Ocena stężenia całkowitego wolnego DNA we krwi matki przy użyciu genu $-globiny w predykcji nadciśnienia tętniczego w ciąży

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 1, 14-18, 2012 Ocena stężenia całkowitego wolnego DNA we krwi matki przy użyciu genu $-globiny w predykcji nadciśnienia tętniczego w ciąży TOMASZ GOŹDZIEWICZ, PRZEMYSŁAW WIRSTLEIN, JANA SKRZYPCZAK Streszczenie Wstęp: Celem pracy była ocena przydatności oznaczenia stężenia całkowitego wolnego DNA we krwi matki przy użyciu genu β-globiny jako czynnika predykcyjnego nadciśnienia tętniczego w ciąży. Materiał i metody: Badaniami objęto 102 ciężarne hospitalizowane w Klinice Rozrodczości Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w latach 2006-2010. Ostateczne informacje co do przebiegu ciąży uzyskano od 53 pacjentek. Pacjentki, u których podczas ciąży wystąpiło nadciśnienie tętnicze, stanowiły grupę badaną (n = 8), a ciężarne z prawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego tworzyły grupę kontrolną (n = 41). U wszystkich pacjentek w 2. trymestrze ciąży pobrano krew celem oznaczenia całkowitego wolnego DNA. Po izolacji wolnego DNA z surowicy matki oznaczono stężenie całkowitego wolnego DNA przy użyciu genu β-globiny i metody RT-PCR. Wyniki: Stężenie całkowitego wolnego DNA w surowicy matki było istotnie wyższe w grupie badanej. Obliczona czułość wynosi 100% i specyficzność 88,2% dla stężenia ekwiwalentu całkowitego wolnego DNA w surowicy matki > 60 GE/ml jako czynnika ułatwiającego przewidzenie wystąpienia nadciśnienia tętniczego w ciąży. Wnioski: Oznaczanie stężenia wolnego DNA w surowicy matki może ułatwić przewidzenie wystąpienia nadciśnienia tętniczego w późniejszych tygodniach ciąży. Słowa kluczowe: całkowite wolne DNA, nadciśnienie tętnicze, preeclampsia, gen $-globiny Wstęp Nadciśnienie tętnicze wikła 12%-22% wszystkich ciąż i w znacznym stopniu wpływa na zachorowalność i umieralność matek i płodów. Dotyczy to szczególnie stanu przedrzucawkowego, który występuje u 2% ciężarnych. Najbardziej prawdopodobną przyczyną preeklampsji jest nieprawidłowa inwazja trofoblastu i przemiana tętnic spiralnych. Kliniczne objawy nadciśnienia tętniczego w ciąży nasilają się wraz z czasem jej trwania i jedyną skuteczną metodą leczenia jest ukończenie ciąży [1]. Dotychczas nie odkryto pojedynczego wiarygodnego czynnika, który mógłby wskazać ciężarne zagrożone rozwinięciem nadciśnienia tętniczego i stanu przedrzucawkowego. Plascencia i wsp. [2] oraz Duckitt i wsp. [3] wskazywali na pomiar indeksu pulsacji w tętnicach macicznych między 11. a 13. tygodniem ciąży jako czynnika mogącego typować kobiety obarczone ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Odkrycie wolnego płodowego DNA we krwi matki przez Lo i wsp. [4] rozpoczęło nową erę w diagnostyce prenatalnej. Wykorzystanie RT-PCR w oznaczaniu stężenia wolnego DNA rozszerzyło możliwości diagnostyczne. Jednak użycie komponenty płodowej całkowitego wolnego DNA, którą odróżniano, wykorzystując geny zlokalizowane na chromosomie Y, ograniczało metodę wyłącznie do płodów płci męskiej. Farina i wsp. zaproponował wykorzystanie oznaczania całkowitego wolnego DNA przy użyciu autosomalnego genu β-globiny jako nowej metody oceny stężenia wolnego DNA we krwi ciężarnej bez względu na płeć płodu [12]. Całkowite wolne DNA krążące we krwi matki składa się w 95% z matczynego wolnego DNA oraz w 5% z płodowego wolnego DNA [15]. Źródłem matczynego wolnego DNA może być śródbłonek lub komórki krwi, z kolei źródłem wolnego płodowego DNA we krwi matki są komórki łożyska, płodowe komórki krwi, a także bezpośredni transfer DNA przez błony płodowe. Za główne źródło płodowego DNA uważa się jednak trofoblast, gdzie dochodzi do nadmiernej apoptozy komórek w patologiach związanych z niewydolnością łożyska, takich jak nadciśnienie ciążowe czy stan przedrzucawkowy [8]. Celem pracy była ocena przydatności oznaczenia stężenia całkowitego wolnego DNA we krwi matki przy użyciu genu β-globiny jako czynnika predykcyjnego nadciśnienia tętniczego w ciąży. Materiał i metody Badaniami objęto ciężarne hospitalizowane w Klinice Rozrodczości Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w latach 2006-2010. Uzyskano zgodę lokalnej Komisji Bioetycznej na przeprowadzenie badań. Wszystkie pacjentki wyraziły pisemną zgodę na udział w projekcie. Krew pobrano od 102 ciężarnych kobiet w średnim 17 ± 1,93 tygodniu ciąży, hospitalizowanych celem wykonania inwazyjnych badań prenatalnych lub oceny ultrasonograficznej płodu. Wszystkie pacjentki były w pojedynczej ciąży, a 80% z nich miało przynajmniej jeden czynnik ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego: 1) pierwsza ciąża, 2) nadciśnienie tętnicze w poprzednich Klinika Rozrodczości, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Ocena stężenia całkowitego wolnego DNA we krwi matki przy użyciu genu $-globiny w predykcji nadciśnienia... 15 ciążach lub 3) wiek > 35 lat. W żadnym przypadku nie stwierdzono nieprawidłowości ultrasonograficznych u płodów oraz innych istotnych patologii ciąży. Krew w ilości 5 ml pobierano do probówek zawierających EDTA (Strasted), a następnie w ciągu 15 minut odwirowywano przy prędkości 3000 g przez 10 minut. Uzyskaną w ten sposób surowicę przenoszono do probówek typu Eppendorf i przechowywano w temperaturze!20ec celem dalszej analizy. W trakcie trwania badania ostateczne informacje, co do przebiegu ciąży, udało się uzyskać od 53 pacjentek. Osiem pacjentek, u których rozwinęło się nadciśnienie tętnicze w ciąży, stanowiło grupę badaną. Według klasyfikacji National High Blood Pressure Education Program Working Group [11] u jednej pacjentki wystąpiło nadciśnienie tętnicze przewlekłe, u 5 nadciśnienie ciążowe, a u 2 stan przedrzucawkowy. Grupę kontrolną stanowiły 41 pacjentki, u których nie stwierdzono podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego podczas ciąży i połogu, ani innych istotnych patologii ciąży. Z analizy wykluczono 4 pacjentki: jedna z nich doświadczyła utraty ciąży w 18. tygodniu ciąży, druga w 24. tygodniu ciąży, a dwie kolejne urodziły przedwcześnie. Metoda pomiaru stężenia całkowitego wolnego DNA przy użyciu ilości kopii wolnego genu β-globiny została oparta o publikację Farina i wsp. [12]. Wolne DNA było izolowane z 1,5 ml surowicy za pomocą zestawu Blood Mini (A&A Biotechnology, Poland). Do reakcji qpcr zostały użyte zestawy odczynników Finnzymes DyNAmo HS SYBR Green qpcr Kit (Thermo Scientific, Finland) i termocykler RotorGene 3000 (Corbett Research, Australia). Do reakcji qpcr zostały wykorzystane następujące sekwencje starterów: GLB-F (5'-GTG CAC CTG ACT CCTGAG GAG A-3') i GLB-R (5'-CCT TGA TAC CAA CCT GCC CAG-3'). Mieszanina reakcyjna zawierała: polymerase master mix 10 ul, startery 0,5 um 1 ul, matrycę 8 ul wyizolowanego DNA. Profil termiczny reakcji (50 Cykli) był następujący: Hot start 95EC, 15 min 0 s, Template melting 94EC, hold 15 s, Annealing 63EC, hold 20 s, Elongation 72EC, hold 30 s, acquiring to Cycling A(FAM/Sybr), Finish 72EC, 10 min 0 secs. Reakcje przeprowadzono w duplikacji dla każdej próbki oraz w obecności kontroli negatywnej. Wyniki zanotowane dla każdej próby zostały odniesione do krzywej kalibracyjnej skonstruowanej w oparciu o ekwiwalent genomu (GE 6,6 pg DNA) i ostatecznie wyrażone w GE/ml krwi. Do analizy statystycznej wykorzystano program Med- Calc. Użyto testów Shapiro-Wilka, Manna-Whitneya, dokładnego testu dwustronnego Fishera, a także krzywą ROC. Za istotność statystyczną przyjęto P < 0,05. Wyniki Średni wiek pacjentek w grupie badanej wynosił 37,8 ± 4,59, a w grupie kontrolnej 35,19 ± 5,45 lat. Mediana rodności wynosiła odpowiednio 2 (min. 1, max. 7) i 2 (min. 1, max. 5) w grupie badanej i kontrolnej. W grupie badanej mediana tygodnia ciąży, w którym pobierano pacjentkom krew do badania wynosiła 16,5 (min. 15, max. 17), a w grupie kontrolnej 17 (min. 13, max. 22). Wszystkie wymienione różnice nie osiągnęły istotności statystycznej. Stężenie całkowitego wolnego DNA w surowicy matki było istotnie wyższe w grupie badanej. Mediana stężenia ekwiwalentu genomowego w grupie badanej i kontrolnej wynosiła odpowiednio 101 (min. 64, max. 223) oraz 27 (min. 5, max. 83) (p = 0,0000) (ryc. 1). Przy wykorzystaniu krzywych ROC obliczono czułość 100% i specyficzność 88,2% dla stężenia ekwiwalentu całkowitego wolnego DNA w surowicy matki > 60 GE/ml jako czynnika przepowiadającego wystąpienie nadciśnienia tętniczego w ciąży (ryc. 2). Pole powierzchni pod krzywą ROC wynosiło 0,96. całkowite wolne DNA wyrażone jako ilość GE/ml 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0 mediana 25%-75% min-max grupa kontrolna GE/ml czułość: 100,0 specyficzność: 88,2 punkt odcięcia: >60 grupa badana Ryc. 1. Całkowite wolne DNA w surowicy kobiet przed wystąpieniem nadciśnienia tętniczego 0 20 40 60 80 100 100-swoistość Ryc. 2. Krzywa ROC. Pole powierzchni pod krzywą 0,96 Nadciśnienie tętnicze rozwijało się średnio w 28 ± 6,5 tygodniu ciąży (min. 17, max. 37). Maksymalne wartości ciśnienia skurczowego wynosiły średnio 167 ± 23 mm Hg,

16 T. Goździewicz, P. Wirstlein, J. Skrzypczak a rozkurczowego 103 ±1 2 mm Hg. Białkomocz powyżej 300 mg w dobowej zbiórce moczu stwierdzono u 2 (25%) pacjentek, a obrzęki ciała u 7 (87%). Siedem pacjentek leczono wyłącznie Metyldopą, a w przypadku jednej pacjentki nie włączono leczenia hipotensyjnego ze względu na utrzymywanie się ciśnienia tętniczego w granicach 140/90 mm Hg. W tabeli 1 porównano wyniki położnicze obu grup. W grupie badanej ciąża kończyła się średnio w 37,2 ± 2,9 tygodniu ciąży, a w grupie kontrolnej w 39,0 ± 1,6 tygodniu ciąży. Zarówno w przypadku kobiet z nadciśnieniem tętniczym, jak i bez nadciśnienia, częściej rodziły się dzieci płci męskiej niż żeńskiej, odpowiednio 87% vs. 73%. Tabela 1. Porównanie wyników położniczych w grupie badanej i kontrolnej Tydz. ukończenia ciąży; średnia ± SD Poród drogami natury; Cięcie cesarskie; Wyciągacz próżniowy; Masa urodzeniowa średnia ± SD Apgar w 5. min.; mediana; min-max. Płeć męska; liczba noworodków (%) Grupa badana N = 8 Grupa kontrolna N = 41 P 37,2 ± 2,9 39,0 ± 1,6 NS 2; 25,00% 18; 43,90% NS 6; 75,00% 21; 51,22% NS 0; 0% 2; 4,88% NS 3081 ± 1028 g 3463 ± 611 g NS 10; 8-10 10; 1-10 NS 7; 87,50% 30; 73,17% NS Średnia masa urodzeniowa płodów w grupie badanej wynosiła 3081 g ± 1028, i była niższa, chociaż nieistotnie, od średniej masy (3537 g ± 478) w grupie kontrolnej. Mediana punktacji w skali Apgar w 5. minucie wynosiła 10 zarówno w grupie badanej (min. 8, max. 10), jak i w grupie kontrolnej (min. 1, max. 10). Siedemdziesiąt pięć procent kobiet z nadciśnieniem tętniczym urodziło na drodze cięcia cesarskiego, głównie ze względu na wysokie wartości ciśnienia tętniczego, niepoddające się leczeniu. W grupie kontrolnej odsetek cięć cesarskich był niższy i wynosił 51%. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w wymienionych wynikach położniczych obu grup. Dyskusja W naszych badaniach całkowite wolne DNA krążące we krwi matki było istotnie wyższe na początku drugiego trymestru ciąży u kobiet, u których rozwinęło się nadciśnienie tętnicze w późniejszych tygodniach ciąży. Warto podkreślić wysoką czułość i specyficzność, jaką uzyskaliśmy. Całkowite wolne DNA składa się z komponenty matczynej i płodowej. Źródłem matczynego wolnego DNA może być śródbłonek. Apoptoza komórek trofoblastu może generować mikrocząsteczki indukujące dysfunkcję śródbłonka. Dodatkowo te mikrocząsteczki mogą aktywować neutrofile do uwalniania pozakomórkowych cząsteczek zawierających duże ilości DNA. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu łożyska mogą pośrednio wpływać na funkcjonowanie śródbłonka matki, a w efekcie prowadzić do zwiększonego stężenia matczynego komponentu wolnego DNA w surowicy [16-20]. Z kolei głównym źródłem wolnego płodowego DNA jest łożysko. Płodowe DNA stanowi jednak znikomą ilość całkowitego wolnego DNA krążącego we krwi ciężarnej, którego źródłem jest sama matka [14]. Wyżej opisane źródła wolnego DNA w surowicy matki, a zwłaszcza potwierdzenie wyższych jego stężeń u kobiet, u których rozwija się nadciśnienie tętnicze w ciąży, dodatkowo wyjaśniają patogenezę łożyskowej postaci stanu przedrzucawkowego. Przyjmuje się, że zmniejszenie przepływu łożyskowego jest pierwszym etapem rozwoju choroby, a drugim uogólnione uszkodzenie śródbłonka ciężarnej [21]. Metaanaliza obejmująca 15 prac wykazała, że u pacjentek ze stanem przedrzucawkowym stężenie wolnego płodowego DNA we krwi matki jest 2-15 krotnie wyższe niż u pacjentek z prawidłowym ciśnieniem tętniczym w ciąży. W dziesięciu badaniach wolne płodowe DNA oznaczano u kobiet z rozpoznanym stanem przedrzucawkowym, a w 5 przed wystąpieniem nadciśnienia ciążowego. Stężenie wolnego płodowego DNA we krwi matki było tym większe, im cięższy był późniejszy przebieg stanu przedrzucawkowego oraz im wcześniej się on pojawiał w przebiegu ciąży. Ograniczeniem badań było wykorzystanie genów znajdujących się na chromosomie Y celem odróżnienia wolnego DNA matki i płodu [9, 10]. Zniesienie ograniczenia tej metody zarezerwowanej dotychczas dla płodów męskich stanowiłoby rozszerzenie screeningu wystąpienia nadciśnienia tętniczego w ciąży na wszystkie pacjentki, dlatego opracowana przez Farina i wsp. metoda oznaczania całkowitego wolnego DNA przy użyciu genu β-globiny pozwala badać każdą ciężarną, bez względu na płeć płodu [12]. Do oznaczenia stężenia wolnego całkowitego DNA wykorzystaliśmy gen β-globiny. W pracy Sekizawa i wsp. [22] wykorzystano zarówno gen β-globiny, jak i gen GAPDH. Wadą zastosowanej przez nas metody oznaczania stężenia DNA genu β-globiny jest mało wydajna izolacja DNA z surowicy kobiety ciężarnej. Wyższe stężenia wolnego całkowitego DNA, jakie uzyskaliśmy w przypadku kobiet, u których rozwinęło się nadciśnienie tętnicze w ciąży, potwierdzają wyniki Farina i wsp. [12]. Grupę badaną również stanowiło 8 kobiet, u których w 3. trymestrze ciąży wystąpił stan przedrzucawkowy. Jednakże autorzy do obliczeń wolnego całkowitego DNA wykorzystali model matematyczny w postaci

Ocena stężenia całkowitego wolnego DNA we krwi matki przy użyciu genu $-globiny w predykcji nadciśnienia... 17 logarytmicznej regresji liniowej, a wyniki przedstawili jako wielokrotności median. W przypadku kobiet zagrożonych wystąpieniem stanu przedrzucawkowego uzyskali dwukrotnie wyższe stężenia wolnego całkowitego DNA w surowicy ciężarnej, w porównaniu do grupy kontrolnej. Al Nakib i wsp. [23] oznaczali stężenie wolnego całkowitego DNA jako markera wystąpienia ograniczania wzrastania wewnątrzmacicznego płodu (IUGR) zależnego od niewydolności łożyska. Wykorzystali do tego celu również gen $-globiny. Uzyskali czułość 78,95% oraz swoistość 61,29% w predykcji wystąpienia IUGR dla samego podwyższonego stężenia wolnego całkowitego DNA, a gdy dodatkowo do analizy dołączyli nieprawidłowe wyniki przepływów dopplerowskich w tętnicach macicznych wskaźnik czułości wzrósł do 97%, a specyficzności do 63%. Alternatywną metodą predykcji wystąpienia nadciśnienia tętniczego w ciąży jest pomiar stężenia płodowego/ łożyskowego RNA w surowicy ciężarnej, który także znosi ograniczenie badania do ciężarnej z męskim płodem. Dotychczas badacze udowodnili wyższe stężenie łożyskowego mrna kodującego hormon uwalniający kortykotropinę (CRH) nawet 10-krotnie, u kobiet z rozpoznanym stanem przedrzucawkowym [24, 25]. Jednakże tylko Galbini i wsp. [25] analizowali stężenia mrna CRH przed wystąpieniem choroby; wykazali oni istotnie wyższe stężenia mrna w surowicy ciężarnych kilka tygodni przed pierwszymi objawami stanu przedrzucawkowego. Dokładna ocena ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego w ciąży może wskazać kobiety, które należy częściej i dokładniej monitorować w kierunku podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego. Wcześnie wdrożone odpowiednie postępowanie może ustrzec ciężarną przed takimi powikłaniami jak przedwczesne oddzielenie łożyska, niewydolność nerek czy zespół HELLP. U kobiet, z dużym ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego, możnaby zastosować niskodawkową aspirynę celem prewencji albo zmniejszenia nasilenia choroby w późniejszych tygodniach ciąży [26]. Wnioski 1) Stężenie całkowitego wolnego DNA w surowicy matki, może ułatwić przewidzenie wystąpienia nadciśnienia tętniczego w późniejszych tygodniach ciąży. 2) Dalszych badań wymaga dopracowanie wydajności metody izolacji wolnego DNA z surowicy matki. Piśmiennictwo [1] James D., Steer P., Weiner C. i wsp. (2005) High Risk Pregnancy: Management Options, W.B. Saunders Company, Philadelphia. [2] Plascencia W., Maiz N., Bonino S. (2007) Uterine artery Doppler at 11+0 to 13+6 weeks in the prediction of preeclampsia Ultrasound Obstet. Gynecol. 30: 742-9. [3] Duckitt K., Harrington D. (2005) Risk factors for preeclampsia at antenatal booking:systematic review of controlled studies BMJ 330: 565-72. [4] Lo Y.M., Corbetta N., Chamberlain P.R. i wsp. (1997) Presence of fetal DNA in maternal plasma and serum. Lancet 350: 485-487. [5] Hyett J.A., Gardener G., Stojilkovic-Mikic T. i wsp. (2005) Reduction in diagnostic and therapeutic interventions by noninvasive determination of fetal sex in early pregnancy. Prenat. Diagn. 25(12): 1111-6. [6] Finning K., Martin P., Daniels G. (2004) A clinical service in the UK to predict fetal Rh (Rhesus) D blood group using free fetal DNA in maternal plasma. Ann. NY Acad. Sci. 1022: 119-23. [7] Daniels G., Finning K., Martin P. i wsp. (2009) Noninvasive prenatal diagnosis of fetal blood group phenotypes: current practice and future prospects. Prenat. Diagn. 29(2): 101-107. [8] Alberry M.S., Soothill P.W. (2008) Non-invasive prenatal diagnosis: implications for antenatal diagnosis and management of high-risk pregnancies. Semin. Fetal Neonatal Med. 13(2): 84-90. [9] Goździewicz T., Gruca-Stryjak K., Wirstlein P. i wsp. (2009) Free fetal DNA maternal plasma concentration as predictive factor of hypertensive disorders in pregnancy. Arch. Perinat. Med. 15(1): 17-20. [10] Sifakis S., Zaravinos A., Maiz N. i wsp. (2009) First-trimester maternal plasma cell-free fetal DNA and preeclampsia. Am. J. Obstet. Gynecol. 201: 472.e1-7. [11] Report of the National High Blood Pressure Education Program Working Group on High Blood Pressure in Pregnancy. (2000) Am. J. Obstet. Gynecol. 183(1): S1-S22. [12] Farina A., Sekizawa A., Iwasaki M. i wsp. (2004) Total cellfree DNA ($-globin gene) distribution in maternal plasma at the second trimester: a new prospective for preeclampsia screening. Prenat. Diagn. 24: 722-726. [13] Wataganara T., Bianchi D.W. (2004) Fetal cell-free nucleic acids in the maternal circulation: new clinical applications. Ann N Y Acad Sci, 1022: 90-99. [14] Lo Y.M., Tein M.S., Lau T.K. i wsp. (1998) Quantitative analysis of fetal DNA in maternal plasma and serum: implications for noninvasive prenatal diagnosis. Am. J. Hum. Genet. 62: 768-775. [15] Bischoff F.Z., Lewis D.E., Simpson J.L. (2005) Cell-free fetal DNA in maternal blood: kinetics, source and structure. Hum. Reprod. Update 11: 59-67. [16] Farina A., LeShane E.S., Lambert-Messerlian G.M. i wsp. (2003) Evaluation of cell-free fetal DNA as a second-trimester maternal serum marker of Down syndrome pregnancy. Clin. Chem. 49: 239-242. [17] Gupta A., Hasler P., Gebhardt S. i wsp. (2006) Occurrence of neutrophil extracellular DNA traps (NETs) in pre-eclampsia: a link with elevated levels of cell-free DNA? Ann. NY Acad. Sci. 1075: 118-122. [18] Tjoa M.L., Cindrova-Davies T., Spasis-Boskovic O. i wsp. (2006) Trophoblasitc oxidative stress and the release of cellfree feto-placental DNA. Am. J. Pathol. 169: 400-404. [19] Gupta A.K., Holzgreve W., Huppertz B. i wsp. (2004) Detection of fetal DNA and RNA in placenta-derived syncytiotrophoblast microparticles generated in vitro. Clin. Chem. 50: 2187-2190. [20] Goswani D., Tannetta D.S., Magee L.A. i wsp. (2006) Excess syncytiotrophoblast microparticle shedding is a feature of early-onset pre-eclampsia, but not normotensive intrauterine growth restriction. Placenta, 27: 56-61. [21] Kornacki J., Skrzypczak J. (2008) Preeclampsia two manifestations of the same disease. Ginekol. Pol. 79(6): 432-7. [22] Sekizawa A., Jimbo M., Saito H. i wsp. (2003) Cell free fetal DNA in the plasma of pregnant women with severe fetal growth restriction. Am. J. Obstet. Gynecol. 188: 480-484.

18 T. Goździewicz, P. Wirstlein, J. Skrzypczak [23] Al Nakib M., Desbriere R., Bonello N. i wsp. (2009) Total and Fetal Cell-Free DNA analysis in maternal blood as markers of placental insufficiency in intrauterine growth restriction. Fetal Diagn. Ther. 26: 24-28. [24] Ng E.K., Leung T.N., Tsui N.B. i wsp. (2003) The concentration of circulating corticotropin-releasing hormone mrna in maternal plasma is increased in preeclampsia. Clin. Chem. 49(5): 727-731. [25] Galbiati S., Causarano V., Pinzani P. i wsp. (2010) Evaluation of a panel of circulating DNA, RNA and protein potential markers for pathogenesis of pregnancy. Clin. Chem. Lab. Med. 48: 791-794. [26] Duley L., Henderson-Smart D.J., Meher S. i wsp. (2007) Antiplatelet agents for preventing preeclampsia and its complications. Cochrane Database Syst. Rev. 2: CD004659. J Tomasz Goździewicz Klinika Rozrodczości Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego 60-535 Poznań, ul. Polna 33 e-mail: t.gozdziewicz@gmail.com Evaluation of total free DNA maternal plasma concentration using β-globin gene in the prediction of hypertensive disorders in pregnancy Introduction: The aim of this study was to evaluate plasma total free DNA in maternal blood using β-globin gene as a predictive factor of hypertension in pregnancy. Material and methods: The study included 102 pregnant women hospitalized at the Division of Reproduction Poznan University of Medical Sciences in the years 2006-2010. Definitive information about the course of pregnancy were obtained from 53 patients. Pregnancies complicated by the occurrence of hypertension were included to the study group (n = 8) and patients with normal blood pressure to control one (n = 41). All patients in the second trimester had blood samples to evaluate total free DNA. After isolation of free DNA from maternal serum there were total free DNA concentration determinate by β-globin gene and RT-PCR method. Results: The concentration of total free DNA in maternal plasma was significantly higher in the study group. The total genome equivalent concentration of free DNA in maternal plasma higher than 60 GE/ml was calculated to be 100% sensitive and 88.2% specific as a factor facilitating the prediction of hypertension in pregnancy. Conclusions: We confirmed the usefulness of determining the concentration of total free DNA in maternal plasma as a factor facilitating the prediction of hypertension in pregnancy. Key words: total free DNA, hypertension, preeclampsia, β-globin gene