nim związane, wargi sromowe większe i mniejsze, łechtaczka. 17. Układ wydzielania wewnętrznego: na terenie głowy wraz z szyją - przysadka mózgowa, szyszynka, tarczyca, przytarczyce, grasica. Na terenie jamy brzusznej: trzustka, nerki i nadnercza. 18. Układ chłonny: Funkcja chłonki i ogólna budowa układu chłonnego, budowa węzła chłonnego, cechy charakterystyczne naczyń chłonnych, grupy węzłów chłonnych związanych klinicznie z przerzutowaniem nowotworów: z sutka, płuc, krtani, żołądka, wątroby, jelita grubego, prostaty, gonad i skóry. Odpływ chłonki z cewy pokarmowej. Zbiornik mleczu, przewód piersiowy, przewód limfatyczny prawy, pojęcie kąta żylnego. Ćwiczenia: 1. Osteologia 2. Miologia 3. Układ sercowo-naczyniowy 4. Układ pokarmowy 5. Układ oddechowy 6. Ośrodkowy Układ Nerwowy 7. Obwodowy układ nerwowy 8. Układ moczowo-płciowy 9. Układ chłonny 10. Układ wydzielania wewnętrznego SAMOKSZTAŁCENIE 1. Mięśnie tułowia głowy i szyi 2. Mięśnie kończyn 3. Układ naczyniowy człowieka 4. Sploty nerwów rdzeniowych i nerwy obwodowe 5. Struktury ośrodkowego układu nerwowego 6. Układ oddechowy człowieka 7. Układ płciowy człowieka 8. Układ wydalniczy człowieka 9. Gruczoły dokrewne człowieka 10. Układ chłonny człowieka Literatura podstawowa: 1. Janina Sokołowska Pituchowa: " Anatomia człowieka". PZWL, 860 stron. Grudzień 2007 2.Atlas anatomii człowieka / Johannes Sobotta ; oprac. przez R. Putza i R. Pabsta ; przy współpr. Renaty Putz. - Wyd. 2 pol. / oprac. przez Witolda Woźniaka i Kazimierza S. Jędrzejewskiego. - Wrocław : Urban & Partner, 2001
Podręczniki uzupełniające 1.Anatomia prawidłowa człowieka : podręcznik dla studentów i lekarzy medycyny / Tadeusz Marciniak ; pod red. Mieczysława Ziółkowskiego. - Wyd. 1.(3). - Wrocław : Rada Uczelniana Zrzeszenia Studentów Polskich Akademii Medycznej, 1991.