BIZNESPLAN w PROCESACH

BIZNESPLAN w PROCESACH INWESTYCJI RZECZOWYCH Budżet kapitałowy Analiza wykonalności inwestycji (feasibility study) Kryteria i miary oceny inwestycji 4

TWORZENIE BUDŻETU KAPITAŁOWEGO - SCHEMAT Efektywność kolejnych projektów inwestycyjnych Stopa zwrotu (w %%) A B C D E F Projekty inwestycyjne Koszt kapitału (czyli stopa %) 1 2 3 4 5 6 7 Kolejne porcje kapitału Obszar najwyższej Efektywności projektów Inwestycyjnych BUDŻET KAPITAŁOWY 5

Szczególnym rodzajem biznesplanu jest OCENA WYKONALNOŚCI INWESTYCJI ( Feasibility Study ) Stworzenie tego planu jest fragmentem złożonego procesu inwestycyjnego i ma bardzo ważne do spełnienia funkcje: DECYZYJNA - przy przechodzeniu do kolejnych faz cyklu projektu inwestycyjnego, podejmuje się decyzje co do kierunków zmian, potrzebnych środków i alokacji czynników wytwórczych, INFORMACYJNA - dostarcza wiarygodnych informacji o możliwościach realizacji projektu, RACHUNKU EKONOMICZNEGO - analiza porównawcza nakładów inwestycyjnych i przyszłych korzyści finansowych z realizacji projektu, 6

KIEROWANIA - pozwala opanować kompleksowość zadań, zorganizować realizację projektu i kontrolować stopień realizacji celów, TWÓRCZA - pobudzanie twórczego myślenia, poszukiwanie najlepszych rozwiązań, innowacyjność. Ponadto można wymienić trzy funkcje wspomagające biznesplany o charakterze oceny wykonalności inwestycji: -Funkcja ORGANIZACYJNA - systematyzacja toku postępowania -Funkcja NARZĘDZIOWA - określenie i uruchomienie właściwych środków, metod i sposobów działania, aby zrealizować projekt -Funkcja REGULACYJNA - regulowanie przepływu środków 7 pieniężnych.

A N A L I Z A T E C H N IC Z N O - O R G A N I Z A C Y J N A I E K O N O M I C Z N A 1. B A D A N IA R Y N K U n a k ła d y 2. P R O G R A M S P R Z E D A Ż Y n a k ła d y k o sz t y h a n d lo w e 3. Z D O L N O Ś Ć P R O D U K C Y J N A C Z Y N N IK I W Y T W Ó R C Z E 4. T E R E N n a k ła d y l o k a l iz a c j a k o n c e s j a k o sz t y b i e ż ą c e ( c z y n s z e it p.) 5. T E C H N O L O G I A n a k ła d y - w y p o sa ż e n ie p o d st a w o w e k o s z t y k o n - - w y p o sa ż e n ie d o d a t k o w e s e r w a c ji,r e - - p r a c e b u d o w la n o - m o n t a ż o w e m o n t ó w 6. S I Ł A R O B O C Z A n a k ł a d y ( s z k o le n i e ) k o s z t y ( p ła c e, so c j a ln e ) 7. M A T E R I A Ł Y n a k ł a d p o c z ą tk o w y k o s z t y u ż y c i a, su b s ty t u c j i 8. I N N E n a k ł a d y - e n e r g ia - t r a n s p o r t k o sz t y -... 9. K O S Z T Y O G Ó L N E - u s łu g i - a d m in is t r a c j a - o b s łu g a f in a n s o w a - a m o r t y z a c j a 1 0. H A R M O N O G R A M R E A L I Z A C J I A N A L IZ A F IN A N S O W A 1. P O C Z Ą T K. N A K Ł. I N W E S T. - ś r o d k i t r w a ł e - m o n t a ż, i n s t a la c j a - p r z e d p r o d u k c y j n e n a k ł. k a p i - t a ł o w e : a n a l iz y, k o n s u lt a c j e, g r o m a d z e n ie k a p it a łu - k a p it a ł o b r o to w y 2. Ź R Ó D Ł A F I N A N S O W A N I A P R O G N O Z Y 3. P R Z Y C H O D Y - s p r z e d a ż - c e n y - i n f l a c j a - k o n k u r e n c j a 4. K O S Z T Y P R O D U K C J I 5. I N N E K O S Z T Y i O B C IĄ Ż E N IA Z E S T A W IE N IA S Y N T E T Y C Z N E 6. R A C H U N E K Z Y S K Ó W 7. B I L A N S 8. C A S H F L O W 9. F IN A N S. O C E N A I N W E S T. 8

Cash flow Zmniejszenie przyszłych strumieni pieniężnych dyskontowanie, aby można je było wyrazić w wymiarze wartości okresu 0. 0 0 1 2 3 4 5 Kolejne lata (okresy) prognozy CF 0 CF 1 CF 2 CF 3 CF 4 CF 5 9

FINANSOWA OCENA INWESTYCJI Istnieją pewne uniwersalne zasady, które powinny być przestrzegane przy szacowaniu strumieni pieniężnych związanych z przedsięwzięciem inwestycyjnym. 1. Przyjęcie do rachunku dochodu ujmowanego w kategoriach strumieni pieniężnych, a nie dochodu występującego jako wynik bilansowy. 2. W rachunku mają być uwzględniane jedynie te strumienie dochodów i wydatków, które powstają jako bezpośredni rezultat rozpatrywanego projektu. Jeśli podjęto negatywną decyzję inwestycyjną to np. koszty badań rynku, mających na celu określenie zapotrzebowania na produkty wytwarzane za pomocą zdolności produkcyjnych, które mają powstać nie powinny być uwzględnione w rachunku. 10

3. W rachunku należy uwzględnić tzw. koszty utraconych możliwości, czyli potencjalne korzyści, których firma nie osiągnie przystępując do realizacji projektu. Jeśli np. firma rozważa możliwość wybudowania dodatkowego zakładu na posiadanej działce, a istnieje możliwość jej sprzedaży to przystępując do realizacji projektu nie będzie mogła uzyskać dochodów z tej sprzedaży - będzie to koszt utraconych możliwości; chodzi oczywiście o wartość rynkową działki 4. Rachunek powinien uwzględniać wpływ analizowanego projektu na pozostałe części firmy. Np. nowy zakład może przejąć część klientów dotychczasowych i dlatego należałoby zbadać przyrost sprzedaży w skali całej firmy a nie wartość całej sprzedaży nowego zakładu 11

5. W rachunku należy uwzględnić wartość likwidacyjną inwestycji na koniec okresu. Jeśli jest możliwe oszacowanie tej wartości należy pamiętać, że: a/ gdy obiekt w momencie likwidacji będzie w całości zamortyzowany to dochody z likwidacji podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym i w tej wysokości są przyjmowane do rachunku, b/ gdy obiekt nie będzie w całości zamortyzowany w momencie likwidacji, to wartość niezamortyzowana będzie stanowić dla firmy stratę zmniejszającą zysk do opodatkowania, co zmniejszy wielkość zapłaconego podatku. 6. Przy trudnościach w oszacowaniu wartości likwidacyjnej wartość rezydualną inwestycji określamy na poziomie tzw. "wiecznej renty" co oznacza, iż przyjmujemy założenie, że inwestycja mogłaby generować przepływy pieniężne w nieskończenie długim okresie. Mamy tu dwie możliwości: 12

a/ stałe przepływy pieniężne na poziomie przepływów z ostatniego roku prognozy i wówczas: gdzie: W W r - wartość rezydualna r = C F r n CF n - przepływy z ostatniego roku prognozy r - stopa dyskontowa (na poz. kosztu kapitału). b/ przepływy pieniężne rosną w stałym tempie "g" w stosunku do ostatniego roku prognozy W r = CF n (1 + r g g) 7. W rachunku należy uwzględnić zmiany zapotrzebowania na kapitał obrotowy, powstające w związku z realizacją rozważanych projektów - chodzi oczywiście tylko o przyrost kapitału obrotowego. W odniesieniu do ostatniego okresu prognozy należy założyć, że kapitał obrotowy zostanie zlikwidowany (jeśli wartość rezydualna oparta jest na wartości likwidacyjnej) 13

KRYTERIA OCENY 1. CZAS 2. EFEKTYWNOŚĆ 3. OPŁACALNOŚĆ BEZWZGLĘDNA 4. OŁACALNOŚĆ WZGLĘDNA 5. RYZYKO MIARY OCENY 1. Okres zwrotu (prosty i zdyskontowany); Reguła 72 i 69 2. Stopa zwrotu (oparta na zysku i na cash flow) ARR 3. NPV oraz modyfikacje NPV 4. NPVR, PI 5. IRR a stopa dyskonta Analiza scenariuszy Analiza wrażliwości Probabilistyczny rozkład strumieni pieniężnych Stopnie dźwigni: operacyjnej, finansowej i łącznej 14

OCENA INWESTYCJI OKRES ZWROTU PB = Nakład inwestycyjny / Zysk gotówkowy 15

W jakim okresie podwoi się zainwestowany kapitał Reguła 72 Reguła 69 T = 72 / r T = 69 / r + 0,35 r stopa dyskonta 16

OCENA INWESTYCJI ARR - KSIĘGOWA STOPA ZWROTU OPARTA NA ZYSKU R z = Z I n *100 I może zawierać dodatkowe nakłady inwestycyjne na zakup ziemi i na Kapitał obrotowy R z e = Z E n *100 R z e gdzie: księgowa stopa zwrotu z kapitału własnego oparta na zysku E - kapitał własny 17

ARR - KSIĘGOWA STOPA ZWROTU OPARTA NA CASH FLOW gdzie: R cf = CF n * 100 I CF przepływy pieniężne w poszczególnych latach, wynikające z eksploatacji inwestycji n - liczba okresów (lat) eksploatacji inwestycji I - nakład inwestycyjny 18

WARTOŚĆ BIEŻĄCA NETTO - NPV n i= 0 CF i * (1 1 + = r) i NPV 19

NPV R - WSKAŹNIK WARTOŚCI BIEŻĄCEJ NETTO oraz PI - WSKAŹNIK OPŁACALNOŚCI Bez nakładów inwestycyjnych 1 CF i * i NPV (1+ r) NPVR = oraz PI = = 1 + NPVR PVI PVI 20

NPV IRR 0 r stopa dyskonta Margines bezpieczeństwa Stopa procentowa 21

KOSZT KAPITAŁU WŁASNEGO (podejście praktyczne) Wzór ogólny 1 + n = (1 + r) * (1 + i) gdzie: n - nominalna stopa procentowa r - realna stopa procentowa i - stopa inflacji n = (1 + r) * (1 + i) - 1 oraz r = (1 + n) / (1 + i) - 1 ałożenie: zmiany w gospodarce USA w latach 1926-1992 były bardzo zbliżone do zmian zachodzących obecnie w krajach Europy Centralnej Średnia nominalna premia za ryzyko uzyskana w tym okresie przez Spółki wynosi: 5,5% Średnia stopa inflacji w tym okresie wynosi: 3,2% Realna premia za ryzyko (R) = (1 + 0,055) / (1 + 0,032) -1 = 0,022 czyli 2,2% JK WZ UW 22

WYZNACZANIE KOSZTU KAPITAŁU WŁASNEGO STOPA % 2014 2015 2016 2017 1. Nominalna wolna od ryzyka (R f ) 3,7% 3,8% 3,9% 4,0% 2. Realna premia za ryzyko 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% 3. Inflacja 3,0% 3,0% 3,0% 3,0% 4. Nominalna premia za ryzyko (R r ) 5,27% 5,27% 5,27% 5,27% 5. Koszt kapitału własnego (1+4) 9,0% 9,1% 9,2% 9,3% JK WZ UW 23

IRR - WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU i MIRR ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU W-1 25

INWESTYCJE A INFLACJA Inflacja wpływa na: 1. Stopę dyskonta 2. Przepływy pieniężne netto NCF. Ad 1 ) Stopę dyskonta możemy ustalić na poziomie średnioważonego kosztu kapitału; mamy wówczas: n - stopę procentową nominalną i - stopę procentową inflacji (prognozowaną) r - stopę procentową realną 26

INWESTYCJE A INFLACJA Zależność jest następująca (tzw. efekt Fishera): a więc (1 + n) = (1 + r) (1 + i), Nominalna stopa procentowa to n = r + i + r*i zaś Realna stopa procentowa to r = (n-i) / (1+i) Ad 2 ) Prognostycznie określamy "i" Określamy "n" na poziomie nominalnego kosztu kapitału Korygujemy NCF stopą inflacji "i" 27

WŁĄCZANIE INFLACJI do PROGNOZY CASH FLOW 0 1 2 3 4 5 Stopa procentowa (realna) 10,0% 10,0% 10,0% 10,0% 10,0% Współczynnik dyskontujący = 1 / (1 + r)^i 0,9091 0,8264 0,7513 0,6830 0,6209 NPV przy stopie realnej (bez inflacji) 0 1 2 3 4 5 Przepływy pieniężne -30 000 4 000 7 000 9 500 11 500 13 000 Współczynnik dyskontujący 1,0000 0,9091 0,8264 0,7513 0,6830 0,6209 Wartość bieżąca -30 000 3 636 5 785 7 137 7 855 8 072 Wartość bieżąca łączna - lata 1-5 32 486 Wartość bieżąca netto NPV 2 485,61 28

WŁĄCZANIE INFLACJI do PROGNOZY CASH FLOW NPV przy stopie nominalnej (z inflacją) 0 1 2 3 4 5 Stopa procentowa (realna) 10,0% 10,0% 10,0% 10,0% 10,0% Projekcja inflacji 4,00% 3,50% 3,00% 2,80% 2,50% Stopa procent. (nominalna) = r + i + r * i 14,40% 13,85% 13,30% 13,08% 12,75% Współczynnik dyskontujący 1 0,8741 0,7678 0,6777 0,5993 0,5315 Przepływy pieniężne -30 000 4 000 7 000 9 500 11 500 13 000 Stopa kapitalizacji = (1+i k )*(1+i k+1 ) itd. 1 1,0400 1,0764 1,1087 1,1397 1,1682 Przepływy pieniężne z uwzględn. inflacji -30 000,00 4 160,00 7 534,80 10 532,57 13 106,96 15 186,97 Wartość bieżąca -30 000,00 3 636,36 5 785,12 7 137,49 7 854,65 8 071,98 Wartość bieżąca łączna - lata 1-5 32 485,61 Wartość bieżąca netto NPV 2 485,61 Jeżeli w projekcji Cash Flow stopa inflacji cenowej i kosztowej są różne od stopy inflacji ogólnej należy stopę inflacji ogólnej włączyć do stopy dyskonta (wg wzoru na stopę nominalną), zaś strumienie pienięzne określać wg tych różnych stóp inflacji (cenowej i kosztowej). 29